ဆဟာရ သဲကန္တာရ
အာဖရိကတိုက် မြောက်ပိုင်းရှိ ဆဟာရ သဲကန္တာရ (အင်္ဂလိပ်: Sahara, အာရပ်: الصحراء الكبرى, lit. 'Aṣ Ṣaḥrā´ al Kubrā', ဘာဘာပြန်: မဟာကန္တာရ, အသံထွက်: 
صحراء (ကူညီ·ချက်လက်)) သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကြီးဆုံး သဲကန္တာရဖြစ်သည်။ မိုင်ပေါင်း ၃၂ဝဝ ရှည်၍၊ မိုင် ၁၄ဝဝ ကျယ်ပြီးလျှင် စတုရန်းမိုင် ၃၅ဝဝဝဝဝ ကျယ်ဝန်း၏။ အတွင်းပိုင်း၌ ပေ ၇ဝဝဝ မှ ၉ဝဝဝ အထိမြင့်သော ကုန်းမြေမြင့်များရှိ၏။ ဥရောပတိုက် နီးပါးမျှ ကျယ်ဝန်းသော ဤသဲကန္တာရကြီးသည် ရှေးအခါက အာဖရိကတိုက်၏ မြောက်ဘက် နံရံကြီးသဖွယ် ဖြစ်ခဲ့၏။ သဲကန္တာရကြီးကို ဖြတ်ကျော်မသွားနိုင်သဖြင့် ဥရောပတိုက်သားတို့သည် အာဖရိကတိုက် အကြောင်းကို နှစ်ပေါင်းများစွာ မသိရှိဘဲနေခဲ့ကြရသည်။
| ဆဟာရ ( ) | |
| သဲကန္တာရ | |
 The Sahara taken by Apollo 17 astronauts, 1972
| |
| နိုင်ငံများ |  အယ်လ်ဂျီးရီးယား,  ချဒ်,  အီဂျစ်,  လစ်ဗျား,  မာလီ,  မော်ရီတေးနီးယား,  မော်ရိုကို,  နိုင်ဂျာ,  ဆူဒန်,  တူနီးရှား,  အနောက်ဆဟာရ (disputed)
|
|---|---|
| တည်နေရာ | အာဖရိက |
 | |
ဆဟာရ သဲကန္တာရကြီးသည် နေ့အခါ၌ တခါတရံ ဖာရင်ဟိုက်ဒီဂရီ ၁၅ဝ ကျော်အထိ ပူပြင်း၏။ ညအခါ၌မူ လွန်လွန်ကဲကဲအေး၍လာရာ ပြဒါးချိန်သည် ရေခဲသော အမှတ် ဒီဂရီအောက်သို့ပင် ကျဆင်းတတ်သည်။ ဤမျှလောက် အပူ အအေး လွန်ကဲကွာခြားသောကြောင့် ကျောက်များသည် အပူအအေးအပြောင်း အလဲဒဏ်ကို မခံနိုင်ကြသဖြင့် ကွဲအက်ပြီးလျှင် သဲမှုန်များ ဖြစ်လာကြ၏။ ထို့နောက် လေပြင်းတိုက်ခတ် သောအခါ အခြားကျောက်များနှင့် ရိုက်ခတ်မိကြပြန်သဖြင့် သဲမှုန်များပွားများလာ၏။ ထိုသဲမှုန့်များသည် တစ်နေရာ၌ ကျရောက်စုပုံနေသောအခါ သဲခုံများဖြစ်လာသည်။
အက်တစ်လက် တောင်တန်းများ၏ တောင်ဘက်တွင် ရေရနိုင်သော အိုအေးဆစ်ကြီးများရှိ၍၊ ထိုနေရာများ၌ စွန်ပလွံပင်အမြောက်အမြားရှိ၏။ လူနေထိုင်နိုင်သည့် နေရာအချို့မှာ အယ်လ်ဂျီးရီးယားနိုင်ငံ၏ တောင်ဘက်နှင့် လစ်ဗျားနိုင်ငံ၏ တောင်ဘက်ဒေသများဖြစ်သည်။
ဆဟာရသဲကန္တာရ၏ အနောက်ပိုင်းနှင့် အလယ်ပိုင်း၌ တွားရက်ခေါ် လူမျိုးများနေထိုင်၍၊ မြောက်ပိုင်းတွင် ဗက်ဒူးအင်း လူမျိုးများနေထိုင်ကြ၏။ အနောက်ဘက်၌ ဗားဗားခေါ် လူမျိုးများကို တွေ့ရသည်။
ဆဟာရ သဲကန္တာရအတွင်း၌ နေထိုင်သော လူများသည် သိုး၊ ဆိတ်များ မွေးမြူ၍သော်လည်းကောင်း၊ အိုအေစစ်များ၌ ဂျုံ၊ ပြောင်းစသော ကောက်ပဲသီးနှံများ စိုက်ပျိုး၍သော်လည်းကောင်း အသက်မွေးမြူကြ၏။ အချို့မှာ တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ ကုန်များကို သယ်ယူရောင်းချကြ၏။ သဲကန္တာရထဲ၌ ကုလားအုတ်များနှင့် ခရီးသွား သောအခါ နံနက်အရုဏ်မတက်မီကထ၍ သွားကြရ၏။
နေ့လယ်နေပြင်းသောအခါရပ်နားနေရ၏။ ထိုသို့ ခရီးသွားရာ၌ လမ်းတွင် ရေပြတ်သွား မည်ကိုလည်းကောင်း၊ သဲမုန်တိုင်းနှင့် တိုးမိနေမည်ကိုလည်းကောင်း၊ တစ်ခါတစ်ရံ လူရိုင်းများ အတိုက်အခိုက်ခံရမည်ကိုလည်းကောင်း စိုးရိမ်ရသဖြင့် ဘေးရန်များလှ၏။
အနောက်ဘက် ကမ်းခြေရှိ နေရာအနည်းငယ်ကို ချန်လှပ် ၍ ဆဟာရသဲကန္တာရကြီးတစ်ခုလုံးကို ပြင်သစ်အစိုးရကပိုင်၏။ ပြင်သစ်တို့သည် မြောက်ဘက်မှ သဲကန္တာရအတွင်းသို့ မီးရထားလမ်းများကို တိုးချဲ့ ဖောက်လုပ်၍ အချို့နေရာများ၌ အဝီစိတွင်းများကို တူးဖော်ကာ လူများနေထိုင်နိုင်အောင် စီမံ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိ၏။ မြောက်ဘက်မှ တောင်ဘက်သို့ မော်တော်ကား၊ လေယာဉ်ပျံများနှင့် ဖြတ်သန်းသွားလာလျက်ရှိ ကြ၏။ မြို့များမှာ အများအားဖြင့် သဲကန္တာရအစွန်အဖျား၌ ရှိသည်။ ယင်းတို့အနက် တင်ဗတ်တူးမြို့မှာ အနည်းငယ် ထင်ရှားသည်။[၁]
ကိုးကား
ပြင်ဆင်ရန်- ↑ မြန်မာနိုင်ငံဘာသာပြန်စာပေအသင်း (၁၉၆၀)။ "ဆဟာရ သဲကန္တာရ"။ in စွယ်စုံကျမ်းစာတည်းအဖွဲ့ (ed.)။ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း။ ၄ (ပထမအကြိမ် ed.)။ ဟေဇယ်၊ ဝပ်ဆင်နှင့် ဗိုင်းနေး ပုံနှိပ်လုပ်ငန်း၊ အင်္ဂလန်။: စာပေဗိမာန်။