နိုင်ငံအသစ် တည်ထောင်ခြင်း

နိုင်ငံသစ်တစ်ခုဖန်တီးရာတွင် ရှုပ်ထွေးပြီး အပြန်အလှန်ဆက်နွယ်နေသည့်အချက်များစွာပါဝင်သည်-

၁။ * ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်*- လွတ်လပ်ရေးနှင့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်အတွက် အုပ်စုတစ်စု၏ ဆန္ဒ။

၂။ * နယ်မြေထိန်းချုပ်မှု*- သတ်မှတ်ထားသော နယ်မြေတစ်ခုအပေါ် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိန်းချုပ်မှု။

၃။ * လူဦးရေ*- မျှဝေထားသော အထောက်အထား၊ ယဉ်ကျေးမှု သို့မဟုတ် သမိုင်းကြောင်းရှိသော ကွဲပြားသော လူဦးရေ။

၄။ *Governance*- လုပ်ဆောင်နိုင်သော အစိုးရ သို့မဟုတ် အုပ်ချုပ်ရေးဖွဲ့စည်းပုံ။

၅။ *စီးပွားရေး ရှင်သန်နိုင်စွမ်း*- အရင်းအမြစ်များ၊ အခြေခံအဆောက်အအုံနှင့် ကုန်သွယ်မှု အပါအဝင် အလားအလာရှိသော စီးပွားရေး။ ၆။ * နိုင်ငံတကာ အသိအမှတ်ပြုမှု*- အခြားနိုင်ငံများ၊ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ကမ္ဘာ့အသိုက်အဝန်းမှ အသိအမှတ်ပြုမှု။

၇။ * ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ*- နိုင်ငံတော်၏ ဥပဒေများ၊ အခြေခံမူများနှင့် ဖွဲ့စည်းပုံများကို ဖော်ပြသည့် အခြေခံစာတမ်း။

၈။ * အင်စတီကျူးရှင်းများ*- တရားစီရင်ရေး၊ ဥပဒေပြုရေးနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးကဲ့သို့သော မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော အဖွဲ့အစည်းများကို တည်ထောင်ခြင်း။

၉။ *ကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေး*- နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးကို ထိန်းသိမ်းရန်နှင့် အချုပ်အခြာအာဏာကို ကာကွယ်ရန် စွမ်းရည်။

၁၀။ * သံတမန်ရေး*- အခြားနိုင်ငံများနှင့် သံတမန်ဆက်ဆံရေး ဆောင်ရွက်နိုင်မှု။

၁၁။ *တရားဝင်မှု*- လူဦးရေ၊ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းနှင့် အခြားနိုင်ငံများ၏အမြင်တွင် တရားဝင်မှု။

၁၂။ * အချုပ်အခြာအာဏာ*- နိုင်ငံတော်၏ အချုပ်အခြာအာဏာနှင့် လွတ်လပ်ရေးကို အသိအမှတ်ပြုခြင်း။

လုပ်ဆောင်ရမည့် လုပ်ငန်းစဉ်များ

၁။ * အမျိုးသားလှုပ်ရှားမှုများ*- လွတ်လပ်ရေး အတွက် ထောက်ခံအားပေးသည့် အခြေခံ လူတန်းစား လှုပ်ရှားမှုများ။

၂။ *ဆန္ဒခံယူပွဲ*- လွတ်လပ်ရေးဆန္ဒကို ဆုံးဖြတ်ရန် လူထုက မဲပေးသည်။

၃။ *စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများ*- အသိအမှတ်ပြုမှုနှင့် ပဋိပက္ခများကို ဖြေရှင်းရန် သံတမန်ရေးရာ ကြိုးပမ်းမှုများ။

၄။ * ပဋိပက္ခ*- လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခ သို့မဟုတ် လွတ်လပ်ရေး ထူထောင်ရန် သို့မဟုတ် ထိန်းသိမ်းရန် ခုခံမှု။

၅။ * နိုင်ငံတကာ စွက်ဖက်မှု*- ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းမှု တပ်ဖွဲ့များ သို့မဟုတ် သံတမန် ဖျန်ဖြေသူများ ကဲ့သို့သော ပြင်ပ မှ ပါဝင်မည့်သူများ

လတ်တလော တည်ထောင်ခဲ့သော နိုင်ငံသစ်များ

၁။ * တောင်ဆူဒန်* (2011)

   - အုပ်ချုပ်မှု- သမ္မတသမ္မတနိုင်ငံ
   - လူဦးရေ- ၁၃။၄ သန်း
   - အကြောင်းပြချက်- ရှည်လျားသောပြည်တွင်းစစ်အပြီး ဆူဒန်မှခွဲထွက်ခြင်း၊ လွတ်လပ်ရေးနှင့် ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်ကို ရှာဖွေခြင်း

၂။ * ကိုဆိုဗို* (၂၀၀၈)

   - အုပ်ချုပ်မှု- ပါလီမန်သမ္မတနိုင်ငံ
   - လူဦးရေ- 1။8 သန်း
   - အကြောင်းပြချက်- ဆားဘီးယားနိုင်ငံမှ လွတ်လပ်ရေးကြေညာစာတမ်း၊ အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်နိုင်ငံအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုရန် ကြိုးပမ်းခြင်း

၃။ *မွန်တီနီဂရိုး* (၂၀၀၆)

   - အုပ်ချုပ်မှု- ပါလီမန်သမ္မတနိုင်ငံ
   - လူဦးရေ- 620,000
   - အကြောင်းပြချက်- ဆားဘီးယားနှင့် မွန်တီနီဂရိုးတို့မှ ခွဲထွက်ခြင်း၊ လွတ်လပ်ရေးနှင့် EU ပေါင်းစည်းရေးကို ကြိုးပမ်းခြင်း

၄။ *Timor-Leste (အရှေ့တီမော)* (၂၀၀၂)

   - အုပ်ချုပ်မှု- ပါလီမန်သမ္မတနိုင်ငံ
   - လူဦးရေ- ၁။၃ သန်း
   - အကြောင်းပြချက်- အင်ဒိုနီးရှားထံမှ လွတ်လပ်ရေး ၊ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်နှင့် အချုပ်အခြာအာဏာကို ရှာဖွေခြင်း

၅။ *Eritrea* (၁၉၉၃)

   - အုပ်ချုပ်မှု- သမ္မတသမ္မတနိုင်ငံ
   - လူဦးရေ- ၃။၅ သန်း
   - အကြောင်းပြချက်- အီသီယိုးပီးယားမှ ခွဲထွက်ခြင်း၊ လွတ်လပ်ရေးနှင့် ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်ကို ရှာဖွေခြင်း

၆။ *ခရိုအေးရှား* (၁၉၉၁)

   - အုပ်ချုပ်မှု- ပါလီမန်သမ္မတနိုင်ငံ
   - လူဦးရေ- 4။3 သန်း
   - အကြောင်းပြချက်- ယူဂိုဆလားဗီးယားမှ ခွဲထွက်ခြင်း၊ လွတ်လပ်ရေးနှင့် အီးယူ ပေါင်းစည်းရေးကို ကြိုးပမ်းခြင်း

၇။ * ဘော့စနီးယားနှင့် ဟာဇီဂိုဗီးနား* (၁၉၉၂)

   - အုပ်ချုပ်မှု- ဖက်ဒရယ်သမ္မတနိုင်ငံ
   - လူဦးရေ- ၃။၈ သန်း
   - အကြောင်းပြချက်- ယူဂိုဆလားဗီးယားမှ ခွဲထွက်ခြင်း၊ လွတ်လပ်ရေးနှင့် ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်ကို ရှာဖွေခြင်း

၈။ * မက်ဆီဒိုးနီးယား (မြောက်မက်ဆီဒိုးနီးယား)* (၁၉၉၁)

   - အုပ်ချုပ်မှု- ပါလီမန်သမ္မတနိုင်ငံ
   - လူဦးရေ- 2။1 သန်း
   - အကြောင်းပြချက်- ယူဂိုဆလားဗီးယားမှ ခွဲထွက်ခြင်း၊ လွတ်လပ်ရေးနှင့် အီးယူ ပေါင်းစည်းရေးကို ကြိုးပမ်းခြင်း

နိုင်ငံသစ်များ ဖန်တီးရခြင်း အကြောင်းရင်းများ ပါဝင်သည်

၁။ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်နှင့် လွတ်လပ်ရေး ၂။ တိုင်းရင်းသား သို့မဟုတ် အမျိုးသားရေးလက္ခဏာ ၃။ တည်ဆဲပြည်နယ်မှ ခွဲထွက်ခြင်း ၄။ အချုပ်အခြာအာဏာနှင့် နိုင်ငံတကာ အသိအမှတ်ပြုမှုကို လိုလားသည် ၅။ သမိုင်းဆိုင်ရာ မကျေနပ်ချက်များ သို့မဟုတ် ပဋိပက္ခများ ၆။ စီးပွားရေး သို့မဟုတ် အရင်းအမြစ်အခြေခံ လှုံ့ဆော်မှုများ ၇။ ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေး မဟာဗျူဟာ အကျိုးစီးပွား