အဆုတ်ရောင် ဘီရောဂါကာကွယ်ဆေး

ကာကွယ်ဆေး

အဆုတ်ရောင် ဘီရောဂါကာကွယ်ဆေး (အင်္ဂလိပ်: Hib vaccine)သည် ဟေမိုဖီလပ်စ် အင်ဖလူရန်ဇေး Haemophilus influenzae (English) ဟုခေါ်သော ဘက်တီးရီးယားပိုး ဘီအမျိုးအစားကြောင့်ဖြစ်သော အဆုတ်ရောင်ရောဂါကို ကာကွယ်ပေးသော ကာကွယ်ဆေးတစ်မျိုးဖြစ်သည်။[၁] ဤကာကွယ်ဆေးကို ပုံမှန်ထိုးသင့်သော ကာကွယ်ဆေးများစာရင်းထဲတွင် ထည့်သွင်းထားသောနိုင်ငံများတွင် ပြင်းထန်သည့် အဆုတ်ရောင် ဘီရောဂါဖြစ်ပွားမှုနှုန်း (၉၀)ရာခိုင်နှုန်းထက်ပို၍ ကျဆင်းသွားကြောင်းတွေ့ရသည်။ ထို့အတူ ဦးနှောက်အမြှေးရောင်ခြင်း (meningitis)၊ အဆုတ်ရောင်ခြင်း (pneumonia)နှင့် လေပြွန်ဖုံးရောင်ခြင်း (epiglottitis)တို့ ဖြစ်ပွားမှုနှုန်းများပါ ကျဆင်းသွားသည်။ [၁]

အဆုတ်ရောင် ဘီရောဂါကာကွယ်ဆေးကို ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့နှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံ ရောဂါကာကွယ်ရေးနှင့်တိုက်ဖျက်ရေး ဗဟိုဌာနကပါ အသုံးပြုရန် အကြံပြုထားသည်။[၁][၂] ကလေးအသက်(၆)လမတိုင်ခင်တွင် (၂)ကြိမ် သို့မဟုတ် (၃)ကြိမ်ပေးရသည်။ ပထမအကြိမ်ဆေးကို ကလေးအသက်(၆)ပတ်ခန့်တွင် ပေးရပြီး နောက်ပိုင်းအကြိမ်များကို နောက်ထပ်(၄)ပတ်စီခြား၍ ပေးရသည်။ အကယ်၍ နှစ်ကြိမ်သာ ထိုးခံခဲ့ပါက နောက်တစ်ကြိမ်ထပ်ထိုးသင့်သည်။ ဤကာကွယ်ဆေးကို ကြွက်သားအတွင်းသို့ ထိုးနှံရသည်။[၁]

အဆုတ်ရောင် ဘီရောဂါကာကွယ်ဆေးကြောင့် ပြင်းထန်သော ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ ဖြစ်လေ့မရှိပါ။ (၂၀-၂၅)ရာခိုင်နှုန်းခန့်၌ ကာကွယ်ဆေးထိုးသည့်နေရာတွင် နာကျဉ်ခြင်းဖြစ်တတ်ပြီး (၂)ရာခိုင်နှုန်းခန့်တွင် ကိုယ်ပူခြင်းဖြစ်တတ်သည်။ ပြင်းထန်သော ဆေးမတည့်သည့်တုံ့ပြန်မှုနှင့် သက်ဆိုင်ကြောင်း အထောက်အထားမရှိပါ။ ဤကာကွယ်ဆေးကို သီးသန့်ဆေးအဖြစ်နှင့် အခြားကာကွယ်ဆေးများဖြင့် ရောစပ်ထားသောဆေးအနေဖြင့်ပါ ရရှိနိုင်သည်။ မေးခိုင်ဆုံဆို့ကြက်ညှာရောဂါကာကွယ်ဆေးများနှင့် ရောစပ်ထားသောဆေး၊ အသည်းရောင်အသားဝါ ဘီရောဂါကာကွယ်ဆေးနှင့် ရောစပ်ထားသောဆေးတို့အနေဖြင့် ရရှိနိုင်သည်။ ဤကာကွယ်ဆေးများသည် ရောဂါပိုး၏ပဋိဇာတ်နှင့် သယ်ဆောင်ပေးသောပရိုတိန်းတို့ကို ပေါင်းစပ်ထားသော ကွန်ဂျုဂိတ်ကာကွယ်ဆေး(conjugate vaccine) အမျိုးအစားများဖြစ်သည်။[၁] ပထမဆုံး အဆုတ်ရောင် ဘီရောဂါကာကွယ်ဆေးကို (၁၉၇၇)ခုနှစ်တွင် စတင်ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး (၁၉၉၀)နှစ်ပိုင်းတွင် ပို၍အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိသောဆေးဖြင့် အစားထိုးအသုံးပြုခဲ့သည်။ (၂၀၁၃)ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံပေါင်း(၁၈၄)နိုင်ငံတွင် ဤကာကွယ်ဆေးကို ပုံမှန်ထိုးသင့်သော ကာကွယ်ဆေးအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့ကြသည်။[၁] ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့မှ သတ်မှတ်ထားသည့် အခြေခံကျန်းမာရေးစနစ်အတွက် အဓိကလိုအပ်သောဆေးများထဲတွင် တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်သည်။[၃] (၂၀၁၄)ခုနှစ်တွင် လေးမျိုးစပ်ဆေး၏ လက်ကားဈေးမှာ (၁၅.၄၀)ဒေါ်လာဖြစ်ပြီး[၄] အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် (၂၅-၅၀)ဒေါ်လာခန့် ပေးရသည်။[၅]

ကိုးကား ပြင်ဆင်ရန်

  1. ၁.၀ ၁.၁ ၁.၂ ၁.၃ ၁.၄ ၁.၅ "Haemophilus influenzae type b (Hib) Vaccination Position Paper – July 2013."
  2. "Haemophilus b conjugate vaccines for prevention of Haemophilus influenzae type b disease among infants and children two months of age and older.
  3. "WHO Model List of EssentialMedicines" (PDF).
  4. "Vaccine, Pentavalent" Archived 25 January 2020 at the Wayback Machine..
  5. Hamilton, Richart (2015).