စိတြနက္ခတ်

စိတြနက္ခတ်မှာ ပုလဲသဏ္ဌာန်တစ်လုံးရှိသည်။ တနည်း တစ်လုံး ပတ္တမြားအရည်နှင့် တူ၏။ ထိုနက္ခတ်ကို တမ္ဗနတ် အစိုးရသည်ဟု ဆိုသည်။ ဤနက္ခတ်သည် ဆံကျင်တရာနှင့် ယှဉ်၍ သွား၏။

၁၄။ စိတ္တ = စိတြနက္ခတ်

ရာဇမတ္တဏ်ကျမ်းတွင် “တုဋ္ဌော၊ စိတြနက္ခတ်။ စိတ္တော၊ စိတြနက္ခတ်။ ဝါတာချော၊ စိတြနက္ခတ်” ဟူ၍ ပရိယာယ်သုံး ပုဒ်ပြပါသည်။

အဘိဓာန်ဋီကာ ၌ကား “တစ္ဆေက သဒိသတ္တာ၊ သစ်ရွှေသမား လက်သမားနှင့် တူသည်ဖြစ်၍။ ဝိစိတ္တံ၊ အထူးသဖြင့် ဆန်းကြယ်သော။ ဖလံ၊ အကျိုးစီးပွားကို။ ဒဒါတိ၊ ပေးတတ်၏။ ဣတိတသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ စိတ္တာ၊ စိတြနက္ခတ် မည်၏” ဟူ၍ ပြဆိုပေသည်။ ဆန်းကြယ်သော အကျိုးစီးပွားကို ပေးတတ်သော နက္ခတ်ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပေသည်။ လုံးရေသင်္ချာ၊ အဆင်းသဏ္ဌာန်ကို အောက်ပါအတိုင်း တွေ့ရပေသည်။

• -ပေါတ္တရသာဒိကျမ်း (၁) လုံး၊ နှလုံး သဏ္ဌာန်
• -လဃုသင်္ဂြဟကျမ်း (၁) လုံး၊ ပုလဲတစ်လုံး သဏ္ဌာန်
• -အာကာသသျှတ္တရကျမ်း (၁) လုံး၊ ပတ္တမြား သဏ္ဌာန်
• -ဂြဟသျှန္တိ၊ သိင်္ဃဗောဓကျမ်း(၁) လုံး၊ သဏ္ဌာန်မပါ
• -သေနင်္ဂဗျူဟာကျမ်း (၁) လုံး၊ သဏ္ဌာန်မပါ
• -ကပ္ပဝဏ္ဏနာ ဝတ္ထုကျမ်း (၁) လုံး၊ မှန်ကူသီး သဏ္ဌာန်
• -ရွှေမင်ရေး ပုရပိုက်ဖြူ (၁) လုံး၊ တောကျား သဏ္ဌာန်

ရာဇမတ္တဏ်ကျမ်း နှင့် ဂြဟသျှန္တီကျမ်းတွင် စိတြနက္ခတ်ကို တုဋ္ဌနတ်မင်း အစိုးရကြောင်း ပြဆို၍ ရာဇမတ္တဏ် နိဿယဟောင်း၌မူ တမ္ပမ္ပနတ် အစိုးရကြောင်း ပြဆိုပေသည်။