အလင်းဓာတုဗေဒ (Photochemistry) ဆိုသည်မှာ အလင်းရောင်ကြောင့် ဓာတ်ပြောင်းမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းကို ခေါ်သည်။ဆိုးဆေးနှင့် အခြားအရောင်များကို နေပူကျဲကျဲတွင် ထားကြည့်လျှင် အရောင်လွင့် သွားခြင်း၊ ချည်ထည်နှင့် အခြားအလားတူ အထည်များကို နေရောင်၌ အရောင်ချွတ်ခြင်းများသည် အလင်းဓာတုဗေဒ၏ သာဓကများပင် ဖြစ်သည်။

ဟိုက်ဒရိုဂျင်ဓာတ်ငွေ့နှင့် ကလိုရင်းဓာတ်ငွေ့များကို ပုလင်း တစ်လုံးတွင် ရောထည့်ပြီးလျှင် မှောင်ထဲတွင် ထားသော် ဓာတ် ပြောင်းမှု အလျဉ်းမရှိချေ။ သို့သော် ယင်းကို နေပူကျဲကျဲတွင် ထားလိုက်ပါက ဓာတ်ငွေ့ နှစ်ခုပေါင်းစပ်သွားပြီးလျှင် ဟိုက်ဒရိုဂျင်ကလောရစ် အက်ဆစ်ဖြစ်လာတော့၏။ ဓာတ် ပြောင်းမှုဖြစ်စေရန် အလင်းရောင်၏ စွမ်းအင်ကို လိုအပ် ပေသည်။

အပင်များတွင်ရှိသော ကလိုရိုဖီခေါ် စိမ်းရောင်ဓာတ်သည် အလင်းကို စုတ်ယူပြီးလျှင် ထိုအလင်း၏ စွမ်းအင်ဖြင့် လေမှ ရသော ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်နှင့် အမြစ်မှရသော ရေတို့ကို သကြားနှင့် ကစီများဖြစ်ကြသော ကာဗိုဟိုက်ဒရိုက်အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲစေလေသည်။ အောက်ဆီဂျင်ဓာတ်ကား အပြင်သို့ လွတ်ထွက်သွားသည်။ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ သက်ရှိဟူသမျှသည် အသက်တည်တံ့ရေးအတွက် အပင်များကို တိုက်ရိုက်သော် လည်းကောင်း၊ သွယ်ဝိုက်၍သော်လည်းကောင်း မှီခိုနေကြ ရသည်။ ထိုအပင်များ ကြီးထွားရှင်သန်ရေးအတွက် နေရောင် ခြည်သည် အလွန်အရေးပါအရာရောက်သော စွမ်းအင်ဖြစ် ပေသည်။

အလင်းရောင်နှင့် စပ်လျဉ်း၍ ရိပ်ဖမ်းကော်ပြား၊ သို့မဟုတ် ရိမ်ဖမ်းမှန်ပေါ်တွင် ပုံရိပ်ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းသည်လည်း ဓာတ် ပြောင်းမှုတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ကင်မရာ (ဓာတ်ပုံရိုက် ကိရိယာ) ထဲသို့ အလင်းရောင် ဖြတ်သန်းသွားစေသောအခါ ထိုအလင်း ရောင်သည် အလင်းမိလွယ်သော ရိပ်ဖမ်းကော်ပြားပေါ်သို့ ကျ ရောက်၏။ ရိမ်ဖမ်းကော်ပြားပေါ်တွင်ကား ဂျယ်လတင်ကော်ဖြင့် ရောထားသော ဆီလဗာဗရိုမိုက် ဓာတ်ပစ္စည်းမှုန့်များ သုတ် လိမ်းစီမံထားသည်။ အလင်းရောင်ကျရောက်သော ဓာတ်ပစ္စည်း မှုန့်များတွင် ဓာတ်ပြောင်းမှု ဖြစ်ပေါ်သည်။ ပုံဖော်ဆေးရည်တွင် စိမ်ပေးသောအခါ အမည်းရောင် ပုံရိပ်ပေါ်လာသည်။ တစ်ဖန် ယင်းရိပ်ဖမ်းကော်ပြားကို ပုံချုပ်ဆေးရည် စသော အခြားဆေး ရည်များတွင် ထပ်မံစိမ်ပေးသောအခါ နောက်ထပ် အလင်း ကြောင့် ဓာတ်ပြောင်းမှု မရှိတော့ဘဲ ကျွန်ုပ်တို့ အလိုရှိသည့် ဓာတ်ပုံ နက်ဂတစ်ကို ရရှိလေသည်။

အဆောက်အအုံ ဆောက်လုပ်ရာ၌ မဆောက်လုပ်မီ ယင်း အဆောက်အအုံ၏ ပုံစံကို စကေးနှင့်တကွ တိတိကျကျ ရေးဆွဲ ရ၏။ ထိုပုံစံမှ ပုံစံပြာများကို လိုသလောက် ထုတ်ယူကြသည်။ ယင်းပုံစံပြာများသည် သံဓာတ် ဆားနှင့် အလင်းရောင်တို့၏ ဓာတ်ပြောင်းမှု သာဓကပင် ဖြစ်သည်။

ဤစာအုပ်ကို ဖတ်နေစဉ်တွင်ပင် သင်၏မျက်စိတွင် ဓာတ် ပြောင်းမှုအစဉ်များ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိ၏။ မျက်စိ၏ မြင်လွှာတွင် အနီရောင်ပစ္စည်းတစ်ခုရှိရာ ယင်းသည် အလင်းရောင်နှင့် တွေ့ ထိသည့်အခါ အဝါရောင်သို့ ပြောင်းသွား၏။ ထိုဓာတ်ပြောင်းမှု ၏ သတ္တိကြောင့် ဦးနှောက်တွင် ပုံရိပ်အဖြစ်ဖြင့် ထင်လာလေ သည်။ မျက်စိကို မှိတ်လိုက်သည့်အခါ အဝါရောင်မှတစ်ဖန် မူလအနီရောင်သို့ ပြန်ပြောင်းသွားလေသည်။[၁]

ကိုးကား ပြင်ဆင်ရန်

  1. မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)