ဒရီမုခဇာတ်

ဆက္ကနိပါတ် - ၁။ အဝါရိယဝဂ် -(၃၇၈) - ဒရီမုခဇာတ် ဒရီမုခ မည်သော ပုရောဟိတ်သည် ရဟန်းပြု၍ ရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ဖြစ်သောအခါ မင်းကြီးအား ကာမဂုဏ် အပြစ်ကို ဟောကြားခြင်း အကြောင်း။

ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု

နိက္ခမကြောင်းပြု ဟောကြားမှု

နတ်လူတို့ဆရာ ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မြတ်စွာဘုရား၏ တောထွက်တော်မူခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ အောက်ပါ အတိတ်ဇာတ်ကို ဆောင်တော်မူသတည်း။

ဆရာပန်ကြား ခရီးသွား

လွန်လေပြီးသောအခါ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်ဝယ် မဂဓမင်း မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားအလောင်းသည် ထိုမဂဓမင်း၏ မိဖုရားကြီးဝမ်း၌ ဖြစ်၍ ဗြဟ္မဒတ် ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ တစ်နေ့တည်း ဖွားမြင်သော ပုရောဟိတ်၏သားကိုကား ရွှေအဆင်းကဲ့သို့ တင့်တယ်သော မျက်နှာ ရှိသဖြင့် ဒရီမုခ ဟူသောအမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုသတို့သား နှစ်ယောက်တို့သည် မင်းအိမ်၌ သာ ကြီးပွားကုန်၏။ အချင်းချင်း အလွန်ချစ်ခင်သော အဆွေခင်ပွန်း ဖြစ်ကုန်၏။

ဆယ့်ခြောက်နှစ်အရွယ်သို့ ရောက်သောအခါ တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ပညာသင်ကြားပြီးလျှင် ဆရာကို ပန်ကြား၍ ဒေသန္တရဗဟုသုတ အလို့ငှာ မြို့ရွာ နိဂုံးတို့၌ လှည့်လည်ကြကုန်၏။ နက်ဖြန် ပြည်တွင်းသို့ ဝင်လတ်သော် ဆွမ်းကျွေး၍ မင်္ဂလာရွတ်ရန် စီမံထားသော အမျိုးတစ်ဦး ပင့်ဖိတ်လာ၍ လိုက်သွားကြရာ အိမ်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသား နေထိုင်ရန် အဝတ်ဖြူကို၊ ဒရီမုခ နေထိုင်ရန် အဝတ်နီို ခင်းထားကြကုန်၏။ ထိုအခါ ဒရီမုခသည် ခင်းထားသော အဝတ်တို့ကို မြင်လျှင် ယနေ့ ငါ့အဆွေခင်ပွန်းသည် မုချ မင်းဖြစ်မည်၊ ငါသည် ပုရောဟိတ်ဖြစ်မည်ကို သိနှင့်လေ၏။

စည်စိမ်ရွံရှာ ပုန်းအောင်းကာ

ထိုမင်းသားနှင့် ပုရောဟိတ် သားတို့သည် မင်္ဂလာရွတ်ခြင်းကိစ္စပြီး၍ အိမ်မှ အလှူဝတ်ကို ယူပြီးလျှင် ထွက်လာကြရာ ဥယျာဉ်တော်သို့ရောက်၍ မင်းသားသည် မင်္ဂလာကျောက်ဖျာ၌ အိပ်၏။ ပုရောဟိတ်သားသည် မင်းသား၏ ခြေတို့ကို ဆုပ်နယ်ကာနေ၏။ ထိုအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ မင်းကြီး သေလွန်၍ ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့ ဖြစ်သတတ်။ မင်းကြီး၏ ပုရောဟိတ်သည် မင်းကောင်းမင်းမြတ်ကို ရရှိရန် ဖုဿရထားကို လွှတ်လေ၏။ ဖုဿရထားသည် စစ်အင်္ဂါလေးပါးဖြင့် ခြံရံကာ မြို့မှထွက်၍ ဥယျာဉ်တံခါးသို့ ရောက်လေ၏။ ဒရီမုခလည်း တူရိယာသံကို ကြားလေလျှင် အဆွေ ယနေ့ မင်းဖြစ်တော့မည်၊ ငါ့ကို စစ်သူကြီးရာထူးကို ပေးလိမ့်မည်၊ ငါ့မှာ အိမ်၌ နေသဖြင့် အကျိုးမရှိ၊ တောထွက်၍ ရဟန်းပြုတော့မည် ကြံစည်လျက် အဆွေကို မတိုင်ပင်ဘဲ အမှတ်မဲ့ သွားပြီးလျှင် တစ်နေရာတွင် ပုန်းအောင်၍ နေ၏။

ဗြဟ္မဒတ်မင်းသား မင်းမြှောက်ငြား

ပုရောဟိတ်သည် ဥယျာဉ်တံခါး၌ ဖုဿရထားကို ထားခဲ့၍ ဥယျာဉ်သို့ဝင်ရာ မင်္ဂလာကျော်ကဖျာတွင် အိပ်နေသော ဗြဟ္မဒတ်မင်းသားကို မြင်လျှင် ခြေတို့ကို ဖွင့်၍ ကြည့်သောအခါ လက္ခဏာကို မြင်ပြန်လျှင် “အချင်းတို့ … ဤသူကား ဘုန်းရှိသောသူ ဖြစ်သည်၊ ဤဗာရာဏသီပြည်ကို ထားဘိဦး ကျွန်းကြီး လေးကျွန်းကို အစိုးရသော စကြာမင်းပင် ဖြစ်နိုင်သည်၊ သို့သော်လည်း သမာဓိ ရှိသည် မရှိသည်ကို သိရအောင် တူရိယာ အလုံးစုံကို တစ်ပြိုင်နက် တီးမှုတ်ကြလော” ဟု စီမံလေ၏။

မင်းသားလည်း တူရိယာသံကို ကြားသောအခါ နိုးလတ်၍ မျက်စိကိုဖွင့်၍ ကြည့်ပြီးလျှင် အတန်ငယ် အိပ်ပြန်၍ တစ်ဖန် ထ ကာ ကျောက်ဖျာ၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့လျက်နေ၏။ ထိုအခါ ပုရောဟိတ်သည် ရှိခိုး၍ “အရှင်မင်းကြီး … အရှင်မင်းကြီးအား မင်းအဖြစ် ရောက်လာပါပြီ၊ မင်းပြုတော်မူပါ” ဟု တောင်းပန်ကြ၏။ “အချင်း … သင်တို့ မင်းကြီးမှာ သားတော် မရှိသလော” ဟု မေး၏။ “အရှင်မင်းကြီး … မရှိပါ” ဟု လျှောက်ထားသောအခါ “အချင်း … ကောင်းပြီ” ဟု ဝန်ခံလေ၏။ ထိုအခါ ပုရောဟိတ်သည် မင်းသားအား ဥယျာဉ်တော်၌ ပင် အဘိသိက်သွန်းကာ မင်းမြှောက်ကြကုန်၏။ မင်းသားလည်း အခြံအရံ များလှ၍ ဒရီမုခ အဆွေခင်ပွန်းကို အမှတ်မရတော့ပေ။ ရထားကိုစီး၍ နန်းတော်သို့ ဝင်ပြီးလျှင် မင်းပြုလေ၏။

မိတ်ဟောင်း သတိရ အောက်မေ့လှ

ဒရီမုခလည်း လူတို့ တိတ်ဆိတ်သောအခါ ဥယျာဉ်တော်သို့ ဝင်ပြန်၍ ကျောက်ဖျာထက်၌ နေလျက် မိမိရှေ့တွင် ကြွေကျသော ဖက်ရွက်လျော်၌ လက္ခဏာတင်ကာ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်သို့ ရောက်လေ၏။ ထိုခဏ၌ လျှင် လူ၏အသွင် ကွယ်ပျောက်လျက် တန်ခိုးဖြင့်ပြီးသော သပိတ်သင်္ကန်းဖြင့် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ရဟန်းအဖြစ်ကို ရ၍ ကောင်းကင်ခရီးဖြင့် ဟိမဝန္တာ နန္ဒမူလိုဏ်သို့ ကြွလေ၏။

မင်းကြီးသည် စည်းစိမ်ယစ်ကာ အလွန် ချစ်ခင်သော ဒရီမုခကို နှစ်ပေါင်း လေးဆယ်လွန်မှ သတိရသဖြင့် “အချင်းတို့ … ငါ၏ အဆွေ ဒရီမုခ ရှိပါသေးသည်၊ မြင်လိုတွေ့လိုလှသည်၊ ဒရီမုခ နေရာအရပ်ကို ပြောဆိုနိုင်သူအား ကြီးစွာသော စည်းစိမ်ကိုပေးမည်”ဟု ပြောဆိုလေ၏။ ဤသို့ ဒရီမုခကို ရှာဖွေရင်းပင် မင်းကြီးအား နှစ်ပေါင်း ဆယ်နှစ် လွန်ပြန်လေ၏။

မင်းကို တရားပြ ဥယျာဉ်ကြွ

ထိုအခါ ဒရီမုခ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် နှစ်ပေါင်းငါးဆယ် လွန်မှ ဆင်ခြင်လတ်သော် အဆွေမင်းကြီးကို သတိရ၍ ငါ့အဆွေမင်းကြီး အိုခဲ့ပြီ၊ သားသမီးတို့လည်း ရှိခဲ့ပြီ၊ ငါသည် တရားဟော၍ အဆွေမင်းကြီးကို ရဟန်းပြုစေမည်ဟု ကြံစည်ကာ ဗာရာဏသီ ဥယျာဉ်တော်သို့ကြွ၍ ကျောက်ဖျာထက်တက်၍ ရွှေအဆင်းကဲ့သို့ ထိုင်တော်မူ၏။

ဥယျာဉ်စောင့် မြင်လျှင် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအား “အရှင်ဘုရား … ဘယ်အရပ်မှ လာသနည်း” ဟု လျှောက်၏။ “ဒါယကာ … နန္ဒမူလိုဏ်မှ လာသည်” ဟု ပြော၏။ “အဘယ်အမည်ရှိပါသနည်း” ဟု လျှောက်ပြန်၏။ “ဒရီမုခ အမည်ရှိသည်” ဟု ပြော၏။ “မင်းကြီးကို သိပါသလော” ဟု လျှောက်ပြန်၏။ “သိသည် လူဖြစ်စဉ် ငါ၏ အဆွေခင်ပွန်း ဖြစ်သည်” ဟု ပြော၏။ “အရှင်ဘုရား … ဆိုင်းငံ့တော်မူပါ၊ မင်းကြီးထံလျှောက်ထားပါဦးမည်” ဟု ပြောဆိုပြီးလျှင် မင်းကြီးထံသွား၍ အကြောင်းစုံ လျှောက်ထားလေ၏။

ကာမတပ်စွန်း လွန်စွဲလမ်း

မင်းကြီးသည် အလွန် ဝမ်းမြောက်လှသဖြင့် အခြံအရံဖြင့် ဥယျာဉ်တော်သို့ သွား၍ ဒရီမုခ ပစ္စေကဗုဒ္ဓဒါကို မြင်လျှင် ရှိခိုးလျက် ပဋိသန္ဓာရစကား ပြောကြားကာနေ၏။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါလည်း မင်းကြီးအား “မြတ်သောမင်းကြီး … သင်ကား အိုမင်းခဲ့ပြီ၊ ကာမတို့ကို စွန့်၍ ရဟန်းပြုချိန်တန်ပြီ” ဟု မိန့်ဆိုပြီးလျှင် -

“မင်းမြတ် … ကာမဂုဏ်တို့ည် မြက်မှော်စသည်နှင့် တူကုန်၏၊ ကြီးစွာသော ညွန်နှင့် တူကုန်၏၊ ဤကာမဂုဏ်တို့ကို အပြစ်သုံးပါးရှိသော ဘေးဟုဆိုရမည်၊ မြူ ဟူ၍ လည်းကောင်း, အခိုး ဟူ၍ လည်းကောင်း ဆိုရမည်၊ သင်သည် ကာမဂုဏ်တို့ကို စွန့်၍ ရဟန်းပြုလော့” –

ဟု မင်းကြီးအား ဆုံးမ တိုက်တွန်းလေ၏။ ထိုစကားကို ကြားလျှင် မင်းကြီးသည် မိမိအား ကိလေသ နှောင်ဖွဲ့အပ်သည်ကို ပြလို၍ -

“အရှင်ဘုရား … အကျွန်ုပ်သည် ကာမဂုဏ်တို့၌ ကပ်ငြိပါ၏၊ တပ်စွန်းပါ၏၊ အလွန် မက်မောပါ၏၊ ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့် အသက်မွေးလိုသော အကျွန်ုပ်သည် အလွန်အားရှိသော ကာမဂုဏ်တို့ကို စွန့်ပယ်ရန် မစွမ်းနိုင်ပါ၊ ကောင်းမှုများစွာကို ပြုပါမည်” –

ဟု ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအား လျှောက်ထားပြန်၏။

သန္ဓေစွဲကြောင့်း ဆင်းရဲပေါင်း

ထိုအခါ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် မင်းကြီး ရဟန်းပြုခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ဟု လျှောက်ထားသည် ရှိသော် အလွန် ဆုံးမလိုသဖြင့် -

“မင်းမြတ် … အကျိုးစီးပွားကို အလိုရှိသူ၊ စောင့်ရှောက်သူတို့ ဆုံးမအပ်သည်ရှိသော် ထိုအဆုံးအမကို မလိုက်နာဘဲ ငါ့အယူသာ မြတ်န၏ဟု မှတ်ထင်တတ်၏၊ ထိုပညာနည်းသူသည် အဖန်တလဲလဲ ပဋိသန္ဓေနေရ၏၊ ပဋိသန္ဓေ နေရသောသူသည် ကြမ်းကြုတ်၍ အသုဘဟု ရှုအပ်သော မကောင်းသော ကျင်ကြီးကျင်ငယ်ပြည့်သော အမိဝမ်း ဟူသော ငရဲသို့ ရောက်ရ၏၊ မိမိကိုယ်၌ တပ်မက်မောခြင်းကို မစွန့်ကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ကာမဂုဏ်တို့၌ တပ်ခြင်းရာဂ မကင်းကုန် ” –

ဟု အမိဝမ်းသို့ သက်ရခြင်း ဆင်းရဲကို လည်းကောင်း၊ အမိဝမ်းဖြင့် ဆောင်ရခြင်း အရင်းရှိသော ဆင်းရဲကို လည်းကောင်း ပြဆိုပြီး၍ တစ်ဖန် ကိုယ်ဝန်မွေးဖွားခြင်း အရင်းရှိသော ဆင်းရဲကို ပြလိုပြန်သဖြင့် -

“မင်းမြတ် … ဤသတ္တဝါတို့ကား ကျင်ကြီးကျင်ငယ် သွေးသလိပ်တို့ဖြင့် လိမ်းကျံကာ ဖွားမြင်ရကုန်၏၊ အမှန်မှာ ထိုဖွားမြင်ရသော ခဏ၌ ကျင်ကြီး ကျင်ငယ် သွေးသလိပ်တို့သည် ကိုယ်ဖြင့် ထိကုန်၏၊ ကျင်ကြီး ကျင်ငယ် သွေးသလိပ် အလုံးစုံတို့မှာ မသာယာအပ်သည်ဖြစ်၍ သက်သက် ဆင်းရဲသော သဘောတို့သာတည်း” –

“မြတ်သောမင်းကြီး … ငါသည် ဤမျှလောက်သော တရားစကားတို့ကို ကိုယ်တိုင် မြင်၍ ဟောကြားပေ၏၊ သူတစ်ပါး၏ အထံမှကြား၍ ဟောကြားသည် မဟုတ်ပါ၊ ငါကား ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသော ဘဝများစွာကို အောက်မေ့နိုင်၏” –

ဟု ကာမဂုဏ်တို့၏ အပြစ်ကိုပြကာ မိမိစကားကို နာယူစေ၍ -

ဆရာ ပြန်ကြွမှ တရားရ

“မြတ်သောမင်းကြီး … ယခုအခါ ရဟန်းပြုသည် ဖြစ်စေ၊ မပြုသည်ဖြစ်စေ ငါကား သင်မင်းကြီးအား ကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်ကို လည်းကောင်း၊ ရဟန်းပြုခြင်း၌ အကျိုးကို လည်းကောင်း ဟောအပ်ပေပြီ၊ သင်မင်းကြီးသည် မမေ့မလျော့ နေရစ်လော့” ဟု ပြောဆိုပြီးလျှင် နန္ဒမူလိုဉ်သို့ ပြန်လေ၏။

မင်းကြီးလည်း ပစ္စေကဗုဒ္ဓကို ရှိခိုးလျက်ပင် မြင်ကောင်းရာ အရပ်သို့ လွန်သည်ရှိသော် သားတော်ကြီးကိုခေါ်၍ တိုင်းပြည်ကို အပ်နှင်းပြီးလျှင် လူအများ ငိုကြွေးစဉ် ကာမဂုဏ်ကို စွန့်ပယ်လျက် ဟိမဝန္တာသို့ဝင်၍ ရဟန်းပြုပြီးလျှင် ဈာန် အဘိညာဉ်တို့ကို ဖြစ်စေလျက် အသက်၏ အဆုံး၌ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လားရ၏။

ဤဒေသနာတော်ကို ဆောင်ပြီးလျှင် သစ္စာကို ပြသည်၏အဆုံး၌ ရဟန်းများစွာတို့သည် သောတပတ္တိဖိုလ် အစရှိသည်တို့၌ တည်ကြကုန်၏။

ဇာတ်ပေါင်း

ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် အတိတ်၊ ပစ္စုပ္ပန် နှစ်တန်သော ဝတ္ထုတို့ကို အနုသန္ဓေ ဆက်စပ်တော်မူလျက် -

ရဟန်းတို့ -

ထိုအခါ မင်းကြီးသည် ယခုအခါ - ငါဘုရား ဖြစ်လာပြီ -

ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသတည်း။

ဆောင်ပုဒ်

(၁) မှော်ညွန်ဘေးတူ၊ အခိုး, မြူ၊ တူ၏ ကာမဂုဏ်။

(၂) မစွန့်နိုင်က၊ ဆင်းရဲလှ၊ စွန့်ကချမ်းသာကုန်။

ဒရီမုခဇာတ် ပြီး၏။