ဗန်းစကား: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ဗန်းစကားကို ခေတ်ကာလအလျှောက် ဝှက်၍ဖြစ်စေ၊ တင်စား၍ဖြစ်စေ၊ အကြောင်းစွဲ၍ဖြစ်စေ၊ အသစ်ထည့်သွင်း တီထွင်ပြောဆို သုံးနှုန်းသော စကားလုံးဟူ၍ ဖွင့်ဆိုသည်။

<ref>မြန်မာအဘိဓာန် အကျဉ်းချုပ်</ref>

 

"ဗန်းစကားများသည် အချည်းအနှီးမဟုတ်ပေ။ လူမျိုး၏ ယဉ်ကျေးမှုနောက်ခံကားနှင့် စရိုက်သွင်ပြင်ကိုလည်းကောင်း၊ စကားပြေအတတ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဥပမာ၊ ဥပစာ သုံးစွဲပုံကိုလည်းကောင်း ဖော်ပြလျက်ရှိနေပေသည် …" ဟူ၏။(လှသမိန် ၏ "မြန်မာဗန်းစကား အဓိပ္ပာယ်နှင့် သုံးနည်း" စာအုပ်မှ)

ဗန်းစကားကို ပစ်ထားလို့လည်းမဖြစ်၊ အလွန်အကျွံသုံးလို့လည်းမဖြစ်သည့်သဘော။

 

ဗန်းစကားဖြစ်ပေါ်လာပုံကို ဘာသာဗေဒပညာရှင် ဦးတင်လှက အောက်ပါအတိုင်း တင်ပြသည်။ `ဗန်းစကားသည် မူလက လူတစ်စု နောက်ပြောင်ပြောဆိုရင်း ထွင်လိုက်သော စကားဖြစ်သည်။ ထို့နောက် ယင်းလူစု၊ အသိုင်းအဝိုင်းအတွင်း ခေတ်စားသွားကာ အချို့က အတုခိုးပြောဆို လာကြသည်။ ကာလအတန်ကြာသွားသောအခါ ယင်းစကားလုံးကို အများက လက်ခံသုံးစွဲလာကြသည်။ အများက လက်ခံသုံးစွဲခြင်း မပြုဘဲ ပျောက်ပျက်သွားရသည် လည်း ရှိသည်။´

 

ဤဗန်းစကားကို အများက လက်ခံသုံးစွဲလာပြီး အသုံးတွင်ကျယ်လာကာ စာပေသုံး ဝေါဟာရ ဖြစ်သွားလျှင် ဗန်းစကားဟု မခေါ်ဆိုနိုင်တော့ကြောင်း မြန်မာစွယ်စုံကျမ်းတွင် တွေ့ရသည်။

 

ဗန်းစကားကို စာပေတွင် ထည့်သွင်းသုံးစ အချိန်၌ ပြဿနာများ တက်တတ်သည်။ မကျေနပ်သံ၊ ဝေဖန်သံများ ကြားရတတ်သည်။ ဆရာကြီးသခင်ကိုယ်တော်မှိုင်း၏ '''ကြာဋီကာ''' ရေးစဉ်ကဆိုလျှင်

 

 

ဟု `တင်တင်´ ဆိုသူက ဝေဖန်ကြောင်း တွေ့ရသည်။ ယနေ့ခေတ်တွင် `ကြာ´၊` ကြာခို´သော စကားတို့ကို မြန်မာအဘိဓာန်တွင် အဓိပ္ပါယ် ဖွင့်ထားပါသည်။ ထို့ကြောင့် ခိုင်မြဲနေသော စကားတစ်လုံးအဖြစ် တွေ့ရသည်။ <ref>ဦးအေးချို(မဟာဝိဇ္ဇာ)၏ မြန်မာ့စကား</ref>

 

ခေတ်ပေါ်စကားများသည်လည်း ဗန်းစကားတွင် အကျုံးဝင်သည်။ ဗန်းစကား၊ ခေတ်စကားများကို ခေတ်လူငယ်တို့က ပိုမိုအသုံးပြုကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဟိုမိုဗန်းစကား (အခြောက်စကား) ဆိုသည်လည်းရှိသေး၏။

 

အင်္ဂလိပ်ဘန်းစကားတစ်ခုဖြစ်သည့် rat hole (ကြွက်တွင်း) ကို အရက် အလွန်အကျွံသောက်လေ့ရှိသူ အရက်သမားဟု ဖွင့်ဆိုနိုင်သည်။ မြန်မာပြည်တွင်လည်း ထိုသို့သော သောက်သုံးသူများကို ကြွက်တွင်းဘွဲ့ ပေးကြသည်။ ကြွက်တွင်းထဲသို့ ရေမည်မျှထည့်ထည့် ပြည့်လျှံသွားသည်ဟူ၍မရှိ၊ သို့မဟုတ် ကြွက်တွင်းပြည့်ဖို့ ရေများစွာ လောင်းထည့်ရမည်။ သင့်လျော်သည့် တင်စားချက်ဖြစ်သည်။

 

ကြွက်များကို ကမ္ဘာအနှံ့တွေ့နိုင်သဖြင့် ထိုစကားလုံး၊ ထိုဗန်းစကားကို နိုင်ငံအတော်များများတွင် သုံးကြမည်ဟု ယူဆရသည်။ သို့သော်လည်း ကျနော့်မိတ်ဆွေအမေရိကန်အချို့က သူတို ထိုစကားလုံးကို မသုံးတော့ဟု ဆိုသည်။ ငါးလိုပဲသောက်တယ် drink like a fish ဟု သုံးသည်။ သို့သော် သူတို့အမေရိကန်အသုံးက ကြွက်တွင်းလောက် မပီပြင်။ မပီပြင်သော်လည်း ကြွက်တွင်းကို သုံးရမှာ ဝန်လေးပုံရသည်။ ကြွက်တွင်း rat hole ဆိုသည်ကလည်း သူတို့ ပြစ်ပြစ်နှစ်နှစ် ဆဲရေးသည့်အခါ သုံးသည့် ‘888 hole’ နှင့် ဆင်တူရောင်ကွဲဖြစ်နေသည်။

 

စက်ရုံတွေထဲမှာ အလုပ်သမား တွေသာ သိတဲ့ ဗန်းစကားတွေ ရှိသလို သဘင်သမား၊ ရုပ်ရှင်သမား တွေသာ သိတဲ့ ဗန်းစကား တွေလည်း ရှိပါတယ်။ အလားတူပဲ ဆရာဝန်နဲ့ သူနာပြု ဆရာမတွေသာ သိတဲ့ ဆေးရုံးသုံး ဗန်းစကား တွေလည်း ရှိပါတယ်။ စာနယ်ဇင်း လောကမှာလည်း သူတို့သာသိတဲ့ ဗန်းစကား တွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဒီလို သီးသန့် နယ်ပယ်သုံး ဗန်းစကားမျိုး တွေကို Jargon ‘ဂျားဂန်း’လို့ ခေါ်ပါတယ်။ နိုင်ငံရေး လောကမှာလည်း အဲဒီလို ဗန်းစကားမျိုးတွေ အများကြီး ရှိနေပါတယ်။ ဒီလိုစကားလုံး ဝေါဟာရတွေက အဘိဓာန် ဖွင့်ကြည့်ရုံနဲ့ သိနိုင်တာ မဟုတ်ဘူး။ စာဖတ်ရည် တော်တော်ကို ၀နေမှ သိနိုင်တာမျိုးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ လာမေးကြတဲ့ လူငယ်လေးတွေက အသက်နှစ်ဆယ် သာသာလောက်သာ ရှိကြသေးတာ ဆိုတော့ စာနယ်ဇင်း လုပ်သက် နုသေးသလို စာဖတ်သက်လည်း တော်တော် နုကြသေးပုံ ရပါတယ်။ ‘နိုင်ငံတော် အတွင်းရေးမှူး’ ဆိုတဲ့ အသုံး တွေ့လိုက်ရတော့ ကိုယ်တိုင်တောင် အူကြောင်ကြောင် ဖြစ်သွားခဲ့ဖူးပါတယ်။ သတင်းဆုံးအောင် သေသေချာချာ ဆက်ဖတ် လိုက်မှ အမေရိကန်များ သုံးသည့် ‘Secretary of state’ ဆိုတာကို ဘာသာပြန် ထားတာမှန်း သိလိုက်ရသည်။ ထိုစာလုံးကို ‘နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး’ လို့ ဘာသာပြန်ရမယ် ဆိုတာကို ဘာသာပြန်သူက သိပုံမရပါဘူး။ <ref>လူထုစိန်ဝင်း (ဇူလိုင်လ ၂၈ရက်နေ့ထုတ် သစ္စာဂျာနယ်)</ref>

 

အင်္ဂလိပ်စာ လေ့လာသည့်အခါ idiom ဆိုသည်ကို အများအပြားတွေ့ရသည်။ ဗန်းစကား(slang) သည် ထို idiomခေါင်းစဉ်ကြီးအောက်မှ ခေါင်းစဉ်အသေးလေးတစ်ခု ဖြစ်နေသည်။ အင်္ဂလိပ်စာ လေ့လာသူအချို့က ထို idiom များကို လေ့လာသင်ယူရခက်ခဲသဖြင့် ကြောက်ကြ၊ မုန်းကြသည်။"အင်္ဂလိပ်စာက ခက်လိုက်တာ၊ မြန်မာစကားမှာတော့ idiom မရှိဘူး ကောင်းတယ်" ဟု ဆိုသည်။ မြန်မာစာကို ကျောင်းစာအုပ်ထဲ ထားခဲ့ကြသောကြောင့် သတိလစ်သွားကြခြင်းဖြစ်မည်။ ကမာရွတ်မြို့နယ်မှ အင်္ဂလိပ်စကားပြောသင်တန်းဆရာ ဦးဝင်းနိုင်က idiom ကို အလင်္ကာဟု ဘာသာပြန်လိုသည်ဟု ပြောဖူးသည်။

 

 

<references/>

[[Category:မြန်မာ့ ဓလေ့ထုံးစံ]]