ရတ်ဒ်ယတ် ကစ်ပလင်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အရေးမကြီး Bot: Automated text replacement (-ဥာ +ဉာ, -ဥ် +ဉ်, -ုွ +ွု, -ံွ +ွံ, -ှွ +ွှ, -ံု +ုံ, -စျ +ဈ, -သြ +ဩ, -ဪ +ဪ, -၀ိ +ဝိ, -၀ီ +ဝီ, -၀ု +ဝု, -၀ူ +ဝူ, -၀ေ
No edit summary
စာကြောင်း ၁ -
[[File:01p34011.jpg|thumb|အင်္ဂလိပ်ကဗျာနှင့် ဝတ္ထုရေး ဆရာကြီး ရတ်ဒယတ်ကစ်ပလင်း]]
အင်္ဂလိပ်စာပေလောကမှ ကြယ်တစ်ပွင့် 'တောတွင်းမော်ဂလီ'အကြောင်းကိုဖတ်ဘူးသူတိုင်း စာရေးဆရာကို သိလိုကြပေမည်။ ထိုသူမှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင်မွေးဖွားလျက် မြန်မာနိုင်ငံသို့တစ်ကြိမ်တစ်ခေါက် ရောက်ဘူးသော ကစ်ပလင်းဆိုသူဖြစ်၏။ ထိုသူ၏ စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာ [[အတ္ထုပ္ပတ္တိ]] အကျဉ်းချုပ်ကို အောက်တွင်ဖေါ်ပြထားပေသည်။
အောက်တွင်ဖေါ်ပြထားပေသည်။
==ကစ်ပလင်အာ (ခရစ် ၁၈၆၅-၁၉၃၆)==
ရတ်ဒယတ် ကစ်ပလင်းမှာ အင်္ဂလိပ်လူမျိုး ကဗျာဆရာနှင့် ဝတ္ထုရေး ဆရာဖြစ်၍ [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]] ဘုံဘေမြို့၌ ၁၈၆၅ ခု ဒီဇင်ဘာလ
၃ဝ ရက်နေ့တွင် ဖွားမြင်သည်။ သူ၏ဖခင်မှာ ထိုအချိန်က ဘုံဘေမြို့ သုခုမပညာသင်ကျောင်းတွင် ပါမောက္ခတစ်ဦးအဖြစ်
ဆရာဖြစ်၍ အိန္ဒိယနိုင်ငံ ဘုံဘိုင်မြို့၌ ၁၈၆၅ ခု ဒီဇင်ဘာလ
ဆောင်ရွက်နေသော ဂျွန်လော့ကဝုကစ်ပလင်းဖြစ်သည်။ ကစ်ပလင်းသည် ၅ နှစ်သားအထိ ဘုံဘေမြို့၌ပင်နေထိုင်ခဲ့ရာ ထိုအတောအတွင်း အိန္ဒိယအမျိုးသမီးနို့ထိန်းများ၏ လက်ပေါ် တွင် ကြီးပြင်းခဲ့လေသည်။ သို့ဖြစ်ရကား ကစ်ပလင်းသည် ဟိန္ဒူစတန္နိဘာသာကို ငယ်ရွယ်စဉ်ကပင် နားလည်ခဲ့သဖြင့်၊ နို့ထိန်းများပြောပြသော အိန္ဒိယလူမျိုးများ၏ ရှေးဟောင်း ပုံပြင်များမှာ သူ၏မှတ်ဉာဏ်တွင် စွဲမြဲနေခဲ့၏။
၃ဝ ရက်နေ့တွင် ဖွားမြင်သည်။ သူ၏ဖခင်မှာ ထိုအချိန်က
ဘုံဘိုင်မြို့ သုခုမပညာသင်ကျောင်းတွင် ပါမောက္ခတစ်ဦးအဖြစ်
ဆောင်ရွက်နေသော ဂျွန်လော့ကဝုကစ်ပလင်းဖြစ်သည်။
ကစ်ပလင်းသည် ၅ နှစ်သားအထိ ဘုံဘိုင်မြို့၌ပင်နေထိုင်ခဲ့ရာ
ထိုအတောအတွင်း အိန္ဒိယအမျိုးသမီးနို့ထိန်းများ၏ လက်ပေါ်
တွင် ကြီးပြင်းခဲ့လေသည်။ သို့ဖြစ်ရကား ကစ်ပလင်းသည်
ဟိန္ဒူစတန္နိဘာသာကို ငယ်ရွယ်စဉ်ကပင် နားလည်ခဲ့သဖြင့်၊
နို့ထိန်းများပြောပြသော အိန္ဒိယလူမျိုးများ၏ ရှေးဟောင်း
ပုံပြင်များမှာ သူ၏မှတ်ဉာဏ်တွင် စွဲမြဲနေခဲ့၏။
 
၆ နှစ်သားတွင် သူ၏မိဘများက အင်္ဂလန်ပြည်သို့ စာသင် ရန် စေလွှတ်ခဲ့၏။ သို့ရာတွင် ကျန်းမာရေးချို့တဲ့သဖြင့် ၁၂ နှစ် သားရှိမှ ကျောင်းစ၍နေရသည်။ သူသည်ဒက်ဗွန်ရှိုင်ယာ နယ် ဝက်စဝပ်ဟိုးမြို့ရှိ စာသင်ကျောင်းတစ်ကျောင်းတွင် ပညာသင်ကြားရ၏။ ထိုစာသင်ကျောင်းရှိ ကျောင်းသူ ကျောင်း သားများမှာ အများအားဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် အမှုထမ်းနေကြသော အင်္ဂလိပ်အရာရှိကြီးများ၏ သားသမီးများဖြစ်ကြသည်။ ကစ်ပလင်းသည် ထိုကျောင်းမှထုတ်ဝေသောစာစောင်၏ စာတည်း ဖြစ်လေသည်။
၆ နှစ်သားတွင် သူ၏မိဘများက အင်္ဂလန်ပြည်သို့ စာသင်
ရန် စေလွှတ်ခဲ့၏။ သို့ရာတွင် ကျန်းမာရေးချို့တဲ့သဖြင့် ၁၂
နှစ် သားရှိမှ ကျောင်းစ၍နေရသည်။ သူသည်ဒက်ဗွန်ရှိုင်ယာ
နယ် ဝက်စဝပ်ဟိုးမြို့ရှိ စာသင်ကျောင်းတစ်ကျောင်းတွင်
ပညာသင်ကြားရ၏။ ထိုစာသင်ကျောင်းရှိ ကျောင်းသူ ကျောင်း
သားများမှာ အများအားဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် အမှုထမ်းနေကြ
သော အင်္ဂလိပ်အရာရှိကြီးများ၏ သားသမီးများဖြစ်ကြသည်။
ကစ်ပလင်းသည် ထိုကျောင်းမှထုတ်ဝေသောစာစောင်၏
စာတည်း ဖြစ်လေသည်။
 
အသက် ၁၇ နှစ်တွင် ကစ်ပလင်းသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ ပြန်လည်နေထိုင်ခဲ့၏။ ထိုအချိန်၌ သူ၏ဖခင်မှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံ ပန်ဂျပ်နယ် လာဟိုမြို့တွင် ပြတိုက်မှူးအဖြစ် လုပ်ကိုင်လျက်ရှိ၍၊ ကစ်ပလင်းသည် လာဟိုမြို့မှထုတ်ဝေသော 'မြို့ပြနှင့် စစ်ရေး ပြန်တမ်း' အမည်ရှိသတင်းစာတွင် လက်ထောက်စာတည်း တစ်ဦးဖြစ်လာသည်။ ကစ်ပလင်းသည် ကျောင်းနေစဉ်က တွေ့ကြုံ ခဲ့ရသော ကိုယ်တွေ့အဖြစ်အပျက်များကို 'စတော့ကီးနှင့်အဖေါ် များ' အမည်ဖြင့် စာအုပ်တစ်အုပ်ရေးခဲ့သည်။ ထိုစာအုပ်သည် သူ၏ စာဖတ်ပရိသတ်ကြိုက်စာအုပ်တို့တွင် အပါအဝင် ဖြစ်ခဲ့သည်။
အသက် ၁၇ နှစ်တွင် ကစ်ပလင်းသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့
 
ပြန်လည်နေထိုင်ခဲ့၏။ ထိုအချိန်၌ သူ၏ဖခင်မှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံ
ကစ်ပလင်းသည် ဂျပန်နှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နိုင်ငံများသို့ လှည့်လည်ပြီးနောက် ၁၈၈၉ ခုနှစ်တွင် အင်္ဂလန်ပြည် လန်ဒန်မြို့တွင် အတည်တကျနေထိုင်ခဲ့သည်။ ဤသို့ ကမ္ဘာကိုလှည့်၍ခရီးသွားခဲ့ရာ၌ တွေ့ကြုံခဲ့ရသည်တို့ကို 'ပင်လယ်မှ ပင်လယ်သို့' စာအုပ်တွင် ရေးသားဖေါ်ပြထား လေသည်။ ၁၈၉၁ ခုနှစ်တွင် ကစ်ပလင်းသည် 'မထွန်းပ နိုင်သော အလင်းရောင်' စာအုပ်ကို ရေးသားထုတ်ဝေခဲ့သည်။
ပန်ဂျပ်နယ်လာဟိုမြို့တွင် ပြတိုက်မှူးအဖြစ် လုပ်ကိုင်လျက်ရှိ၍၊
နောက်တစ်နှစ်တွင် ကစ်ပလင်းသည် အမေရိကန်အမျိုးသမီး ကယ်ရိုလိုင်းစတားဗာလက်စတီးယားနှင့် လက်ထပ်သည်။
ကစ်ပလင်းသည် လာဟိုမြို့မှထုတ်ဝေသော 'မြို့ပြနှင့် စစ်ရေး
ကမ္ဘာအရပ်ရပ်နိုင်ငံများသို့ လှည့်လည်၍ခရီးသွားခဲ့ရာ၌ ကစ်ပလင်းသည် မြန်မာနိုင်ငံသို့လည်း ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ၁၈၉၂ ခုနှစ်တွင် '[[မန္တလေး]]' အမည်ရှိကဗျာကို စပ်ဆိုခဲ့၏။ကစ်ပလင်းတို့ဇနီးမောင်နှံသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု တွင် ၄ နှစ်တိတိနေထိုင်ခဲ့ကြရာ ထိုအတောအတွင်း စာအုပ် စာတမ်း အမြောက်အမြားရေးသားခဲ့သည်။ သူ၏အရေးအသား ကို အမေရိကန်လူထုက အထူးပင်နှစ်သက်ကြသဖြင့် ချက်ခြင်းပင် နာမည်ကျော်ကြားလာသည်။ သူ့အား အသည်းစွဲဖြစ်သဖြင့် အချို့သောရွာနယ်ပယ်တို့ကို ကစ်ပလင်းနာမည်ဖြင့်ပင် မှည့်ခေါ် ကြလေသည်။
ပြန်တမ်း' အမည်ရှိသတင်းစာတွင် လက်ထောက်စာတည်း တစ်
ဦးဖြစ်လာသည်။ ကစ်ပလင်းသည် ကျောင်းနေစဉ်က တွေ့ကြုံ
ခဲ့ရသော ကိုယ်တွေ့အဖြစ်အပျက်များကို 'စတော့ကီးနှင့်အဖေါ်
များ' အမည်ဖြင့် စာအုပ်တစ်အုပ်ရေးခဲ့သည်။ ထိုစာအုပ်သည်
သူ၏စာဖတ်ပရိသတ်ကြိုက်စာအုပ်တို့တွင် အပါအဝင် ဖြစ်ခဲ့
သည်။
ကစ်ပလင်းသည် ဂျပန်နှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု
နိုင်ငံများသို့ လှည့်လည်ပြီးနောက် ၁၈၈၉ ခုနှစ်တွင်
အင်္ဂလန်ပြည် လန်ဒန်မြို့တွင် အတည်တကျနေထိုင်ခဲ့သည်။
ဤသို့ ကမ္ဘာကိုလှည့်၍ခရီးသွားခဲ့ရာ၌ တွေ့ကြုံခဲ့ရသည်တို့ကို
'ပင်လယ်မှ ပင်လယ်သို့' စာအုပ်တွင် ရေးသားဖေါ်ပြထား
လေသည်။ ၁၈၉၁ ခုနှစ်တွင် ကစ်ပလင်းသည် 'မထွန်းပ
နိုင်သော အလင်းရောင်' စာအုပ်ကို ရေးသားထုတ်ဝေခဲ့သည်။
နောက်တစ်နှစ်တွင် ကစ်ပလင်းသည် အမေရိကန်အမျိုးသမီး
ကယ်ရိုလိုင်းစတားဗာလက်စတီးယားနှင့် လက်ထပ်သည်။
ကမ္ဘာအရပ်ရပ်နိုင်ငံများသို့ လှည့်လည်၍ခရီးသွားခဲ့ရာ၌
ကစ်ပလင်းသည် မြန်မာနိုင်ငံသို့လည်း ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ၁၈၉၂
ခုနှစ်တွင် '[[မန္တလေး]]' အမည်ရှိကဗျာကို စပ်ဆိုခဲ့၏။
ကစ်ပလင်းတို့ဇနီးမောင်နှံသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု
တွင် ၄ နှစ်တိတိနေထိုင်ခဲ့ကြရာ ထိုအတောအတွင်း စာအုပ်
စာတမ်း အမြောက်အမြားရေးသားခဲ့သည်။ သူ၏အရေးအသား
ကို အမေရိကန်လူထုက အထူးပင်နှစ်သက်ကြသဖြင့် ချက်ခြင်း
ပင် နာမည်ကျော်ကြားလာသည်။ သူ့အား အသည်းစွဲဖြစ်သဖြင့်
အချို့သောရွာနယ်ပယ်တို့ကို ကစ်ပလင်းနာမည်ဖြင့်ပင် မှည့်ခေါ်
ကြလေသည်။
 
၁၈၉၆ ခုနှစ်တွင် ကစ်ပလင်းသည် အင်္ဂလန်ပြည်သို့ ပြန်
Line ၃၀၂ ⟶ ၂၆၁:
==ကိုးကား==
<references/>
 
[[en:Rudyard Kipling]]