လျှပ်စစ်ဓာတ်အား: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

[[File:Lightning3.jpg|right|thumb|350px200px|alt=Multiple lightning strikes on a city at night|[[မိုးကြိုးပစ်ခြင်း]]လျှပ်စစ်ဓာတ်အားတည်နေပုံ၏နမူနာတစ်ဖြစ်သည်။ ]]

'''လျှပ်စစ်ဓာတ်အား (ဝါ)လျှပ်စစ်စစ်စွမ်းအင်လျှပ်စစ်စွမ်းအင်(Electricity)''' သည် ပွတ်တိုက်မှုအားကြောင့်သော်လည်းကောင်း၊ လျှပ်စစ်သံလိုက်ညှို့ ခြင်းကြောင့်သော်လည်းကောင်း၊ တခြားစွမ်းအင်တစ်ခုခုမှအသွင်ပြောင်း ၍သော်လည်းကောင်း၊ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့်ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပါသည်။ လျှပ်စစ်နှင့်သက်ဆိုင်သောဖြစ်စဉ်များကို ရှေးပဝေသဏီမှ စတင်ကာလေ့လာခဲ့ကြသော်လည်း ၁၇ရာစု နှင့် ၁၈ရာစု လောက်မှသာ သိပ္ပံနည်းကျဖြေရှင်းနိုင်ခဲ့ပါသည်။ လက်တွေ့အသုံးချ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကိုမူ ၁၉ရာစု နှောင်းပိုင်းတွင်မှ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်တွေ့ရှိခဲ့ကာ လူနေအိမ်နှင့်စက်မှုလုပ်ငန်းများတွင်အသုံးပြုခဲ့ကြပါသည်။ တဟုန်ထိုး တိုးတက်ခဲ့သောလျှပ်စစ်နှင့်သက်ဆိုင်သည့်နည်းပညာများကြောင့် လူအဖွဲ့အစည်းများ၏ လူနေမှုအဆင့်အတန်းများနှင့် စက်မှုလုပ်ငန်းများလည်းများစွာဖွံဖြိုးတိုးတက်ခဲ့ပါသည်။ယနေ့တွင်တော့ လျှပ်စစ်စွမ်းအားသည် ကျွန်ုပ်တို့ နေ့စဉ်ရှင်သန်နေထိုင်ရာဘဝတွင် အဓိကလွန်စွာကျသောအခန်းမှပါဝင်နေပါသည်။

ပွတ်တိုက်မှုကြောင့်ဖန်ချောင်းသည်သံလိုက်ဖြစ်လာသည်ဟူ၍ယူဆသောသေလိ၏အယူအဆသည်မှားသော်ငြားလည်း၊ နောက်ပိုင်းတွင်သံလိုက်နှင့် လျှပ်စစ်တို့ဆက်စပ်မှုရှိသည်ဟု [[သီအိုရီ]] များ သည်သက်သေများနှင့်တကွပေါ်ထွက်ခဲ့လေသည်။ ၁၉၃၆တွင် အီရတ်နိုင်ငံ ဘတ်ဒက်ြမို့တော်အနီးရှိဘတ်ဒက်မြို့တော်အနီးရှိ [[Ctesiphon]] ရှေးဟောင်းတူးဖော်ရေးဆိုဒ် တွင် တွေ့ရှိခဲ့သော [[Baghdad Battery]] များကိုသုံးသက်ခြင်းအားဖြင့် ရှေးဟောင်း [[Parthiaပါးရှန်း]] လူမျိုးများသည်လည်း [[ရွေရည်စိမ်ခြင်း]] [[Electroplating]] ကိုတတ်ကျွမ်းသည်ဟုယူဆရပါသည်။ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားနှင့်ပတ်သက်ပြီး ခရစ်နှစ် ၁၆ဝဝ လောက်အထိ မည်သူမှ တိတိကျကျ ရေရေရာရာ မလေ့လာခဲ့ပေ။ ခရစ်နှစ် ၁၆ဝဝ လောက်တွင်မှ အင်္ဂလိပ်ဆရာဝန်[[ William Gilbert]] သည် လျှပ်စစ်နှင်သံလိုက်ကို စတင်လေ့လာခဲ့ကာ [[Loadstone Effect]] နှင့် ပယင်း နှင့်သိုးမွေးပွတ်တိုက်မှုကြောင့်ဖြစ်သော တည်ငြိမ်လျှပ်စစ် တို့သည် မတူညီကြောင်းကို ခွဲခြားပြသခဲ့ပါသည်။ Dr.Gilbert ရှာဖွေတွေ့ရှိသော တည်ငြိမ်လျှပ်စစ်သည် ပယင်းကို ပွတ်တိုက်သော အခါတွင် ယင်းတည်ငြိမ်လျှပ်စစ်ဖြစ်ပေါ်သည့်အတွက်လျှပ်စစ်ကို [[လက်တင်ဘာသာ]] ဖြင့် ပယင်းနှင့်တူသောအရာ electricus ဟု Dr.Gilbertမှ နာမည်ပေးကာ၊ ထိုမှတဆင့် [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာ]] Electric ဟုပင်ခေါ်ဝေါ်ခဲ့သည်။