ကွီနိုင် (အင်္ဂလိပ်: Quinine) သည် စင်ကိုးနားပင်၏ အခေါက်ကို ချက်ယူသော ဆေးခါးဖြစ်၏။ စင်ကိုးနားပင် ပေါက်ရောက်ရာ မူလဒေသမှာ တောင်အမေရိကတိုက် ဖြစ်သည်။ ယခုအခါ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ ဂျားဗားကျွန်း၊ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတို့၌လည်း စင်ကိုးနားပင်များကို စိုက်ပျိုးသည်။


ကွီနိုင်သည် ငှက်ဖျားရောဂါအတွက် ဆေးဖြစ်သည်။ ငှက်ဖျားရောဂါကို သက်သာစေနိုင်သော်လည်း ပျောက်ကင်း အောင်ကား မစွမ်းနိုင်ချေ။


ဗိလတ်တုပ်ကွေးဖြစ်လျှင်သော်လည်းကောင်း၊ အကြောကိုက်ရောဂါ ဖြစ်လျှင်သော်လည်းကောင်း၊ ခေါင်းကိုက်လျှင်သော်လည်းကောင်း၊ ကွီနိုင်သောက် လျှင် သက်သာသည်။ ကွီနိုင်ကို ဆံပင်သန်စွမ်းအောင် လုပ်သောဆေးတွင် ထည့်သုံးကြသည်။ အစားအသောက် ပျက်သူ များအတွက် ဆေးအဖြစ်ဖြင့်လည်း ဖော်စပ်၍ သုံးစွဲကြသည်။ ကွီနိုင်အများအပြား စားသောက်မိလျှင် နားအူတတ်သည်။ မူးဝေတတ်သည်။ ခေါင်းကိုက်တတ်သည်။ ထို့ပြင် သွေးအားကိုလည်း ထိခိုက်ပျက်ပြားစေ၍ အသက်ပင် ဆုံးရှုံးရတတ်သည်။ အပူပိုင်းဒေသများတွင် ငှက်ဖျားရောဂါ စွဲကပ်သူ ပေါများရာ ထိုရောဂါမပျံ့ပွားရန်ကာကွယ်ရာ၌ ကွီနိုင်သည် အဓိကဆေးကြီး ဖြစ်သည်။

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးအတွင်း (ခရစ်နှစ် ၁၉၃၉-၄၅)၌ အနောက်နိုင်ငံများရှိ အချို့ဒေသတို့တွင် ကွီနိုင်ကို လုံလောက်စွာ မရရှိနိုင်ကြသဖြင့် ဓာတုဗေဒပညာရှင်များသည် ကွီနိုင်နှင့် သတ္တိချင်းတူသောဆေးကို ဓာတ်ပေါင်းစပ်၍ ဖော်ယူကြသည်။ ထိုဓာတ်စပ်ဆေးမှာ မက်ပါကရင်ဟိုက်ဒရိုကလိုရိုက်ဖြစ်၍ ယင်းသည် သဘာဝအလျောက် ရသော ကွီနိုင်ဆေးထက်ပင် တန်ခိုးထက်မြက်သည်ကို တွေ့ရသည်။ [၁]

ကိုးကား ပြင်ဆင်ရန်

  1. မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၂)