ဗြိတိသျှအင်ပါယာ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-ကြေငြာ +ကြေညာ)
အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-။ဗ +။ ဗ, -။ယ +။ ယ)
စာကြောင်း ၁၉ -
== အမွေအနှစ် ==
 
ယူနိုက်တက် ကင်းဒမ်း (United Kingdom)သည် ဗြိတိသျှကျွန်းများအပြင်ဘက်ရှိ နယ်မြေဒေသ ၁၄ ခု အပေါ်တွင် အချုပ်အခြာ အာဏာကို ထိန်းသိမ်းထားပြီး ၎င်းတို့အား ၂၀၀၂ ခုနှစ် တွင် ဗြိတိသျှပင်လယ်ရပ်ခြား နယ်မြေဒေသများဟု ပြန်လည်အမည်ပေးခဲ့သည်။ အချို့မှာ ယာယီစစ်ရေးကိစ္စများ သို့မဟုတ် သိပ္ပံပညာရပ်ဆိုင်ရာ အမှုထမ်းများ အတွက်သာဖြစ်ပြီး လူနေထိုင်ခြင်းမရှိပါ၊ ကျန်ရှိသည်များမှာ ကွဲပြားသော အဆင့်များဖြင့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ရကြပြီး နိုင်ငံခြားဆက်သွယ်ရေးနှင့် ကာကွယ်ရေးအတွက် ယူနိုက်တက် ကင်းဒမ်းအပေါ်တွင် အားထားနေရ သည်။ မည်သည့်ပင်လယ်ရပ်ခြားနယ်မြေဒေသမဆို ရွေးချယ်စရာနည်းလမ်းအဖြစ်ရှိသော လွတ်လပ်ရေးကို ရရန် ရှေ့ဆက်သွားလိုသော ဆန္ဒရှိပါက ဗြိတိသျှအစိုးရသည် ကူညီရန် လိုလိုလားလားရှိသည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။ မြောက်မြားစွာသော ပင်လယ်ရပ်ခြားနယ်မြေဒေသများအပေါ်တွင် ရှိသော ဗြိတိသျှ၏ အချုပ်အခြာ အာဏာသည် ၎င်းတို့၏ ပထဝီဝင်အနေအထားအရ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများမှ အငြင်းပွားခြင်းခံရသည်- စပိန်မှ ဂျီဘရော်ဒါ ကိုတောင်းဆိုသည်၊ ဖော့(ခ်)လန်ကျွန်းများနှင့် ဂျော်ဂျီယာ တောင်ပိုင်း နှင့် တောင်ဘက်ပိုင်း ကြား ညပ်နေသော ကျွန်းများကို အာဂျင်တီးနားမှ တောင်းဆိုသည်၊ ဗြိတိသျှ အိန္ဒိယ သမုဒ္ဒရာ နယ်မြေဒေသ ကို မာယူတီးယပ်(စ်) နှင့် ဆေးချီးလက်(စ်) မှတောင်းဆိုသည်။ဗြိတိသျှမှတောင်းဆိုသည်။ ဗြိတိသျှ အန္တာတိကနယ်မြေကို အာဂျင်တီးနား နှင့် ချီလီ တို့၏ တောင်းဆိုခြင်းများ ထပ်ချင်ထပ်နေနိုင်သော်လည်း မည်သည့်နယ်မြေဒေသ၏ အန္တာတိကကို တောင်း ဆိုခြင်းများကိုမှ နိုင်ငံများစွာတို့သည် အသိအမှတ်မပြုပါ။
 
== ဗြိတိသျှ ပင်လယ်ရပ်ခြား နယ်မြေဒေသများ တစ်ဆယ့်လေးခု ==
စာကြောင်း ၂၇ -
ဆယ်စုနှစ်များနှင့် အချို့အခြေအနေများတွင် ရာစုနှစ်များအထိ ဗြိတိသျှတို့၏ အုပ်ချုပ်ခြင်းနှင့် အခြေချနေထိုင်ခဲ့ခြင်းတို့သည် ဗြိတိသျှအင်ပါယာမှ ပေါ်ထွက်လာသော လွတ်လပ်သည့်နိုင်ငံများအပေါ်တွင် ၎င်းတို့၏ အမှတ် အသားများကို ချန်ထားခဲ့ကြသည်။ အင်ပါယာသည် တစ်ကမ္ဘာလုံးအနှံ့ရှိ နယ်မြေများတွင် အင်္ဂလိပ်စာအသုံး ပြုခြင်းကို ထူထောင်ခဲ့သည်။ ယနေ့တွင် ၎င်းသည် လူဦးရေ သန်း ၄၀၀ ၏ အဓိက ဘာသာစကားဖြစ်ပြီး တစ် ဘီလီယံ ကျော်မျှသည် ဤဘာသာစကားကို ဒုတိယ သို့မဟုတ် နိုင်ငံခြား ဘာသာစကားအဖြစ် ပြောဆိုကြ သည်။၂၀ ရာစု နောက်ပိုင်း နှစ်ဝက်များမှနေ၍ [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာ|အင်္ဂလိပ်စာ]] ပျံ့နှံ့ခြင်းသည် ဗြိတိသျှအင်ပါယာမှ ပေါက်ဖွား လာသော [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]၏ ယဉ်ကျေးမှုလွှမ်းမိုးခြင်းမှ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ကူညီမှုကြောင့်ဖြစ်သည်။
 
အင်္ဂလိပ် ပါလီမန်စနစ်သည် ယခင် ကိုလိုနီနိုင်ငံများစွာ၏ အစိုးရများအတွက် ပုံစံအဖြစ် အသုံးချနိုင်ပြီး၊ တရား ဥပဒေ စနစ်များအတွက် အင်္ဂလိပ် ရှေးထုံးတမ်းဥပဒေ ကို အသုံးပြုကြရသည်။ယူနိုက်တက်အသုံးပြုကြရသည်။ ယူနိုက်တက် ကင်းဒမ်း၏ အဆင့်အမြင့်ဆုံး အယူခံရုံးများတွင် တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်သော ဗြိတိသျှ ဘုရင်၊ဘုရင်မ၏ အကြံပေးအဖွဲ့ တရားရေးဆိုင်ရာ ကော်မတီ သည် ကာရေဘီယန် နှင့် ပစိဖိတ်အတွင်းရှိ ယခင်ကိုလိုနီများစွာ အတွက် အမြင့် ဆုံး အယူခံရုံးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေဆဲဖြစ်သည်။ ဗြိတိသျှ ပရိုတက်စတင့် သာသနာပြုအဖွဲ့များ ကမ္ဘာအနှံ့ ဖြန့်ထွက်ခြင်းသည် စစ်သားများနှင့် အစိုးရအမှုထမ်းများ တိုက်ကြီးများအားလုံးဆီသို့ အင်္ဂလန် [[ခရစ်ယာန်]] အသင်း တော် ဘာသာရေး ကို ဖြန့်ပေးခြင်းထက် ကြိုတင်၍ ရှေ့ရောက်နေလေ့ရှိသည်။
 
ဘုရား ကျောင်းများ၊ [[မီးရထား]] ဘူတာရုံများနှင့် အစိုးရအဆောက်အအုံတို့တွင် တွေ့ရသော ဗြိတိသျှ ကိုလိုနီဆိုင်ရာ ဗိသုကာလက်ရာများ သည် တစ်ချိန်က ဗြိတိသျှ အင်ပါယာ၏ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်ခဲ့သော မြို့များတွင် ဆက်လက် ၍ တည်ရှိနေဆဲဖြစ် သည်။ ဗစ်တိုးရီးယား ဗြိတိန်တွင် ဖွံ့ဖြိုးခဲ့သော ဘောလုံးနှင့်ကစားရသည့် ကစားနည်း များ- ဘောလုံးပွဲ ၊ ခရစ်ကတ်၊ တစ်သင်းလျှင် ဆယ့်သုံးယောက်စီဖြင့် ကစားရသော ကြေးစား အဆင့် ရွတ်ဘီ ဘောလုံး ကစား နည်းစနစ် ၊ တစ်သင်းလျှင် ဆယ့်ငါးယောက်စီဖြင့် ကစားရသော အပျော်တမ်း အဆင့်ရွတ်ဘီ ဘောလုံး ကစား နည်းစနစ် ၊ [[တင်းနစ်ကစားခြင်း]] နှင့် [[ဂေါက်သီး ကစားခြင်း]] တို့သည် တိုင်းတစ်ပါးသို့ တင်ပို့ခြင်းခံရသည်၊ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းတို့သည် အင်ပါယာ စနစ် ဖြစ်သော ဗြိတိသျှတို့ ရွေးချယ်ထား သည့် တိုင်းတာခြင်း စနစ် ဖြစ်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဗြိတိသျှတို့၏ အစဉ်အလာ ဖြစ်သော လမ်းမ၏ လက်ဝဲ ဘက်ကပ်၍ မောင်းနှင်ခြင်း လည်းပါဝင်သည်။