မကွေးခရိုင်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

စာတွဲများ: မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် ဝက်ဘ် တည်းဖြတ် အဆင့်မြင့် မိုလ်ဘိုင်းတည်းဖြတ်
add data & update
စာတွဲများ: မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် ဝက်ဘ် တည်းဖြတ် အဆင့်မြင့် မိုလ်ဘိုင်းတည်းဖြတ်
စာကြောင်း ၄၀ -
|footnotes =
}}
'''မကွေးခရိုင်''' ({{lang-en|Magway District}}) သည် မကွေးတိုင်းဒေသကြီးတွင်[[မကွေးတိုင်းဒေသကြီး]]တွင် ပါဝင်သော ခရိုင်ဖြစ်သည်။ခရိုင်ရုံးစိုက်ရာမြို့မှာ မကွေးမြို့ဖြစ်သည်။[[မကွေးမြို့]]ဖြစ်သည်။
==ပါဝင်သောမြို့နယ်များ==
[[File:Magway district.svg|thumb|​မ​ကွေးခရိုင်မြို့နယ်များ]]<br>{{legend|#E31A1C|မ​ကွေးမြို့နယ်}}
စာကြောင်း ၆၃ -
*[[တောင်တွင်းကြီးမြို့နယ်]]
**[[တောင်တွင်းကြီးမြို့]]
 
၁၉၃၈ခုနှစ်တွင် မင်းဘူးခရိုင်တွင်ပါဝင်သော တောင်တွင်းကြီးစီရင်စုနှင့် ရေနံချောင်းစီရင်စုများကို မကွေးခရိုင်အဖြစ် စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။နောက်တွင် မကွေးခရိုင်ပါဝင်သော မင်းဘူးပြည်နယ်(မင်းဘူးတိုင်း)ကို မကွေးတိုင်းဟု အမည်ပြောက်းခဲ့သည်။တိုင်းနှင့် ခရိုင်ရုံးများသည် မင်းဘူးတွင် ရုံးစိုက်ကြသည်။၁၉၅၅ခုနှစ်တွင် မိတ္ထီလာတိုင်း (ယခုမန္တလေးတိုင်း) မြင်းခြံခရိုင်မှ ချောက်မြို့နယ်ကို မကွေးခရိုင်အတွင်း ထည့်သွင်းခဲ့ရာ မကွေးခရိုင်တွင် မြို့နယ်(၆)မြို့နယ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။ရေနံချောင်းနယ်တွင် မကွေး၊ ချောက်၊ ရေနံချောင်းတို့ပါဝင်ကာ တောင်တွင်းကြီးနယ်တွင် နတ်မောက်၊ မြို့သစ် တောင်တွင်းကြီးတို့ ပါဝင်သည်။၁၉၇၄ခုနှစ်မှစ၍ မကွေးတိုင်း၏ ဖွဲ့စည်းပုံကို အသစ်ပြင်ဆင်ကာ မကွေးမြို့သို့ တိုင်းနှင့်ခရိုင်ရုံးများ ပြောင်း၍ရုံးစိုက်ခဲ့သည်။ခရိုင်၏ အကျယ်အဝန်းမှာ ၃၇၂၄ စတုရန်းမိုင်၊ ကျေးရွာပေါင်း ၄၂၄ရွာ ဖြစ်သည်။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၈)</ref>
== သမိုင်း​ကြောင်း ==
၁၉၃၈ခုနှစ်တွင် မင်းဘူးခရိုင်တွင်ပါဝင်သော[[မင်းဘူးခရိုင်]]တွင်ပါဝင်သော တောင်တွင်းကြီးစီရင်စုနှင့် ရေနံချောင်းစီရင်စုများကို မကွေးခရိုင်အဖြစ် စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။နောက်တွင် မကွေးခရိုင်ပါဝင်သော မင်းဘူးပြည်နယ်(မင်းဘူးတိုင်း)ကို မကွေးတိုင်းဟု အမည်ပြောက်းခဲ့သည်။တိုင်းနှင့်အမည်ပြောင်းခဲ့သည်။တိုင်းနှင့် ခရိုင်ရုံးများသည် မင်းဘူးတွင်​ရေနံ​ချောင်းမြို့တွင် ရုံးစိုက်ကြသည်။၁၉၅၅ခုနှစ်တွင် မိတ္ထီလာတိုင်း (ယခုမန္တလေးတိုင်းယခု[[မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး|မန္တလေးတိုင်း]]) မြင်းခြံခရိုင်မှ[[မြင်းခြံခရိုင်]]မှ ချောက်မြို့နယ်ကို မကွေးခရိုင်အတွင်း ထည့်သွင်းခဲ့ရာ မကွေးခရိုင်တွင် မြို့နယ်(၆)မြို့နယ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။ရေနံချောင်းနယ်တွင် မကွေး၊ ချောက်၊ ရေနံချောင်းတို့ပါဝင်ကာ တောင်တွင်းကြီးနယ်တွင် နတ်မောက်၊ မြို့သစ် တောင်တွင်းကြီးတို့ ပါဝင်သည်။၁၉၇၄ခုနှစ်မှစ၍ မကွေးတိုင်း၏ ဖွဲ့စည်းပုံကို အသစ်ပြင်ဆင်ကာ မကွေးမြို့သို့[[မကွေးမြို့]]သို့ တိုင်းနှင့်ခရိုင်ရုံးများ ပြောင်း၍ရုံးစိုက်ခဲ့သည်။ခရိုင်၏ အကျယ်အဝန်းမှာ ၃၇၂၄ စတုရန်းမိုင်၊ ကျေးရွာပေါင်း ၄၂၄ရွာ ဖြစ်သည်။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၈)</ref>
[[File:Mandalay region 1931.png|thumb|​ချောက်မြို့နယ်မပါ​သေး​သော မ​ကွေးခရိုင်​မြေပုံ]]
 
==ပထဝီဝင်အ​နေအထား==
===နယ်နိမိတ်===
မြောက်ဘက်တွင် မန္တလေးတိုင်းမှ ညောင်ဦးခရိုင်၊[[ညောင်ဦးခရိုင်]]၊ အရှေ့ဘက်တွင် မန္တလေးတိုင်းမှ မိတ္ထီလာခရိုင်နှင့်[[မိတ္ထီလာခရိုင်]]နှင့် ရမည်းသင်းခရိုင်၊[[ရမည်းသင်းခရိုင်]]၊ ပြည်ထောင်စုနယ်မြေမှ ဒက္ခီဏခရိုင်နှင့် ဥတ္တရခရိုင်၊ တောင်ဘက်တွင် သရက်ခရိုင်၊[[သရက်ခရိုင်]]၊ အနောက်ဘက်တွင် မင်းဘူးခရိုင်နှင့်[[မင်းဘူးခရိုင်]]နှင့် ပခုက္ကူခရိုင်တို့[[ပခုက္ကူခရိုင်]]တို့ တည်ရှိသည်။
=== မြေမျက်နှာသွင်ပြင် ===
မကွေးခရိုင်သည် အနောက်ဘက် ဧရာဝတီမြစ်ကမ်း တစ်လျှောက်တွင် နုံးတင်မြေနုရပ်ကွက်ဖြစ်သည်။ မြေသည်နိမ့်ရာမှတဖြည်းဖြည်း မြင့်မားမတ်စောက်သွား၍ သစ်ပင်များ မပေါက်ဘဲရှိ၏။ တောင်ကြား တောင်ချောက်များလည်းရှိသည်။ မြစ်ချောင်းများ၏ အောက်ပိုင်း မြစ်ဝှမ်းချောင်းဝှမ်းများမူကား မြေပြန့်ဖြစ်သည်။ ခရိုင်၏ မြောက်ဘက်မှာ တောက်လျှောက် တောင်ကုန်းများဖြစ်၍ အချို့နေရာများတွင် ပေ ၁၅ဝဝ ပင်မြင့်သည်။ ခရိုင်၏ တောင်ဘက်တွင်မူ တောင်ကုန်းများပြီးလျှင် မြေနိမ့်မြေပြန့်ပေါ်လာပြန်သည်။ တောင်ဘက် အလယ်တည့်တည့်တွင် တည်ရှိသော လွင်ပြင်ကြီးမှာ မြောက်ဘက်မှသည် တောင်ဘက်သို့၄၅ မိုင်၊ အရှေ့ဘက်မှသည် အနောက်ဘက်သို့မိုင် ၃ဝ ခန့်ကျယ်ပြန့်သည်။ ဤလွင်ပြင်ကား ယင်းချောင်းဝှမ်း တစ်ဝိုက်တွင် ဖြစ်၏။ လွင်ပြင်ဆုံးသောအခါ တောင်ကုန်းများ ပေါ်လာပြန်သည်။ [[ပဲခူးရိုးမ]]နှင့် တစ်ဆက်တည်းရှိသော တောင်များဖြစ်၍ စိမ်းလန်းစိုပြေသော သစ်ပင်များ အုပ်ဆိုင်းနေသဖြင့် ရှုမောဖွယ် ဖြစ်တော့၏။ တစ်ဖန် အလယ်ပိုင်း မြေပြန့်အလွန်တောင်စောင်းများ တစ်လျှောက်တွင် ပြုလုပ်ထားသောတောင်ယာတို့မှာလည်း လှပသော ရှုခင်းဖြစ်၏။ ယင်းချောင်းဝှမ်း တစ်လျှောက်မှာလည်း တစ်မျိုးပင် သာယာ ပေသေး၏။
===​ရေဆင်း===
မ​ကွေးခရိုင်တွင်း ဖြတ်သန်းစီးဆင်းသော မြစ်ချောင်းတို့အနက် အနောက်ဘက်တွင် နယ်နိမိတ်အဖြစ် တည်ရှိသော ဧရာဝတီမြစ်သည်[[ဧရာဝတီမြစ်]]သည် အရေးပါအရာရောက်ဆုံး မြစ်ကြောင်းဖြစ်၏။ သင်္ဘောကြီးငယ် စုန်ဆန်ခုတ်မောင်းနိုင်သည်။ [[ပင်းချောင်း]]သည် ​ညောင်ဦးခရိုင်တွင်းရှိ [[ပုပ္ပါးတောင်]]မှ အဦးအစ စီးဆင်းပြီးသော် မ​ကွေးခရိုင်၏ မြောက်ဘက်နယ်စပ် တစ်လျှောက် အနောက်ဘက်သို့ စီးဆင်းပြီးလျှင် ရေနံချောင်းမြို့၏ အထက်နားဆီတွင် ဧရာဝတီမြစ်တွင်းသို့စီးဝင်သည်။ ''ယင်းချောင်း''သည် ရမည်းသင်းခရိုင် ယင်းတော်အနီးမှ စတင်စီးဆင်းကာ ပဲခူးရိုးမကို ဖြတ်ကျော်ပြီးလျှင် မကွေးခရိုင်တွင်းသို့ အရှေ့မြောက်ဘက်မှ စီးဝင်လာသည်။ တောင်ကုန်းများကို လွန်သောအခါ တောင်အရပ်သို့လှည့်၍ စီးဆင်းသည်။ အောက်ဘက်မိုင် ၆ဝ ခန့်အကွာတွင် စတုန်၊ ရန်ပယ်နှင့် တောင်ကူချောင်းတို့သည် ယင်းချောင်းတွင်းသို့စီးဝင်သည်။ ထို့ပြင် အခြားချောင်းများလည်း စီးဝင်သေးသည်။ အထက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သော အလယ်ပိုင်း မြေပြန့်သည်ကား ဤချောင်းများ ဆုံစည်းရာ တစ်ဝိုက်ပင် ဖြစ်ပေသည်။ မြေဩဇာ အထူးကောင်းမွန်သည်။ ထို့နောက် [[ယင်းချောင်း]]သည် အနောက်ဘက်သို့လှည့်၍ စီးဆင်းပြီးလျှင် မကွေးမြို့အထက် ၈ မိုင်ကွာ မြင်ကွန်းရွာ အနီးတွင် ဧရာဝတီမြစ်တွင်းသို့ စီးဝင်သည်။ ပင်းချောင်းနှင့် ယင်းချောင်းတို့သည် ရုတ်ခြည်း ရေလွှမ်းတတ်သည်။ ချောင်းငယ်များမူကား နွေအခါတွင် ခန်းခြောက်တတ်သည်။ ခရိုင်တွင်း အင်းကြီးအိုင်ကြီး ဟူ၍ကား မရှိပေ။
 
=== ရာသီဥတု ===
Line ၈၄ ⟶ ၈၇:
 
== ပို့ဆောင်ဆက်သွယ်ရေး ==
မမကွေးခရိုင်သည်မကွေးခရိုင်သည် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးကောင်းမွန်သော ခရိုင်ဖြစ်သည်။ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းဒေသကြီးများနှင့် ဆက်သွယ်သော လမ်းမကြီးများစွာ ခရိုင်အတွင်း ဖြတ်သန်းသွားသည်။ခရိုင်အတွင်းရှိမြို့များနှင့် အခြားတိုင်းနှင့်ပြည်နယ်များကို ဆက်သွယ်သည့်လမ်းများသည် ကွန်ယက်သဖွယ်ရှိနေသည်။ဧရာဝတီမြစ်သည် အနောက်ဘက် တစ်လျှောက်မှ စီးဆင်းသည်နှင့် အညီ သင်္ဘောကြီးငယ်တို့သည် မကွေး၊ ရေနံချောင်း၊ [[မြင်ကွန်းမြို့ဟောင်း|မြင်ကွန်း]]၊ မိကျောင်းရဲ၊ မင်းရွာ စသည်တွင် ဆိုက်ကပ်ရပ်နားသည်။ဆိုက်ကပ်ရပ်နားသည်။ချောက်မြို့တွင် [[အနော်ရထာတံတား]]နှင့် မကွေးမြို့တွင် [[ဧရာဝတီတံတား (မကွေး)]]တို့ တည်ရှိကာ မကွေးတိုင်း၏ အနောက်ဘက်ခြမ်းရှိ ဒေသများသို့ ဆက်သွယ်ပေးသည်။
 
ပြည်​​ထောင်စုနယ်​မြေ [[ပျဉ်းမနားမြို့]]မှသည် မန္တ​လေးတိုင်းအတွင်းရှိ [[ကျောက်ပန်းတောင်းမြို့]]သို့ခွဲထွက်လာသော မီးရထားလမ်းသည် မကွေးခရိုင်အရှေ့ဘက်ရှိ မြို့များဖြစ်သော တောင်တွင်းကြီး၊ မြို့သစ်၊ နတ်မောက်မြို့များကို ဖြတ်သွားပေသည်။ ယင်းမြို့များမှာ ကုန်စည် ဖြန့်ဖြူးရာ ဌာနများဖြစ်သည်။ရန်ကုန် - ပြည်ကားလမ်းမှ ဆက်၍ မြင်းခြံသို့ပေါက်သော ကားလမ်းသည် မကွေး၊ ရေနံချောင်း မြို့များကို ဖြတ်သွားသည်။ မြင်းခြံရောက်လျှင် မြင်းခြံ-မန္တလေးလမ်းနှင့် ဆက်မိသဖြင့် ရန်ကုန်-မန္တလေးသို့တိုက်ရိုက်ကားလမ်းပေါက်သည်။ မကွေးမြို့တွင် [[မကွေးလေဆိပ်|လေယာဉ်ကွင်း]]လည်း ရှိသည်။မ​ကွေး​လေဆိပ်သည် စစ်ဖက်နှင့် အရပ်ဖက် နှစ်မျိုးစလုံး သုံးစွဲ​​သော​​လေယာဉ်ကွင်းဖြစ်သည်။<ref>{{cite web |title=Orbats |url=https://www.scramble.nl/planning/orbats/myanmar/myanmar-defence-force |website=www.scramble.nl}}</ref>၂၀၀၈ခုနှစ်တွင် ရပ်နားခဲ့သော အများပြည်သူများအတွက် လေယာဉ်ခရီးစဉ်များသည် ၂၀၁၉ခုနှစ်မှစ၍ ပြန်လည်ပြေးဆွဲခဲ့သည်။<ref>{{cite web|url=https://www.myanmarinternationaltv.com/news/convenient-traveling-yangon-magwe-flight-resumed-operation|title=CONVENIENT TRAVELING: YANGON-MAGWE FLIGHT RESUMED OPERATION}}</ref>
==ပညာရေး==
၂၀၁၄သန်းခေါင်စာရင်းအရ အသက်(၁၅)နှစ်နှင့်အထက် စာတတ်မြောက်နှုန်းမှာ ၉၁.၂ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်။အဆင့်မြင့်ပညာကဏ္ဍတွင် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံတက္ကသိုလ်များ၊ [[နည်းပညာတက္ကသိုလ်(မကွေး)|နည်းပညာတက္ကသိုလ်]]၊ [[ကွန်ပျူတာတက္ကသိုလ်(မကွေး)|ကွန်ပျူတာတက္ကသိုလ်]]များအပြင် [[ဆေးတက္ကသိုလ်(မကွေး)|ဆေးတက္ကသိုလ်]]နှင့် အခြေခံကျန်းမာရေးတက္ကသိုလ်များပါရှိသည်။
==ကျန်းမာရေး==
မကွေးမြို့နယ်တွင် ကုတင်(၂၀၀)ဆံ့ တိုင်းဒေသကြီးဆေးရုံ၊ ကုတင်(၂၀၀)ဆံ့ သင်ကြားရေးဆေးရုံ၊ ကုတင်(၁၀၀)ဆေးရုံ၊ ချောက်မြို့နယ်တွင် ကုတင်(၁၅၀)ဆံ့ ရေနံဆေးရုံ၊ ကုတင်(၅၀)ဆံ့ မြို့နယ်ဆေးရုံ၊ (၁၆)ကုတင်ဆံ့ တိုက်နယ်ဆေးရုံ (၃)ရုံ၊ ရေနံချောင်းမြို့နယ်တွင် ကုတင်(၅၀)ဆံ့ မြို့နယ်ဆေးရုံ၊ (၁၆)ကုတင်ဆံ့ တိုက်နယ်ဆေးရုံ (၂)ရုံ၊ (၁၆)ကုတင်ဆံ့ တိုင်းရင်းဆေးရုံ (၁)ရုံ၊ နတ်မောက်မြို့နယ်တွင် ကုတင်(၅၀)ဆံ့ မြို့နယ်ဆေးရုံ၊ (၁၆)ကုတင်ဆံ့ တိုက်နယ်ဆေးရုံ (၃)ရုံ၊ မြို့သစ်မြို့နယ်တွင် (၂၅)ကုတင်ဆံ့ မြို့နယ်ဆေးရုံ၊ (၁၆)ကုတင်ဆံ့ တိုက်နယ်ဆေးရုံ (၃)ရုံ၊ တောင်တွင်းကြီးမြို့နယ်တွင် ကုတင်(၅၀)ဆံ့ မြို့နယ်ဆေးရုံ၊ (၁၆)ကုတင်ဆံ့ တိုက်နယ်ဆေးရုံ (၂)ရုံ တို့တည်ရှိသည်။
 
== ထင်ရှားသည့်နေရာများ ==
မကွေးခရိုင်တွင်းရှိ တန်ခိုးကြီး ဘုရားများမှာ မကွေးမြို့တွင် [[မြသလွန်ဘုရား(မကွေး)|မြသလွန်ဘုရား]]၊ တောင်တွင်းကြီးမြို့ရှိ ရွှေရောင်တော်နှင့် ရွှေအင်းတော်တို့ဖြစ်၏။ ရှေးအခါက ရွှေရောင်တော် ဘုရားတွင် နှစ်စဉ်ဘုရားပွဲ ကျင်းပသော်လည်း ယခုအခါ မကွေး မြသလွန်ဘုရားတွင်သာ သီတင်းကျွတ်လတွင် နှစ်စဉ် ဘုရားပွဲကျင်းပလျက် စည်ကားလှပေသည်။ မကွေးခရိုင် တောင်တွင်းကြီးနယ် အတွင်းရှိ ဆတ်သွားမြို့အနီးတွင် မြို့တော်ဟောင်း တစ်ခုဖြစ်သော [[ဗိဿနိုးမြို့ဟောင်း|ဗိဿနိုးမြို့ပျက်]]၏ အစအန အကြွင်းအကျန်များကို တွေ့နိုင်ပေသေးသည်။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၈)</ref>
 
==ကိုးကား==
<references/>