တောင်သားလူမျိုး

မြန်မာနိုင်ငံရှိ အသိအမှတ်ပြုမထားသော လူမျိုးစု

တောင်သားလူမျိုး သို့မဟုတ် ရောင်တူလူမျိုး[၁] သည် ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်အစိုးရ၏ တရားဝင် အသိအမှတ်မပြုထားသည့် လူမျိုးအုပ်စုတစ်ခု ဖြစ်ပြီး[၂] မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီးတွင် နေထိုင်ကြသည်။[၃] တောင်သားလူမျိုးအား တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်စုအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုရေးအတွက် ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။[၄] တောင်သားလူဦးရေသည် ၃၀,၀၀၀ မှ ၃၅,၀၀၀ အကြားရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။[၅][၆]

တောင်သားလူမျိုး
လူဦးရေ စုစုပေါင်း
၃၀၀၀၀ – ၃၅၀၀၀
အများစု နေထိုင်သည့် နေရာ
မကွေးတိုင်းဒေသကြီး, မြန်မာနိုင်ငံ
ဘာသာစကား
ရုန်းတူဘာသာစကားမြန်မာဘာသာစကား
ကိုးကွယ်မှု
ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ ရိုးရာနတ်
ဆက်စပ် တိုင်းရင်းသား အုပ်စုများ
ဗမာလူမျိုး

တည်နေရာ ပြင်ဆင်ရန်

တောင်သားလူမျိုးများသည် မြန်မာနိုင်ငံ အနောက်ပိုင်းမကွေးတိုင်းဒေသကြီး ဂန့်ဂေါခရိုင်တွင် ချင်းပြည်နယ်နှင့် နယ်စပ်ဒေသ၌ ရွာများအနေဖြင့် ပျံ့နှံ့နေထိုင်ကြသည်။[၇][၈] ထီးလင်းမြို့နယ်တွင် ၂၃ ရွာ၊ ဂန့်ဂေါမြို့နယ်တွင် ၃ ရွာနှင့် ဆောမြို့နယ်တွင် ၂၂ ရွာ ဖြစ်သည်။[၇]

သမိုင်းကြောင်း ပြင်ဆင်ရန်

တောင်သားလူမျိုးများ၏ ဇစ်မြစ်မှာ ရှင်းလင်းခြင်းမရှိပေ။ တောင်သားလူမျိုးများသည် ပျူလူမျိုးများမှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု ဆိုကြသည်။ ပုဂံခေတ်ကာလတွင် တောင်သားလူမျိုးများသည် ပုပ္ပားအရပ်ဒေသမှ ယခုနေထိုင်ရာ အရပ်ဒေသသို့ ပြောင်းရွှေ့လာကြသည့် ပျူလူမျိုးများဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်ကြပြီး[၆] "တောင်သား" ဟူသည်မှာ "တောင်တန်းများ၏ သား" သို့မဟုတ် "တောင်ပိုင်းသား" ဟု ဆိုသည်။[၇] တောင်သားလူမျိုးများသည် သမုဒ္ဓရာဇ်မင်းကြီး အုပ်စိုးစဉ်ကာလကတည်းက တည်ရှိခဲ့သူများဖြစ်သည်ဟု ဆိုကြသည်။[၉] တောင်သားလူမျိုးတို့ ပြောဆိုသော ရုန်းတူဘာသာစကားသည် တောင်ပိုင်းကူကီး-ချင်းနွယ် ဘာသာစကားများအုပ်စုဝင်ဖြစ်ပြီး ချင်းပြည်နယ်ပြင်ပနေ ချင်းစကားပြောလူမျိုးများနှင့် ဆင်တူသော်လည်း တောင်သားလူမျိုးများသည် ချင်းမျိုးနွယ်ဟု မသတ်မှတ်ကြပေ။[၁၀]

တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုမှု ပြင်ဆင်ရန်

ယခင်က တောင်သားလူမျိုးအား မှတ်ပုံတင်တွင် "တောင်သား"ဟု ဖော်ပြခဲ့သော်လည်း ယခုအခါတွင် ဗမာလူမျိုးအဖြစ်သာ မှတ်တမ်းရေးသွင်းလျက်ရှိသည်။[၁၁] ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၇ ရက်နေ့က မကွေးတိုင်းဒေသကြီးလွှတ်တော်တွင် ကိုယ်စားလှယ် ဦးကျော်မြင့်က တောင်သားလူမျိုးများအား တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစု စာရင်းသွင်း၍ ကုတ်နံပါတ်ရရှိရေးအတွက် တိုင်းဒေသကြီးလွှတ်တော်မှ အတည်ပြုလျက် တိုင်းအစိုးရအဖွဲ့မှတစ်ဆင့် ပြည်ထောင်စုအစိုးရသို့ တင်ပြပေးရန်အဆိုကို တင်သွင်းခဲ့သော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။[၄][၁၂] was to preserve the cultural heritage, literature, and language of the Taungtha people.[၁၃] ကန့်ကွက်ခဲ့သည့် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များက တိမ်မြုပ်ပျောက်ကွယ်လုနီး တိုင်းရင်းသားများကိုဖော်ထုတ်ခြင်းကို ထောက်ခံခဲ့သော်လည်း တောင်သားမျိုးနွယ်တို့၏ သမိုင်းအချက်အလက်များကို ပြုစုစစ်ဆေးရန်အတွက် နက်နဲကျယ်ပြန့်ပြီး ပညာရှင်များပါဝင်ရမည့် အခြေအနေနှင့် ငွေကြေးသုံးစွဲရမည့် အခြေအနေများကို ထောက်ပြခဲ့ကြသည်။[၄]

ဘာသာစကား ပြင်ဆင်ရန်

အခြားကြည့်ရန်။ ရုန်းတူဘာသာစကား

တောင်သားလူမျိုးများသည် တောင်ပိုင်းကူကီး-ချင်းနွယ် ဘာသာစကားများအုပ်စုဝင် ရုန်းတူဘာသာစကားအပြင် ဗမာဘာသာစကားကိုလည်း ပြောဆိုကြသည်။ ကိုလိုနီခေတ်တွင် တောင်သားနှင့် မွင်းဘာသာစကားတို့သည် အရှိုချင်းဘာသာစကားနှင့် နီးစပ်ကြောင်း ပညာရှင်များက လေ့လာမှတ်သားခဲ့သည်။[၁၄] တောင်သားတို့သည် စာပေရေးသားသည့် ဘာသာစကားမရှိသလို ပြောဆိုသည့် ဘာသာစကားမှာလည်း ပျောက်ကွယ်လုနီး ဖြစ်နေသည်။ တောင်သားလူမျိုးတို့ ပြောဆိုသော ဘာသာစကားတွင် မြောက်ပိုင်း (ထီးလင်းမြို့နယ်) နှင့် တောင်ပိုင်း (ဆောမြို့နယ်) လေသံဟူ၍ ကွဲပြားသည်။[၇]

ယဉ်ကျေးမှု ပြင်ဆင်ရန်

ဝတ်စားဆင်ယင်မှု ပြင်ဆင်ရန်

ယောက်ျားများသည် ဗမာ‌လူမျိုးများကဲ့သို့ ပင် ဝတ်ဆင်ကြသည်။ သိုသော် လုံချည်ကို ပခုံးတွင် တင် ထားသည်။ မိန်းမများသည် (တောင်သမဝတ်) ဟုခေါ်သော အဖြူရောင် ဝတ်လုံရှည်နှင် အနီရောင်နှင် အမဲရောင်ပုဝါကို ရင်သားမှ ခါးအထိ ဝတ်ဆင်ကြသည်။[၃] ပုဝါ၏အရောင်သည် အမျိုးသမီးတစ်ဦး၏ အသက်အရွယ်နှင့် အိမ်ထောင်ရေးကို ပြောပြသည်။ မိန်းကလေးများသည် အဖြူရောင်ပုဝါကို ဝတ်ဆင်ကြပြီး၊ အမျိုးသမီးငယ်အပျိုများသည် အနီရောင်ပုဝါကို ဝတ်ဆင်ကြပြီး၊ အိမ်ထောင်သည် အမျိုးသမီးများသည် အမဲအရောင် ပုဝါကို ဝတ်ဆင်ကြသည်။[၃]

နေထိုင်မှု ပြင်ဆင်ရန်

တောင်သားလူမျိုးတို့သည် လယ်ယာနှင့် ခြံများ စိုက်ပျိုးလုပ်ကိုင်ကြ၏။ စပါး၊ ပဲ၊ ‌ရှောက်၊ လိမ္မော်၊ ကြက်သွန်၊ ငရုတ် စသည့် ‌ကောက်ပဲသီးနှံများ စိုက်ပျိုးကြသည်။[၃] ‌နေထိုင်စား‌သောက်ရာတွင် ‌ဒေါင်းလန်းကြီးတစ်ခု တွင် ထမင်းဟင်းပြည့်စုံစွာထည့်၍ အိမ်သားအားလုံးဝိုင်းဖွဲ့ကာ လက်‌ရေတစ်ပြင်တည်း စား‌သောက်‌လေ့ရှိသည်။‌[၃] တောင်သားလူမျိုး အပျိုလူပျိုသည် မိဘသ‌ဘောတူသူနှင့်သာ လက်ထပ်ရ ‌လေသည်။[၁၅] ရိုးရာအိမ်များကို သစ်သားဖြင့်တည်ဆောက်ထားပြီး သံချောင်းများမပါရှိဘဲ သစ်သားပတ္တာများကို အသုံးပြု၍ အဆောက်အဦများ တွဲချိတ်ထားသည်။

ဘာသာရေး ပြင်ဆင်ရန်

တောင်သားလူမျိုးတိုသည် ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာနှင် ရိုးရာနတ် ကိုးကွယ်ကြသည်။[၃]

ကိုးကား ပြင်ဆင်ရန်

  1. တောင်သား(ခေါ်) ရောင်တူမျိုးနွယ်စု တို့ရဲ့ လူနေမှုဘဝများ၊ 2020-06-16 တွင် မူရင်းမှ မော်ကွန်းတင်ပြီး 2020-05-17 တွင် ပြန်စစ်ပြီး
  2. တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစု ၁၃၅ မျိုးနှင့်ပတ်သက်၍ မည်သည့်အစိုးရလက်ထက်တွင် စာရင်းပြုစုပြီး ရရှိလာခဲ့သည်နှင့် စပ်လျဉ်းသည့်မေးခွန်း။ 3 February 2020 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 3 February 2020 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  3. ၃.၀ ၃.၁ ၃.၂ ၃.၃ ၃.၄ ၃.၅ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း5Sarpay Beikman။ 1961။
  4. ၄.၀ ၄.၁ ၄.၂ ပျူမျိုးနွယ်စုခေါ် တောင်သားလူမျိုးများအား တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစု စာရင်းသွင်း၍ ကုတ်နံပါတ်ရရှိရေးအဆိုကို မကွေးတိုင်းကိုယ်စားလှယ် ထက်ဝက်ကျော် ကန့်ကွက်ခဲ့သောကြောင့် မှတ်တမ်းအဖြစ်သာ ထားရှိ (in my)။ 2023-03-24 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 2020-05-09 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  5. ဆောမြို့နယ်၌ ပျူလူမျိုးစု (ခေါ်) တောင်သားလူမျိုးစုများ တွေ့ဆုံပွဲကျင်းပမည် (in my)။ 2020-05-09 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။[လင့်ခ်သေ]
  6. ၆.၀ ၆.၁ မြန်မာနိုင်ငံတိုင်းရင်းသားများ၏ သမိုင်း၊ ယဉ်ကျေးမှု၊ စာပေ၊ ဓလေ့ထုံးတမ်းများနှင့် ပတ်သက်၍ မှတ်တမ်းများ ပြုစုထားရှိရေး " အဆိုကို ဦးခင်မောင်ဌေး (ထီလင်းမဲဆန္ဒနယ်) ကဆွေးနွေးခြင်း | Pyithu Hluttaw (in my)။ 2020-05-09 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။[လင့်ခ်သေ]
  7. ၇.၀ ၇.၁ ၇.၂ ၇.၃ နေအောင် (2018-05-23)။ ပုံတောင်ပုံညာတောင်တန်းကြီး အကွယ်က တောင်သားလူမျိုးစု (in my)။ 2021-02-20 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 2020-05-09 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  8. မကွေး တိုင်းဒေသကြီး အတွင်းရှိ ပျူလူမျိုး(ခေါ်) တောင်သားလူမျိုးများ ပထမအကြိမ် တွေ့ဆုံပွဲကျင်? (in my) (2017-12-04)။ 2020-05-09 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။[လင့်ခ်သေ]
  9. မောဟေမာန် (2019-12-28)။ တတိယအကြိမ်မြောက် တောင်သားလူမျိုးများ တွေ့ဆုံပွဲကျင်းပ (in my)။ 2023-03-24 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 2020-05-09 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  10. Mang၊ Kee Shein (November 2006)။ A Syntactic and Pragmatic Description of Verb Stem Alternation in K'chò, a Chin Language။ 2020-05-01 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 2020-05-09 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  11. "တောင်သား လူမျိုးတွေ လူမျိုးစု ကုဒ်နံပါတ်ရဖို့ အစိုးရ ကိုတောင်းဆို" (in my)၊ DVB၊ 2019-12-28။ 
  12. "မကွေးတိုင်းဒေသကြီး ယောဒေသအတွင်း အများဆုံးနေထိုင်သည့် ရှေးဟောင်းပျူလူမျိုးများဟု သိရှိကြသော တောင်သားလူမျိုးများသည် ကုတ်နံပါတ်ရရှိသည်အထိ တင်ပြဆောင်ရွက်သွားမည်ဟု ဆို"၊ Eleven Media၊ 2017-12-05။ 
  13. တောင်သားလူမျိုး ကုတ်နံပါတ်ရရှိရေးအဆို ရှုံးနိမ့် (in my) (2018-01-17)။ 2021-02-21 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 2020-05-09 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  14. Grierson၊ G.A. (1904)။ Linguistic Survey of India - Tibeto-Burman Family: Specimens of the Kuki-Chin and Burma Groups (အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားဖြင့်)။ III။ Office of the Superintendent of Government Printing, India။ 2023-03-24 တွင် မူရင်းမှ မော်ကွန်းတင်ပြီး 2021-03-24 တွင် ပြန်စစ်ပြီး
  15. မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း အတွဲ ၅ ၁၉၆၁