ပထမဘေဘီလိုးနီးယားခေတ်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ
Content deleted Content added
အရေးမကြီး removed Category:အနောက်အာရှသမိုင်း; added Category:အနောက်အာရှ သမိုင်း using HotCat |
အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-အနောက်ဖက် +အနောက်ဘက်, -မြောက်ဖက် +မြောက်ဘက်, -အဖက်ဖက် +အဘက်ဘက်, -အရှေ့ဖက် +အရှေ့ဘက်) |
||
စာကြောင်း ၄ -
ခေတ်ဦး အနောက်အာရှအား ကြီးစိုးကြသူများအား [[ဆီးမိုက်လူမျိုး|ဆီမိုက်]]မျိုးနွယ်များ(Semites)ဟု သတ်မှတ်ကြသည်။ ထိုဆီမိုက်မျိုးနွယ်ကြီးအတွင်းတွင် [[အာရပ်]](Arabs)၊ ဟီးဘရူး(ခေါ်)[[ဂျူး]](Hebrews)၊ ကာနန်နိုက်(Canaanites)၊ အမိုရိုက်၊ ဖီနစ်ရှန်(Phoenicians) စသဖြင့် မျိုးနွယ်စုများ ကွဲပြားဆင်းသက်သွားကြသည်။
ထိုသို့ သဲကန္တာရအတွင်း လူတို့နေထိုင်စားသောက်လုပ်ကိုင်ရန် အခြေအနေမပေးလှသဖြင့် အရပ်မျက်နှာတိုင်းသို့ လှည့်လည်ကြရာမှ သဲကန္တာရကြီးအား စွန့်ခွာကာ ရေကြည်မြက်နုရာ ဒေသများသို့ သွားရောက်ကြရာမှ ဘီစီ၃၀၀၀ဝန်းကျင်တွင် ကာနန်နိုက်လူမျိုးတို့သည်
ဆီမိုက်အနွယ်ဝင်တို့သည် လခြမ်းရပ်ဝန်းဒေသအား တောင်ပိုင်းမှ ဝင်ရောက်လာသည့်နည်းတူ အချို့သော တောင်ပိုင်းသားမဟုတ်သည့် လူမျိုးများသည်လည်း မြောက်ပိုင်းတောင်တန်းဒေသကို ဖြတ်သန်းကာ ဝင်ရောက်လာကြသည်။ ထိုသူတို့မှာ ဟစ်တိုက်(Hittites) များဖြစ်ကြသည်။ သို့ဖြင့် အဆိုပါ ဆီမိုက်အနွယ်နှင့် ဟစ်တိုက်အနွယ်တို့သည် နှစ်ရာပေါင်းများစွာ လခြမ်းရပ်ဝန်းအား ပိုင်ဆိုင်နိုင်ရေးအတွင် အပြန်အလှန် စစ်ပြုကြတော့သည်။
စာကြောင်း ၁၁ -
ပင်မစာမျက်နှာ : [[ဆူမားရီးယန်းခေတ်]]
ထိုအချိန်များ မတိုင်မှီက လခြမ်းရပ်၏
ဘီစီ ၃၀၀၀ခန့်အရောက်တွင်
ဆူမားရီးယန်းတို့အတွက် စိုက်ပျိုးရေးနှင့် မွေးမြူရေးတို့သည် အထူးအရေးပါသည်။ ထိုမှ တစ်ဆင့်တက်ကာ သိုးမွေးထည် ယက်လုပ်ခြင်းကို တတ်မြောက်လာကြပြီး ၊ ကြေးနီအသုံးအဆောင်များ ထုတ်လုပ်ခြင်းသည်လည်း အရေးပါသည့် လုပ်ငန်းဖြစ်လာသည်။ ထုတ်လုပ်ရရှိသည့် ပစ္စည်းများကို အခြားဒေသများသို့ သွားရောက်ရောင်းချခြင်းဖြင့် ကုန်သွယ်ရေးပါ တိုးတက်လာသည်။ ထိုခေတ်က ဆူမားရီးယန်းတို့၏ ကုန်သွယ်ရေးနယ်ပယ်သည်
ဘီစီ ၃၅၀၀ ခန့်မှစတင်ကာ ဆူမားရီးယန်းတို့သည် စာပေအရေးအသားကို စတင်သုံးစွဲခဲ့ကြသည်။ ရွှံပြားပြော့ပြော့များပေါ်တွင် ဝါးဖြင့် ပြုလုပ်ထားသည့် စတိုင်လပ်စ်(Stylus) ကညစ်တံမျိုးဖြင့် ရေးသားကြသည်။ အရေးအသားပုံစံမှာ သပ်ကလေးများသဖွယ် အကြောင်းငယ်လေးများအား ဆက်စပ်ရေးသားခြင်းမျိုးဖြစ်ပြီး ထိုအရေးအသားအား ကျူနီဖောင်းအရေးအသား၊ ကျူနီဖောင်းစာ (Cuniform)ဟုခေါ်ကြသည်။ (လက်တင်ဘာသာအားဖြင့် သပ် ကို ကျူနီယပ်စ်(Cuneus) ဟုခေါ်ခြင်းမှာ ဤမှ ဆင်းသက်ခြင်းဖြစ်သည်။) ပြက္ခဒိန်အဖြစ် လပြက္ခဒိန်ကို တီထွင်ခဲ့ကြပြီး သင်္ချာရေတွက်ပုံမှာ ခြောက်ဆယ်စနစ်ကို အခြေခံသည်။ ထိုမှ ခြောက်ဆယ်စက္ကန့် တစ်မိနစ် သတ်မှတ်ပုံ ဆင်းသက်ရခြင်းဖြစ်သည်။
စာကြောင်း ၂၉ -
ပင်မစာမျက်နှာ : [[ဆူမား-အက်ကတ်ခေတ်]]
ဆူမား-အက်ကတ်ခေတ်ရောက်လျှင် ဆူမားနှင့် အက်ကတ်တို့သည် လူမျိုးခွဲခြားခြင်းမရှိကြတော့ပဲ ချစ်ကြည်စွာပူးပေါင်းနေထိုင်ကြသည်။ ထိုခေတ်တွင် ဆူမား-အက်ကတ်တို့သည်
သို့သော် ဘီစီ ၂၂ရာစုရောက်လျှင် အရှေ့မြောက်ပိုင်း အီလမ်ဒေသမှ အီလမ်မိုက် လူမျိုးများ၏ ကျူးကျော်မှုများကိုခံရပြီး တစ်ချိန်တည်းမှာပင် မြောက်ပိုင်းမှ အမ်မိုရိုက်များကလည်း အလုံးအရင်းဖြင့် ပြောင်းရွှေ့လာသည်ကိုလည်း တားဆီးနိုင်ခြင်းမရှိတော့ပေ။ အမ်မိုရိုက်များသည် ယူဖရေးတီးမြစ်ကမ်းပေါ်ရှိ ဘေဘီလုံရွာငယ်လေးအား ဗဟိုပြုကာ နေထိုင်ကြရာမှ နောင်တွင် နာမည်ကျော် ဘေဘီလုံမြို့တော် အဖြစ်သို့ရောက်လာသည်။ ထိုသို့ဖြင့် ကွဲပြားသည့် လူမျိုးများ၏ အဘက်ဘက်မှ ကျူးကျော်ခြင်းခံလာရသည့် ဆူမား-အက်ကတ်လူမျိုးစုသည် သမိုင်းစာမျက်နှာမှ ပျောက်ကွယ်သွားရလေသည်။
စာကြောင်း ၃၆ -
ပင်မစာမျက်နှာ: [[ဘေဘီလုံအင်ပါယာ]]
ဟမ်မူရာဘီ ဦးဆောင်သည့် အမ်မိုရိုက်များသည် နှစ်ပေါင်းကြာရှည်စွာ အယ်လ်မိုက်များနှင့် စစ်ပြုကာ အောင်နိုင်ပြီးနောက်တွင် ဘေဘီလုံမြို့တော်ကို ဗဟိုပြု၍ ဘေဘီလုံအင်ပါယာကို တည်ထောင်ကြသည်။ မြစ်နှစ်သွယ် မြစ်ဝှမ်းလွင်ပြင်ဒေသသည်လည်း အမည်ဟောင်း ရှိုင်းနားလွင်ပြင် အဖြစ်မှ ဘေဘီလိုးနီးယားလွင်ပြင် ဟူ၍ပြောင်းလဲ ခေါ်ဆိုလာကြသည်။ ဟမ်မူရာဘီသည် နန်းသက်ကာလအတွင်းတွင် နိုင်ငံအား
ဟမ်မူရာဘီ ဘုရင်လွန်လျှင် ၎င်းအားဆက်ခံသည့် မင်းများသည် အရည်အချင်းနည်းပါးသဖြင့် အင်ပါယာကြီးကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခြင်း မရှိကြတော့ပေ။ အထူးသဖြင့်
|