တစ်လင်တစ်မယားစနစ်

သမိုင်းကြောင်း

ရှေးဘုရင်မင်းများလက်ထက်ကပင် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ပြည်သူပြည်သားများသည် တစ်လင်တစ်မယားစနစ်ကို ကျင့်သုံးခဲ့ကြရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံရှိ တစ်လင်တစ်မယား စနစ်နှင့် ပတ်သတ်၍ ဆရာကြီးဆင်ဖြူကျွန်းအောင်သိန်းက ၁“အင်းဝနေပြည်တော်တွင် မိုးညှင်းမင်းတရားနန်းစံနေစဉ်၊ ခရစ်နှစ် ၁၄၃၅ ခုနှစ်က၊ အီတလီပြည် ဗင်းနစ်မြို့မှ   နီကိုလိုဒီကွန်တီသည် မြန်မာနိုင်ငံသို့ရောက်ရှိခဲ့ဖူး၏။ သူသည်မြန်မာတို့၏ ဓလေ့ထုံးတမ်း များကို မှတ်တမ်းတင်ရာ၌၊ ထိုးကွင်းမင်ကြောင် ထိုးနှံခြင်းဓလေ့နှင့်  ရတနာသုံးပါး ကိုးကွယ်မှုတို့ အကြောင်းကို သာမန်မျှသာ မှတ်တမ်းတင်၏။ တအံ့တဩ ရင်သပ်ရှုမော မှတ်တမ်းတင်ရသော အကြောင်းအရာမှာ မြန်မာတို့၏ “တစ်လင်တစ်မယား” စနစ် ပေတည်း။” ဟူ၍ ကျေးလက်ရိုးရာ မြန်မာမှုဓလေ့များ စာအုပ်တွင် ရေးသားဖော်ပြ ထားသည်။

မျက်မှောက်ခေတ် တစ်လင်တစ်မယားစနစ်

မြန်မာနိုင်ငံတော်သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်လက်ထက်၊ ၂၀၁၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၃၁ ရက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ တစ်လင်တစ်မယားစနစ် ကျင့်သုံးခြင်းဆိုင်ရာ ဥပဒေ ကိုအောက်ပါအတိုင်းပြဋ္ဌာန်းထားသည်။

အခန်း (၁) အမည်၊ သက်ဆိုင်ခြင်းနှင့် အဓိပ္ပာယ်ဖော်ပြချက်
၁။	ဤဥပဒေကို တစ်လင်တစ်မယားစနစ် ကျင့်သုံးခြင်းဆိုင်ရာ ဥပဒေဟု ခေါ်တွင် စေရမည်။
၂။	ဤဥပဒေသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် နေထိုင်သူအားလုံးနှင့် လည်းကောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံ ပြင်ပတွင် နေထိုင်သော နိုင်ငံသားနှင့်လည်းကောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံတွင် နေထိုင်စဉ် နိုင်ငံသားနှင့် ထိမ်းမြားသော နိုင်ငံခြားသားနှင့်လည်းကောင်း သက်ဆိုင်စေရမည်။
၃။	ဤဥပဒေတွင်ပါရှိသော အောက်ပါစကားရပ်များသည် ဖော်ပြပါအတိုင်း အဓိပ္ပာယ် သက်ရောက်စေရမည်-
	(က)	နိုင်ငံသား ဆိုသည်မှာ  မြန်မာနိုင်ငံသားဥပဒေတွင်  နိုင်ငံသားအဖြစ်  ဖော်ပြထားသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားကို ဆိုသည်။ ယင်းစကားရပ်တွင် ဧည့်နိုင်ငံသား သို့မဟုတ် နိုင်ငံသားပြုခွင့်ရသူလည်း ပါဝင်သည်။
	(ခ)	မြန်မာနိုင်ငံတွင် နေထိုင်သူ  ဆိုသည်မှာ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အမြဲဖြစ်စေ၊ ယာယီဖြစ်စေ နေထိုင်သူကို ဆိုသည်။
	(ဂ)	ယောက်ျား ဆိုသည်မှာ အသက်အရွယ်ကြီးသည်ဖြစ်စေ၊ ငယ်သည် ဖြစ်စေ လူယောက်ျားကို ဆိုသည်။
	(ဃ)	မိန်းမ ဆိုသည်မှာ အသက်အရွယ်ကြီးသည်ဖြစ်စေ၊ ငယ်သည် ဖြစ်စေ လူမိန်းမကို ဆိုသည်။
အခန်း (၂) ရည်ရွယ်ချက်များ
၄။	ဤဥပဒေ၏ ရည်ရွယ်ချက်များမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်-
	(က)	ဥပဒေနှင့်အညီ ထိမ်းမြားကြသော လင်နှင့်မယားတို့ တစ်ဦးအပေါ်တစ်ဦး သစ္စာရှိစွာဖြင့် သာယာချမ်းမြေ့သည့် အိမ်ထောင် တည်ဆောက်နိုင်စေရန်၊
	(ခ)	တစ်လင်တစ်မယားစနစ် ကျင့်သုံးခြင်းဖြင့် အမျိုးသမီးများ တရားမဝင် မယားအဖြစ် ရောက်ရှိခြင်းမှ ကာကွယ်ရန်၊
	(ဂ)	အိမ်ထောင်ဖက် တစ်ဦးထက်ပို၍ ယူခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပွားနိုင်သည့် အိမ်ထောင်ရေး ပြဿနာနှင့် အိမ်ထောင်ရေး မှုခင်းများကို တားဆီးနိုင်ရန်၊
	(ဃ)	အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးများ၏ ကိုယ်ကျင့်တရား ပိုမိုထိန်းသိမ်းနိုင်ကြစေရန်။
အခန်း (၃) တစ်လင်တစ်မယားစနစ်ဖြင့် ထိမ်းမြားခြင်း
၅။	မည်သည့်ယောက်ျားနှင့်မိန်းမ မဆို ဤဥပဒေပါပြဋ္ဌာန်းချက်များနှင့် မဆန့်ကျင်ပါက တည်ဆဲဥပဒေ တစ်ရပ်ရပ်အရဖြစ်စေ၊ ကိုးကွယ်ရာဘာသာအရဖြစ်စေ၊ ဓလေ့ ထုံးတမ်း အရ ဖြစ်စေ တရားဝင်ထိမ်းမြားခြင်း ပြုနိုင်သည်။
၆။	ဤဥပဒေအာဏာတည်ပြီးနောက် ယောက်ျားနှင့် မိန်းမတို့သည် ဥပဒေ တစ်ရပ်ရပ် အရဖြစ်စေ၊ ကိုးကွယ်ရာဘာသာအရဖြစ်စေ၊ ဓလေ့ထုံးတမ်းအရ ဖြစ်စေ ထိမ်းမြားမှု ပြုလုပ်ရာတွင် တစ်လင်တစ်မယားစနစ် ကျင့်သုံးခြင်းသာလျှင် တရားဝင် အတည်ဖြစ်သည်။
၇။	မြန်မာဗုဒ္ဓဘာသာဝင်အချင်းချင်း  ထိမ်းမြားခြင်းသည်  ဤဥပဒေနှင့် မဆန့်ကျင် သရွေ့ မြန်မာ့ဓလေ့ထုံးတမ်းဥပဒေနှင့် ညီညွတ်ပါက  တရားဝင် အတည်ဖြစ်သည်။
၈။	ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်မိန်းမနှင့်  ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်မဟုတ်သော  ယောက်ျားတို့ ထိမ်းမြားခြင်း သည် ဤဥပဒေနှင့်မဆန့်ကျင်သရွေ့ မြန်မာဗုဒ္ဓဘာသာဝင်မိန်းမများ အထူး ထိမ်းမြားခြင်း ဆိုင်ရာ ဥပဒေနှင့်ညီညွတ်ပါက တရားဝင် အတည်ဖြစ်သည်။
၉။	ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် မဟုတ်သူအချင်းချင်း ယင်းတို့နှင့်သက်ဆိုင်သည့် ဥပဒေ၊ ဘာသာ၊ ဓလေ့ထုံးတမ်းနှင့်အညီ ထိမ်းမြားခြင်းသည် ဤဥပဒေနှင့် မဆန့်ကျင်သရွေ့ အတည် ဖြစ်သည်။
အခန်း (၄) တားမြစ်ချက်များ
၁၀။	ဥပဒေတစ်ရပ်ရပ်အရဖြစ်စေ၊ ကိုးကွယ်ရာဘာသာအရဖြစ်စေ၊ ဓလေ့ ထုံးတမ်းအရ ဖြစ်စေ လင်နှင့်မယားတစ်ဦး သို့မဟုတ် တစ်ဦးထက်ပို၍ တရားဝင် ထိမ်းမြားပြီး သည့်  ယောက်ျား  သို့မဟုတ်  မိန်းမသည်  အဆိုပါထိမ်းမြားမှု တည်မြဲနေစဉ် ကာလအတွင်း ဤဥပဒေ အာဏာတည်သည့်နေ့မှစ၍ အခြားသူ တစ်ဦးနှင့် ထပ်မံ ထိမ်းမြားခြင်း မပြုရ သို့မဟုတ် လင်မယားအဖြစ် တရားမဝင် နေထိုင် ပေါင်းသင်းခြင်း မပြုရ။
၁၁။	ယောက်ျား သို့မဟုတ် မိန်းမသည် ယခင်က ထိမ်းမြားခဲ့ဖူးလျှင် ယင်းသို့ ထိမ်းမြား ခဲ့ဖူးကြောင်း အသိပေးကြေညာ၍ ယခင်အိမ်ထောင်နှင့် တရားဝင် ကွာရှင်းပြတ်စဲပြီး ဖြစ်ကြောင်း ခိုင်မာသည့် အထောက်အထားတင်ပြနိုင်လျှင် အခြားသူတစ်ဦးနှင့် ထပ်မံ၍ ထိမ်းမြားနိုင်သည်။
၁၂။	မည်သူမျှ ဥပဒေတစ်ရပ်ရပ်အရဖြစ်စေ၊ ကိုးကွယ်ရာဘာသာအရဖြစ်စေ၊ ဓလေ့ ထုံးတမ်းအရဖြစ်စေ ထိမ်းမြားမှုအတည်ဖြစ်နေစဉ် ထပ်မံ၍ ထိမ်းမြားမှု မပြုရ သို့မဟုတ် လင်မယားအဖြစ် တရားမဝင် နေထိုင်ပေါင်းသင်းခြင်း မပြုရ။
အခန်း (၅) ပြစ်ဒဏ်များ
၁၃။	မည်သူမဆို ပုဒ်မ ၁၀ သို့မဟုတ် ပုဒ်မ ၁၂ ကို ဖောက်ဖျက်ကျူးလွန်ကြောင်း ပြစ်မှုထင်ရှား စီရင်ခြင်းခံရလျှင် ထိုသူကို  ခုနစ်နှစ်ထက်မပိုသော ထောင်ဒဏ် ချမှတ်ရမည့် အပြင် ငွေဒဏ်လည်း ချမှတ်နိုင်သည်။
၁၄။	တည်ဆဲဥပဒေ တစ်ရပ်ရပ်အရ ဖြစ်စေ၊ ကိုးကွယ်ရာဘာသာအရ ဖြစ်စေ၊ ဓလေ့ ထုံးတမ်း အရဖြစ်စေ ထိမ်းမြားမှု အတည်ဖြစ်နေစဉ် လင် သို့မဟုတ် မယားသည် အခြားသူနှင့် ထပ်မံ၍ ထိမ်းမြားလျှင် ဤဥပဒေအရ အိမ်ထောင်ရေးပြစ်မှုကို ကျူးလွန်ခြင်းဖြစ်၍ ကျန်သည့် မယား သို့မဟုတ် လင်က လင်မယား ကွာရှင်းခွင့် ရှိသည်။
၁၅။	ပုဒ်မ ၁၄ အရ လင်မယားကွာရှင်းရာတွင်  အိမ်ထောင်ရေးပြစ်မှု ကျူးလွန်သူသည် နှစ်ဦးပိုင် ပစ္စည်းနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ၎င်း၏ အခွင့်အရေးများ ဆုံးရှုံးခြင်း ခံရမည်။
၁၆။	ဥပဒေတစ်ရပ်ရပ်အရဖြစ်စေ၊ ကိုးကွယ်ရာဘာသာအရဖြစ်စေ၊ ဓလေ့ ထုံးတမ်းအရ ဖြစ်စေ ထိမ်းမြားပြီးသော ယောက်ျားတစ်ဦးသည် အဆိုပါ ထိမ်းမြားမှု အတည် ဖြစ်နေစဉ် အခြားမိန်းမတစ်ဦးနှင့် ထပ်မံထိမ်းမြားပါက တရားမဝင် ထိမ်းမြားခြင်း ဖြစ်သဖြင့် နောက်မိန်းမသည် ထိုယောက်ျား၏ အမွေကို ဆက်ခံခွင့်မရှိစေရ။ နောက်မိန်းမယူသည့် ယောက်ျားသည်လည်း ပထမမိန်းမနှင့် နောက်မိန်းမတို့၏ အမွေကို ဆက်ခံခွင့်မရှိစေရ။
၁၇။	မည်သူမဆို  ဥပဒေတစ်ရပ်ရပ်အရဖြစ်စေ၊  ကိုးကွယ်ရာဘာသာအရ ဖြစ်စေ၊ ဓလေ့ ထုံးတမ်းအရဖြစ်စေ ထိမ်းမြားပြီးသော ယောက်ျား သို့မဟုတ် မိန်းမတစ်ဦးဦးသည် အဆိုပါထိမ်းမြားမှု အတည်ဖြစ်နေစဉ် ယင်းထိမ်းမြားမှုကို ထိမ်ချန်၍ အခြား ယောက်ျား သို့မဟုတ် မိန်းမတစ်ဦးကို ထပ်မံထိမ်းမြားပါက ၁၀ နှစ်  ထက်မပိုသော  ထောင်ဒဏ် ချမှတ်ရမည့်အပြင်  ငွေဒဏ်လည်း ချမှတ်နိုင်သည်။
အခန်း (၆) အထွေထွေ
၁၈။	ဥပဒေတစ်ရပ်ရပ်အရဖြစ်စေ၊ ကိုးကွယ်ရာဘာသာအရဖြစ်စေ၊ ဓလေ့ ထုံးတမ်းအရ ဖြစ်စေ ထိမ်းမြားပြီးသော ယောက်ျား သို့မဟုတ် မိန်းမတစ်ဦးဦးသည် အဆိုပါ ထိမ်းမြားမှု အတည်ဖြစ်နေစဉ် ယင်းထိမ်းမြားမှုကို ထိမ်ချန်၍ အခြားယောက်ျား သို့မဟုတ် မိန်းမတစ်ဦးကို ထပ်မံထိမ်းမြားပါက နစ်နာသူသည် တရားမကြောင်းအရ တရားစွဲဆိုပိုင်ခွင့် ရှိသည်။
၁၉။	ဤဥပဒေ အာဏာမတည်မီက တည်ဆဲဥပဒေတစ်ရပ်ရပ်အရဖြစ်စေ၊ ကိုးကွယ်ရာ ဘာသာအရ ဖြစ်စေ၊ ဓလေ့ထုံးတမ်းအရဖြစ်စေ တရားဝင်အတည်ဖြစ်သည့် ထိမ်းမြားခြင်းကို ဤဥပဒေက မထိခိုက်စေရ။
၂၀။	တရားမဝင်ထိမ်းမြား လက်ထပ်ခြင်း  သို့မဟုတ်    ထိမ်ချန်ထိမ်းမြား လက်ထပ်ခြင်း ကြောင့် ရရှိလာသော သား၊ သမီးများသည် ကလေးသူငယ်ဆိုင်ရာ အခွင့်အရေး ဆုံးရှုံးခြင်း မရှိစေရ။
၂၁။	ဤဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များသည် မြန်မာဗုဒ္ဓဘာသာဝင် မိန်းမများ အထူး ထိမ်းမြားခြင်း ဆိုင်ရာ ဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များကို ထိခိုက်ခြင်း မရှိစေရ။