ကျိုတို သဘောတူညီချက်စာချုပ်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ကျိုတို သဘောတူညီချက်စာချုပ် သည် (UNFCCC သို.မဟုတ် FCCC) (ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်းဆိုင်ရာ [[ကုလသမဂ္ဂ]] ကန့်သတ်ခြင်းညီလာခံ) နှင့်အတူ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှု ကို တိုက်ဖျက်ရန် ရည်ရွယ်သည့် သဘောတူညီချက်စာချုပ် ဖြစ်သည်။ UNFCCC သည် "ရာသီဥတုစံနစ်ကို လူတို့၏အန္တရာယ်ရှိသော ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်းမှ တားဆီးမည့် လေထု အတွင်းတွင် အဆင့်တစ်ခုအထိ ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ ပြင်းအားများတည်ငြိမ်မှုရှိရန်" ဟူသော ရည်မှန်းချက်ကို ရရှိရန် ရည်ရွယ်သည့် အပြည်ပြည် ဆိုင်ရာ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ စာချုပ် ဖြစ်သည်။

== ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လုပ်မှုလျော့ချခြင်း ==

သဘောတူညီချက်စာချုပ်ကို ကျိုတို၊ [[ဂျပန်နိုင်ငံ|ဂျပန်]] တွင် ၁၁ ရက် ဒီဇင်ဘာလ ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် အစဦး သဘောတူ လက်ခံခဲ့ပြီး ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၆ ရက် ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် စတင်၍ အာဏာတည်ခဲ့သည်။၂၀၀၉ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ အထိ သဘောတူညီချက်စာချုပ်ကို နိုင်ငံပေါင်း ၁၈၇ နိုင်ငံမှ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပြီး အတည်ပြုခဲ့သည်။သဘောတူညီချက် စာချုပ်အောက်တွင် စက်မှုနိုင်ငံ ၃၇ နိုင်ငံသည် ("နောက်ဆက်တွဲ နိုင်ငံများ" ဟုခေါ် သည်) ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ ့(GHG) (ဂျီအိပ်ဂျီ) လေးမျိုးဖြစ်သော [[ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်]] ၊ မီသိန်း၊ နိုက်ထရပ်(စ်) အောက်ဆိုဒ် ၊ ဆာလဖာ ဟက်ဆာဖလူအိုရိုက် နှင့် ၎င်းတို့ ထုတ်လုပ်သော ဓာတ်ငွေ ့အုပ်စု ဖြစ်သည့် ဟိုက်ဒရိုဖလူရိုကာဗွန် နှင့် ပါဖလူရိုကာဗွန် လျော့ချခြင်းတွင် ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင်ပါဝင်မည်ဟု ကတိပြုပြီး အဖွဲ ့ဝင် နိုင်ငံအားလုံးသည် ယေဘုယျ ကတိပြုခြင်းများကို ပြုကြသည်။ နောက်ဆက်တွဲ I နိုင်ငံများသည် ၎င်းတို့၏ စုပေါင်း[[မှန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့|ဖန်လုံအိမ် ဓာတ်ငွေ့]]ထုတ်လွှတ်ခြင်းကို ၁၉၉၀ အဆင့်မှ ၅.၂ ရာခိုင်နှုန်း လျော့ချရန် သဘောတူခဲ့သည်။

ထုတ်လွှတ်ခြင်း ကန့်သတ်ချက်များတွင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေကြောင်း ပျံသန်းမှုနှင့် ရေကြောင်းခရီးစဉ် တို့ကြောင့် ထုတ်လွှတ်ခြင်းများ မပါဝင်သော်လည်း စက်မှုလုပ်ငန်းဆိုင်ရာ ဓာတ်ငွေ့များအပြင် ကလိုရိုဖလူရို ကာဗွန် သို့မဟုတ် CFCs (စီအက်(ဖ်)စီ) တို့သည် ၁၉၈၇ အိုဇုန်းလွှာ ကိုပျက်စီးစေသည့် အရာဝထ္ထုများဆိုင်ရာ မွန်ထရီရယ် သဘောတူညီချက်စာချုပ် အောက်တွင် သက်ဆိုင် သည်။

== စာချုပ်၏ခွင့်ပြုချက်များ ==

သဘာဝ သို့မဟုတ် ဖန်တီး ပြုလုပ်ထားသည့် သိုလှောင်ကန်များကို တွက်ချက်ရာတွင် ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်ခြင်း မြောက်မြား စွာကို နှိုင်းယှဉ်ခြင်း ပြုနိုင်သော (ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်) တူညီသည့်ပမာဏများသို့ ပြောင်းလဲခြင်းအတွက် အသုံးပြုသည်။

"ထုတ်လွှတ်ပစ္စည်းများကို ကုန်သွယ်ရောင်းဝယ်ခြင်း"၊ သန့်ရှင်းသောဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနည်းလမ်း (CDM) (စီဒီ အမ်)နှင့် ပိုလျှံေေေ သောခွင့်ပြုချက်များနှင့် နောက်ဆက်တွဲ I နိုင်ငံများမှဖြစ်စေ သို့မဟုတ် အခြားနောက်ဆက်တွဲ I နိုင်ငံများမှဖြစ်စေ၊ နောက်ဆက်တွဲ I မဟုတ်သည့် နိုင်ငံများတွင် ထုတ်လွှတ်ပစ္စည်းများကို လျော့ချသည့် ငွေကြေးဆိုင်ရာ ဖလှယ်ခြင်းများ၊ စီမံကိန်းများမှတဆင့် အခြားတစ်နေရာမှဖြစ်စေ GHG ထုတ်လွှတ်ခြင်း လျော့ချမှုလဲယူခွင့် လက်မှတ်များကိုဝယ်ယူခြင်း၊ ၎င်းတို့၏ GHG ထုတ်လွှတ်ခြင်း ကန့်သတ်ချက်များကို ပြည့်မီ စေရန် နောက်ဆက်တွဲ I နိုင်ငံများ ကို ခွင့်ပြုရန် ပူးတွဲအကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ခြင်း ကဲ့သို့သော "ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်ရှိသည့်နည်းလမ်းများ" များစွာအတွက် သဘောတူညီချက်စာချုပ်သည် ခွင့်ပြုထားသည်။

UNFCCC နှင့် ကျိုတို သဘောတူညီချက်စာချုပ်အရ နောက်ဆက်တွဲ I နိုင်ငံတိုင်းသည် အရင်းအမြစ်များနှင့် ကာဗွန်ပါဝင်သည့် ဓာတုဒြပ်ပေါင်းများကို စုဆည်းသိမ်းထားသော [[သဘာဝ]] သို့မဟုတ် ဖန်တီးပြုလုပ်ထားသည့် သိုလှောင်ကန်များမှ ဖယ်ရှားသောပစ္စည်းတို့မှ လူသားတို့ကြောင့်ဖြစ်ပွားသော ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ ့ ထုတ်လွှတ် ခြင်းအားလုံးတို့၏ စာရင်းစစ်များဆိုင်ရာ နှစ်စဉ် အစီရင်ခံစာ တစ်စောင်ကို တင်သွင်းရန် လိုအပ်သည်။ ထိုနိုင်ငံ များသည် ၎င်း၏ ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့စာရင်းကိုပြုစုရန်နှင့် စီမံခန့်ခွဲရန်လူတစ်ဦး ("လျာထား သတ်မှတ်ထား သော နိုင်ငံတော်အာဏာပိုင်" ဟုခေါ်ဆိုသည်) အား အမည်တင်သွင်းသည်။ နောက်ဆက်တွဲ I မဟုတ်သော နိုင်ငံများအားလုံးနီးပါးသည် ၎င်း၏ ကျိုတို တာဝန်ဝတ္တရားများကို စီမံခန့်ခွဲရန် လျာထား သတ်မှတ်ထားေသော နိုင်ငံတော်အာဏာပိုင်တစ်ဦးကို အစပြုခဲ့ပြီး အထူးသဖြင့် CDM အလုပ်အမှုဆောင် ဘုတ်အဖွဲ့၏ တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုခြင်းအတွက် မည်သည့်စီမံကိန်းအား ၎င်းတို့ အဆိုပြုလိုသည်ကို အဆုံး အဖြတ်ပေးမည့် "CDM လုပ်ငန်းစဉ်" ဖြစ်သည်။

== ရည်မှန်းချက်များ ==

ရည်မှန်းချက်မှာ "ရာသီဥတုစံနစ်အား လူသားတို့၏အန္တရာယ်ရှိသော စွက်ဖက်မှုများမှတားဆီးမည့် အဆင့်တစ် ခုတွင် လေထုအတွင်းရှိ ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ပြင်းအားများကိုတည်ငြိမ်မှုရှိစေခြင်းနှင့် ပြန်လည်တည်ဆောက် ခြင်း" ဖြစ်သည်။ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်းဆိုင်ရာ ကျိုတို ညီလာခံ၏ ရည်မှန်းချက်မှာ ဥပဒေအရ တရားဝင်ြဖြစ်သော နိုင်ငံ တကာ သဘောတူညီချက်တစ်ရပ်ကို ထူထောင်ရန်နှင့် ထိုသို့အားဖြင့် ပါဝင်သည့်နိုင်ငံအားလုံးမှ ကမ္ဘာကြီး ပူနွေးလာခြင်းနှင့် ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ ့ထုတ်လွှတ်ခြင်းကိစ္စများကိုဖြေရှင်းရာတွင်၎င်းတို့ကိုယ်တိုင်ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်းကိုကတိပြုရန်ဖြစ်သည်။

# နောက်ဆက်တ I နိုင်ငံများအတွက် ဥပဒေအရတရားဝင်ဖြစ်ပြီး အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအားလုံးအတွက် ယေဘုယျကတိခံဝန်ချက်ဖြစ်သော ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ ့များလျော့ချရန် ကတိကဝတ်ပြုခြင်း၊

# သဘောတူညီချက်စာချုပ်၏ ရည်မှန်းချက်များကို ပြည့်မီစေရန် အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ခြင်း ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ ့များကို လျော့ချရန်မူဝါဒများနှင့် စီမံချက်များကိုပြင်ဆင်ခြင်းနှင့် ထိုဓာတ်ငွေ့များကို စုပ်ယူခြင်းအားတိုးစေခြင်း (ဥပမာ၊ ဘူမိသိမ်းဆည်းခြင်း နှင့် ဇီဝသိမ်းဆည်းခြင်း တို့မှတဆင့်ဖြစ်သည်) နှင့် ပူးတွဲအကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ သန့်ရှင်းသောဖွံ ့ဖြိုးတိုးတက်မှု ယန္တရားနှင့် ထုတ် လွှတ်ပစ္စည်းများကို ကုန်သွယ်ရောင်းဝယ်ခြင်းကဲ့သို့သော အိမ်တွင် ဖန်လုံအိမ် ဓာတ်ငွေ ့ ပိုမိုထုတ် လွှတ်ခြင်းများကို ခွင့်ပြုသည့်ခံစားခွင့်များနှင့် ဆုချခြင်းခံရသော ရရှိနိုင်သည့်နည်းလမ်းများအားလုံးကို အသုံးြပြုခြင်း၊

# ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်းအတွက် သင့်လျော်အောင် စီစဉ်သည့် ရံပုံငွေတစ်ရပ်ကို ထူထောင်ခြင်းဖြင့် ဖွံ ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများအပေါ်တွင် သက်ရောက်မှုများကို လျော့နည်းစေခြင်း၊

# သဘောတူညီချက်စာချုပ်ကို ကတိကဝတ်ပြုခြင်းများအား အာဏာတည်စေရန် လေးစားလိုက်နာခြင်း ကော်မတီတစ်ခုကို ထူထောင်ခြင်းဖြင့် လေးစားလိုက်နာခြင်း၊

== သဘောတူညီချက်စာချုပ်ပါ အသေးစိတ်အချက်အလက်များ ==

၁၀ ရက်ကြာ အပြင်းအထန် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းပြီးနောက်တွင် နိုင်ငံပေါင်း ၁၆၀ မှ ဝန်ကြီးများနှင့် အခြားအဆင့်မြင့် တာဝန်ရှိ ပုဂ္ဂိုလ်များသည် ဤနံနက်တွင် ဥပဒေအရ တရားဝင်ြ ဖြစ်စေမည့် သဘောတူညီချက်စာချုပ်အပေါ်၌ သဘောတူညီချက်ကိုရရှိပြီး ၎င်းစာချုပ်အရ စက်မှုနိုင်ငံများသည် ၎င်းတို့၏စုပေါင်း ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်ခြင်းများကို၅.၂ရာခိုင်နှုန်းလျော့ချလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။ ထိုသဘောတူညီချက်သည် ၂၀၀၈-၁၂ အတွင်း ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ ့ ခြောက်မျိုးပါဝင်သောအုပ်စုမှ (စုစုပေါင်း ထုတ်လွှတ်ခြင်း)၊ ထိုငါးနှစ်အတွင်း ပျမ်းမျှတန်ဖိုးတစ်ခုအဖြစ်တွက်ချက်ထားသည့်ပမာဏကို လျော့ချရန်ရည်ရွယ်သည်။

အရေးကြီးဆုံး ဓာတ်ငွေ ့သုံးမျိုး ဖြစ်သည့် ကာဗွန်ဒိုင် အောက်ဆို်ဒ်၊ မီသိန်း နှင့် နိုက်ထရပ်(စ်) အောက်ဆိုဒ် ဖြတ်တောက်ခြင်းများကို ၁၉၉၀ ခုနှစ်အား အခြေခံနှစ်အဖြစ်ထား၍ တိုင်းတာလိမ့်မည် - သက်တမ်းကြာရှည်သည့် စက်ရုံမှထွက်ရှိသော ဓာတ်ငွေ့သုံးမျိုးဖြစ်သည့် ဟိုက်ဒရိုဖလူရို ကာဗွန်၊ ပါဖလူရိုကာဗွန် နှင့် ဆာလဖာ ဟက်ဆာဖလူအိုရိုက် ဖြတ်တောက်ခြင်းများကို ၁၉၉၀ သို့မဟုတ် ၁၉၉၅ ခုနှစ် တစ်ခုခုကို အခြေခံအဖြစ်ထား၍ တိုင်းတာနိုင်သည်။

UNFCCC ၏ အဖွဲ့ဝင်အားလုံးသည် ကျိုတို သဘောတူညီချက်စာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခြင်း သို့မဟုတ် အတည်ပြုခြင်းပြုလုပ်နိုင်သော်လည်း UNFCCC ၏ အဖွဲ ့ဝင်မဟုတ်သော နိုင်ငံများသည် ထိုအရာ များကို မပြုလုပ်နိုင်ကြပါ။ ကျိုတို သဘောတူညီချက်စာချုပ်ကို ဂျပန်နိုင်ငံ ကျိုတို ၌ ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် UNFCCC အဖွဲ ့ဝင်များ၏ ညီလာခံ တတိယအစည်းအဝေး COP (စီအိုပီ ၃) တွင် သဘောတူလက်ခံခဲ့သည်။ ကျိုတို သဘောတူညီချက်စာချုပ်ပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်အများ စုသည် UNFCCC ၏ နောက်ဆက်တွဲ I တွင် စာရင်းပြုထား သော ဖွံ ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများကို အကျိုးသက်ရောက်စေသည်။

== ဖန်လုံအိမ် ဓာတ်ငွေ ့ထုတ်လွှတ်ခြင်းများအပေါ်တွင် ကျိုတို သဘောတူညီချက် စာချုပ်နောက်ပိုင်း ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းခြင်းများ ==

၂၀၀၇ ခုနှစ် ဇွန်လ ရ ရက်တွင် ကျင်းပသော ၃၃ ကြိမ်မြောက် ဂျီ ၈ ညီလာခံ ၌ ခေါင်းဆောင်များအနေဖြင့် ဂျီ ၈ နိုင်ငံများ သည် " ၂၀၅၀ နောက်ဆုံးထား၍ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် ထုတ်လွှတ်ခြင်းများ ကို အနည်းဆုံး တစ်ဝက်လျှော့ချရန် ရည်ရွယ်ကြောင်း " သဘောတူခဲ့သည်။ ၎င်းအရာကို အောင်မြင်စေရန် အထောက်အကူပြုမည့် အသေးစိတ်များကိုရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်းဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ ကန့်သတ်ခြင်း ညီလာခံ အတွင်း၌ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ဆိုင်ရာ ဝန်ကြီးများဆွေးနွေးညှိနှိုင်းကြမည်ဖြစ်ပြီး ထိုလုပ်ငန်းစဉ်တွင် အဓိက ပေါ်ထွက်လာသောစီးပွားရေးများ ပါဝင်သည်။

ဆွေးနွေးပွဲများသည် ၂၀၀၇ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၃ ရက်တွင် Nusa Dua (နူဆာဒူယာ)၊ ဘာလီကျွန်း ၌ အရေးပါသည့်အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအစည်းအဝေးတစ်ရပ်စတင်ကျင်းပရန်အတွက် အခါအခွင့်ပေးရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ညီလာခံကိုPoznań(ပေါ့(ဇ်)နန်)၊ပိုလန်တွင်၂၀၀၈ခုနှစ်ဒီဇင်ဘာလတွင်ကျင်းပခဲ့သည်။ဤဆွေးနွေးပွဲ၏အဓိကခေါင်းစဉ်များမှ တစ်ခုမှာနောက်ဖြစ်လာမည့်ကျိုတိုသဘောတူညီချက်စာချုပ်နှင့် ပတ်သက်၍ (REDD) သစ်တော ပြုန်းတီးခြင်းနှင့် သစ်တောအရည်အသွေးပျက်စီးခြင်းမှ ထုတ်လွှတ်ပစ္စည်းများကိုလျော့ချခြင်း ဟု သိထားသော သစ်တောပြုန်းတီးခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက် ခြင်းကို ဆွေးနွေးခြင်းဖြစ်သည်။ကုလသမဂ္ဂ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးခြင်းများသည် ယခုအခါ ၂၀၀၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် Copenhagen (ကိုဖင် ဟေဂင်) ၌ ကျင်းပမည့် အရေးပါသောအစည်းအဝေး မတိုင်မီကြိုတင်၍ အရှိန်အဟုန်များကို စုဆောင်းနေပြီ ဖြစ်သည်။

== ကိုးကား ==

[[jann:京都議定書Kyotoprotokollen]]