သိန်းဖေမြင့်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အရေးမကြီး Robot: Cosmetic changes
No edit summary
စာကြောင်း ၂၁ -
 
== နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှု သက်တမ်း ==
၁၉၃၀ ခုနှစ် အလယ်ပိုင်း နှစ်များတွင် သိန်းဖေမြင့်သည် [[ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်|ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်]] ကျောင်းသားတစ်ဦးအနေဖြင့် နိုင်ငံရေးတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ထို့နောက်၁၉၃၂ - ၃၃ တွင် သူ့အားမန္တလေးဥပစာကောလိပ်၌ အမည်ရင်းသိန်းဖေပညာသင်ကြားရာ အဖြစ်လူသိများနေဆဲဖြစ်ပြီးတက္ကသိုလ်ဝင်တန်း ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုရှိသောစာမေးပွဲတွင် ဗြိတိသျှအမှတ်ကောင်း၍ ကိုလိုနီဥပစာတန်းကို ဆန့်ကျင်ရေးအသင်းကြီးဖြစ်သည့်တနှစ်တည်း [[တို့ဗမာအစည်းအရုံး]]၏တက်ခွင့်ရခဲ့သည်။ အတွင်းရေးမှုးဖြစ်လာခဲ့သည်။ဥပစာတန်းတွင် ထိုအသင်းကြီးတွင်ပညာသင်ကြားစဉ် [[အောင်ဆန်း|သခင်အောင်ဆန်း]]၊အစိုးရက [[ဦးနု|သခင်နု]]၊မန္တလေးကောလိပ်ကိုပိတ်ရန် [[သခင်သန်းထွန်း]]စီစဉ်သည်ကို ကိုကျော်ငြိမ်း (နောင် ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် ဦးကျော်ငြိမ်း)သခင်ရှုမောင်ကိုခင်မောင်လေး (နောင်တွင်နောင် ဦးနေဝင်းဝန်ကြီး ဗိုလ်ခင်မောင်လေး) ကဲ့သို့ကိုသီဟန်(နောင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးလွတ်လပ်ရေးဝန်ကြီးဦးသီဟန်) ကြိုးပမ်းမှုတို့နှင့်အတူ တွင်ဦးဆောင်ကန့်ကွက်ခဲ့သည်။ ဥပစာတန်းအောင်၍ အသင်းဝင်အဖြစ်ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်သို့ ပါဝင်ခဲ့သည်။ပြောင်းရွေ့ပညာသင်ယူသည်။
 
ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်တွင် ပညာသင်ကြားနေစဉ် ၁၉၃၄ - ၃၅ တွင် ကိုကျော်ငြိမ်းနှင့်အတူ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် ကျောင်းသားများသမဂ္ဂ အလုပ်အမှုဆောင်အဖြစ် ရွေးချယ်ခံရသည်။ ထိုနှစ် ကျောင်းသားများသမဂ္ဂ ဥက္ကဋ္ဌမှာ ကိုဖိုးအေး (နောင် မိုးလေဝသနှင့် ဇလဗေဒ ညွန်ကြားရေးဝန် ဒေါက်တာဖိုးအေး) ဖြစ်သည်။ ဥက္ကဋ္ဌကိုဆန့်ကျင်ကာ တက္ကသိုလ်အာဏာပိုင်များကို အတိုက်အခံပြုခဲ့သည်။ တက္ကသိုလ်တွင် သခင်ဗစိန်နှင့်ပေါင်း၍ ဒိုင်အာခီအုပ်ချုပ်ရေး ကို ဆန့်ကျင်ခဲ့သည်။ သိန်းဖေမြင့်သည် ၁၉၃၅ ခုနှစ်တွင် ဝိဇ္ဇာဘွဲ့ရရှိခဲ့သည်။ <ref name="ဒဂုံတာရာ-ရုပ်ပုံလွှာ">ဒဂုံတာရာ-ရုပ်ပုံလွှာ</ref>
 
ထို့နောက် တွင် သူ့အား အမည်ရင်းသိန်းဖေ အဖြစ်လူသိများနေဆဲဖြစ်ပြီး ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုရှိသော ဗြိတိသျှ ကိုလိုနီ ဆန့်ကျင်ရေးအသင်းကြီးဖြစ်သည့် [[တို့ဗမာအစည်းအရုံး]]၏ အတွင်းရေးမှုးဖြစ်လာခဲ့သည်။ ထိုအသင်းကြီးတွင် [[အောင်ဆန်း|သခင်အောင်ဆန်း]]၊ [[ဦးနု|သခင်နု]]၊ [[သခင်သန်းထွန်း]]၊ သခင်ရှုမောင် (နောင်တွင် ဦးနေဝင်း) ကဲ့သို့ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးလွတ်လပ်ရေး ကြိုးပမ်းမှု တွင် အသင်းဝင်အဖြစ် ပါဝင်ခဲ့သည်။
 
သူ၏ နိုင်ငံရေးဆောင်ရွက်ချက်များနှင့်ပတ်သက်၍ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းက “ထိန်းမရ သိမ်းမရ သိန်းဖေ” ဟု ကင်ပွန်းတပ်ခဲ့သလို၊ ဦးနုကမူ “သိန်းဖေမြင့်သည် မြန်မာစာပေလောက တွင်သာမက ကမ္ဘာလောကတွင်ပါ ထိပ်ဆုံးသို့ရောက်နိုင်သော အရည်အချင်းများနှင့် ပြည့်စုံသည့် စာရေးဆရာတဦးဖြစ်သည်။ သို့သော်၎င်းကို အကြိမ်ကြိမ်အဖန်ဖန် ငြင်းဆန်ပယ်ထုတ်ခဲ့သော နိုင်ငံရေးလောကကိုသာ အာသာငမ်းငမ်းတက် စွဲလန်းကာ၊ နိုင်ငံရေးလောကသို့ ဝင်နိုင်ရန် မလျော့တမ်း ကြိုးစားလျက်ရှိသူ” ဟူ၍ မှတ်ချက်ချခဲ့သည်။<ref>[http://moemaka.blogspot.com/2011/07/than-win-hlaing-thein-pe-myint.html| မိုးမခဘလော့ခ် - ဇူလိုင် ၂၁၊ ၂၀၁၁ ], သမိုင်းတကွေ့မှ သိန်းဖေမြင့်-သန်းဝင်းလှိုင်</ref>
 
သူ၌ ကိုယ်ပိုင်ထင်မြင်ယူဆချက် ရှိသည်။ သူသည် သူ၏ကိုယ်တိုင်ယုံကြည်ချက်ကို တင်ပြလေ့ရှိသည်။ သို့သော် ပါတီတရပ်လုံး လိုက်နာအောင် မစည်းရုံးနိုင်၊ မလှုံ့ဆော်နိုင်ခဲ့။
 
ပါတီနိုင်ငံရေးသဘောကား မိမိယုံကြည်ချက်ကို ပါတီတရပ်လုံး ယုံကြည်ချက်နှင့် ညှိရေး ဖြစ်၏။ ပါတီက ယုံကြည်လာအောင် လုပ်ရသော အတတ်ပညာဖြစ်၏။ မိမိကြိုးက သိပ်တင်းနေလျှင်သော်လည်းကောင်း၊ လျော့နေလျှင်သော်လည်းကောင်း၊ တေးသံမထွက်လာပေ။ ကြိုးညီမှတီး၍ရကာ ဂီတသံထွက်လာပေမည်။
 
သူသည် သူ့ကြိုးကိုသူ ညှိသဖြင့် အခြားအသံများနှင့် ပဋိပက္ခဖြစ်ကာ ကင်းကွာလာခဲ့ရ၏။ သိန်းဖေမြင့်၏လမ်းစဉ်သည် ပါတီ၏လမ်းစဉ်ဖြစ်လာအောင် တိုက်နိုင်မည်ဆိုလျှင် ယနေ့တိုင် ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် သူသည် တသားတည်းနေမည်ဖြစ်သည်။ သူသည် မတိုက်မဟုတ်။ တိုက်၏။ အနုပညာသည်လည်း သူ၏လက်နက်ကောင်းတခု ဖြစ်၏။ သို့သော် အတိုက်သမားအဖြစ်ကား လန်၍လန်၍ကျခဲ့သည်။ အရေးနိမ့်ခဲ့ရသည်။<ref name="ဒဂုံတာရာ-ရုပ်ပုံလွှာ"/>
 
အကယ်၍ အငြင်းပွားဖွယ်ဖြစ်ကောင်းဖြစ်မည်၊ လူသိများသော စာရေးဆရာတစ်ဦး ဖြစ် သည့် သခင်သိန်းဖေသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် လက်ဝဲလှုပ်ရှားမှု၏ ဦးဆောင် ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ တစ်ဦးအဖြစ် လျင်မြန်စွာရောက်ရှိခဲ့သည်။ ၁၉၃၆ ခုနှစ် အတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့သော တက္ကသိုလ် ကျောင်းသားများ ဦးဆောင်သည့် ဗြိတိသျှ ကိုလိုနီအစိုးရ ကို သပိတ်မှောက် ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြ ပွဲများနှင့် ၁၉၃၈ ခုနှစ်က ဖြစ်ပွားခဲ့သော "၁၃၀၀ ပြည့်အရေးတော်ပုံ" တွင် ထင်ရှားသော ကျောင်းသား ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးလည်း ဖြစ်သည်။
Line ၃၀ ⟶ ၄၂:
 
ဂျပန်တို့၏ အုပ်ချုပ်မှုသည် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်ကြောင်းကို သိလာရသောအခါတွင် [[ဂျပန်နိုင်ငံ|ဂျပန်]]တို့ နှင့် မဟာ မိတ်ပြုမည်ကို ငြင်းဆန်ခဲ့သော သိန်းဖေမြင့်၏ အယူအဆများ မှန်ကန်ကြောင်း သိသာထင်ရှား လာခဲ့သည်။ [[ဂျပန်နိုင်ငံ|ဂျပန်]]တို့ နှင့်ထိုအချိန်ထိ မဟာမိတ်ဖွဲ့ထားသော ဗိုလ်ချုပ်[[အောင်ဆန်း]] သည် ဂျပန်တို့ကို တိုက်ထုတ်ရန်အတွက် မဟာမိတ်များထံမှ အကူ အညီ ရယူရန် သိန်းဖေမြင့် ကို [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]] သို့ သံတမန်အဖြစ် စေလွှတ်ခဲ့သည်။ စစ်ပွဲ ကာလအတွင်း ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းကဲ့သို့ မြန်မာခေါင်းဆောင်အချို့နှင့် ဗြိတိသျှတပ်မဟာ ၁၃၆ ၊ အထူးစစ်ဆင်ရေးနှင့် ထောက်လှမ်းရေးယူနစ် တို့အကြားတွင် ဝါဒဖြန့်ချီရေး လုပ်ငန်း များနှင့် ဆက်ဆံရေးလုပ်ငန်း ဆောင်တာများကို အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ သူသည် ဆောင်ရွက်ခဲ့ သည်။
စစ်ပြီးခေတ်တွင် [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]၊ [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ|တရုတ်]][[ဗမာ]] ချစ်ကြည်ရေးအသင်း ပြည်သူ့ငြိမ်းချမ်းရေးအဖွဲ့အစည်း၊ ဗမာပြည်စာရေးဆရာများအဖွဲ ့အစည်းဗမာပြည်စာရေးဆရာများအဖွဲ့အစည်း များ အပါအဝင် အသင်းအဖွဲ ့များနှင့်အသင်းအဖွဲ့များနှင့် ပါတီများတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ၁၉၄၆ ခုနှစ် စစ်ပွဲ ကာလ အတွင်းတွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း အစိုးရလက်အောက်ရှိ စိုက်ပျိုးရေး နှင့် သစ်တော ဝန်ကြီးဋ္ဌာန၏ ပထမဆုံး ဝန်ကြီးဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် သူသည် ထောင်ချခံရပြီး ၁၉၄၉ ခုနှစ် တွင် ပြန်လည် လွတ်မြောက်လာခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေး ရပြီးနောက်တွင် သိန်းဖေမြင့်သည် နိုင်ငံရေးသမားအဖြစ်မှ ထောက်ခံအားပေး သော စာနယ်ဇင်းသမားအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲခဲ့သည်။
 
== စာရေးဆရာနှင့် သတင်းစာဆရာ အသက်မွေးမှု လုပ်ငန်း ==
သိန်းဖေမြင့် ၁၉၃၇ ခုနှစ် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားဘဝကပင် နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများ ဆောင်ရွက်နေစဉ် အတွင်း စာပေစတင်ရေးသားခဲ့သည်။
<ref>{{cite news |first=ဒဂုံ |last=တာရာ |authorlink= |coauthors= |title=ရုပ်ပုံလွှာ |url= |quote=တက္ကသိုလ်​ကျောင်းသားဘဝကပင် ဦးသိန်းဖေမြင့်သည် စာပေဝါသနာထုံ၍ စာရေးဆရာအဖြစ် ပထမဆုံး ပုံနှိပ်ခံရသည့် ဆောင်းပါးမှာ ၁၉၃၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂ ရက်နေ့တွင် သူရိယ သတင်းစာပါ “မန္တလေး အင်တာမီဒီးယိတ်ကောလိပ် ခေါ် ဥပစာကျောင်း၌ အပိုမြန်မာစာ သင်ပြပို့ချသင့်ကြောင်း” ဆောင်းပါးဖြစ်သည်။ ကလောင်အမည်ကို ‘ဝနေငဖေ (ဘုတလင်)’ ဟူ၍ ယူခဲ့သည်။ |work= |date= |accessdate=}}</ref>
<ref>{{cite news |first=ဒဂုံ |last=တာရာ |authorlink= |coauthors= |title=ရုပ်ပုံလွှာ |url= |quote=ပထမဆုံး ပုံနှိပ်ဖော်ပြခံရသည့်ဝတ္ထုတိုမှာ ၁၉၃၃ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလထုတ် ဒဂုန် မဂ္ဂဇင်းပါ ‘ခင်မျိုးချစ်’ ဝတ္ထုဖြစ်သည်။ ကလောင်အမည်ကိုလည်း ဝနေငဖေ (ဘုတလင်)ဟူ၍ပင် ပေးခဲ့သည်။|work= |date= |accessdate=}}</ref>
 
သိန်းဖေမြင့်၁၉၃၇တွင် ၁၉၃၇ထုတ်ဝေသော ခုနှစ်သူ၏ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားဘဝကပင်လက်ရာဖြစ်သည့် နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများတက်ဘုန်းကြီး ဆောင်ရွက်နေစဉ်<ref>နဂါးနီစာအုပ်တိုက်ဟူ၍ အတွင်းတိုးတက်သောစာပေများ၊ စာပေစတင်ရေးသားခဲ့သည်။မာ့က်စ်ဝါဒဘာသာပြန်များ ပထမဆုံးလက်ရာဖြစ်သည့်ဖြန့်ချိရန် တက်ဘုန်းကြီးမှာလူငယ်တစု စတင်ကြံစည်စက ‘သိန်းဖေ’ ဟူသော နာမည်ရင်းဖြင့် ‘တက်ဘုန်းကြီး’ ဝတ္ထု ထွက်လာလေ၏။ ထိုအခါက ကိုသိန်းဖေမှာ ကာလကတ္တားတွင် အမ်အေတက်နေသည်ဟု သိရ၏။ </ref> မှာ အချို့သော ဗုဒ္ဓဘာသာဘုန်းကြီးများ၏ လူမှုရေးဖောက်ပြန်မှုနှင့် အဂတိလိုက်စားမှုတို့၏ အရှက်ရဖွယ်ရာကောင်းပုံကို ပွင့်ပွင့်လင်း လင်း ဖော်ပြထားသောစာပေဖြစ်သည်။ သူ၏ မိတ်ဆွေဖြစ်သော တို့ဗမာ အစည်းအရုံးဝင် [[နု၊ ဦး|သခင်နု]] က ထိုစာအုပ်တွင် အမှာစာရေးသားခဲ့သည်။ ယင်း ကြိုတင်တုံ့ပြန်သည့် စာအုပ်ကြောင့် ဗုဒ္ဓဘာသာကို ရိုသေကိုင်းရှိုင်းသော ဗမာပြည် အတွင်း ရုတ်ရုတ်သဲသဲ ဖြစ်သွားပြီး ပညာတတ်လက်ဝဲဂိုဏ်းဝင် ကောလိပ်ကျောင်းသားတို့က ဗမာ လူထု၏ ရှေးထုံးတမ်းအစဉ်အလာနှင့် ပတ်သက်ပြီး ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း စန်ခေါ်မှု ကြီး တစ်ရပ်အဖြစ် ဖြစ်စေခဲ့သည်။ ထိုစာအုပ်သည် ရဟန်းပျိုများအသင်း၏ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရှုတ်ချခြင်းကိုလည်း ခံခဲ့ရပြီး စာရေးသူနှင့် ထုတ်ဝေသော စာအုပ်တိုက်ပါမကျန် ခြိမ်းခြောက် မှုများခံခဲ့ရသည်။ သို့သော်လည်း ခေတ်စမ်းစာပေ ဦးဆောင်ခဲ့သူတစ်ဦးဖြစ်သည့် ဇော်ဂျီသည် အားပေးလက်ခံခဲ့သည်။ ထို့နောက် သိန်းဖေမြင့်အား တက်ဘုန်းကြီး သိန်းဖေ ဟူ၍ လူသိလာခဲ့သည်။
သူ၏ ထင်ရှားသော စာပေလက်ရာများမှာ-
* တက်ဘုန်းကြီး (ခေတ်သစ် ဘုန်းကြီး)