ဝီကီပီးဒီးယား

သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်း: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ရာဇဝင်ကို အပြန်အလှန်အားဖြင့် ဝင်ကြည့်ရန်
← တည်းဖြတ်မူ အဟောင်းပိုသစ်သော တည်းဖြတ်မှု
Content deleted Content added
မြင်ကွင်းဝီကီစာသား
အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-ှျ +ျှ, -ဟူ၍၎င်း +ဟူ၍လည်းကောင်း)
အရေးမကြီးNo edit summary
စာကြောင်း ၃ -
[[Image:Chuquicamata-002.jpg|thumb|250px|right| ကမ္ဘာပေါ်ရှိ မျက်နှာပြင် အကျယ်ဆုံးနှင့် ဒုတိယမြောက် အနက်ဆုံး ချီလီနိုင်ငံရှိ ချူကွီကာမတာ ကြေးနီသတ္တုတွင်း]]
 
'''သတ္တုတွင်း လုပ်ငန်း'''ဆိုသည်မှာ အဖိုးတန် သတ္တုများနှင့် အခြားသော ဘူမိဆိုင်ရာ ပစ္စည်းများကို ကမ္ဘာ့မြေမျက်နှာပြင်ရှိ ကျောက်တုံးများ၊ သတ္တုကြောများနှင့် ကျောက်မီးသွေးကြောများမှ တူးဖော်ရယူသည့် လုပ်ငန်းဖြစ်သည်။ သတ္တုတွင်း လုပ်ငန်းဖြင့် အခြေခံသတ္တုများ၊ အဖိုးတန်သတ္တုများ၊ သံ၊ ယူရေနီယမ်၊[[ယူရေနီယမ်]]၊ ကျောက်မီးသွေး၊[[ကျောက်မီးသွေး]]၊ စိန်၊[[စိန်]]၊ ထုံးကျောက်၊ ကျောက်ဆား နှင့် ပြာဆား အစရှိသည်တို့ကို တူးဖော်ရယူကြသည်။ စိုက်ပျိုးမွေးမြူ၍ မရနိုင်သော သို့မဟုတ် ဓာတ်ခွဲခန်းအတွင်း ဖန်တီးယူ၍ မရနိုင်သော ပစ္စည်းများကို သတ္တုတူးဖော်ခြင်းဖြင့် ရယူကြသည်။
 
== ခေတ်ယဉ်ကျေးမှု တည်တံ့စေသော အခြေခံလုပ်ငန်း==
စာကြောင်း ၉ -
==သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်း==
ကမ္ဘာပေါ်တွင်တိုးတက်ကြီးပွား လျက်ရှိသောနိုင်ငံများစွာတို့၌ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး ပြီးသည့် နောက် အဓိကလုပ်ငန်းမှာ သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်းဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရ၏။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ခေတ်ယဉ်ကျေးမှုအဆင့်အတန်းနှင့် လျော်ညီစွာ နေထိုင်လိုလျှင် စက်ရုံကြီးအများအပြားလိုအပ်ပေ ရာ ထိုသို့လိုအပ်သော စက်ရုံကြီးများကိုတည်ဆောက်နိုင်ရန် သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်းရှိမှဖြစ်နိုင်ပေမည်။ ထိုကြောင့် သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်းသည် ယဉ်ကျေးမှုကိုတည်တံ့စေသော အခြေခံလုပ်ငန်းတစ်ရပ်ဟူ၍ဆိုနိုင်ပေသည်။
သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်းသည် ယဉ်ကျေးမှုကိုတည်တံ့စေသော အခြေခံလုပ်ငန်းတစ်ရပ်ဟူ၍ဆိုနိုင်ပေသည်။
 
သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်းကို သတ္တုရိုင်းရှာဖွေခြင်း၊ တူးဖော်ခြင်း၊ သတ္တုထုတ်ယူခြင်း၊ ဟူ၍သုံးမျိုးခွဲခြားနိုင်သည်။ သတ္တုတွင်းရှာဖွေ ရာ၌ တစ်ယောက်စနှစ်ယောက်စ ရှာဖွေသည်ဖြစ်စေ၊ သို့မဟုတ်အဖွဲ့အစည်းဖြင့်ရှာဖွေသည်ဖြစ်စေ ရှာဖွေသူတို့သည် ဝတ္တုအမျိုးမျိုးကိုသိရှိရန်လိုသည့်အပြင် သတ္တုဗေဒ၊ ဘူမိဗေဒစသည့် ပညာရပ်များကိုတတ်မြောက်ကြရလေသည်။ ဤပညာရပ်များကိုတတ်မြောက်သူများပင်လျှင် တစ်ခါတစ်ရံ လချေး၊အိုင်းယန်းဆာလဖိုဒ်ကဲ့သို့သတ္တုရိုင်းများကို ရွှေဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဂရက်ဖိုက်ကိုမော်လစ်ဒီနိုက်ဟူ၍လည်းကောင်းအထင် မှားတတ်ကြလေသည်။ မြေမျက်နှာပြင်ပေါ်ရှိ ကျောက်များ တွင်ကော့ပါး (ကြေးနီ)၊ အိုင်းယန်း(သံ)၊ မန်ဂနိ၊ မာကျူရီ(ပြဒါး)ကဲ့သို့သတ္တုအစအနများကိုတွေ့ရသော်လည်း မြေအောက်သို့တူဖော်ကြည့်သောအခါ မည်သည့်သတ္တုကိုမျှ မတွေ့ရဘဲ ရှိတတ်သည်။ တစ်ခါတစ်ရံသောင်ခုတ်စက်များဖြင့် ပင်လယ်ကမ်း များနှင့်မြစ်ထဲရှိသဲခုံများကိုတူးရာ မည်းနက်သောသဲများကိုရရှိသည်။ အချို့သူတို့သည်ထိုသဲမျိုးကို တွေ့ရှိ သောအခါ ရွှေသို့မဟုတ်၊ပလက်တီနမ်အမြောက်အမြား တွေ့ရှိပြီဟု ထင်မှတ်တတ်ကြ၏။
သတ္တုဗေဒ၊ဘူမိဗေဒစသည့် ပညာရပ်များကိုတတ်မြောက်ကြရလေသည်။ ဤပညာရပ်များကိုတတ်မြောက်သူများပင်လျှင် တစ်ခါတစ်ရံ လချေး၊အိုင်းယန်းဆာလဖိုဒ်ကဲ့သို့သတ္တုရိုင်းများကို ရွှေဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဂရက်ဖိုက်ကိုမော်လစ်ဒီနိုက်ဟူ၍လည်းကောင်းအထင် မှားတတ်ကြလေသည်။ မြေမျက်နှာပြင်ပေါ်ရှိ ကျောက်များ တွင်ကော့ပါး (ကြေးနီ)၊ အိုင်းယန်း(သံ)၊ မန်ဂနိ၊ မာကျူရီ(ပြဒါး)ကဲ့သို့သတ္တုအစအနများကိုတွေ့ရသော်လည်း
မြေအောက်သို့တူဖော်ကြည့်သောအခါ မည်သည့်သတ္တုကိုမျှ မတွေ့ရဘဲ ရှိတတ်သည်။ တစ်ခါတစ်ရံသောင်ခုတ်စက်များဖြင့် ပင်လယ်ကမ်း များနှင့်မြစ်ထဲရှိသဲခုံများကိုတူးရာ မည်းနက်သောသဲများကိုရရှိသည်။ အချို့သူတို့သည်ထိုသဲမျိုးကို တွေ့ရှိ သောအခါ ရွှေသို့မဟုတ်၊ပလက်တီနမ်အမြောက်အမြား တွေ့ရှိပြီဟု ထင်မှတ်တတ်ကြ၏။
 
သတ္တုရိုင်းကိုရှေးအခါက လူတို့သည်ခြေကျင်ဖြစ်စေ၊ မြင်း၊ လား၊ လှေစသည်တို့ စီးနင်း၍ဖြစ်စေ တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ လှည့်လည်သွားလာ ရှာဖွေကြသည်။ ယခုခေတ်တွင်မူ ကားသယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ကောင်းမွန်လာသည့်အလျောက် မော်တော်ကား၊ လေယာဉ်ပျံ စသည်ကဲ့သို့ ယာဉ်များကို အသုံးပြုလေ့ရှိသည်။
 
သို့သော်ယခုခေတ်တွင်မော်တော်ကားဖြင့် သတ္တုများရှာဖွေခြင်းသည် စားနပ်ရိက္ခာများကိုတင်ယူနိုင်ခြင်း၊ ဝန်များကိုသယ်ယူပို့ဆောင်နိုင်ခြင်း၊ သတ္တုရှာဖွေရာ၌သုံးသည့် စက်ငယ်များကို မော်တော်ကားစက်ဖြင့်မောင်းနှင်နိုင်ခြင်းတို့ကြောင့် ခရီးအရောက်ဆုံးဖြစ်သည်။ ဤသို့ သတ္တုအရှာထွက်သူတို့သည် ပေါက် ချွန်း၊ ဂေါ်ပြား၊ တူစူး၊ ဒိုင်းနမိုက်၊ သံဒယ်(မိုက်ခွက်)၊ ကြိတ်ဆုံ အစရှိသည်တို့ကို ယူဆောင်သွားကြရ၏။ ကြိတ်ဆုံမှာ သတ္တုရိုင်းများကိုကျိတ်ရန်ဖြစ်၍ သံဒယ်မှာ ကျိတ်ထားသော သတ္တုရိုင်းမှ ကျောက်ခဲငယ်များကို ဆေးကြောပစ်ရန်ဖြစ်သည်။ သတ္တုရိုင်းများကို အကြမ်းအားဖြင့် စစ်ဆေးကြည့်ရန်လက်ကိုင်နှင့် မှန်ဘီလူးသည်လည်း အလွန်အသုံးဝင်၏။ အချို့သောတိုင်းပြည်များတွင် အများနှင့်သက်ဆိုင်သည့်မြေများ၌ တစ်နှစ်လျှင်အနည်းဆုံး လုပ်ငန်းမည်မျှ ပြီးမြောက်အောင်ပြုလုပ်ရမည်ဟု စည်းကမ်းချက် ဖြင့်သတ္တုရှာဖွေ သူတို့အား ခွင့်ပြုထားလေသည်။ အကယ်၍ထိုသို့ခွင့်ပြုထားသောမြေပေါ်တွင် အလုပ်ကိုတစ်နှစ်မျှ ရပ်ဆိုင်းထားခဲ့သော် ထိုမြေကို အခြားသူတယောက်က ဝင်ရောက်လုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိလေသည်။
သို့သော်ယခုခေတ်တွင်မော်တော်ကားဖြင့် သတ္တုများရှာဖွေခြင်းသည် စားနပ်ရိက္ခာများကိုတင်ယူနိုင်ခြင်း၊ ဝန်များကိုသယ်ယူပို့ဆောင်နိုင်ခြင်း၊
သတ္တုရှာဖွေရာ၌သုံးသည့်စက်ငယ်များကို မော်တော်ကားစက် ဖြင့်မောင်းနှင်နိုင်ခြင်းတို့ကြောင့် ခရီးအရောက်ဆုံးဖြစ်သည်။ ဤသို့ သတ္တုအရှာထွက်သူတို့သည် ပေါက် ချွန်း၊ ဂေါ်ပြား၊ တူစူး၊ ဒိုင်းနမိုက်၊ သံဒယ်(မိုက်ခွက်)၊ ကြိတ်ဆုံ အစရှိသည်တို့ကိုယူဆောင်သွားကြရ၏။ ကြိတ်ဆုံမှာ သတ္တုရိုင်းများကိုကျိတ်ရန်ဖြစ်၍ သံဒယ်မှာ ကျိတ်ထားသော သတ္တုရိုင်းမှ ကျောက်ခဲငယ်များကို ဆေးကြောပစ်ရန်ဖြစ်သည်။ သတ္တုရိုင်းများကိုအကြမ်းအားဖြင့် စစ်ဆေးကြည့်ရန်လက်ကိုင်နှင့် မှန်ဘီလူးသည်လည်း အလွန်အသုံးဝင်၏။ အချို့သောတိုင်းပြည်များတွင်
အများနှင့်သက်ဆိုင်သည့်မြေများ၌ တစ်နှစ်လျှင်အနည်းဆုံး လုပ်ငန်းမည်မျှပြီးမြောက်အောင်ပြုလုပ်ရမည်ဟု စည်းကမ်းချက် ဖြင့်သတ္တုရှာဖွေ သူတို့အား ခွင့်ပြုထားလေသည်။ အကယ်၍ထိုသို့ခွင့်ပြုထားသောမြေပေါ်တွင် အလုပ်ကိုတစ်နှစ်မျှ ရပ်ဆိုင်းထားခဲ့သော် ထိုမြေကို အခြားသူတယောက်က ဝင်ရောက်လုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိလေသည်။
 
တခါတရံ သတ္တုကြောများတွင်အကြောတက်ငယ်များ ဖြာထွက်လျက်ရှိတတ်ရာ ဤအတက်ငယ်များတွင် မြေကတုတ်ကဲ့သို့ မြောင်းများဖြတ်၍ တူးပေးလျှင် သတ္တုကြောမ ကြီးကိုတွေ့ရတတ်သည်။ ဤ နည်းဖြင့်သတ္တုရှာဖွေသူတို့သည် သတ္တုတွင်းများစွာကိုတွေ့ရှိခဲ့ကြလေသည်။ တစ်ခါတစ်ရံသတ္တုအကြောတက် ငယ်သည် တောင်ကုန်းတွင်ဦးတိုက်လျက်ရှိခြင်း ကြောင့် သတ္တုရိုင်းများမှာ ရေစားပြီးပါသွား၍သတ္တုရိုင်း အရိပ်အရောင်မျှကိုသာတွေ့ရတတ်သည်။ ဤသို့တွေ့ရှိသောအခါအထက်တွင်ဖော်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း မြေတွင်မြောင်းဖောက်၍ သတ္တုကြောကိုရှာဖွေယူရသည်။ သတ္တုကြောကို တွေ့ရှိသောအခါသတ္တုမည်မျှရှိကြောင်း ကိုသိရှိရန်စမ်းသပ်ကြည့်ရပြန်သည်။
အရိပ်အရောင်မျှကိုသာတွေ့ရတတ်သည်။
 
များသောအားဖြင့်ထိုသို့စမ်းသပ်နည်းမှာ နှစ်နည်းရှိရာ ပထမနည်းမှာ သတ်မှတ်ထားသောနယ်နိမိတ်အတွင်းရှိမြေကို တူးဖော်၍ ထိုမြေတွင် သတ္တုမည်မျှ ပါရှိသည်ကိုစစ်ဆေးသောနည်း ဖြစ်သည်။ ဒုတိယနည်းမှာ မြေတွင်းသို့နက်ရှိုင်းစွာတူးဖော်၍ မြေ၏အတွင်းသားတွင် သတ္တု မည်မျှပါရှိသည်ကိုစစ်ဆေးသော နည်းဖြစ်သည်။ ဒုတိယနည်းတွင်စိန်သွားတတ်ထားသော လွန်စက်ဖြင့် မြေထဲသို့အလွန်နက်ရှိုင်းစွာ ထိုးဖောက်ထိုးဖောက်ကြည့်ကြလေသည်။ ထိုသို့စမ်းသပ်၍သတ္တုများကို တူးဖော်နိုင် လောက်အောင် များများစားစားတွေ့ရှိရသောအခါ သတ္တုတွင်းဝ အနီးအနားတွင် အဆောက်အအုံများကို သပ်ရပ်စွာဆောက် လုပ်၍သတ္တုတူးဖော်သောလုပ်ငန်းကိုစတင်လုပ်ကိုင်ကြလေသည်။သတ္တုတူးဖော်ရာ၌ မြေပေါ်တူးဖော်နည်း (Surface Mining Method) နှင့် မြေအောက်တူးဖော်နည်း (Underground Mining Method) ဟူ၍ အဓိကနှစ်မျိုးရှိသည်။ ▼
ဤသို့တွေ့ရှိသောအခါအထက်တွင်ဖော်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း မြေတွင်မြောင်းဖောက်၍ သတ္တုကြောကိုရှာဖွေယူရသည်။ သတ္တုကြောကို တွေ့ရှိသောအခါသတ္တုမည်မျှရှိကြောင်း ကိုသိရှိရန်စမ်းသပ်ကြည့်ရပြန်သည်။
 
မြေပေါ်တူးဖော်နည်းတွင်သတ္တုများကိုရေတွင်းများတူးသကဲ့သို့ (Open Pit Mining)တူးယူကြရ၍ များသောအားဖြင့်ဤနည်း ကို သံနှင့်ကြေးနီ တူးဖော်ရာ၌ အသုံးများသည်။ သတ္တုကြောသည်မြေအောက်သတ္တုကြောသည် မြေအောက် ပေ၃ဝဝ ကျော်လောက်မှာ ရှိလျှင် သတ္တုရိုင်းကိုမြေပေါ်သို့ တင်ယူရသောစရိတ်မှာ အလွန်ကြီးလေးသဖြင့် မြေပေါ်တူးဖော်နည်းကို အသုံးပြုကြသည်။ ဤနည်းတွင်သတ္တုရိုင်းများကိုဒိုင်းနမိုက်ဖြင့်ဖြိုခွဲ၍ဤနည်းတွင် သတ္တုရိုင်းများကို ဒိုင်းနမိုက်ဖြင့်ဖြိုခွဲ၍ စက်ဂေါ်ပြားများ (Backhoe, Wheel Loader, Shovel)ဖြင့် မော်တော်ကား များပေါ်သို့တင်ဆောင်ပေးလေသည်။ သို့သော်တွင်းနက်လာသောအခါ နံရံတွင်ရှိသည့်ကျောက်တုံး များပြိုကျ၍ အလုပ်သမားများ ဒဏ်ရာရရှိတတ်သည်။ ရေဖြင့်ကျင်ယူသောနည်း (Panning)မှာလည်းမြေပေါ်တူးဖော်နည်းတွင် အကျုံးဝင်သည်။ ဤနည်းကိုရွှေနှင့်ငွေကဲ့သို့သော သတ္တုများတူးဖော်ရာ၌ အသုံးပြုသည်။ ▼
▲များသောအားဖြင့်ထိုသို့စမ်းသပ်နည်းမှာ နှစ်နည်းရှိရာ ပထမနည်းမှာ သတ်မှတ်ထားသောနယ်နိမိတ်အတွင်းရှိမြေကို တူးဖော်၍ ထိုမြေတွင် သတ္တုမည်မျှ ပါရှိသည်ကိုစစ်ဆေးသောနည်း ဖြစ်သည်။ ဒုတိယနည်းမှာ မြေတွင်းသို့နက်ရှိုင်းစွာတူးဖော်၍ မြေ၏အတွင်းသားတွင် သတ္တု မည်မျှပါရှိသည်ကိုစစ်ဆေးသော နည်းဖြစ်သည်။ ဒုတိယနည်းတွင်စိန်သွားတတ်ထားသော လွန်စက်ဖြင့် မြေထဲသို့အလွန်နက်ရှိုင်းစွာ ထိုးဖောက်
ကြည့်ကြ လေသည်။ ထိုသို့စမ်းသပ်၍သတ္တုများကို တူးဖော်နိုင် လောက်အောင် များများစားစားတွေ့ရှိရသောအခါ သတ္တုတွင်းဝ အနီးအနားတွင် အဆောက်အအုံများကို သပ်ရပ်စွာဆောက် လုပ်၍သတ္တုတူးဖော်သောလုပ်ငန်းကိုစတင်လုပ်ကိုင်ကြလေသည်။သတ္တုတူးဖော်ရာ၌ မြေပေါ်တူးဖော်နည်း (Surface Mining Method)နှင့် မြေအောက်တူးဖော်နည်း (Underground Mining Method)ဟူ၍ အဓိကနှစ်မျိုးရှိသည်။
 
သတ္တုရိုင်းကိုရေဖြင့်ကျင်ယူနည်းမှာ အမျိုးမျိုးရှိသော်လည်း သဘောမှာ တစ်မျိုးတည်း ဖြစ်သည်။ မြေအောက်တူးဖော်နည်းတွင် သတ္တုကြော၏ အထူ (Vein Width) အပါးကိုလိုက်၍ အမျိုးမျိုးတူးဖော်ယူကြသည်။ သတ္တုရိုင်းများကို တွင်းများမှ မြေပြင်ပေါ်သို့တင်ဆောင်ယူရသော စရိတ်သည် အလွန်ကြီးမားလွန်းရကား သတ္တုကိုတူးဖော်ရာ၌ စရိတ်ကျဉ်းနိုင်သမျှကျဉ်းအောင်ကြံစည်ကြရသည်။စရိတ်ကျဉ်းနိုင်သမျှကျဉ်းအောင် ကြံစည်ကြရသည်။ ကျောက်ကမ်းပါးများနှင့်နီးကပ်သော တွင်းများတွင် လိုဏ်ခေါင်း (Adit)များ ကိုဆောက်လုပ်ယူကြသည်။ အချို့သော သတ္တုရိုင်းများကိုကျောက်မီး သွေးတွင်းများမှာကဲ့သို့ ပြွန်တွင်း (Circular-Shaft)များဖြင့် တူးဖော်ယူကြရလေသည်။ ▼
▲မြေပေါ်တူးဖော်နည်းတွင်သတ္တုများကိုရေတွင်းများတူးသကဲ့သို့ (Open Pit Mining)တူးယူကြရ၍ များသောအားဖြင့်ဤနည်း ကို သံနှင့်ကြေးနီ တူးဖော်ရာ၌ အသုံးများသည်။ သတ္တုကြောသည်မြေအောက် ပေ၃ဝဝ ကျော်လောက်မှာ ရှိလျှင် သတ္တုရိုင်းကိုမြေပေါ်သို့ တင်ယူရသောစရိတ်မှာ အလွန်ကြီးလေးသဖြင့် မြေပေါ်တူးဖော်နည်းကို အသုံးပြုကြသည်။ ဤနည်းတွင်သတ္တုရိုင်းများကိုဒိုင်းနမိုက်ဖြင့်ဖြိုခွဲ၍ စက်ဂေါ်ပြားများ (Backhoe, Wheel Loader, Shovel)ဖြင့် မော်တော်ကား များပေါ်သို့တင်ဆောင်ပေးလေသည်။ သို့သော်တွင်းနက်လာသောအခါ နံရံတွင်ရှိသည့်ကျောက်တုံး များပြိုကျ၍ အလုပ်သမားများ ဒဏ်ရာရရှိတတ်သည်။ ရေဖြင့်ကျင်ယူသောနည်း (Panning)မှာလည်းမြေပေါ်တူးဖော်နည်းတွင် အကျုံးဝင်သည်။ ဤနည်းကိုရွှေနှင့်ငွေကဲ့သို့သော
သတ္တုများတူးဖော်ရာ၌ အသုံးပြုသည်။
 
သတ္တုတွင်းများကိုပြွန်ပုံတူးယူခြင်းမှာ လေးထောင့်ပုံတွင်တွင်း၏နံရံများထက်ပြွန်ပုံတွင်း၏ နံရံများက ခိုင်မာသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ သို့သော် မြေမာသောအရပ်၌ တစ်ခါတစ်ရံ လေးထောင့်ပုံတွင်းများကိုတွေ့ရတတ်သည်။ သတ္တုတွင်းတူးရာ၌ တွေ့ကြုံရသည့် အခက်အခဲတစ်ခုမှာ ကျောက်လွှာတွင်ရှိသည့်အကွဲအအက်များ နှင့်သဲနုံးများမှ ရေထွက်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ ထိုကြောင့် သဲနုံးများတွင်ပြွန်တွင်းများတူးလိုသောအခါ မတူးမီလပေါင်းများစွာကကြိုတင်၍တွင်းဝတစ်ဝိုက် ပေအနည်းငယ်ကွာသောနေရာများတွင် ဆားရေကို လှည့်ပတ်လျက်ရှိနေစေသည်။ ▼
သတ္တုရိုင်းကိုရေဖြင့်ကျင်ယူနည်းမှာ အမျိုးမျိုးရှိသော်လည်း သဘောမှာ တစ်မျိုးတည်း ဖြစ်သည်။ မြေအောက်တူးဖော်နည်းတွင် သတ္တုကြော၏
▲အထူ(Vein Width)အပါးကိုလိုက်၍ အမျိုးမျိုးတူးဖော်ယူကြသည်။ သတ္တုရိုင်းများကို တွင်းများမှ မြေပြင်ပေါ်သို့တင်ဆောင်ယူရသော စရိတ်သည် အလွန်ကြီးမားလွန်းရကား သတ္တုကိုတူးဖော်ရာ၌ စရိတ်ကျဉ်းနိုင်သမျှကျဉ်းအောင်ကြံစည်ကြရသည်။ ကျောက်ကမ်းပါးများနှင့်နီးကပ်သော တွင်းများတွင် လိုဏ်ခေါင်း (Adit)များ ကိုဆောက်လုပ်ယူကြသည်။ အချို့သော သတ္တုရိုင်းများကိုကျောက်မီး သွေးတွင်းများမှာကဲ့သို့ ပြွန်တွင်း (Circular-Shaft)များဖြင့် တူးဖော်ယူကြရလေသည်။
 
▲သတ္တုတွင်းများကိုပြွန်ပုံတူးယူခြင်းမှာ လေးထောင့်ပုံတွင်တွင်း၏နံရံများထက်ပြွန်ပုံတွင်း၏ နံရံများက ခိုင်မာသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ သို့သော် မြေမာသောအရပ်၌ တစ်ခါတစ်ရံ လေးထောင့်ပုံတွင်းများကိုတွေ့ရတတ်သည်။ သတ္တုတွင်းတူးရာ၌ တွေ့ကြုံရသည့် အခက်အခဲတစ်ခုမှာ
ကျောက်လွှာတွင်ရှိသည့်အကွဲအအက်များ နှင့်သဲနုံးများမှ ရေထွက်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ ထိုကြောင့် သဲနုံးများတွင်ပြွန်တွင်းများတူးလိုသောအခါ
မတူးမီလပေါင်းများစွာကကြိုတင်၍တွင်းဝတစ်ဝိုက် ပေအနည်းငယ်ကွာသောနေရာများတွင် ဆားရေကို လှည့်ပတ်လျက်ရှိနေစေသည်။
နုံးထဲရှိရေသည်ခဲလောက်သည့်အခြေသို့ရောက်ရှိသည့်အခါ တူးဖော်ခြင်း စတင်တော့သည်။
 
ဤသို့တူးနေစဉ်တူးပြီးသော နေရာများတွင် တွင်း၏နံရံကိုမြေအောက်မီးရထားလိုဏ်ခေါင်း များမှာကဲ့သို့ အင်္ဂတေကိုင်၍ဖြစ်စေ၊ သံကွင်းများခံ၍ဖြစ်စေ ခိုင်ခံ့အောင်ပြုလုပ်ပေးလေသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ ကျောက်ကြားမှထွက်သောရေကို ပိုက်လုံးများမြှုပ်၍ အင်္ဂတေကို ဖိအားကြီးစွာဖြင့်သွန်းလောင်းပြီးလျှင် ပိတ်ဆို့ပစ်တတ်သည်။
အင်္ဂတေကို ဖိအားကြီးစွာဖြင့်သွန်းလောင်းပြီးလျှင် ပိတ်ဆို့ပစ်တတ်သည်။
 
ပြွန်တွင်း၏အဆုံးဖက်တွင်ရေဝင်ရောက်စုရုံးနေနိုင်အောင် ကန်ကျယ်ကြီး တစ်ခုပြုလုပ်ထားရသည့်ပြင် ပြွန်တွင်းရှိ အင်္ဂတေနံရံများကို ပြိုမကျရအောင် ထောက်များဖြင့်ခိုင်ခိုင်ခံ့ခံ့ ထောက်ထားရသည်။ ပြွန်တွင်းများမှတစ်ဖန်လိုဏ်ခေါင်းများကို ဘေးတိုက် သတ္တုကြောဆီ ရောက်အောင် တူးယူပြန်သည်။
 
ဤသို့တူးယူသောလိုဏ်ခေါင်းများသည် ပြွန်တွင်းဖက်သို့ခပ်စောင်းစောင်းရှိသဖြင့် သတ္တု တွင်းတွင်ထွက်သမျှရေသည်ပြွန်တွင်းသို့စီးဝင်လာသည်။ ပြွန်တွင်းမှတစ်ဖန် ထိုရေကိုအားကောင်းသော ရေနွေးငွေ့စက်များဖြင့်မြေပြင်ပေါ်သို့စုတ်ထုတ်ပစ်လေသည်။များသောအားဖြင့် သတ္တုတွင်းတစ်တွင်းလျှင် ပြွန်ပေါက်နှစ်ပေါက်စီဖောက်ထားလေ့ရှိကြသည်။ ဤသို့ဖောက်ထားခြင်းမှာ သတ္တုတွင်းပြိုကျ၍ အလုပ်သမားများပိတ်မိမနေစေရန်နှင့်သတ္တုတွင်းထဲ၌ လေကောင်းလေသန့်ရရှိစေရန်ဖြစ်သည်။
ပြွန်တွင်းမှတစ်ဖန် ထိုရေကိုအားကောင်းသော ရေနွေးငွေ့စက်များဖြင့်မြေပြင်ပေါ်သို့စုတ်ထုတ်ပစ်လေသည်။များသောအားဖြင့် သတ္တုတွင်းတစ်တွင်းလျှင် ပြွန်ပေါက်နှစ်ပေါက်စီဖောက်ထားလေ့ရှိကြသည်။ ဤသို့ဖောက်ထားခြင်းမှာ သတ္တုတွင်းပြိုကျ၍
အလုပ်သမားများပိတ်မိမနေစေရန်နှင့်သတ္တုတွင်းထဲ၌ လေကောင်းလေသန့်ရရှိစေရန်ဖြစ်သည်။
 
သတ္တုတွင်းများတွင်အဆိပ်ငွေ့များထွက်တတ်ခြင်းကြောင့်၎င်း၊ သတ္တုတွင်းများနက်လာသောအခါ အပူအားကြီးလာသော ကြောင့်၎င်း၊ အလုပ်သမားများတာရှည်လေးမြင့်အလုပ် လုပ်နေနိုင်ရန် လေကောင်းလေသန့်မြောက်မြားစွာကိုသွင်းပေးဖို့ အရေးကြီးလေသည်။ များသောအားဖြင့် သတ္တုတွင်းများတွင် လေကောင်းလေသန့်ဝင်ရောက်စေသောနည်းမှာ ပြွန်တွင်းတစ်ဖက်မှမသန့်ရှင်းသော လေများကိုအလွန်လေများကိုအလွန်ကြီးမားသောယပ်များဖြင့်ယပ်ပေးပြီးထုတ်ပစ်သော နည်းဖြစ်သည်။ ဤသို့ပြွန်တစ်ဖက်မှ လေကိုထုတ်ပစ်လိုက်သောအခါ အခြားပြွန်တဖက်မှ လေထပ်တလဲလဲ ဝင်ရောက်လာသဖြင့်သတ္တုတွင်း၌ အလုပ်လုပ်လျက်ရှိသော အလုပ်သမားများအား လေကောင်းလေသန့်ကို ရရှိစေသည်။
ကြီးမားသောယပ်များဖြင့်ယပ်ပေးပြီးထုတ်ပစ်သော နည်းဖြစ်သည်။ ဤသို့ပြွန်တစ်ဖက်မှ လေကိုထုတ်ပစ်လိုက်သောအခါ
အခြားပြွန်တဖက်မှလေထပ်တလဲလဲဝင်ရောက်လာသဖြင့်သတ္တုတွင်း၌ အလုပ်လုပ်လျက်ရှိသော အလုပ်သမားများအား
လေကောင်းလေသန့်ကို ရရှိစေသည်။
 
အချို့သတ္တုတွင်း၌ အလုပ်သမားများကောင်းမွန်စွာ အလုပ်လုပ်နိုင်ရန် သတ္တုတွင်းရှိလိုဏ်ခေါင်းတွင် လျှပ်စစ်ဓာတ်မီးထွန်းထားလေ့ရှိကြသည်။ လျှပ်စစ်ဓာတ်မီးမရှိသော တွင်းများတွင်မူကား ဖယောင်းတိုင်မီး ကိုဖြစ်စေ၊ ခေါင်းတွင်တပ်ဆင်နိုင်သောမီးအိမ်ငယ်ကိုဖြစ်စေ၊ သတ္တုတွင်းများ ပေါက်ကွဲတောက်လောင်မှု မဖြစ်ရအောင် အထူးတလည်စီမံပြုလုပ်ထားသောမီးအိမ်ကိုဖြစ်စေ အသုံးပြုကြသည်။ သတ္တုရိုင်းများကိုတူး ဖော်ရာ၌ အလုပ်တွင်ကျယ်စေရန်စက်ဖြင့်မောင်းနှင်သောကိရိယာများကို အသုံးပြုသည်။ သတ္တုရိုင်းများ ဖြတ်ယူရန်သုံးသော ကိရိယာများမှာ အမျိုးမျိုးရှိသည်။ အချို့သောဖြတ်စက်များမှာ အပြားလိုက်မြေပြင်ညီ လည်သောလွှဝိုင်းများဖြစ်သည်။ အချို့မှာ လည်နေသော သံချွန်များဖြစ်သည်။
လျှပ်စစ်ဓာတ်မီးမရှိသောတွင်းများတွင်မူကား ဖယောင်းတိုင်မီး ကိုဖြစ်စေ၊ ခေါင်းတွင်တပ်ဆင်နိုင်သောမီးအိမ်ငယ်ကိုဖြစ်စေ၊ သတ္တုတွင်းများ ပေါက်ကွဲတောက်လောင်မှု မဖြစ်ရအောင် အထူးတလည်စီမံပြုလုပ်ထားသောမီးအိမ်ကိုဖြစ်စေအသုံးပြုကြသည်။ သတ္တုရိုင်းများကိုတူး ဖော်ရာ၌ အလုပ်တွင်ကျယ်စေရန်စက်ဖြင့်မောင်းနှင်သောကိရိယာများကို အသုံးပြုသည်။ သတ္တုရိုင်းများ ဖြတ်ယူရန်သုံးသော ကိရိယာများမှာ အမျိုးမျိုးရှိသည်။ အချို့သောဖြတ်စက်များမှာ အပြားလိုက်မြေပြင်ညီ လည်သောလွှဝိုင်းများဖြစ်သည်။ အချို့မှာ လည်နေသော သံချွန်များဖြစ်သည်။
 
အကယ်၍သတ္တုရိုင်းများအ လွယ်တကူတူးဖော်၍မရသောအခါ သတ္တုရိုင်းတွင်စက်လွန်ဖြင့်အပေါက်ငယ်များဖောက်၍ ထိုအပေါက် များတွင် ယမ်းဘီလူးများ မြုပ်နှံပြီးလျှင် လျှပ်စစ်ဓာတ်ဖြင့် ဖြိုခွဲယူကြသည်။ သတ္တုကိုဖြတ်ရန်စက်များနှင့် ဖောက်ရန်စက်များတွင် ဘီးများ တပ်ဆင်ထားသဖြင့် တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ အလွယ်တကူရွှေ့ယူနိုင်သည်။ ဤသို့ဖြိုခွဲ ပြီးသောအခါ သတ္တုရိုင်းများကို ရှေးအခါကလှည်းပေါ်တွင်တင်၍ မြင်းများဖြင့်သယ် ဆောင်ကြရလေသည်။
 
လူတစ်ထောင်အလုပ်လုပ်သော သတ္တုတွင်းတစ်တွင်း၌ လူ ၅ဝဝ သာလျှင်သတ္တုများကိုတူး၍ သယ်ဆောင်လျက်ရှိကြသည်။ ကျန်လူများမှာ သတ္တုတွင်း၌ ရာပေါင်းများစွာသော မြင်းတို့ကိုကြည့်ရှုခြင်း၊ လေကောင်းလေသန့်ဝင်ရောက်နိုင်အောင် စီမံပေးရခြင်း၊ ရေပိုက်များဖြင့် ရေကိုစုပ်ထုတ်ပစ်ရခြင်း၊ သတ္တုတွင်း၌လမ်းများကိုပြုစုစောင့်ရှောက်ရခြင်း၊ စက်များကိုမောင်းနှင်ရခြင်းစသော ဝေယျာဝစ္စအလုပ် များကိုဆောင်ရွက်ကြရလေသည်။
များကိုဆောင်ရွက်ကြရလေသည်။
 
စက်ဖြင့်သတ္တုရိုင်းများကိုသယ်ယူပို့ဆောင်ကြသော တွင်းများ၌မူကား စက်ဖြင့်မောင်းနှင်သောဝန်တင်ရထားငယ်များ ဖြင့် သယ်ဆောင်ယူသွားကြပြီးလျှင် တစ်နေရာ၌စုံပုံ၍ ထိုနေရာမှတဖန် မြေပြင်ပေါ်သို့တင်ပေးသည်။ ဤစက်များကို လေဖိအားဖြင့်ဖြစ်စေ၊ လျှပ်စစ်ဓာတ်ဖြင့်ဖြစ်စေ မောင်းနှင်ကြသည်။
Line ၆၉ ⟶ ၄၈:
ထိုခေတ်အခါက ရေကိုထုတ်ပစ်ရန်စက်မပေါ်သေးသဖြင့် မြင်းများဖြင့်သာ ထုတ်ပစ်ခဲ့ကြသည့်အလျောက် ခရီးမတွင်သည့်အတွက် အဖိုးတန်သော သတ္တုတွင်း များစွာ တို့မှာရေမြုပ်ကုန်လေသည်။
 
ရေနွေးငွေ့အင်ဂျက်စက်ပေါ်လာသောအခါ ရေစုပ်စက်များလည်း ပေါ်လာ၍ သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်းမှာ ရှေးကထက် တွင်ကျယ်လာခဲ့သည်။ ရေနွေးငွေ့စက်ကို သုံးစွဲလာကြသောအခါစက်သည် မြင်းအကောင်ရေ မည်မျှနှင့်ညီအောင်အလုပ်လုပ်နိုင်ကြောင်း ကိုတွေ့ရှိခဲ့ကြသည်။ ထိုသို့တွေ့ရှိခဲ့သည် မှအစပြု၍ လူတို့သည်စက်များကိုမြင်းကောင်ရေအားဖြင့်ပြောဆိုသုံးစွဲခဲ့ရာ ထိုသို့သုံးစွဲသည့်အလေ့အထမှာ ယနေ့တိုင်အောင်တည်မြဲလျက် ရှိသည်။ ယခုခေတ်တွင်ရေကိုစုပ်ထုတ်ပစ်ရန်နှင့် သတ္တုရိုင်းများကိုသယ်ယူပို့ဆောင်ရန် လေဖိအားနှင့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကို အသုံးပြုကြသည်။ အချို့တွင်းများတွင် ရေအထွက်အလွန် များသောကြောင့် ရေစုပ်စက်များကို ဆယ့်နှစ်ရာသီ ခုတ်မောင်းနေရသည်။ အကယ်၍အကြောင်းတစ်ခုခုကြောင့် သတ္တုတွင်းကို ပိတ်ထားရသည်ဟုဆိုကြပါစို့။ သတ္တုတွင်းမှာ သုံးမရနိုင်လောက်အောင် ပျက်စီမသွားစေရန် ရေကိုမူ အမြဲတမ်းစုပ်ထုတ်ပစ်လျက်ရှိရပေသည်။ ▼
ရေနွေးငွေ့အင်ဂျက်စက်ပေါ်လာသောအခါ ရေစုပ်စက်များလည်း ပေါ်လာ၍ သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်းမှာ ရှေးကထက် တွင်ကျယ်လာခဲ့သည်။
▲ရေနွေးငွေ့စက်ကို သုံးစွဲလာကြသောအခါစက်သည် မြင်းအကောင်ရေ မည်မျှနှင့်ညီအောင်အလုပ်လုပ်နိုင်ကြောင်း ကိုတွေ့ရှိခဲ့ကြသည်။ ထိုသို့တွေ့ရှိခဲ့သည် မှအစပြု၍ လူတို့သည်စက်များကိုမြင်းကောင်ရေအားဖြင့်ပြောဆိုသုံးစွဲခဲ့ရာ ထိုသို့သုံးစွဲသည့်အလေ့အထမှာ ယနေ့တိုင်အောင်တည်မြဲလျက် ရှိသည်။ ယခုခေတ်တွင်ရေကိုစုပ်ထုတ်ပစ်ရန်နှင့် သတ္တုရိုင်းများကိုသယ်ယူပို့ဆောင်ရန် လေဖိအားနှင့်
လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကိုအသုံးပြုကြသည်။ အချို့တွင်းများတွင် ရေအထွက်အလွန် များသောကြောင့် ရေစုပ်စက်များကို ဆယ့်နှစ်ရာသီ ခုတ်မောင်းနေရသည်။ အကယ်၍အကြောင်းတစ်ခုခုကြောင့် သတ္တုတွင်းကိုပိတ်ထားရသည်ဟုဆိုကြပါစို့။ သတ္တုတွင်းမှာ သုံးမရနိုင်လောက်အောင် ပျက်စီမသွားစေရန် ရေကိုမူ အမြဲတမ်းစုပ်ထုတ်ပစ်လျက်ရှိရပေသည်။
 
သတ္တုတွင်းအလုပ်ချိန်စေ့သောအခါ အလုပ်သမားများသည်မိမိတို့၏ကိရိယာများကို အလုပ်ခွင်၌ ပင်သော့ခတ်ထားခဲ့ပြီးလျှင် မီးအိမ်နှင့်အဝတ်အစားများကို သိမ်းယူ၍ ပြန်ကြလေသည်။ ထိုအခါအခြား အလုပ်သမားတစ်ဆိုင်း ရောက်လာ၍ အလုပ်ကိုဆက်လုပ်ကြအလုပ်ကိုဆက်လုပ်ကြပြန်သည်။ နေ့ရောညဉ့်ပါအလုပ်လုပ်သော သတ္တုတွင်းများတွင် အလုပ်ကိုလူလဲဖြင့်တစ်နေ့လျှင်သုံးဆိုင်းထား၍လုပ်ကိုင်ကြ လေသည်။ များသောအားဖြင့် ပထမအဆိုင်းမှာ နံနက် ရနာရီမှ ညနေ၃နာရီအထိ၎င်း၊ ဒုတိယအဆိုင်းမှာ ညနေ၃နာရီမှ ညဉ့် ၁၂နာရီအထိ၎င်း၊ တတိယအဆိုင်းမှာ ညဉ့် ၁၂နာရီမှ နံနက် ရနာရီအထိ၎င်းဖြစ်သည်။ တနင်္လာနေ့နံနက်မှ တစ်ရက်လျှင် ၂၄နာရီကျအလုပ်လုပ်လာခဲ့ကြသည်မှာ စနေနေ့နေ့လယ်ကျမှပင် သတ္တုတွင်းတူးသောလုပ်ငန်းခေတ္တရပ်နားတော့သည်၊ သို့သော်ရေစုပ်စက်များမှာ လည်မြဲလည်လျက်ရှိ သည့်ပြင် သတ္တုတွင်းတွင် သတ္တုတူးချိန်၌မလုပ်နိုင်သော လုပ်ငန်းများဖြစ်သည့်စက်များကိုပြင်ဆင်မှု၊ လိုဏ်ခေါင်းအမိုးများကိုခိုင်မာတောင့်တင်းအောင် ဖာထေးမှု၊ လမ်းများကိုပြင်ဆင်မှုစသည်များကို ပြုလုပ်ကြ ရလေသည်။
ပြန်သည်။ နေ့ရောညဉ့်ပါအလုပ်လုပ်သော သတ္တုတွင်းများတွင် အလုပ်ကိုလူလဲဖြင့်တစ်နေ့လျှင်သုံးဆိုင်းထား၍လုပ်ကိုင်ကြ လေသည်။ များသောအားဖြင့် ပထမအဆိုင်းမှာ နံနက် ရနာရီမှ ညနေ၃နာရီအထိ၎င်း၊ ဒုတိယအဆိုင်းမှာ ညနေ၃နာရီမှ ညဉ့် ၁၂နာရီအထိ၎င်း၊ တတိယအဆိုင်းမှာ ညဉ့် ၁၂နာရီမှ နံနက် ရနာရီအထိ၎င်းဖြစ်သည်။ တနင်္လာနေ့နံနက်မှ တစ်ရက်လျှင် ၂၄နာရီကျအလုပ်လုပ်လာခဲ့ကြသည်မှာ စနေနေ့နေ့လယ်ကျမှပင်
သတ္တုတွင်းတူးသောလုပ်ငန်းခေတ္တရပ်နားတော့သည်၊ သို့သော်ရေစုပ်စက်များမှာ လည်မြဲလည်လျက်ရှိ သည့်ပြင် သတ္တုတွင်းတွင် သတ္တုတူးချိန်၌မလုပ်နိုင်သော လုပ်ငန်းများဖြစ်သည့်စက်များကိုပြင်ဆင်မှု၊ လိုဏ်ခေါင်းအမိုးများကိုခိုင်မာတောင့်တင်းအောင်
ဖာထေးမှု၊လမ်းများကိုပြင်ဆင်မှုစသည်များကိုပြုလုပ်ကြ ရလေသည်။
 
သတ္တုတူးဖော်ခြင်းလုပ်ငန်းမှာ အလွန်ရှေးကျသောလုပ်ငန်းတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။ ယခုအခါကမ္ဘာပေါ်ရှိ အချို့သောအရပ်ဒေသများတွင် ရှေးအခါက သတ္တုတူးဖော်ရာ၌အသုံးပြုကြသည့် လိုဏ်ခေါင်းများ၊ ဖိုများ၊ လုံ များနှင့်အခြားအသုံးအဆောင်များကို တွေ့ရှိရတုန်းပင် ဖြစ်သည်။ အီဂျစ်လူမျိုးတို့သည်ဘီစီ ၅ဝဝဝကပင် ဆိုင်နိုင်းအရပ်မှ ကြေးနီကိုတူဖော်သုံးစွဲခဲ့ကြသဖြင့် ကမ္ဘာပေါ်တွင် သတ္တုတူးဖော်ခြင်းလုပ်ငန်းကိုပထမဆုံး လုပ်ခဲ့သည်ဟုဆိုရပေမည်။ ထိုအခါသတ္တုတွင်းတူးလုပ်ငန်းမှာ အောက်တန်းကျသည်ဟု ထင်မှတ်ကာငွေ ဝယ်ကျွန်များဖြင့်သာ တူးဖော် လုပ်ကိုင်ခဲ့ကြသည်။ ယခုခေတ်တွင်မူကား သတ္တု၏အသုံးဝင်ပုံများပြားလာ သည့်အလျောက် သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်းသည်လည်း ကြီးကျယ်လာပြီးလျှင် စံနစ်တကျ ဖြစ်လာရလေသည်။ လူတို့သည် မြေထဲမှသတ္တုများကို အသုံးပြုကြသည်မှာ အစမျှသာရှိသေး၍ နောင်အခါ၌ယခုထက်ပင် တိုးတက် သုံးစွဲလာကြမည်ဟုယုံကြည် ရသည်။ ထိုကြောင့်သတ္တုတွင်းနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ကျွမ်းကျင်တတ်မြောက်သူများ နှင့်သတ္တုတွင်းတူးခြင်းဆိုင်ရာ အင်ဂျင်နီယာအတတ်ပညာကို သင်ကြားတတ်မြောက်ထားသူများ မှာ နောင်အခါ၌ အလွန်ကြီးပွားတိုးတက်ရန် လမ်းရှိပေသည်။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၃)</ref>
သတ္တုတူးဖော်ခြင်းလုပ်ငန်းမှာ အလွန်ရှေးကျသောလုပ်ငန်းတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။ ယခုအခါကမ္ဘာပေါ်ရှိ အချို့သောအရပ်ဒေသများတွင်
ရှေးအခါကသတ္တုတူးဖော်ရာ၌အသုံးပြုကြသည့်လိုဏ်ခေါင်းများ၊ ဖိုများ၊ လုံ များနှင့်အခြားအသုံးအဆောင်များကို တွေ့ရှိရတုန်းပင် ဖြစ်သည်။ အီဂျစ်လူမျိုးတို့သည်ဘီစီ ၅ဝဝဝကပင် ဆိုင်နိုင်းအရပ်မှ ကြေးနီကိုတူဖော်သုံးစွဲခဲ့ကြသဖြင့် ကမ္ဘာပေါ်တွင်သတ္တုတူးဖော်ခြင်းလုပ်ငန်းကိုပထမဆုံး
လုပ်ခဲ့သည်ဟုဆိုရပေမည်။ ထိုအခါသတ္တုတွင်းတူးလုပ်ငန်းမှာ အောက်တန်းကျသည်ဟု ထင်မှတ်ကာငွေ ဝယ်ကျွန်များဖြင့်သာ တူးဖော် လုပ်ကိုင်ခဲ့ကြသည်။ ယခုခေတ်တွင်မူကား သတ္တု၏အသုံးဝင်ပုံများပြားလာ သည့်အလျောက် သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်းသည်လည်း ကြီးကျယ်လာပြီးလျှင်
စံနစ်တကျဖြစ်လာရလေသည်။ လူတို့သည် မြေထဲမှသတ္တုများကိုအသုံးပြုကြသည်မှာ အစမျှသာရှိသေး၍ နောင်အခါ၌ယခုထက်ပင် တိုးတက် သုံးစွဲလာကြမည်ဟုယုံကြည် ရသည်။ ထိုကြောင့်သတ္တုတွင်းနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ကျွမ်းကျင်တတ်မြောက်သူများ နှင့်သတ္တုတွင်းတူးခြင်းဆိုင်ရာ
အင်ဂျင်နီယာအတတ်ပညာကို သင်ကြားတတ်မြောက်ထားသူများ မှာ နောင်အခါ၌ အလွန်ကြီးပွားတိုးတက်ရန် လမ်းရှိပေသည်။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၃)</ref>
 
မြေအောက်မှာရှိတဲ့ သတ္တုရိုင်းသိုက်ပမာဏကို လက်တွေ့တူးပြီးမှသာ တိတိကျကျသိနိုင်ပါတယ်။ မတူးခင် တိတိကျကျ မသိနိုင်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် သတ္တုရိုင်းသိုက်ပမာဏ ခန့်မှန်းတွက်ချက်ခြင်းလို့ပဲ ခေါ်ပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်လိုဆိုရင်တော့ Ore reserve estimation ပေါ့။
Line ၁၀၈ ⟶ ၇၈:
==သတ္တုရိုင်းသိုက်ပမာဏအမျိုးအစား==
 
အခြေခံအားဖြင့် သတ္တုရိုင်းသိုက်ပမာဏနှစ်မျိုး နှစ်စားရှိပါတယ်။ သဘာဝအတိုင်းဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ သတ္တုရိုင်းပမာဏ (In-situ Reserve) နဲ့ လက်တွေ့ တူးဖော်ထုတ်ယူနိုင်တဲ့ပမာဏ (Minable Reserve) တို့ဖြစ်ပါတယ်။ In-situ Reserve ဆိုတာက သတ္တုရှာဖွေရေးလုပ်ငန်းအရ တွေ့ရှိထားတဲ့မျက်မြင်ဘူမိဗေဒအချက်အလက်များ၊ နမူနာရလဒ်များနှင့် ဘူမိဗေဒယူဆချက်များပေါ် အခြေခံပြီး ခန့်မှန်းတွက်ချက်ထားတဲ့ မြေအောက်မှာတွေ့ထားသော၊ သတ္တုရိုင်းသိုက်၏ ပမာဏဖြစ်ပါတယ်။ ဒီသတ္တုရိုင်းသိုက်ပမာဏကို ခန့် မှန်းတွက်ချက်ရာမှာ လက်တွေ့တူးယူနိုင်တယ်၊ မယူနိုင်ဘူးဆိုတဲ့အချက်ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းမပြုသလို လက်တွေ့တူးရင်လည်း ရှုံးမယ်/မြတ်မယ်ဆိုတဲ့အချက်ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းမပြုပါဘူး။ တချို့ကလည်း Geological လို့ ခေါ်ပါတယ်။
သတ္တုရှာဖွေရေးလုပ်ငန်းအရ တွေ့ရှိထားတဲ့မျက်မြင်ဘူမိဗေဒအချက်အလက်များ၊ နမူနာရလဒ်များနှင့် ဘူမိဗေဒယူဆချက်များပေါ် အခြေခံပြီး ခန့်မှန်းတွက်ချက်ထားတဲ့ မြေအောက်မှာတွေ့ထားသော၊ သတ္တုရိုင်းသိုက်၏ ပမာဏဖြစ်ပါတယ်။ ဒီသတ္တုရိုင်းသိုက်ပမာဏကို ခန့် မှန်းတွက်ချက်ရာမှာ လက်တွေ့တူးယူနိုင်တယ်၊ မယူနိုင်ဘူးဆိုတဲ့အချက်ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းမပြုသလို လက်တွေ့တူးရင်လည်း ရှုံးမယ်/မြတ်မယ်ဆိုတဲ့အချက်ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းမပြုပါဘူး။ တချို့ကလည်း Geological လို့ ခေါ်ပါတယ်။
 
ဒုတိယတစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ Minable Reserve ကတော့ In-situ Reserve ကိုအခြေခံပြီး တွေ့ထားတဲ့ သတ္တုရိုင်းသိုက်ကို Modifying Factors များ ထည့်သွင်းစဉ်းစားပြီး လက်တွေ့တူးဖော်ထုတ်လုပ်မယ်ဆို ရင် စီးပွားရေးအရ တွက်ခြေကိုက် မကိုက် သေချာ စိစစ်ပြီး ရရှိလာတဲ့သတ္တုရိုင်းသိုက်ပမာဏအမျိုးအစားဖြစ်ပါတယ်။ Modyfying Factors တွင် သတ္တုတူးဖော်နည်း (Mining)၊ သတ္တုကြိုချက်နည်း (Metal-lurgy)၊ စီးပွားရေးရှုထောင့် (Economic)၊ ဈေးကွက် (Marketing)၊ ဥပဒေများ (Legal)၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် လူမှုရေးပတ်ဝန်းကျင်အပေါ် ရောင်ပြန်ဟပ်မှု (Social Environmental)၊ အစိုးရအဖွဲ့အစည်း (Government) စသည့်အချက်များပါဝင်ပါတယ်။
Line ၁၅၈ ⟶ ၁၂၇:
 
နိုင်ငံအသီးသီး၏ သတ္တုရိုင်းသိုက်ပမာဏ အစီရင်ခံစာလမ်းညွှန်ချက်များကို အောက်ပါစီးပွားရေးအဖွဲ့အစည်းများက အသိအမှတ်ပြုထားသည်။ အဓိပ္ပာယ်မှာ ယင်းနိုင်ငံများ၏ သတ္တုရိုင်းသိုက်ပမာဏ အစီရင်ခံစာလမ်းညွှန်ချက်များအတိုင်း လိုက်နာဆောင်ရွက်ရေးသားသော အစီရင်ခံစာများအပေါ် အယုံအကြည်ရှိသဖြင့် လုပ်ငန်းအတွက် လိုအပ်သောငွေကြေးကို ချေးယူလိုလျှင်လည်းကောင်း၊ စတော့ရှယ်ယာဈေးကွက်တွင် ရှယ်ယာထုတ်ရောင်းလျှင်လည်းကောင်း ထောက်ခံအတည်ပြု သည့်သဘောဖြစ်သည်။ ရှယ်ယာဝယ်မည့်သူများကလည်း ယင်းအစီရင်ခံစာအပေါ် ယုံကြည်သလို ဘဏ်များကလည်း ယုံယုံကြည်ကြည်ဖြင့် ငွေထုတ်ချေးပါသည်။
 
 
 
 
 
Line ၁၆၆ ⟶ ၁၃၂:
{{Reflist}}
 
[[Category:သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်း]]
[[Category:ဘူမိဗေဒ]]
"https://my.wikipedia.org/wiki/သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်း" မှ ရယူရန်