ဂလာတိဩဝါဒစာ

၁။ စံတော်မီဝိသေသလက္ခဏာ

         အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားသုံးနှုန်းကြသော စကော၊ အိုင်ရစ်၊ ဝေလ ဗြိတိန်နှင့်ပြင်သစ်လူမျိုးများကလည်း ဂလာတိဩဝါဒ စာကို သူတို့ဘိုးဘေးများသို့ ပေါလု ပထမဦးဆုံးရေးသောစာအဖြစ် လက်ခံကြသည်။ ‘Galatia’ ‘Celt’ ‘Gaul’ များသည် စကားလုံးတစ်လုံးတည်းဖြစ်၍ ကာလကြာသည်နှင့်အမျှ ရွေ့လျားသော စကားလုံးဖြစ်သည်။

ဘီစီ ၂၇၈ ဝန်းကျင်တွင် ယနေ့တူရကီနိုင်ငံဟုခေါ်သော ဂလာတိပြည်၌ ဂေါလလူမျိုးများ ကျင်လည်ကျက်စားခဲ့ကြ သည်။ သူတို့နေရပ်ဋ္ဌာနေကို ဂလာတိဟု ပိုင်းခြားခေါ်ဝေါ်သည်။ လူအများက Celtic မှ Galatia သို့ပြောင်းလဲသွားသည်ဟု သိမှတ်ကြသည်။ (တ ၁၃ နှင့် ဂလာ ၃:၁ ကိုယှဉ်ဖတ်ပါ)။

ဤကျမ်းစာစောင်အရ ဂလာတိများသည် ကနဦးခရစ်ယာန်များတွင် ပါဝင်သတ်မှတ်ခြင်းခံရသူများ ဖြစ်သည်။ ရောမဩဝါဒကျမ်းတွင်လည်း ”ကျေးဇူးတော်” ”သတင်းကောင်း”၊ ”အာဗြဟံ”၊ "ပညတ်တရား" အစရှိသည်များဖြင့် ဆက်စပ်ထားသည်ကို တွေ့ရသည်။ ယုဒယဉ်ကျေးမှု နောက်ခံသမိုင်းကြောင်းရှိသူများထဲမှ ခရစ်ယာန်ဘာသာ လက်ခံရရှိသူ များဖြစ်သောကြောင့် ယုဒဝါဒီလွှမ်းမိုးရောထွေးနေသည်။ ယုဒအရိပ်အောက်မှ မလွတ်နိုင်ကြ။ သူတို့ကိုယ်တိုင်၌လည်း မဆုံးဖြတ်နိုင်။ သို့သော်လည်း ဧဝံဂေလိသတင်းကောင်း၏ ကျေးဇူးတော်အားဖြင့် ပညတ်တရားအောက်မှ ရုန်းထွက်အောင်ပွဲခံကာ ခရစ်ယာန်ဝါဒယုံကြည်ခြင်း အစစ်အမှန် သိရှိခွင့် ရရှိခဲ့ကြသည်။

ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး ကာလတွင် ဂလာတိများသည် အရေးကြီးသောအခန်းကဏ္ဍမှာ ပါဝင်သူများဖြစ်ကြောင်း၊ မာတင်လူသာက ”My Kaethe” စာအုပ်တွင် ရေးပြထားသည်။ သူ၏Commentery on Gaslatian စာအုပ်သည် ကျမ်းစာ ပညာရှင်များကြားတွင် ရေပန်းမစားသော်လည်း လူအများဖတ်ရှု စွဲကိုင်နေကြသော စာအုပ်ကောင်းဖြစ်သည်။

၂။ ကျမ်းရေးသူ

         ပေါလု၏လက်ရာဖြစ်ကြောင်း၊ ကန့်ကွက်သူမရှိပါ။ ပေါလု၏ လက်ရာဖြစ်ကြောင်း၊ Polycarp, Ignatius, Justin Martyr, Origen, Irenaeus, Tertulian နှင့် Clement of Alexandria တို့က အသိအမှတ်ပြုကြသည်။ Muratorian Canon ကလည်း ပေါလုလက်ရာဖြစ်ကြောင်း သိမှတ်သည်။ အထူးသဖြင့် ယုဒဝါဒီကို ဆန့်ကျင်သောကျမ်းဖြစ်သောကြောင့် Marcion’s Apostolocon တွင်လည်း အသိအမှတ်ပြုထားသည်။ အကြောင်းအရာအရ ပေါလု၏လက်ရာဖြစ်သည်ဟု ခိုင်လုံသည်။

အတွင်းသရုပ်အနေဖြင့် ၁:၁ နှင့် ၅:၂ က ပေါလုလက်ရာဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြ၍ ၆:၁၁ က ထပ်မံအတည်ပြုပေးသည်။ ဂလာတိများသည် ပေါလုအား မျက်လုံးဒေါက်ထောက် ကြည့်ရှုသူများ ဖြစ်သည်။ တမန်တော်ဝတ္ထုထဲတွင် အသေးစိတ် အထောက်အထားများရှိသည်။

၃။ အချိန်ကာလ

         ဤကျမ်းစာတွင် ပါရှိသည့် ”ဂလာတိပြည်အသင်းတော်များ” ”ဂလာတိလူမျိုးများ” ဟူသောစကားလုံးသည် အာရှမိုင်းနားဒေသ၊ ယေရုရှလင်အသင်းတော်ကောင်စီမပေါ်ထွန်းမှီ အသုံးအနှုန်း ဝေါဟာရ ဖြစ်သည်။ မြောက်ပိုင်းအရပ်ကို ဦးစွာခေါ်ဆိုခြင်းဖြစ်၍ နောက်မှထိုတောင်ပိုင်းဒေသသို့ ကူးစက်ခြင်းလည်း ဖြစ်နိုင်သည်။

ပထဝီအနေအထား သမိုင်းကြောင်းအရ ”ဂလာတိ” ဟူသောစကားသည် မြောက်ပိုင်းသားများ စကားဖြစ်သည်။ နိုင်ငံရေးအရ ရောမအစိုးရအောက်တွင် မြောက်ပိုင်းနှင့်တောင်ပိုင်း ခွဲခြားခြင်းမရှိသောအခါ သိမ်းကျုံးခေါ်ဝေါ်ခြင်းလည်း ဖြစ်နိုင်သည်။

မြောက်ပိုင်းသားများသည် သက္ကရာဇ် ၁၈ဝဝ တိုင်အောင် ရပ်တည်နေကြသည်ဟု ဂျာမန်ပညာရှင်များက ဆိုသည်။ ထိုအရပ်ဒေသများသို့ ပေါလုတရားဟောကြားခဲ့သည်ဟု သက်သေအထောက်အထားများမတွေ့ပါ။ သို့သော်လည်း ရှိချင် ရှိနိုင်သည်။ မဟောခြင်းလည်း ဖြစ်နိုင်သည်။

Sir William Ramsay ကမူ ဂရိဗြိတိန်နှင့် မြောက်အမေရိကဒေသမှ ကူးစက်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟုဆိုသည်။ ရှင်လုကာကမူ ထိုအရပ်ဒေသတွင် ပေါလုသာသနာပြုခဲ့ကြောင်း၊ (အန္တီအုတ်၊ ပိစိဒိ၊ ဣကောနိ၊ လုတ္တရ၊ ဒါဘီ) ဆိုခဲ့သည်။ ပေါလု၏ ပထမသာသနာ့ခရီးစဉ်တွင် ဂလာတိတောင်ပိုင်းဒေသသို့ ရောက်ခဲ့သည်။ ပထမအခေါက် သာသနာ့ခရီးတွင် ဂလာတိ တောင်ပိုင်းဒေသသို့ ရောက်ခဲ့သည်။ ဒုတိယ သာသနာ့ခရီးတွင်လည်း ထပ်မံရောက်ရှိသည်။ အကယ်၍ ဤစာသည် ယေရုရှလင်အသင်းတော်ကောင်စီ(တ ၁၅) (အေဒီ ၄၉)မပေါ်ထွန်းမှီ ရေးသားသည်ဆိုလျှင် အရေဖျားလှီးခြင်းအကြောင်း မေးခွန်းပေါ်ပေါက်ရခြင်း ရှင်းပြစရာလိုပေမည်။ ဂျာမန်ကျမ်းစာပညာရှင် Theodor Zahn  က ပေါလု၏ ကောရိန္သု၊ ဒုတိယခရီးစဉ်အတွင်းတွင် ရေးသားခြင်း ဖြစ်မည်ဟု ဆိုသည်။ သို့မှသာ ပေါလု၏ ပထမဦးဆုံး ဩဝါဒပေးစာဖြစ်ပေမည်။

ထိုအယူအဆအရဆိုလျှင် အေဒီ(၅ဝ)ခန့်၊ အေဒီ(၅၃)အစောပိုင်းတွင် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသည်။ သို့သော် ထို့ထက်နောက်ကျ ဖွယ်ရာရှိသည်။

တောင်ပိုင်းသားများ၏ အယူအဆအရဆိုလျှင် ယေရုရှလင်အသင်းတော်ကောင်စီသို့  ပေါလုမတက်ရောက်မီ ရေးသားသည်။ ယေရုရှလင်အသင်းတော်ကောင်စီသည် တပါးအမျိုးသားများ အရေဖျားလှီးခြင်းကို အေဒီ(၄၈)ခုနှစ်တွင် ပြဋ္ဌာန်းသည်။

၄။ နောက်ခံသမိုင်းနှင့် ရည်ရွယ်ချက်

         ပထမဦးဆုံးအကြိမ် သာသနာ့ခရီးထွက်ခဲ့စဉ်တွင် အာရှမိုင်းနားဒေသသို့ ပေါလု ရောက်ခဲ့သည်။ ထိုခရီးစဉ်တွင် ယေရှုခရစ်တော် ယုံကြည်ခြင်း နည်းလမ်းတစ်ခုတည်းဖြင့်သာ ကယ်တင်ခြင်းရရှိနိုင်ကြောင်း ဟောကြားခဲ့သည်။ ထိုသတင်း အားဖြင့် လူအများကယ်တင်ခြင်း ရရှိကြသည်။ အသင်းတော် မှိုလိုပေါက်ခဲ့သည်။ ထိုအသင်းတော်များထဲတွင် ဂလာတိ အသင်းတော်လည်း ပါဝင်သည်။ ဂလာတိသားများ၏ ပင်ကိုဗီဇမှာ အမြဲတမ်းရုန်းကန်လှုပ်ရှားသည်။ စစ်မက် လိုလားသည်။ အငြိမ်မနေတတ်။ အပြောင်းအလဲနှစ်သက်ကြသည်။

ပေါလုသာသနာပြုခဲ့ပြီး ပြန်လည်ထွက်သွားသောအခါ ပေါလုနောက်တွင် အယူမှားမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဆရာများ ဝင်ရောက်လာကြသည်။ ဝင်ကစွတ်ကောင်လုပ်ကြသည်။ ပေါလု၏သွန်သင်ချက်များသည် မပြည့်စုံ၊ ကယ်တင်ခြင်းရရှိရန် ယုံကြည်ခြင်းအပြင် အကျင့်တရားလည်း လိုအပ်သည်ဟု ဖြည့်စွက်ကြသည်။ မောရှေပညတ်နှင့်ကျေးဇူးတော်၊ ယုဒဝါဒနှင့် ခရစ်ယာန်ယုံကြည်ခြင်း ရောစပ်မွှေနှောက်ကြသည်။ ပေါလုသည် တမန်တော် အစစ်အမှန်မဟုတ်။ ယုံကြည်စိတ်ချစရာမရှိဟု အတင်းပုပ်ခတ်ကြပြီး ဂလာတိယုံကြည်သူများကို ပေါလုထံမှ ဆွဲနှုတ်ကြသည်။ ယုံကြည်ခြင်းအယူဝါဒ နောက်ကျိစေခြင်းဖြင့် ဂလာတိ ယုံကြည်သူများအား နဝေတိမ်တောင်ဖြစ်စေကြသည်။ ယုံကြည်မှုထွေပြားစေကြသည်။ သို့ကြောင့်လည်း ဂလာတိပြည်သားများသည် အတွေးဆိုးများ စိုးမိုးလာသည်။

ဂလာတိပြည်၏ အမင်္ဂလာသတင်း ကြားသိသောအခါ ပေါလုသည် ရင်ကွဲနာကျသည်။ သူအပင်ပန်းခံသမျှသည် သဲထဲရေသွန်ဖြစ်နေပြီလား။ ယုဒအယူဝါဒမှ ကယ်တင်ခြင်းမပြုနိုင်တော့ဘူးလားဟု ကြံဆတွေးတောသည်။ အတွေးမျှင်တွင် လက်ကနဲအလင်းရောင်ပေါ်လာရာ ဖောင်တိန်ကောက်ကိုင်လိုက်သည်။ သူချစ်သောတပည့်သားမြေး၊ သားသမီးများထံသို့ ကောက်ကာငင်ကာ ရေးလိုက်သည်။ ယုံကြည်ခြင်းတရားသာလျှင် ကယ်တင်ခြင်း၏ အစလည်းဖြစ်၍ အဆုံးလည်းဖြစ်သည်။ အကျင့်တရားနှင့်မဆိုင်။ ပညတ်တော် ထိန်းသိမ်းခြင်းသည် အရာမရောက်ဟု ရေးချလိုက်သည်။ အကျင့်ကောင်းများသည် ကယ်တင်ခြင်းရရှိသည့်နည်းလမ်းမဟုတ်။ ကယ်တင်ခြင်း၏အသီးအပွင့်များသာ ဖြစ်သည်။ ခရစ်ယာန်တစ်ယောက်သည် ပညတ်တရားဖြင့်သေသည်။ သေလျှင် မြင့်မြတ်သောနေရာသို့ မရောက်နိုင်။ ထိုသို့ရောက်ရှိရန် ပညတ်တရားက မစွမ်းဆောင်နိုင်တော့ပါ။ ဘုရားသခင်၏ သန့်ရှင်းသော ဝိညာဉ်တော်ကသာလျှင် စွမ်းဆောင်နိုင်သည်။

ပါဝင်သည့်အချက်များ

၁။        ပုဂ္ဂိုလ်ရေး-မိမိအခွင့်အရေးကို ခုခံကာကွယ်ခြင်း (အခန်း ၁-၂)။

(က) စာရေးရခြင်း ရည်ရွယ်ချက် (၁:၁-၁ဝ)။

(ခ)  အမှုတော်နှင့်သတင်းစကားအား ခုခံကာကွယ်ခြင်း (၁:၁၁-၂:၁ဝ)။

(ဂ) ပေါလုက ပေတရုအား အပြစ်တင်ခြင်း (၂:၁၁-၂၁)။

၂။         အယူဝါဒ-ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် ဖြောင့်မတ်ခြင်း (၃:၁-၉)

(က) ဧဝံဂေလိတရားကြီးမြတ်မှု (၃:၁-၉)

(ခ) ပညတ်တရားတစ်ဖက်ရှိကတိတော် (၃:၁ဝ-၁၈)

(ဂ) ပညတ်တရား၏ရည်ရွယ်ချက် (၃:၁၉-၂၉)

(ဃ) ကလေးသူငယ်များနှင့်သားများ (၄:၁-၁၆)

(င) ချုပ်နှောင်ခြင်းနှင့်လွတ်မြောက်ခြင်း (၄:၁၇-၅:၁)

၃။        လက်တွေ့အသက်တာ-ဝိညာဉ်တော်၌ ခရစ်ယာန်တို့၏ လွတ်မြောက်ခြင်း (၅:၂-၆:၁၈)

(က) ထုံးတမ်းအစဉ်လာ၏ဘေးအန္တရာယ် (၅:၂-၁၅)

(ခ) စင်ကြယ်ခြင်း၏ တန်ခိုး (၅:၁၆-၂၅)

(ဂ) တိုက်တွန်းနှိုးဆော်ချက် (၅:၂၆-၆:၁ဝ)

(ဃ) နိဂုံးစကား (၆:၁၁-၁၈)

TAGS: ဂလာတိဩဝါဒစာ