ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်း
ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းသည် တိရစ္ဆာန်များ၊ အပင်များနှင့် အခြား သက်ရှိသက်မဲ့ အရာဝတ္တုများ သေဆုံးပြီးနောက် အပူချိန်နှင့် ဖိအားကြောင့် နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြာမြင့်သော်လည်း ပုံစံ ပျက်ယွင်းမသွားပဲ နဂိုမူလ ပုံစံအတိုင်း ကျောက်ဖြစ်နေသည့် ရုပ်ကြွင်းများ ဖြစ်ကြသည်။ ၁၈၀၀ ပြည့်နှစ်နောက်ပိုင်းတွင် ရုပ်ကြွင်းများ၏ အရေးပါပုံကို သိလာကြ၍ သီးခြားပညာတစ်ရပ်အဖြစ် လေ့လာသင်ကြားကြလေသည်။
ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများကို ကမ္ဘာအနှံ့အပြားတွင် တွေ့ရသည်။ အပင်နှင့် သတ္တဝါ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းအမျိုးအစားများစွာပင်ရှိပြီးယင်းတို့သည် လွန်ခဲ့သောနှစ်သန်းပေါင်းများစွာအတွင်းမတူညီသော အချိန်ကာလအပိုင်းအခြားတို့၌ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြသည့် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်း မှတ်တမ်းများ ဖြစ်ကြသည်။ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်းတို့ကိုဆက်လက်လေ့လာ၍ အတိတ်ကာလရှိ သက်ရှိတို့၏ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် (en:Evolution)၊ ကျောက်လွှာစဉ်တို့၏သက်တမ်း (Age of Formation)၊ အနည်ကျပတ်ဝန်း ကျင် (Sedimentary Environment) နှင့် အတိတ်ရာသီဥတု (en:Paleoclimatology) တို့ကိုခန့်မှန်းသိရှိနိုင်သည်
