စတီရီယိုစကုပ်
ပစၥည္းတစ္ခုကို မ်က္စိ ႏွစ္လုံးျဖင့္ ၾကည့္ရာ၌ မ်က္စိ တစ္ဖက္က ျမင္သကဲ့သို႔ အျခားတစ္ဖက္ကလည္း အတူတူ ပင္ ျမင္သည္ဟု ယူဆၾကသည္။ အမွန္မွာ လက်ာ္ဖက္ မ်က္စိသည္ ပစၥည္း၏လက်ာ္ဖက္ကို ပိုျမင္၍ လက္ဝဲဘက္ မ်က္စိကလည္း ထိုပစၥည္း၏လက္ဝဲဘက္ကို ပို၍ျမင္သည္။ လက္ေတြ႕သိလိုလွ်င္ မ်က္စိတစ္ဖက္စီကို ပိတ္၍ ၾကည့္ပါ။ မ်က္စိႏွစ္လုံးျဖင့္ ပစၥည္း တစ္ခုကို ၾကည့္ရာ၌ ပုံႏွစ္ပုံေပၚ မလာဘဲ တစ္ပုံတည္း ေပၚလာသည္။ ထိုသို႔ ေပၚလာေစရန္ အသိဉာဏ္က ျပဳျပင္၍ေပးေလသည္။ ပစၥည္း၏ ႐ုပ္လုံးပုံကို ျမင္ရျခင္းမွာ မ်က္စိႏွစ္လုံးျဖင့္ ၾကည့္ေသာေၾကာင့္ ျမင္ရ ျခင္းပင္ ျဖစ္ေလသည္။ သာမန္ဓာတ္ပုံရိုက္ကိရိယာသည္ မ်က္စိတစ္ဖက္တည္းကဲ့သို႔ေသာ မွန္ဘီလူးတစ္ခုသာရွိသျဖင့္ ထိုကိရိယာမ်ိဳးျဖင့္ ရိုက္ယူေသာ ဓာတ္ပုံမ်ားသည္ ျပား၍ ေနၾကသည္။
စတီရီယိုစကုပ္၏သေဘာမွာ မ်က္စိ၏သေဘာအတိုင္းပင္ ျဖစ္သည္။
စတီရီယိုစကုပ္ပစ္ ကင္မရာသည္ပစၥည္းတစ္ခုကို
ဓာတ္ပုံရိုက္ရာ၌ မွန္ဘီလူးတစ္ခ်ပ္ကို ထို
ပစၥည္း၏ လက္်ာဘက္သို႔ အနည္းငယ္ ပို၍ ရိုက္နိုင္ရန္
အနည္းငယ္ေ႐ႊ႕ထား၍ အျခားမွန္ဘီလူးတခ်ပ္ကို ပစၥည္း၏
လက္ဝဲဘက္သို႔ အနည္းငယ္ပို၍ ရိုက္နိုင္ရန္ အနည္းငယ္
ေ႐ႊ႕ထားၿပီး ဓာတ္ပုံႏွစ္ခုကို တစ္ၿပိဳင္တည္း ရိုက္ယူသည္။
ထိုစတီရီယို ဓာတ္ပုံႏွစ္ခုကို ေဘးခ်င္းယွဥ္၍ ကပ္ထားသည္။
ထိုဓာတ္ပုံႏွစ္ပုံကို မွန္ဘီလူးႏွစ္ခု တပ္ဆင္ထားသည့္ ကိရိယာ
တြင္ ထည့္၍ၾကည့္လိုက္ေသာအခါ ထိုဓာတ္ပုံႏွစ္ပုံသည္ တစ္ပုံ
တည္းသေဘာျဖင့္ သဘာဝက်က် ႐ုပ္လုံးျဒဗ္ ေပၚလာသည္။
ထိုသို႔ တပုံတည္း သဘာဝက်က် ေပၚလာေစရန္ ၾကည့္ရႈရ
ေသာ မွန္ေျပာင္းကို စတီရီယိုစကုပ္ဟု ေခၚသည္။ စတီရီယို
စကုပ္ ဟူသည္မွာ ဂရိဘာသာေဝါဟာရျဖစ္၍ ျမန္မာဘာသာ
ျဖင့္ ဆိုရလွ်င္ ႐ုပ္လုံးျဒပ္ေပၚေအာင္ၾကည့္ျခင္းဟု အဓိပၸာယ္
ေပါက္သည္။
စတီရီယိုစကုပ္သည္ ယခု ေခတ္သစ္မွ ေပၚေပါက္လာေသာ ကိရိယာျဖစ္သည္။ ပထမအမ်ိဳးအစားကို ၁၈၃၈ ခုႏွစ္ေလာက္ တြင္ အဂၤလိပ္႐ူပေဗဒ ကဝိတစ္ဦးျဖစ္သူ ဆာခ်ားဝွိစတုန္း ဆိုသူက စတင္ျပဳလုပ္ခဲ့ေလသည္။ ထိုေနာက္ ၁၈၉၄ ခုႏွစ္ ေလာက္တြင္ ဆာေဒးဗစ္ဗ႐ူးစတား ဆိုသူက ပို၍ေကာင္းေအာင္ ျပဳျပင္ၿပီးလွ်င္ လူႀကိဳက္အလြန္မ်ားေသာ လင္းစတီရီယိုစတုပ္ကို တီထြင္ခဲ့ေလသည္။ လူသုံးမ်ားေသာ စတီရီယိုစကုပ္ကိုကား ေအာ္လီဗာ ဝင္းဒဲ ဟုမ္းဆိုသူ တီထြင္ ခဲ့ေလသည္။
 |
စတီရီယိုစတုပ္၏နည္းကို စစ္ေျမျပင္တြင္သုံးသည့္ မွန္ ဘီလူး မ်ားတြင္ အသုံးျပဳလ်က္ရွိသည္။ ႐ုပ္ရွင္ရိုက္ကူးသည့္ စက္မ်ား တြင္လည္း အသုံးျပဳရန္ ႀကံစည္ခဲ့ၾကရာ ေအာင္ျမင္ၿပီ ျဖစ္၍ ယခုအခါ 'သရီးဒီ'ေခၚ ႐ုပ္လုံးေပၚ႐ုပ္ရွင္ကားမ်ားကို ကြၽႏု္ပ္တို႔ ၾကည့္ရႈေနၾကရၿပီျဖစ္သည္။[၁]
ကိုးကား
ပြင်ဆင်ရန်- ↑ ျမန္မာ့စြယ္စုံက်မ္း၊ အတြဲ(၃)