ပိုးသတ်ဆေး

အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်နှင့် သီးနှံပင်များ၏ ကြီးထွားရှင်သန်မှုကို အနှောင့်အယှက်ပေး ဟန့်တားသည့် သက်ရှိမှန်သမျှကို "ပက်စ်" (Pest) ပိုးမွှားဟုခေါ်သည်။ ၎င်းအမျိုးအစားတွင် သီးနှံစိုက်ပျိုးပင်နှင့်အပြိုင် ရေ၊ မြေနေရာနှင့် မြေဆီအာဟာရကို လုယူ စားသုံးသော ပေါင်းပင်များလည်း ပါဝင်သည်။ အပင်ကိုတွယ်ကပ်ပြီး ၎င်းအမျှင်သဏ္ဌာန် အမြစ်များကိုတွယ်ကပ်၍ အပင်၏ အကြောအမျှင်များကို ပျက်စီးစေသည့် မှိုလည်း ဤ "ပက်စ်" ခေါ် ပိုးမွှားအမျိုးအစားတွင် ပါဝင်သည်။ တဖန် အရွက်များ၊ အသီးများ၊ အမြစ်များကို ထိုးဖောက်စားသောက်သော ပိုးမွှားများသည်လည်း "ပက်စ်" ပိုးမွှားများပင်ဖြစ်သည်။ "ပက်စတဆိုက်ဒ်" (pesticide) ခေါ် ပိုးသတ်ဆေးကို သုံးစွဲကြသည်။ ၎င်းပိုးသတ်ဆေးတို့က "ပက်စ်" ခေါ်ပိုးမွှားတို့၏ သက်တမ်းကို တနည်းနည်းဖြင့် လျော့နည်း ပြတ်တောက်စေရန် ဓာတုနည်းများဖြင့် ပုံစံထုတ်ဆောင်ရွက်ထားသည်။ ယင်းတို့ထဲမှအသုံးများဆုံးမှာပေါင်းသတ်ဆေးများဖြစ်ပြီးပိုးသတ်ဆေးသုံးစွဲမှု၏ ၈၀% ခန့်ရှိသည်။ ပိုးသတ်ဆေးအများစုသည်အပင်များကာကွယ်ရန်ထုတ်ကုန်များ (သီးနှံကာကွယ်ရေးထုတ်ကုန်များဟုလည်းခေါ်သည်) အဖြစ်အသုံးပြုရန်ရည်ရွယ်ထားပြီးယေဘုယျအားဖြင့်အပင်များကိုပေါင်းပင်များ၊ မှိုများသို့မဟုတ်အင်းဆက်များမှကာကွယ်ပေးသည်။ ယေဘုယျအားဖြင့်ပိုးသတ်ဆေးဆိုသည်မှာပိုးမွှားများကိုနှိမ်နင်းခြင်း၊ မသန်စွမ်းခြင်း၊ သတ်ဖြတ်ခြင်း သို့မဟုတ် အခြားနည်းအားဖြင့်တားဆီးစေသောဓာတုဗေဒ (ကာဗွန်ဒိတ်ကဲ့သို့) သို့မဟုတ် ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာကိုယ်စားလှယ် (ဥပမာဗိုင်းရပ်စ်၊ ဘက်တီးရီးယား သို့မဟုတ် မှို) ဖြစ်သည်။ ပိုးမွှားများ၊ ငှက်များ၊ နို့တိုက်သတ္တဝါများ၊ ငါးများ၊ အဆုတ် (ဝမ်းတွင်း) နှင့်ပစ္စည်းဥစ္စာပိုင်ဆိုင်မှုများကိုဖျက်ဆီးခြင်း၊ အညစ်အကြေးဖြစ်စေ၊ ရောဂါပျံ့နှံ့စေခြင်း သို့မဟုတ်ရောဂါကူးစက်ခြင်းများပါဝင်နိုင်သည်။ ဤအကျိုးကျေးဇူးများနှင့်အတူ ပိုးသတ်ဆေးများသည်လည်းလူသားများနှင့် အခြားမျိုးစိတ်များအတွက်အဆိပ်အတောက်ဖြစ်စေနိုင်သော အားနည်းချက်များရှိသည်။

လယ်ကွင်းတွင်ပိုးသတ်ဆေးများဖြန်းနေပုံ

လယ်ပြင်၌ပိုးသတ်ဆေးဖြန်းဖြန်းထားသော Lite-Trac လေးဘီးကိုယ်ထည်သီးနှံမှုတ်စက်း

အဓိပ္ပာယ်

ပိုးသတ်ဆေးအမျိုးအစား	ပိုးမွှားအုပ်စုပစ်မှတ်
Algicided သို့မဟုတ် algaecides	ရေညှိ
Avicides	ငှက်များ
ဘက်တီးရီးယား	ဗက်တီးရီးယားပိုး
မှိုစားပိုးသတ်ဆေး	မှိုစားပိုးသတ်ဆေး နှင့် oomycete
ပေါင်းသတ်ဆေး	စိုက်ပျိုး
ပိုးသတ်ဆေး	အင်းဆက်ပိုးမွှားများ
Miticides သို့မဟုတ် acaricides	သွင်း
Molluscicides	ခရု
ကျောက်မီးသွေး	ပိုးကောင်
ကြွက်	ကြွက်
Slimicides	ရေညှိ၊ ဗက်တီးရီးယားပိုး၊ မှိုစားပိုးနှင့်ရေညှိမှို
Virucides	ဗိုင်းရပ်စ်များ

စားနပ်ရိက္ခာနှင့်စိုက်ပျိုးရေးအဖွဲ့အဖြစ်ပိုးသတ်ဆေးသတ်မှတ်ထားပါတယ်

ထုတ်လုပ်ခြင်း၊ ပြုပြင်ခြင်း၊ သိုလှောင်ခြင်း၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ခြင်း သို့မဟုတ် ဈေးကွက်ရှာဖွေခြင်းတို့တွင်ထိခိုက်စေနိုင်သည့် လူသား သို့မဟုတ် တိရစ္ဆာန်ရောဂါများ၊ အပင်နှင့်သတ္တဝါများမှ ကူးစက်တတ်သော ပိုးမွှားများအားတားဆီးရန်၊ ဖျက်ဆီးရန် သို့မဟုတ် ထိန်းချုပ်ရန်ရည်ရွယ်သည့်ပစ္စည်းများ သို့မဟုတ် အရောအနှောများပါဝင်သည်။ အစားအစာ၊ စိုက်ပျိုးရေးကုန်စည်၊ သစ်သားနှင့်သစ်သားထုတ်ကုန် သို့မဟုတ် တိရစ္ဆာန်အစားအစာ, ဒါမှမဟုတ် ဝတ္ထုများဟာသူတို့ရဲ့အလောင်းကောင်၌ဖြစ်စေ အပေါ်အင်းဆက်ပိုးမွှားarachnid သို့မဟုတ် အခြားပိုးမွှားများ၏ထိန်းချုပ်မှုများအတွက် တိရစ္ဆာန်များမှအုပ်ချုပ်ခွင့်ရစေခြင်းငှါ၎င်း အသုံးအနှုန်းတွင် အပင်ကြီးထွားမှုအားထိန်းညှိခြင်း၊ ဖြိုခွဲဖျက်ဆီးခြင်း၊ အပူပေးစက် (သို့) အသီးများခုတ်လှဲခြင်းသို့မဟုတ်အချိန်မတန်မီသစ်သီးများပြိုလဲခြင်းကိုတားဆီးရန်အတွက်အသုံးပြုရန်ရည်ရွယ်သည့်ပစ္စည်းများပါဝင်သည်။ သိုလှောင်ခြင်းနှင့်သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးကာလအတွင်း ကုန်ပစ္စည်းပျက်စီးယိုယွင်းခြင်းမှကာကွယ်ရန် သီးနှံများကို စပါးရိတ်သိမ်းခြင်းမပြုမီ (သို့) ပြီးနောက်တွင်အသုံးပြုသည်။

ပိုးသတ်ဆေးများ၊ ပိုးသတ်ဆေးများ၊ ရော့ဒင်းစီစီများနှင့် pediculicides ဇယားကိုကြည့်ပါ) ဓာတုဗေဒဖွဲ့စည်းပုံ (ဥပမာ - အော်ဂဲနစ်၊ အော်ဂဲနစ်၊ ဓာတုဗေဒ၊ သို့မဟုတ်ဇီဝဗေဒ (ဇီဝပိုးသတ်ဆေး) ရှိသော်လည်းခွဲခြားနိုင်သည်။ ) ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအခြေအနေ (ဥပမာအားဖြင့်ဓာတ်ငွေ့ (fumigant) ဇီဝပိုးသတ်ဆေးတွင်ပိုးမွှားများနှင့်ဇီဝဓာတုပိုးသတ်ဆေးများပါဝင်သည်။ အပင်မှဆင်းသက်လာသောပိုးသတ်ဆေးများ (သို့) "ရုက္ခဗေဒပညာရှင်များ" သည်အလျင်အမြန်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာသည်။ ဤpyrethroids, rotenoids, nikotinoids နှင့် strychnine နှင့် scilliroside ပါဝင်သော စတုတ္ထအုပ်စုပါဝင်သည်။

ပိုးသတ်ဆေးများစွာကို ဓာတုဗေဒမိသားစုများအဖြစ်စုစည်းနိုင်သည်။ ထင်ရှားသောပိုးသတ်ဆေးမိသားစုများတွင် organochlorines, organophosphates နှင့် carbamates တို့ပါဝင်သည်။ Organochlorine ဟိုက်ဒရိုကာဘွန် ဥပမာ DDTကို dichlorodiphenyl ethanes, cyclodiene ဒြပ်ပေါင်းများနှင့်အခြားဆက်စပ်ဒြပ်ပေါင်းများအဖြစ်ခွဲခြားနိုင်သည်။ သူတို့ကအာရုံကြောဖိုင်ဘာ၏ဆိုဒီယမ်/ပိုတက်စီယမ်ဟန်ချက်ကိုပျက်ပြားစေခြင်းဖြင့်အာရုံကြောကိုစဉ်ဆက်မပြတ်ထုတ်လွှင့်သည်။ ၎င်းတို့၏အဆိပ်အတောက်များသည် အလွန်ကွာခြားသော်လည်း၊ သူတို့၏ဇွဲရှိခြင်းနှင့်ဇီဝစုစည်းနိုင်သည့် အလားအလာများကြောင့်၎င်းတို့သည်ဖယ်ရှားခြင်းခံခဲ့ရသည်။ Organophosphate နှင့် carbamates များသည်များသောအားဖြင့် organochlorines များကိုအစားထိုးခဲ့သည်။ နှစ်ဦးစလုံးသည် acetylcholinesterase အင်ဇိုင်းကိုဟန့်တားသောအားဖြင့် acetylcholine သည်နဗ်ကြောလှုပ်ရှားမှုများကို အကန့်အသတ်မရှိလွှဲပြောင်းအားနည်းခြင်း သို့မဟုတ် သွက်ချာပါဒကဲ့သို့သောရောဂါလက္ခဏာအမျိုးမျိုးကိုဖြစ်ပေါ်စေသည်။ henoxy ဒြပ်ပေါင်းများသည် မြက်များထက် အရွက်အမျိုးမျိုးရှိသောပေါင်းပင်များကို ကိုက်ဖြတ်လေ့ရှိသည်။ phenoxy နှင့် benzoic acid ပေါင်းသတ်ဆေးများသည် အပင်ကြီးထွားမှုဟော်မုန်းများနှင့်ဆင်တူသည် ပုံမှန်ဆဲလ်များမခွဲခြားဘဲဆဲလ်များကိုကြီးထွားစေသည်။ Triazines သည် photosynthesis ကိုဝင်ရောက်စွက်ဖက်သည်များသောအားဖြင့် အသုံးပြုသောပိုးသတ်ဆေးများသည် ဤမိသားစုများတွင် ဂလစ်ဖော့ဆိတ်မပါဝင်ပါ။ ပိုးမွှားထိန်းချုပ်ရေးအေးဂျင့်များအသုံးပြုခြင်းကို ဓာတုဗေဒကိုမကြာခဏဟိုက်ဒရိုကာဘွန်အခြေပြုအရည်ပျော်ပစ္စည်း surfactant စနစ်ဖြင့် တသားတည်းဖြစ်တည်ခြင်းအတွက် ပြင်ဆင်ခြင်းဖြင့်ပြုလုပ်သည်။ ၁၉၇၇ ခုနှစ်တွင်ပြုလုပ်ခဲ့သောဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သေစေနိုင်သည့်လေ့လာမှုကပိုးသတ်ဆေးတစ်မျိုးသည် ဗိုင်းရတ်ကိုသေစေနိုင်ခြင်းမရှိကြောင်းပြသခဲ့သည်။ သို့သော်အချို့သော surfactant များနှင့်အရည်ပျော်ပစ္စည်းများပါဝင်သောပေါင်းစပ်မှုများသည်သူတို့နှင့်ကြိုတင်ကုသမှုသည်စမ်းသပ်ကြွက်များတွင်ဗိုင်းရတ်သေစေနိုင်မှုကိုသိသာစွာတိုးပွားစေသည်။

ပိုးသတ်ဆေးများကို သူတို့၏ ဇီဝယန္တရားလုပ်ဆောင်မှုသို့မဟုတ်အသုံးချနည်းပေါ် မူတည်၍ ခွဲခြားနိုင်သည်။ ပိုးသတ်ဆေးအများစုသည် ပိုးမွှားများကိုအဆိပ်သင့်ခြင်းဖြင့်အလုပ်လုပ်ကြသည်။ စက်ရုံအတွင်းသို့စုပ်ယူပြီးသည့်နောက် စက်ရုံအတွင်းစနစ်တကျပိုးသတ်ဆေးများရွေ့လျားသည်။ ပိုးသတ်ဆေးများနှင့် fungicides အများစုနှင့်အတူလှုပ်ရှားမှုသည်ပုံမှန်အားဖြင့် xylem မှတဆင့်နှင့်အပြင်သို့ဖြစ်သည်။ တိုးမြှင့်ထိရောက်မှုရလဒ်ဖြစ်နိုင်သည်။ ပန်းများဝတ်မှုန်နှင့်ဝတ်ရည်ကို အဆိပ်ဖြစ်စေသော စနစ်တကျပိုးသတ်ဆေးများသည် ပျားများနှင့်အခြားလိုအပ်သောဝတ်မှုန်ကူးသူများကို သတ်ပစ်နိုင်သည်။ ၂၀၁၀ ခုနှစ်တွင် paldoxins ဟုခေါ်သောဖန်းဂတ်စ်ဆေးအမျိုးအစားသစ်ကိုတီထွင်ခဲ့သည်။ phytoalexins ဟုခေါ်သောအပင်များမှထုတ်လွှတ်သောသဘာဝကာကွယ်ရေးဓာတုပစ္စည်းများ၏အားသာချက်များကိုအသုံးပြုခြင်းဖြင့်အင်ဇိုင်းများ အသုံးပြု၍မှိုများကို ဖယ်ရှားပေးသည်။ Paldoxins သည်မှိုရဲ့ detoxification enzymes များကို တားဆီးပေးသည်။ ပိုမိုလုံခြုံပြီးစိမ်းလန်းစိုပြည်သည်ဟုယုံကြည်ရသည်။

သမိုင်း

ဘီစီ ၂၀၀၀ မတိုင်မီကတည်းက လူတို့သည်မိမိတို့၏ သီးနှံများကိုကာကွယ်ရန် ပိုးသတ်ဆေးများကို အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ ပထမဆုံးသောပိုးသတ်ဆေးသည် လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း ၄,၅၀၀ ခန့်က ရှေးခေတ်မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် ရှေးကျသောဆူမားတွင် အသုံးပြုသောဒြပ်စင်ဆာလ်ဖာများ၊ ဖုန်မှုန့်များဖြစ်သည်။ Rigveda သည်နှစ်ပေါင်း ၄၀၀၀ ခန့်တွင်ပိုးမွှားနှိမ်နင်းရေးအတွက် အဆိပ်အတောက်ဖြစ်စေသော အပင်များအသုံးပြုခြင်းကို ဖော်ပြထားသည်။ ၁၅ ရာစုနှစ်ရောက်သော် ပိုးမွှားများကိုသတ်ရန် arsenicပြဒါးနှင့်ခဲစသည့် အဆိပ်ဖြစ်စေသောဓာတုပစ္စည်းများကိုညကောက်ပဲသီးနှံများတွင်အသုံးပြုခဲ့သည်။ ၁၇ ရာစုတွင် နီကိုတင်းဆာလဖိတ်ကို ဆေးရွက်ကြီးရွက်များမှထုတ်ယူကာပိုးသတ်ဆေးအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ ၁၉ ရာစုတွင် အပူပိုင်းဒေသ ဟင်းသီးဟင်းရွက်များမှဆင်းသက်လာသည့် chrysanthemums မှဆင်းသက်လာသည့် pyrethrum နှင့်သဘာဝပိုးသတ်ဆေးနှစ်ခု စတင်ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ၁၉၅၀ ခုနှစ်များအထိ အာဆင်းနစ်အခြေခံသောပိုးသတ်ဆေးများသည် ကြီးစိုးခဲ့သည်။ Paul Müller DDT သည် အလွန်ထိရောက်သောပိုးသတ်ဆေးဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ထိုကဲ့သို့သော DDT အဖြစ် Organochlorines ကြီးစိုးခဲ့ကြပေမယ့် သူတို့ကို ၁၉၇၅ ခုနှစ် organophosphates နှင့် carbamates အားဖြင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၌ညအစားထိုးခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ pyrethrin ဒြပ်ပေါင်းများကို အဓိကပိုးသတ်ဆေးဖြစ်လာကြပါပြီ။ Herbicides များသည် ၁၉၆၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတွင် ထရိုင်ဇင်းနှင့် အခြားနိုက်ထရိုဂျင်အခြေပြုဒြပ်ပေါင်းများ၊ ၂.၄ dichlorophenoxyacetic acid နှင့် glyphosate တို့မှ ဦးဆောင်သည်။ ပိုးသတ်ဆေးများ ထိန်းချုပ်ရေးအတွက် ဖက်ဒရယ်အာဏာကိုပေးသော ပထမဆုံးဥပဒေကို ၁၉၁၀ တွင်ညပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။ သို့သော် ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာပြီးနောက် ၁၉၄၀ ပြည့်လွန်နှစ်များအတွင်း ထုတ်လုပ်သူများသည် ဓာတုပိုးသတ်ဆေးအမြောက်အမြားကို စတင်ထုတ်လုပ်ခဲ့ပြီး ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်အသုံးပြုလာခဲ့သည်။ အချို့သောရင်းမြစ်များက ၁၉၄၀ နှင့် ၁၉၅၀ ပြည့်လွန်နှစ်များသည် "ပိုးသတ်ဆေးခေတ်" ၏အစဖြစ်သည်ဟု ယူဆကြသည်။ ယူအက်စ်ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးအေဂျင်စီကို ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့ပြီး ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် ပိုးသတ်ဆေးဥပဒေကို ပြင်ဆင်ခဲ့သော်လည်း ၁၉၅၀ ခုနှစ်မှစ၍ ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုမှုမှာ အဆ ၅၀ တိုးလာခဲ့ပြီး စက်မှုဇုန်ပိုးသတ်ဆေးတန်ချိန် ၂.၃ သန်း (တိုတောင်းသောတန်ချိန် ၂.၅ သန်း) ကိုနှစ်စဉ်အသုံးပြုခဲ့သည်။ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ ပိုးသတ်ဆေးအားလုံး၏ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းသည် ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများနှင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများတွင် အသုံးပြုသည်။ ယူအက်စ်ပိုးသတ်ဆေးသုံးစွဲမှုလမ်းကြောင်းကို ၁၉၉၇ မှလေ့လာ၍ ၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင် အမျိုးသားသိပ္ပံဖောင်ဒေးရှင်း၏ ပေါင်းစပ်ပိုးမွှားစီမံခန့်ခွဲမှုမှ ထုတ်ဝေခဲ့သည်။

၁၉၆၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတွင် DDT ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများအတွက် ကြီးမားသောခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခုဖြစ်သည့် ငါးစားသောငှက်များကို မျိုးပွားခြင်းမှ တားဆီးနေကြောင်း ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ Rachel Carson သည် အရောင်းရဆုံးစာအုပ်ဖြစ်သော Silent Spring ကို ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာချဲ့ထွင်ခြင်းအကြောင်း ရေးသားခဲ့သည်။ DDT ကို စိုက်ပျိုးရေးအသုံးပြုခြင်း စတော့ဟုမ်းကွန်ဗင်းရှင်း (Persistent Organic Pollutants) အပေါ် တားမြစ်ထားသည်။ ဒါပေမယ့် အသက်ရှင်နေဆဲခြင်ကိုသတ် (သို့မဟုတ်) တွန်းလှန်ဖို့ အတွင်းပိုင်းနံရံပေါ်ပက်ဖြန်းခြင်းဖြင့်[လင့်ခ်သေ]]နှင့် အခြားအပူပိုင်းရောဂါများကိုကာကွယ်တားဆီးဖို့ အချို့သောဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများတွင် အသုံးပြုသည်။

အသုံးပြုပုံ

ပိုးသတ်ဆေးများကို အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်သောအရာဟု သတ်မှတ်ထားသောသက်ရှိများအား ထိန်းချုပ်ရန်အသုံးပြုသည်။ ဥပမာအားဖြင့် ၎င်းတို့သည် အနောက်နိုင်းလ်ဗိုင်းရပ်စ်၊ အဝါရောင်အဖျားတက်ခြင်းနှင့် ငှက်ဖျားရောဂါစသည့် သေစေနိုင်သောရောဂါများကို ကူးစက်စေနိုင်သည့်ခြင်များအား ဖျက်ဆီးရန်အသုံးပြုသည်။ ၎င်းတို့သည်ပျားများ၊ နကျယ်ကောင်များ သို့မဟုတ် ပုရွက်ဆိတ်များကိုလည်း သတ်ဖြတ်နိုင်သည့်ပိုးသတ်ဆေးများကဲ့သို့သော ကပ်ပါးကောင်များကြောင့်ဖြစ်ပေါ်သည့်ရောဂါများမှ တိရစ္ဆာန်များအား ကာကွယ်ဆေးများအဖြစ် ကာကွယ်ပေးသည်။ ပိုးသတ်ဆေးများသည် လူတို့၏ ဖျားနာစေသောအစားအစာ သို့မဟုတ် အနာရောဂါကိုဖြစ်စေသော သီးနှံများကြောင့်ဖြစ်ရသည့်အနာရောဂါကို ကာကွယ်နိုင်သည့်ပေါင်းပင်များ၊ သစ်ပင်များနှင့်စုတ်တံများကို ရှင်းလင်းရန်အသုံးပြုနိုင်သည်။ သူတို့သည် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ပျက်စီးစေနိုင်သော ထိုးဖောက်ပေါင်းပင်များကိုလည်း သတ်ဖျက်ပစ်နိုင်သည်။ ပေါင်းသတ်ဆေးများသည် ရေကန်များနှင့်ရေကန်များ၌ရှိ‌တတ်‌သောရေညှိများ၊ ရေငန်များကဲ့သို့အပင်များကို ထိန်းချုပ်ရန်ရေကူးခြင်းနှင့်ငါးဖမ်းခြင်းကဲ့သို့သော လှုပ်ရှားမှုများကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်း၊ ခြင်နှင့်မှိုကဲ့သို့သော မထိန်းချုပ်သောပိုးမွှားများသည် အိမ်များနှင့်အဆောက်အအုံများကို ပျက်စီးစေနိုင်သည်။ ပိုးသတ်ဆေးများကို ကုန်စုံစတိုးဆိုင်များနှင့် စပါးကဲ့သို့‌သော အစားအစာသိုလှောင်သည့်နေရာများတွင် ကူးစက်ရောဂါဖြစ်စေသောကြွက်များနှင့် အင်းဆက်ပိုးမွှားများအား စီမံခန့်ခွဲရန်အသုံးပြုသည်။ ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုမှုတိုင်းတွင် ဆက်စပ်မှုအချို့ရှိသည်။ သင့်လျော်သောပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုခြင်းသည် ဤဆက်စပ်သောအန္တရာယ်များကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးအေဂျင်စီ (EPA) နှင့် ကနေဒါမှပိုးမွှားစီမံခန့်ခွဲမှုအေဂျင်စီ (PMRA) တို့က လက်ခံနိုင်ဖွယ်အဆင့်အထိ လျှော့ချနိုင်သည်။

DDT သည် အိမ်နံရံများပေါ်တွင် ပက်ဖျန်းပေးသော organochlorine ဖြစ်ပြီး ၁၉၅၀ ပြည့်လွန်နှစ်များကတည်းက ငှက်ဖျားရောဂါတိုက်ဖျက်ရန် အသုံးပြုခဲ့သည်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့မှ မကြာသေးမီကထုတ်ပြန်ခဲ့သော မူဝါဒထုတ်ပြန်ချက်များသည် ဤချဉ်းကပ်မှုကို ပိုမိုအားကောင်းစေခဲ့သည်။ သို့သော် DDT နှင့်အခြား organochlorine ပိုးသတ်ဆေးများကို ပတ်ဝန်းကျင်ရှိလူများနှင့် လူ့အဆိပ်အတောက်များကြောင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိနိုင်ငံအများစုတွင် တားမြစ်ထားသည်။ ၁၉၅၅ ခုနှစ်အစောပိုင်းတွင် အာဖရိက၌ DDT ကိုခုခံနိုင်စွမ်းကို ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့ပြီး ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ ခြင်မျိုးစိတ် ၁၉ ခုသည် DDT ကို ခံနိုင်ရည်ရှိခြင်းကြောင့် အမြဲတမ်းထိရောက်မှုမရှိပေ။

အသုံးပြုသောပမာဏ

၂၀၀၆ နှင့် ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင်ကမ္ဘာပေါ်တွင်ပိုးသတ်ဆေး ၂.၄ မီဂါထွန်တန် (၅.၃ × ၁၀၉ ပေါင်) ကိုအသုံးပြုခဲ့သည်ပေါင်းသတ်ဆေးများသည်ကမ္ဘာပေါ်တွင်ပိုးသတ်ဆေးသုံးစွဲမှု ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး၊ ပိုးသတ်ဆေး (၁၇%) နှင့်မှို (၁၀%) တို့ဖြစ်သည်။ ၂၀၀၆ နှင့် ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင်အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည်စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍစက်ပိုင်းတစိတ်တွင်အသုံးပြုသောသမားရိုးကျပိုးသတ်ဆေးပေါင် ၈၅၇ သန်း (၃၈၉ ကီလိုမီတာ) အပါအဝင်ကမ္ဘာ့စုစုပေါင်း၂၂ ရာနှုန်းကိုခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် 0.5 megatonnes (1.1 × 109 lb) ကိုအသုံးပြုခဲ့သည်စက်မှု၊ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး၊ အစိုးရနှင့်အိမ်နှင့်ဥယျာဉ်ကဏ္ဍ sectors တို့ဖြစ်သည်ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်တစ်ခုတည်းတွင်ပေါင် ၁၁၇ သန်းကိုအသုံးပြုခဲ့သည်။ အမေရိကန်အိမ်ထောင်စုအများစုတွင်ပိုးသတ်ဆေးများကိုအိမ်ထောင်စု ၁၂၁.၁ သန်းမှ ၈၈ သန်းနှင့် ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် ပိုးသတ်ဆေးပုံစံတစ်မျိုး အသုံးပြုကြောင်းတွေ့ရှိရသည်။ ၂၀၀၇ ခုနှစ်၌ပိုးသတ်ဆေးအဖြစ်မှတ်ပုံတင်ထားသော တက်ကြွသောပါဝင်မှုပေါင်း ၁,၀၅၅ ကျော်ရှိခဲ့ပြီးအမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၌ရောင်းချသောပိုးသတ်ဆေးထုတ်ကုန် ၂၀၀၀၀ ကျော်ကိုထုတ်လုပ်သည်။ ယူအက်စ်တွင်စိုက်ပျိုးမြေတစ်ဟက်တာလျှင် ၁ ကီလိုဂရမ် (၂.၂ ပေါင်) ခန့်အသုံးပြုသည်။ တရုတ်နိုင်ငံတွင် ၄.၇ ကီလိုဂရမ်၊ ယူကေတွင် ၁.၃ ကီလိုဂရမ်၊ ကင်မရွန်းနိုင်ငံတွင် ၀.၁ ကီလိုဂရမ်၊ ဂျပန်တွင် ၅.၉ ကီလိုဂရမ်နှင့်အီတလီနိုင်ငံတွင် ၂.၅ ကီလိုဂရမ်ရှိသည်။ ယူအက်စ်တွင်ပိုးသတ်ဆေးသုံးစွဲမှုသည် ၁၉၈၀ မှစ၍ (.6% / yr) မှထက်ဝက်ကျော်လျော့ကျသွားခဲ့သည်။ ပြောင်းဖူးစိုက်ခင်းများတွင် Transgene Bt ပြောင်းဖူးသို့ပြောင်းမှုကြောင့်ကျဆင်းမှုမှာပိုမိုကြီးမားသည်။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာသီးနှံကာကွယ်ရေးထုတ်ကုန်များအတွက်ဈေးကွက်လေ့လာဆန်းစစ်သူများက ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင်ဒေါ်လာ ၅၂ ဘီလီယံကျော်ရရှိမည်ဟုခန့်မှန်းကြသည်။

အကျိုးကျေးဇူးများ

ပိုးသတ်ဆေးများသည် အင်းဆက်ပိုးမွှားများနှင့်အခြားပိုးမွှားများကြောင့် သီးနှံဆုံးရှုံးမှုမှကာကွယ်ရန် လယ်သမားများ၏ငွေကို သက်သာစေသည်။ ယူအက်စ်တွင် လယ်သမားများတို့သည် ပိုးသတ်ဆေးများသုံးစွဲသည့်ငွေအပေါ် လေးဆခန့်ပြန်ပေးသည်။ လေ့လာမှုတစ်ခုအရ ပိုးသတ်ဆေးများမသုံးစွဲခြင်းသည် သီးနှံအထွက်နှုန်းကို ၁၀% ခန့်လျော့နည်းစေသည်ဟု တွေ့ရှိရသည်။ ၁၉၉၉ ခုနှစ်တွင်ပြုလုပ်ခဲ့သည့် နောက်ထပ်လေ့လာမှုတစ်ခုအရ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၌ ပိုးသတ်ဆေးများတားမြစ်ခြင်း၊ ကစားနပ်ရိက္ခာဈေးနှုန်းများမြင့်တက်ခြင်း၊ အလုပ်အကိုင်များဆုံးရှုံးခြင်းနှင့် ကမ္ဘာ့ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု တိုးလာခြင်းများကို ဖြစ်စေနိုင်သည်ဟု တွေ့ရှိရသည်။ ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုခြင်းအတွက် အဓိကအကျိုးသက်ရောက်မှုနှင့် အလယ်တန်းအဆင့် နှစ်ခုရှိသည်။ အဓိကအကျိုးခံစားခွင့်များမှာ ပိုးသတ်ဆေးများအသုံးပြုခြင်းမှ တိုက်ရိုက်အကျိုးအမြတ်ဖြစ်ပြီးဒုတိယအကျိုးကျေးဇူးများမှာ ရေရှည်အကျိုးသက်ရောက်မှုများဖြစ်သည်။

အဓိကအကျိုးခံစားခွင့်များ

ပိုးမွှားများနှင့်အပင်ရောဂါကူးစက်ရောဂါများကိုထိန်းချုပ်ခြင်း

• သီးနှံအထွက်နှုန်းတိုးတက်စေသည်။
• သီးနှံ / မွေးမြူရေးအရည်အသွေးတိုးတက်စေသည်။
• ထိန်းချုပ်ထိုးဖောက်မျိုးစိတ်

လူ့ / တိရစ္ဆာန်မွေးမြူရေးရောဂါကူးစက်ရောဂါများနှင့်စိတ်ပျက်ဖွယ်သက်ရှိများကိုထိန်းချုပ်ခြင်း

• လူ့ဘဝကယ်တင်ခြင်းသို့ ရောက်၍ ရောဂါလျော့ကျစေသည်ထိန်းချုပ်ထားသောရောဂါများတွင်ငှက်ဖျားရောဂါပါဝင်ပြီးသန်းပေါင်းများစွာသောလူများကို DDT တစ်ခုတည်းဖြင့်ကယ်တင်ခြင်းသို့ရောက်နိုင်သည်။
• တိရစ္ဆာန်များအသက်ရှင်သန်နိုင်ပြီးရောဂါလျော့နည်းသွားစေသည်။

အခြားလူသားများ၏လုပ်ဆောင်မှုများနှင့်အဆောက်အအုံများကိုထိခိုက်သောသက်ရှိများကိုထိန်းချုပ်ခြင်း

• ယာဉ်မောင်းမြင်ကွင်းအတားအဆီးများမှကင်းဝေးစေသည်။
• သစ်ပင် / ဖြီး / သစ်ရွက်အန္တရာယ်များကိုကာကွယ်နိုင်သည်
• သစ်သားအဆောက်အဦများကာကွယ်ထားနိင်သည်

ငွေကြေး

လေ့လာမှုတစ်ခုအရ ကောက်ပဲသီးနှံများအတွက် ပိုးသတ်ဆေးများသုံးစွဲသော ဒေါ်လာဈေးတစ်ဒေါ်လာလျှင် ဒေါ်လာ ၄ ဒေါ်လာအထိရရှိမည်ဟုခန့်မှန်းရသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ပိုးသတ်ဆေးများအတွက် တစ်နှစ်လျှင်ဒေါ်လာ ၁၀ ဘီလီယံသုံးစွဲသောငွေပမာဏသည် အင်းဆက်ပိုးမွှားများနှင့်ပေါင်းပင်များပျက်စီးခြင်းကြောင့် ဆုံးရှုံးမှုခံရမည့်သီးနှံအတွက် နောက်ထပ်ဒေါ်လာဘီလီယံ ၄၀ ထပ်မံစုဆောင်းထားခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုလိုသည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် လယ်သမားများသည် တစ်နှစ်ပတ်လုံး သီးနှံအထွက်နှုန်းတိုးသီးနှံအမျိုးမျိုးကို စိုက်ပျိုးနိုင်ခြင်းမှအကျိုးရရှိသည်။ တစ်နှစ်ပတ်လုံးရရှိနိုင်သည့် များစွာသောထုတ်ကုန်များကိုမတတ်နိုင်သောကြောင့် စိုက်ပျိုးရေးထုတ်ကုန်များမှ စားသုံးသူများသည်အကျိုးရှိသည်။

ကုန်ကျစရိတ်

ပိုးသတ်ဆေးသုံးစွဲမှု ကုန်ကျစရိတ်တွင် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်၊ လူ့ကျန်းမာရေးအတွက် ကုန်ကျစရိတ်များ၊ ပိုးသတ်ဆေးအသစ်များ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့်သုတေသနစရိတ်များရှိနိုင်သည်။

ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာသက်ရောက်မှုများ

ပိုးသတ်ဆေးဖြစ်နိုင်ခြေနှင့်ပတ်သက်၍သတိပေးသည့်နိမိတ်လက္ခဏာ

{{အဓိကဆောင်းပါးများ:ပိုးသတ်ဆေးကျန်းမာရေးဆိုင်ရာသက်ရောက်မှုများပိုးသတ်ဆေးအဆိပ်သင့်ခြင်းဘိုပါးမြို့မှာဘေးအန္တရာယ်}} ပိုးသတ်ဆေးများသည် ထိတွေ့သူများအတွက်ကျန်းမာရေးနှင့်သက်ဆိုင်သော နှောင့်နှေးမှုကိုဖြစ်စေနိုင်သည်။ ပိုးသတ်ဆေးထိတွေ့ခြင်းသည် ကျန်းမာရေးနှင့်သက်ဆိုင်သော ဆိုးကျိုးများဖြစ်စေနိုင်သည်။ အရေပြားနှင့်မျက်လုံးများကို ရိုးရှင်းစွာ အမျက်ထွက်ခြင်းမှသည် အာရုံကြောစနစ်ကိုထိခိုက်ခြင်း၊ မျိုးပွားခြင်းပြဿနာများဖြစ်စေသော ဟော်မုန်းများကိုတုပခြင်း ၂၀၀၇ ခုနှစ်စနစ်တကျ ပြန်လည်သုံးသပ်မှုတစ်ခုအရ Hodgkin မဟုတ်သော Lymphoma နှင့် သွေးကင်ဆာဆိုင်ရာ လေ့လာမှုအများစုသည် ပိုးသတ်ဆေးများနှင့်ထိတွေ့သည့် အပေါင်းလက္ခဏာဆောင်သော ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရေးများကို ပြသခြင်းအားဖြင့်ပိုးသတ်ဆေးများကို အလှကုန်ပစ္စည်းအသုံးပြုခြင်းကို လျှော့ချသင့်ကြောင်းတွေ့ရှိရသည်။ organophosphate ပိုးသတ်ဆေးထိတွေ့မှုနှင့် neurobehavioral အပြောင်းအလဲများအကြားအသင်းအဖွဲ့များ သိသိသာသာသက်သေအထောက်အထားရှိပါတယ်။ အာရုံကြော၊ မွေးရာပါချို့ယွင်းချက်များနှင့် သန္ဓေသားသေဆုံးခြင်း အပါအဝင်ပိုးသတ်ဆေးများ ထိတွေ့ခြင်းမှ အခြားဆိုးကျိုးများအတွက် သက်သေအထောက်အထား အနည်းငယ်သာရှိသည်။ အမေရိကန် ကလေးအထူးကုအကယ်ဒမီမှ ကလေးငယ်များအား ပိုးသတ်ဆေးများနှင့်ထိတွေ့ခြင်းကိုကန့်သတ်ရန်နှင့် အန္တရာယ်ကင်းသော အခြားနည်းလမ်းများအသုံးပြုရန် အကြံပြုသည်။ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့် လုံခြုံရေးကြိုတင်ကာကွယ်မှုများမရှိခြင်းကြောင့် ပိုးသတ်ဆေးနှင့်ဆက်နွယ်သော သေဆုံးမှု ၉၉ ရာခိုင်နှုန်းသည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများတွင်ဖြစ်ပြီးပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုမှု၏ ၂၅% သာရှိသည်။ လေ့လာမှုတစ်ခုအရ ကမ္ဘာတဝှမ်းရှိသတ်သေမှုသုံးပုံတစ်ပုံတွင်ပိုးသတ်ဆေးကို မိမိကိုယ်ကို အဆိပ်သင့်ရွေးချယ်မှုနည်းလမ်းကိုဘကမ္ဘာတဝှမ်းသတ်သေ၏ တတိယတဦးတည်း၌တွေ့များနှင့် အခြားအမှုအရာတို့တွင် လူသားအများဆုံးအန္တရာယ်ဖြစ်ကြောင်း ပိုးသတ်ဆေးအမျိုးအစားများပိုမိုကန့်သတ်အကြံပြုခဲ့သည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ် epidemiological ပြန်လည်သုံးသပ်မှုသည်အထီးကျန်စိတ်ဝေဒနာနှင့် ပိုးသတ်ဆေးအချို့နှင့် ထိတွေ့မှုအကြားဆက်နွယ်မှုကို တွေ့ရှိခဲ့ရသော်လည်းသူတွင် ဆက်နွယ်မှုမှာ ကျိုးကြောင်းဆက်နွယ်မှုရှိသည်ဟုသက်သေပြရန် မလုံလောက်ကြောင်းတွေ့ရှိခဲ့သည်။ အဆိပ်အတောက်ဖြစ်စေသော ဓာတ်ဆီထုတ်ကုန်များအမြောက်အမြားကို ပတ်ဝန်းကျင်တွင် ပိုးသတ်ဆေးစွန့်ပစ်ခြင်းနှင့် emulsifiers များအဖြစ်စတင်မိတ်ဆက်သည်။ ၁၉၇၆ ခုနှစ်လေ့လာမှုတစ်ခုအရအသည်းနှင့်ဗဟိုအာရုံကြောစနစ်အပေါ် တပြိုင်နက်တည်း ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုနှင့်အတူဗိုင်းရတ်သေစေနိုင်မှုမြင့်တက်လာခြင်းသည် ယခင်ကထိုကဲ့သို့သောဓာတုပစ္စည်းများဖြင့် ဆေးကြောထားသော ငယ်ရွယ်သည့်ကြွက်များတွင်တွေ့ရှိရသည်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့နှင့်ကုလသမဂ္ဂပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာအစီအစဉ်တို့ကနှစ်စဉ်ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများမှစိုက်ပျိုးရေးလုပ်သား ၃ သန်းသည်ပိုးသတ်ဆေးများကြောင့် အဆိပ်သင့်မှုကြုံတွေ့ရပြီး ၁၈၀၀၀ ခန့်မှာသေဆုံးခဲ့သည်။ လေ့လာမှုတစ်ခုအရဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများမှ အလုပ်သမား ၂၅ သန်းခန့်သည်နှစ်စဉ် ပိုးသတ်ဆေးအဆိပ်သင့်မှုနည်းပါးနိုင်သည်။ လယ်ယာကဏ္ဍမှအပ အခြားသူများအား အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ထိန်းသိမ်းသူများ၊ မြေသားစောင့်ရှောက်သူများနှင့် fumigators အပါအဝင်ပိုးသတ်ဆေးများနှင့်ထိတွေ့မှုမှ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာဆိုးကျိုးများဖြစ်စေနိုင်သောဘေးအန္တရာယ်များစွာရှိသည်။ ဒေသတွင်း၌ နှစ်စဉ်အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃ ဘီလီယံသုံးစွဲနေသဖြင့်လက်တင်အမေရိကတွင်ပိုးသတ်ဆေးသုံးစွဲမှုကျယ်ပြန့်သည်။ လွန်ခဲ့သောဆယ်စုနှစ်နှစ်ခုအတွင်းပိုးသတ်ဆေးအဆိပ်သင့်မှုနှစ်စဉ်တိုးများလာသည်ကိုမှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့်ရောဂါဖြစ်ပွားမှု၏ ၅၀ မှ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းသည်မှတ်ပုံတင်ခြင်းမရှိဟုခန့်မှန်းရသည်။ လေ့လာမှုများအရ organophosphate နှင့် carbamate insecticides ပိုးသတ်ဆေးအဆိပ်သင့်မှုအများဆုံးသောအရင်းအမြစ်ဖြစ်ကြောင်းဖော်ပြသည်။

ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာသက်ရောက်မှုများ

တမ်းပလိတ်:အဓိကဆောင်းပါး ပိုးသတ်ဆေးများ၏ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာသက်ရောက်မှုများ ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုခြင်းသည် ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာပြဿနာများစွာကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ပက်ဖြန်းထားသောပိုးသတ်ဆေးများ ၉၈% နှင့်ပေါင်းသတ်ဆေးများ၏ ၉၅% သည်ပစ်မှတ်မဟုတ်သောမျိုးစိတ်များ၊ လေ၊ ရေနှင့် မြေဆီလွှာများ အပါအဝင်အခြားဦးတည်ရာသို့ရောက်သည်။ လေထုထဲတွင် အမှုန်များကိုလေဖြင့်သယ်ဆောင်သည့်အခါ ပိုးသတ်ဆေးများသည် လေထဲ၌ဆိုင်းငံ့ထားရခြင်းကြောင့် ၎င်းကိုညစ်ညမ်းစေနိုင်သည်။ ပိုးသတ်ဆေးများသည် ရေကိုညစ်ညမ်းစေသော အကြောင်းရင်းများအနက်မှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ အချို့သောပိုးသတ်ဆေးများသည် ဇီ၀ဓာတုညစ်ညမ်းမှုများဖြစ်ပြီးမြေဆီနှင့်ပန်းပွင့် (ဝတ်မှုန်၊ ဝတ်ရည်) ညစ်ညမ်းမှုကိုဖြစ်စေသည်။ ထို့အပြင် ခုနှစ်ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုမှုကို (အထူးသဖြင့်ငှက်)မှုန်ကူးကျဆင်းမှုဖျက်ဆီးနေရင်းဒေသများမှ ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများပံ့ပိုးမှုများကို လျော့နည်းစေခြင်းအန္တရာယ်မျိုးစိတ်အဖြစ် ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိသည်။ ပိုးမွှားများသည် ပိုးသတ်ဆေးအသစ်ပိုးသတ်ဆေးခုခံခြင်းကို ခံနိုင်ရည်ရှိလာပြီး ပိုးသတ်ဆေးအသစ်လိုအပ်သည်။ တနည်းအားဖြင့် ဆေးယဉ်ပါးမှုအားတန်ပြန်ရန် ပိုးမွှားပမာဏကိုသုံး၍ ပတ်ဝန်းကျင်ညစ်ညမ်းမှုကို ပိုမိုဆိုးရွားစေနိုင်သည်။ မြဲအော်ဂဲနစ်ညစ်ညမ်းမှုများဆိုင်ရာ စတော့ဟုမ်းကွန်ဗင်းရှင်းတွင် ယခုအများအားဖြင့် အသုံးမဝင်သော organochlorine ပိုးသတ်ဆေးများဖြစ်သော အန္တရာယ်အရှိဆုံးနှင့် မြဲမြဲဖြစ်သောအော်ဂဲနစ်ဓာတုပစ္စည်း ၁၂ မျိုးအနက် ၉ ခုကို စာရင်းပြုစုထားသည်။ ကလိုရင်းဟိုက်ဒရိုကာဘွန်ပိုးသတ်ဆေးများသည် အဆီများတွင်ပျော်ဝင်ပြီး မထွတ်သောကြောင့် သက်ရှိများသည် အစဉ်အမြဲထိန်းသိမ်းထားနိုင်သည်။ ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာချဲ့ထွင်မှု၌ ဤကလိုရင်းဟိုက်ဒရိုကာဗွန်ပိုးသတ်ဆေးများသည် အစားအစာကွင်းဆက်၏ အဆင့်တိုင်းတွင် ပိုမိုစုစည်းထားသည့်လုပ်ငန်းစဉ်ဖြစ်သည်။ အဏ္ဏဝါတိရစ္ဆာန်များအကြားပိုးသတ်ဆေးများ ငါးများ၌ပိုးသတ်ဆေးပါဝင်မှုနှုန်းမြင့်မားသည်။ ထို့အပြင် ဂေဟစနစ်ပိရမစ်ထိပ်ဆုံးရှိငါးများစားသောငှက်များနှင့် နို့တိုက်သတ္တဝါများမှာမူ ပိုမိုများပြားသည်။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဖြည်းညှင်းစွာသက်ရောက်ခြင်းဆိုသည်မှာ ပိုးသတ်ဆေးများကို ကမ္ဘာမှပူနွေးသောဒေသများ၊ အထူးသဖြင့်ပိုလန်များနှင့် တောင်ထိပ်များသို့ သယ်ယူပို့ဆောင်ခြင်းဖြစ်သည်။ အတော်လေးမြင့်မားသော အပူချိန်တွင်လေထုထဲသို့ အငွေ့ပျံစေသော ပိုးသတ်ဆေးများကို လေအားဖြင့်သိသိသာသာအကွာအဝေး (ကီလိုမီတာထောင်ပေါင်းများစွာ) သယ်ဆောင်နိုင်ပြီး အနိမ့်သောအပူချိန်ဧရိယာသို့ ရောက်သွားသည်။ အပျက်သဘောဆောင်သော သက်ရောက်မှုများကိုလျှော့ချရန်အတွက် ပိုးသတ်ဆေးများသည် ပျက်စီးခြင်း သို့မဟုတ် ပတ်ဝန်းကျင်တွင် အနည်းဆုံးမြန်မြန်ရပ်တန့်သွားစေလိုသည်။ ထိုကဲ့သို့သော ပိုးသတ်ဆေးများလှုပ်ရှားမှု သို့မဟုတ် အဆိပ်အတောက်ဖြစ်စေမှုဆုံးရှုံးခြင်းသည် ဒြပ်ပေါင်းများ၏ သဘာဝဓာတုဂုဏ်သတ္တိများနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းစဉ်များ သို့မဟုတ် အခြေအနေများကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ဓာတုဗေဒဖွဲ့စည်းပုံအတွင်းရှိ ဟလိုဂျင်များရှိနေခြင်းသည် အေရိုးဗစ်ပတ်ဝန်းကျင်တွင် ပျက်စီးမှုကိုနှေးကွေးစေသည်။ မြေဆီလွှာထဲသို့စုပ်ယူမှုသည် ပိုးသတ်ဆေးများရွေ့လျားမှုကို နှောင့်နှေးစေနိုင်သော်လည်း ပိုးမွှားများပျက်စီးစေသော ဘိုင်အိုမရရှိနိုင်မှုကိုလျှော့ချနိုင်သည်။

စီးပွားရေး

ထိခိုက်နစ်နာ	နှစ်စဉ် အမေရိကန်ကုန်ကျစရိတ်
ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး	ဒေါ်လာ ၁.၁ ဘီလီယံ
ပိုးမွှားအတွက် ပိုးသတ်ဆေးခုခံ	ဒေါ်လာ ၁.၅ ဘီလီယံ
ပိုးသတ်ဆေးများကြောင့် သီးနှံဆုံးရှုံးမှု	ဒေါ်လာ ၁.၄ ဘီလီယံ
ပိုးသတ်ဆေးများကြောင့်ငှက်ဆုံးရှုံးမှု	ဒေါ်လာ ၂.၂ ဘီလီယံ
မြေအောက်ရေညစ်ညမ်းမှု	ဒေါ်လာ ၂.၀ ဘီလီယံ
အခြားကုန်ကျစရိတ်များ	ဒေါ်လာ ၁.၄ ဘီလီယံ
စုစုပေါင်းကုန်ကျစရိတ်	ဒေါ်လာ ၉.၆ ဘီလီယံ

လေ့လာမှုတစ်ခုအရ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရှိပိုးသတ်ဆေးများကြောင့် လူသားများ၏။ ကျန်းမာရေးနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ကုန်ကျစရိတ်များကို ဒေါ်လာ ၉.၆ ဘီလီယံဟုခန့်မှန်းရသည်။ စိုက်ပျိုးရေးထုတ်လုပ်မှုတွင် ဒေါ်လာ ၄၀ ဘီလီယံခန့် ကုန်ကျသည်။ အပိုဆောင်းကုန်ကျစရိတ်များမှာ မှတ်ပုံတင်ခြင်းနှင့် ပိုးသတ်ဆေးများဝယ်ယူခြင်း စသည့်ကုန်ကျစရိတ်များဖြစ်သည်။ မှတ်ပုံတင်ခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်သည် နှစ်ပေါင်းများစွာကြာနိုင်သည်။ ကွင်းဆင်းစစ်ဆေးမှုအမျိုးအစား ၇၀ ရှိ၍ ပိုးသတ်ဆေးတစ်မျိုးအတွက် ဒေါ်လာ ၅၀ မှ ၇၀ အထိကုန်ကျနိုင်သည်။ ၂၁ ရာစုအစတွင် အမေရိကန်သည် ပိုးသတ်ဆေးများအတွက် နှစ်စဉ်ဒေါ်လာ ၁၀ ဘီလီယံသုံးစွဲခဲ့သည်။

အခြားနည်းလမ်းများ

ပိုးသတ်ဆေးများအစားထိုးရရှိနိုင်သည့် စိုက်ပျိုးခြင်းနည်းလမ်းများ၊ ဇီဝပိုးမွှားထိန်းချုပ်မှုများအသုံးပြုခြင်း (ဥပမာ) ဖာရိုမိုနုန်းနှင့် ပိုးမွှားပိုးသတ်ဆေးများ၊ မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာအင်ဂျင်နီယာနှင့် အင်းဆက်ပိုးမွှားမွေးမြူရေးတွင် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်းနည်းလမ်းများပါဝင်သည်။ အိမ်ဆောက်ထားသော စွန့်ပစ်ပစ္စည်းများကို ပိုးမွှားများအားထိန်းချုပ်ရန် နည်းလမ်းတစ်ခုအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့သည်။ ဤနည်းလမ်းများသည်လူကြိုက်များလာပြီး ရိုးရာဓာတုပိုးသတ်ဆေးများထက်ပို၍ အန္တရာယ်ကင်းသည်။ ထို့အပြင် EPA သည် အန္တရာယ်နည်းသည့် သမားရိုးကျပိုးသတ်ဆေးများအရေအတွက်တိုးများလာနေသည်ကို မှတ်ပုံတင်သည်။ အပင်များစိုက်ပျိုးခြင်းနည်းမျိုးစုံ မျိုးကွဲများပြားလာခြင်း၊ သီးနှံအလှည့်ကျပြောင်းခြင်း၊ ၎င်းတို့အားမပျက်စီးစေသည့် ပိုးမွှားများမသက်ရောက်နိုင်သော ဒေသများတွင် သီးနှံများစိုက်ပျိုးခြင်း၊ ပိုးမွှားများအနည်းဆုံးအခက်အခဲရှိသည့်အချိန်နှင့် အပင်စိုက်ပျိုးချိန်ကိုသတ်မှတ်ခြင်း၊ အစစ်အမှန်သီးနှံယူအက်စ်တွင် လယ်သမားများသည် ပိုးသတ်ဆေးဖြန်းခြင်းနှင့်တူညီသော ကုန်ကျစရိတ်ကို ရေပူဖြင့်ပက်ဖြန်းခြင်းနည်းလမ်းဖြင့် အင်းဆက်ပိုးများကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ ပိုးမွှားတိုက်ဖျက်သော အခြားသက်ရှိများကိုထုတ်လွှတ်ခြင်းသည် ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုခြင်းအတွက်စာလျှင် အခြားရွေးချယ်စရာတစ်ခုဖြစ်လာသည်။ ဤရွေ့ကားသက်ရှိများတွင် ပိုးမွှားများ၏သဘာဝအသားစား (သို့မဟုတ်) ကပ်ပါးကောင်များပါဝင်နိုင်သည်။ Entomopathogenic မှို၊ ဘက်တီးရီးယားနှင့်ဗိုင်းရပ်စ်များအပေါ်အခြေခံ၍ ဇီဝပိုးသတ်ဆေးများကို ပိုးမွှားမျိုးစိတ်များတွင် ရောဂါဖြစ်စေနိုင်သည်။ အင်းဆက်ပိုးများ၏မျိုးပွားမှုနှင့် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်းအား ပစ်မှတ်မျိုးစိတ်များမှယောက်ျားများအားပိုးသတ်ခြင်း၊ ထုတ်လွှတ်ခြင်းအားဖြင့် ၎င်းတို့အားအမျိုးသမီးများနှင့် မိတ်လိုက်သော်လည်း မျိုးဆက်များမထုတ်လုပ်နိုင်ပါ။ ဒီနည်းပညာကို ၁၉၅၈ မှာ screwworm ယင်ကောင်မှာ ပထမဆုံးအသုံးပြုခဲ့ပြီး medfly၊ သို့သော်လည်းကောင်းသည် အင်းဆက်ပိုးမွှားအမျိုးအစားအချို့အပေါ်တွင်သာ အကျိုးသက်ရောက်ပြီးအကုန်အကျများပး၍ အချိန်ကုန်သောချဉ်းကပ်မှုဖြစ်နိုင်သည်။

တွန်းထိုးကိုဆွဲနည်းဗျူဟာ

"တွန်းထိုး" ဟူသောဝေါဟာရကို ပေါင်းစပ်ပိုးမွှားစီမံခန့်ခွဲမှု (IPM) အတွက်ချဉ်းကပ်မှုအဖြစ် ၁၉၈၇ ခုနှစ်တွင် စတင်တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ဤနည်းဗျူဟာသည် အင်းဆက်ပိုးမွှားများဖြန့်ဖြူးခြင်းနှင့် ပေါများခြင်းတို့အား ကြိုးကိုင်ရန်အပြုအမူကို ပြုပြင်သည့်လှုံ့ဆော်မှုများ ရောနှောအသုံးပြုသည်။ “ တွန်းထိုး” ဆိုသည်မှာ အင်းဆက်ပိုးများကိုကာကွယ်ထားသည့် မည်သည့်အရင်းအမြစ်မှမုန်းတီးခြင်း ( သို့မဟုတ်)တားဆီးခြင်းကိုဆိုလိုသည်။ တွန်းထိုးဆိုသည်မှာ အချို့သောလှုံ့ဆော်မှုများ (semiochemical လှုံ့ဆော်မှု၊ pheromones၊အစားအသောက်ကြော်ငြာတွေ၊ အမြင်အာရုံအမြင်အာရုံလှုံ့ဆော်မှု၊ မျိုးရိုးဗီဇပြောင်းလဲပင်စသည်တို့သည် ၎င်းတို့သတ်ဖြတ်မည့်ကောက်ပဲသီးနှံများအားဖမ်းဆီးဖို့ ပိုးမွှားများကိုဆွဲဆောင်ရန်အသုံးပြုသည်။ IPM တွင် Push-Pull မဟာဗျူဟာကိုအကောင်အထည်ဖော်ရန်အတွက် ကွဲပြားခြားနားသော အစိတ်အပိုင်းများစွာပါဝင်သည်။

ကမ္ဘာတဝှမ်းလုံးရှိ push-pull ချဉ်းကပ်မှု၏ထိရောက်မှုကို စမ်းသပ်သည့်ဖြစ်ရပ်လေ့လာမှုများစွာ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ အအောင်မြင်ဆုံးသောတွန်းအားပေးနည်းဗျူဟာကို အာဖရိကတွင်ဝမ်းစာမွေးမြူရေးအတွက် တီထွင်ခဲ့သည်။ နောက်ထပ်အောင်မြင်သော ဖြစ်ရပ်မှန်လေ့လာမှုတစ်ခုမှာ ဩစတြေးလျရှိဝါဂွမ်းသီးနှံများတွင် Helicoverpa ကိုထိန်းချုပ်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ဥရောပအရှေ့အလယ်ပိုင်းနှင့်ယူနိုက်တက်စတိတ်တို့တွင် ပဲတူးကွင်းများရှိ Sitona lineatus အားထိန်းချုပ်ရာတွင်အောင်မြင်သော နည်းဗျူဟာများကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ Push-pull နည်းလမ်းကိုအသုံးပြုခြင်း၏ အားသာချက်အချို့မှာ ဓာတုပစ္စည်းများ (သို့မဟုတ်) ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာပစ္စည်းများ အသုံးပြုမှုနည်းပါးခြင်းနှင့် အင်းဆက်ပိုးမွှားများကာကွယ်ခြင်းမှ ဤထိန်းချုပ်မှုနည်းလမ်းအား ပိုမိုကောင်းမွန်စေသည်။ Push-pull မဟာဗျူဟာ၏ အားနည်းချက်အချို့သည် အိမ်ရှင်ပိုးမွှားများအပြုအမူဆိုင်ရာနှင့် ဓာတုဗေဒဆိုင်ရာ၊ ဂေဟဗေဒဆိုင်ရာသင့်လျော်သောဗဟုသုတမရှိခြင်းတို့ဖြစ်ပါက ဤနည်းလမ်းကို စိတ်ချ၍မရနိုင်ပါ။ ထို့အပြင် push-pull နည်းလမ်းသည် လူကြိုက်များသော IPM လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုနည်းလမ်း မဟုတ်သောကြောင့် မှတ်ပုံတင်ခြင်းအတွက်ကုန်ကျစရိတ်များသည် မြင့်မားသည်။

ထိရောက်မှု

အချို့သက်သေ အထောက်အထားများအရပိုးသတ်ဆေးများ အသုံးပြုခြင်းသည် ဓာတုပစ္စည်းများ အသုံးပြုခြင်းကဲ့သို့ပင် တူညီသောထိရောက်မှုရှိနိုင်သည်ဟု ဖော်ပြသည်။ ဥပမာအားဖြင့် ဆွီဒင်နိုင်ငံသည် ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုမှုကို ထက်ဝက်ခန့်လျှော့ချပြီး သီးနှံများကို လျှော့ချနိုင်ခဲ့သည်။ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံရှိလယ်သမားများသည် လယ်ကွင်းများတွင်ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုမှုကို ၆၅ ရာခိုင်နှုန်းလျှော့ချခဲ့ပြီး ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းသီးနှံများ တိုးပွားလာသည်။ ဖလော်ရီဒါမြောက်ပိုင်းရှိ ပြောင်းဖူးလယ်ယာများကိုလေ့လာမှုအရ လယ်ယာမြေများအတွက် ကာဗွန်နှင့်နိုက်ထရိုဂျင်အချိုးအစားရှိသော စွန့်ပစ်ပစ္စည်းများအား အပင်ကပ်ပါးပိုးမွှားများ၏ လူဦးရေကိုလျှော့ချရန်နှင့် သီးနှံအထွက်နှုန်းတိုးမြှင့်ရာတွင် အလွန်ထိရောက်ကြောင်း၊ လေ့လာမှု၏အကျိုးသက်ရောက်မှု ၂၁၂% သည်ရေရှည်ဖြစ်ပြီး လေ့လာမှု၏တတိယရာသီမတိုင်ခင်အထိ ပေါ်ထွက်လာခြင်းမရှိပါ။ သို့သော်ပိုးသတ်ဆေးခံနိုင်ရည်မှာ တိုးများလာနေသည်။ ၁၉၄၀ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်လယ်သမားများသည် ပိုးမွှားများ ကြောင့် ၎င်းတို့၏ ကောက်ပဲသီးနှံ၏ ၇% သာ ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။ ပိုးသတ်ဆေးများ ပိုမိုအသုံးပြုနေသော်လည်း ၁၉၈၀ ပြည့်လွန်နှစ်များ မှစ၍ ၁၃% အထိ အရှုံးပေါ်ခဲ့သည်။ အင်းဆက်နှင့်ပေါင်းပင်မျိုးစိတ် ၅၀၀ မှ ၁၀၀၀ အကြား ၁၉၄၅ ခုနှစ်မှစ၍ ပိုးသတ်ဆေးကိုခံနိုင်ရည်ရှိသည်။

အမျိုးအစားများ

ပိုးသတ်ဆေးများကို ၎င်းတို့ထိန်းချုပ်သော ပိုးမွှားအမျိုးအစားအရ မကြာခဏရည်ညွှန်းလေ့ရှိသည်။ ပိုးမွှားများကို ဇီဝဆွေးမြေ့ပျက်စီးစေသော ပိုးသတ်ဆေးများအဖြစ်လည်း စဉ်းစားနိုင်သည်။ ၎င်းသည်ပိုးမွှားများနှင့် အခြားသတ္တဝါများအား အန္တရာယ်ကင်းသောဒြပ်ပေါင်းများအဖြစ်သို့ ဖြိုခွဲခြင်း (သို့မဟုတ်) ဇီဝဆွေးမြေ့ပျက်စီးစေသော ပိုးသတ်ဆေးများဟုလည်းခေါ်နိုင်သည်။ ၎င်းသည် အစားအစာကွင်းဆက်တွင် စုဆောင်းခြင်းနှင့် စားနပ်ရိက္ခာကွင်းဆက်၏ထိပ်တွင် သားကောင်ငှက်များကိုသတ်ဖြတ်ခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ ပိုးသတ်ဆေးများအကြောင်းစဉ်းစားရန်နောက်ထပ်နည်းလမ်းတစ်ခုမှာ ဓာတုပိုးသတ်ဆေးများဖြစ်သည်ကို စဉ်းစားခြင်းဖြစ်သည်။

ပိုးသတ်ဆေး

Neonicotinoids နီကိုတင်းမှဓာတုဗေဒအလားတူ အာရုံကြောတက်ကြွပိုးသတ်ဆေးတစ်လူတန်းစားဖြစ်ကြသည်။ neonicotinoid မိသားစုမှ Imidacloprid သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင်အများဆုံးအသုံးပြုသော ပိုးသတ်ဆေးဖြစ်သည်။ ၁၉၉၀ ပြည့်လွန်နှစ်များနှောင်းပိုင်းတွင် neonicotinoids များသည်ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အကျိုးသက်ရောက်မှုများအပေါ် ပိုမိုစိစစ်လေ့လာမှုပြုခဲ့ပြီး အင်းဆက်ပိုးမွှားများ လျော့နည်းလာခြင်းကြောင့် ပျားနှင့်ပျားအုံကိုလိုနီပြိုကျမှုရောဂါ (CCD) နှင့်၊ ငှက်များဆုံးရှုံးခြင်းအပါအဝင် ဂေဟစနစ်ဆိုးကျိုးများနှင့်ဆက်စပ်သည့် လေ့လာမှုများပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် ဥရောပသမဂ္ဂနှင့် အီးယူမဟုတ်သော နိုင်ငံအချို့သည် အချို့သောနီယိုနိုနိုတိုနွိုက်များသုံးစွဲခြင်းကို ကန့်သတ်ခဲ့သည်။ Organophosphate နှင့် ကာဘမ်ပိုးသတ်ဆေးများတွင် အလားတူလုပ်ဆောင်မှုမျိုးရှိသည်။ သူတို့ဟာ အာရုံကြော synapses မှာ acetylcholinesterase လှုပ်ရှားမှု acetylcholine ထိန်းညှိသော အင်ဇိုင်းကမောက်ကမဖြစ်စေရန် ပစ်မှတ်ပိုးမွှားနှင့် Nonပစ်မှတ်သက်ရှိ ဦးနှောက်အာရုံကြောစနစ်ကို အကျိုးသက်ရောက်စေသည်။ ဒီအတားစီးထားတဲ့ Synaptic acetylcholine အတွက်တိုးနှင့် parasympathetic ဦးနှောက်အာရုံကြောစနစ်၏ ကျော်လွန်မှုဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ၂၀ ရာစုအလယ်ပိုင်းတွင် ပထမဆုံးတီထွင်ခဲ့သော ဤပိုးသတ်ဆေးများသည် အလွန်အဆိပ်သင့်သည်။ အတိတ်တွင် အများအားဖြင့် အသုံးပြုလေ့ရှိသော်လည်း ဓာတုဗေဒအဟောင်းများသည် သူတို့၏ကျန်းမာရေးနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာသက်ရောက်မှုများ ဥပမာ DDT, chlordane နှင့် toxaphene ကြောင့် ဈေးကွက်ထဲမှဖယ်ထုတ်ခြင်းခံခဲ့ရသည်။ သို့သော် များစွာသော organophosphates သည် ပတ်ဝန်းကျင်တွင် မတည်မြဲပါ။ Pyrethroid ပိုးသတ်ဆေးများကို chrysanthemums တွင် တွေ့နိုင်သောသဘာဝအရ ပိုးသတ်ဆေးကျောက်တုံးဒြပ်စင်ပုံစံအဖြစ် တီထွင်ခဲ့သည်။ သူတို့က သူတို့ရဲ့ပတ်ဝန်းကျင်တည်ငြိမ်မှုကို တိုးမြှင့်ဖို့ပြုပြင်မွမ်းမံခဲ့ကြသည်။ အချို့သော ဒြပ်ပေါင်းအူထရိုအိုက်များသည် အာရုံကြောစနစ်ကို အဆိပ်ဖြစ်စေသည်။

ပေါင်းသတ်ဆေး

ပေါင်းပင်ထိန်းချုပ်မှုအတွက် sulfonylureas အမြောက်အမြားကို amidosulfuron, flazasulfuron, metsulfuron-methyl, rimsulfuron, sulfometuron-methyl, terbacil, nicosulfuron နှင့် triflusulfuron-methyl အပါအဝင်ပေါင်းပင်ထိန်းချုပ်မှုအတွက် စီးပွားဖြစ်ရောင်းချခဲ့သည်။ ဤအရွေ့ကား ကျယ်ပြန့်ရောင်စဉ်ပေါင်းသတ်ဆေးများဖြစ်ကြ၏ အင်ဇိုင်း acetolactate synthase တားစီးခြင်းအားဖြင့်အပင်ပေါင်းပင် (သို့မဟုတ်) ပိုးမွှားသတ်ပစ်သည်။ ၁၉၆၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတွင်သီးနှံကာကွယ်ရေးဓာတုပစ္စည်း ၁ ကီလိုဂရမ် / ဟက်တာ (၀.၈၉ ပေါင် / reက) ကိုသာမန်အားဖြင့် အသုံးပြုခဲ့သည်။ sulfonylureates များသည် တူညီသောအကျိုးသက်ရောက်မှုကိုရရှိရန် ပစ္စည်း ၁ ရာခိုင်နှုန်းမျှသာ ခွင့်ပြုသည်။

ဇီဝပိုးသတ်ဆေး

တမ်းပလိတ်:အဓိကဆောင်းပါးဇီဝပိုးသတ်ဆေး ဇီဝပိုးသတ်ဆေးများသည် တိရစ္ဆာန်များ၊ အပင်များ၊ ဘက်တီးရီးယားများနှင့် ဓာတ်သတ္တုအချို့ကဲ့သို့သောဘသဘာဝပစ္စည်းများမှရရှိသောပိုးသတ်ဆေး အမျိုးအစားများဖြစ်သည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ကိုလာရေနံနှင့် မုန့်ဖုတ်ဆိုဒါများသည်ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုခြင်းနှင့် biopesticides များဖြစ်သည့် ဇီဝပိုးသတ်ဆေးများကို အဓိကအတန်းသုံးမျိုးခွဲသည်။

• ဘက်တီးရီးယား၊ entomopathogenic မှို (သို့) ဗိုင်းရပ်စ်များပါဝင်သည့် ပိုးမွှားများပိုးသတ်ဆေးများ တစ်ခါတစ်ရံတွင် ဘက်တီးရီးယားများ (သို့မဟုတ်) မှိုများထုတ်လုပ်သော metabolites များပါဝင်သည်။ Entomopathogenic nematodes များသည် များစွာသော ဆဲလ်များဖြစ်သော်လည်း ပိုးမွှားပိုးသတ်ဆေးများအဖြစ် မကြာခဏသတ်မှတ်ကြသည်။
• ဇီဝဓာတုဗေဒပိုးသတ်ဆေးများ (သို့မဟုတ်) ဆေးဖက်ဝင်အပင်များသည် သဘာဝအားဖြင့်ပိုးမွှားများနှင့်ပို းမွှားရောဂါများကို ထိန်းချုပ်သည့်အရာများဖြစ်သည်။
• အပင်ဖြင့်ပေါင်းစပ်ထားသော ကာကွယ်ခြင်း (PIPs) သည် အခြားမျိုးစိတ်များမှ မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ ပစ္စည်းမျိုးဗီဇသီးနှံများတွင် ထည့်သွင်းထားသည်။ အထူးသဖြင့် ဥရောပနိုင်ငံအတော်များများတွင် ၎င်းတို့အသုံးပြုမှုသည်ဘအငြင်းပွားဖွယ်ရာဖြစ်သည်။

ပိုးမွှားအမျိုးအစားအားဖြင့်ခွဲခြား

ပိုးမွှားအမျိုးအစားနှင့်ဆက်စပ်သော ပိုးသတ်ဆေးများမှာ

အမျိုးအစား	လှုပ်ရှားမှု
Algicides	ရေကန်များ၊ တူးမြောင်းများ၊ ရေကူးကန်များ၊ ရေလှောင်ကန်များနှင့် အခြားနေရာများရှိ ရေညှိများကို ထိန်းချုပ်ပါ။
Antifouling အေးဂျင့်များ	လှေအောက်ခြေကဲ့သို့သော ရေအောက်မျက်နှာပြင်များနှင့် သက်ဆိုင်သည့်သက်ရှိများကို သတ်ပစ်ပါ။
ပိုးမွှား	ဘက်တီးရီးယားနှင့် ဗိုင်းရပ်စ်များကဲ့သို့ သေးငယ်သောဇီ၀သက်ရှိများကိုသတ်ပစ်ပါ။
Attractants	ပိုးမွှားများကိုဆွဲဆောင်ပါ။ (သို့သော်ဆွဲဆောင်သူအဖြစ် အသုံးပြုသောအခါ အစားအစာကို ပိုးသတ်ဆေးအဖြစ်မသတ်မှတ်ရပါ။ )
ဇီဝပိုးသတ်ဆေး	ဇီဝပိုးသတ်ဆေးများသည်တိရစ္ဆာန်များ၊ အပင်များ၊ ဘက်တီးရီးယားများနှင့် အချို့သောသတ္တုဓာတ်များကဲ့သို့သော သဘာဝပစ္စည်းများမှရရှိသော ပိုးသတ်ဆေးအမျိုးအစားများဖြစ်သည်။
ပိုးသတ်ဆေး	သေးငယ်သော ဇီဝသက်ရှိများကို သတ်ပစ်ပါ။
ပိုးသတ်ဆေး နှင့် သန့်ရှင်းရေး	သက်မဲ့အရာဝတ္ထုများပေါ်တွင် ရောဂါဖြစ်စေသော အဏုဇီဝသက်ရှိများကို သတ်ပစ်ခြင်း( သို့မဟုတ်) ခုတ်လှဲခြင်း။
မှို	မှိုများကိုဖျက်ပါ အနာ၊ မှိုနှင့်သံချေးများအပါအဝင်..
Fumigants	အဆောက်အအုံများ (သို့မဟုတ်) မြေဆီလွှာရှိပိုးမွှားများကို ဖျက်ဆီးရန်ဓာတ်ငွေ့ (သို့မဟုတ်) အငွေ့များထုတ်လုပ်သည်။
ပေါင်းသတ်ဆေး	ပေါင်းပင်များနှင့်အခြားအပင်များကို မလိုချင်သောနေရာတွင် ခုတ်ပစ်ပါ။
ပိုးသတ်ဆေး	အင်းဆက်ပိုးမွှားများနှင့် အခြား arthropods ကိုသတ်ပါ။
Miticides	အပင်နှင့်သတ္တဝါများကိုစားသည့် သွင်းဆေးများကိုသတ်ပါ။
ပိုးမွှားပိုးသတ်ဆေး	အသေသတ်ခြင်း၊ တားဆီးခြင်း (သို့မဟုတ်) ထွက်စေသည့် ပိုးမွှားများကိုသတ်ပါ။
Molluscicides	ခရုနှင့်ပက်ကျိကိုသတ်ပါ။
Nematicides	ပိုးမွှားများကိုသေစေပါတီကောင်ကဲ့သို့စက်ရုံအမြစ်များပေါ်ကြောင်းသက်ရှိ
Ovicides	အင်းဆက်ပိုးများနှင့် သွင်းဥကိုဖျက်စီးပါ။
Pheromones	ဇီဝဓာတုပစ္စည်းများသည် အင်းဆက်ပိုးများ၏အပြုအမူကို အနှောင့်အယှက်ပေးလေ့ရှိသည်။
တွန်းလှန်	ပိုးမွှားများ ဥပမာခြင်ကဲ့သို့ပိုးမွှားများကို တွန်းလှန်ပါ။
Rodenticides	ကြွက်နှင့်အခြားတိရစ္ဆာန်များကို ထိန်းချုပ်ပါ
Slimicides	ရေညှိများ၊ ဘက်တီးရီးယားများ၊ မှိုများနှင့်ရေညှိမှိုများကဲ့သို့ရေညှိထုတ်လုပ်သည့် သေးငယ်သောဇီဝသက်ရှိများကိုသတ်ပစ်ပါ။

နောက်ထပ်အမျိုးအစားများ

ပိုးသတ်ဆေးဟူသောဝေါဟာရတွင် ဤအရာများပါဝင်သည်။

• Defoliants: များသောအားဖြင့် စပါးရိတ်ရာကာလကိုလွယ်ကူစေရန် အပင်မှအရွက်များ (သို့မဟုတ်) အခြားသစ်ရွက်များကို ဖယ်ရှားစေသည်။
• အညစ်အကြေးများမလိုချင်သော အပင်များကဲ့သို့သော သက်ရှိတစ်သျှူးများအား ခြောက်သွေ့အောင်မြှင့်တင်ပါ။
• အင်းဆက်ပိုးမွှားတိုးတက်မှုနှုန်းအားပြိုင်မှု အထိတ်လန့်အရွယ်ရောက်မှ pupal ဇာတ်စင်ကနေရင့်ကျက် (ဒါမှမဟုတ်) အင်းဆက်ပိုးမွှား၏ အခြားဘဝဖြစ်စဉ်များနှောင့်ယှက်။
• အပင်ကြီးထွားမှုအားပြိုင်မှု ဓာတ်မြေဩဇာသို့အခြားအပင်မှအာဟာရများမပါဝင်သောအပင်များ၏ကြီးထွားမှု၊ ပန်းပွင့်မှုသို့မဟုတ်မျိုးပွားမှုနှုန်းကိုပြောင်းလဲစေသောအရာများ။
• မြေဆီဩဇာဓာတုပေါ်မူတည်၍ အပင်နှင့်သတ္တဝါအားလုံး၏ ကြီးထွားမှုကို ယာယီ (သို့မဟုတ်) အမြဲတမ်းတားဆီးပေးသောဓာတုပစ္စည်းမြေဆီလွှာ ပိုးသတ်ဆေးပိုးသတ်ဆေးအဖြစ်မှတ်ပုံတင်ရမည်ဖြစ်သည်။
• သစ်သားထိန်းသိမ်းခြင်းသစ်များကို အင်းဆက်ပိုးမွှားများ၊ မှိုနှင့်အခြားပိုးမွှားများကိုခံနိုင်ရည်စေရန်အသုံးပြုကြသည်။

စည်းမျဉ်း

နိုင်ငံတကာ

နိုင်ငံအတော်များများတွင် ပိုးသတ်ဆေးများကိုအစိုးရအေဂျင်စီတစ်ခုကရောင်းချရန်နှင့် အသုံးပြုရန်အတည်ပြုရမည်။

ဥရောပ၌ ဥရောပသမဂ္ဂဥပဒေပြဋ္ဌာန်းမျိုးရိုးဗီဇနှောင့်အယှက်များဖြစ်ကြပြီးမြဲbioaccululative နှင့်အဆိပ် (PBT) (သို့မဟုတ်) အလွန်စွဲမြဲသောသူတို့အားအပါအဝင် အဆိပ်အတောက်ဖြစ်စေသည့်ပိုးသတ်ဆေးများအသုံးပြုခြင်းကိုညတားမြစ်အတည်ပြုခဲ့သည်။ အီးယူအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအားလုံးတွင် ပိုးသတ်ဆေးများအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေးကို တိုးမြှင့်စေရန်အတွက် အလွန် bioaccululable (vPvB) နှင့် အစီအမံများကို အတည်ပြုခဲ့သည်။ ပိုးသတ်ဆေးဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများသည် တစ်နိုင်ငံနှင့်တစ်နိုင်ငံညကွဲပြားသော်လည်း ၎င်းတို့အသုံးပြုထားသောပိုးသတ်ဆေးများနှင့် ထုတ်ကုန်များကိုဘနိုင်ငံတကာနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင်ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားသည်။ နိုင်ငံများအကြားစည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့် ကိုက်ညီမှုမရှိခြင်းကိုကိုင်တွယ်ရန် ကုလသမဂ္ဂစားနပ်ရိက္ခာနှင့်စိုက်ပျိုးရေးအဖွဲ့၏ ညီလာခံတစ်ခုမှ ကိုယ်စားလှယ်များသည် ၁၉၈၅ ခုနှစ်တွင်ဘပိုးမွှားစည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများကို စေတနာအလျောက်စံနှုန်းများ ဖန်တီးရန်အတွက်ပိုးသတ်ဆေးများဖြန့်ဖြူးခြင်းနှင့် အသုံးပြုခြင်းဆိုင်ရာ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကျင့်ဝတ်စည်းကမ်းကို ချမှတ်ခဲ့သည်။ ကျင့်ထုံးကို ၁၉၉၈ နှင့် ၂၀၀၂ တွင် အသစ်ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ FAO ကဒီဥပဒေဟာ ပိုးသတ်ဆေးအန္တရာယ်နဲ့ပတ်သက်လို့ အသိအမြင်မြင့်မားစေပြီး ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုမှုကို ကန့်သတ်ချက်မရှိပဲ နိုင်ငံအရေအတွက်ကိုလျော့ကျစေတယ်လို့ဆိုထားပါတယ်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပိုးသတ်ဆေးကုန်သွယ်မှုစည်းမျဉ်းကိုတိုးတက်စေရန် နောက်ထပ်ကြိုးပမ်းမှုသုံးခုမှာ ကုလသမဂ္ဂအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာ၊ ဓာတုပစ္စည်းများဆိုင်ရာ၊ သတင်းအချက်အလက်ဖလှယ်ခြင်းဆိုင်ရာ၊ ယူအဲန်လန်ဒန်လမ်းညွှန်နှင့် ကုလသမဂ္ဂ Codex Alimentarius ကော်မရှင်တို့ဖြစ်သည်။ ပိုးသတ်ဆေးများဝယ်ရောင်းဝယ်သော နိုင်ငံများအကြား ကြိုတင်အသိပေးအကြောင်းကြားထားသော သဘောတူညီမှုတည်ရှိမှုသည်။ ယခင်နိုင်ငံများအနေဖြင့်ပါဝင်သည့် နိုင်ငံများအကြား အများအားဖြင့် ပိုးသတ်ဆေးအကြွင်းအကျန်များအတွက် ယူနီဖောင်းစံနှုန်းများကို ဖန်တီးရန်ကြိုးပမ်းနေသည်။ ပိုးသတ်ဆေးအန္တရာယ် ကင်းရှင်းရေးပညာရေးနှင့်ပိုးသတ်ဆေးလျှောက်ထားသူများ၏ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများသည် အများပြည်သူအားပိုးသတ်ဆေးအလွဲသုံးစားမှုမှ ကာကွယ်ရန်ဒီဇိုင်းပြုလုပ်ထားသော်လည်း အလွဲသုံးစားမှုအားလုံးကို မဖယ်ရှားပါ။ ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုမှုကိုလျှော့ချခြင်းနှင့် အဆိပ်သင့်စေသော ပိုးသတ်ဆေးများကို ရွေးချယ်ခြင်းသည်ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုခြင်းကြောင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်အပေါ် အန္တရာယ်များကို လျှော့ချနိုင်သည်။ ပေါင်းစပ်ပိုးမွှားနှိမ်နင်းရေးစီမံခန့်ခွဲမှု၊ ပိုးမွှားများကိုထိန်းချုပ်ရ န်နည်းလမ်းများစွာအသုံးပြုခြင်းသည် ကျယ်ပြန့်လာပြီး အင်ဒိုနီးရှား၊ တရုတ်၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ ယူအက်စ်၊ IPM သည် ဂေဟစနစ်အပေါ်လုပ်ဆောင်မှု၏ ပိုမိုကျယ်ပြန့်သောသက်ရောက်မှုများကို အသိအမှတ်ပြုရန်ကြိုးပမ်းသည်။ ကျန်းမာရေးနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အန္တရာယ်များကို လျှော့ချရန်ရည်ရွယ်သော ဇီဝဗေဒနှင့်ရုက္ခဗေဒဆိုင်ရာထုတ်ကုန်များနှင့် အခြားနည်းလမ်းများအပါအဝင် ပိုးသတ်ဆေးအသစ်များကို ဖော်ထုတ်လျက်ရှိသည်။ ထို့အပြင်ဘခုနှစ်လျှောက်ထား အခြားရွေးချယ်စရာ ထိန်းချုပ်မှုစဉ်းစားခြင်းနှင့် ဓာတုပိုးသတ်ဆေးများအသုံးပြုမှုကို လျှော့ချကြောင်းနည်းလမ်းများချမှတ်ရန် အားပေးလျက်ရှိသည်။ ပိုးသတ်ဆေးများကို သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ပိုမိုအဆင်ပြေစေမည့် တိကျသောပိုးမွှားတစ်သက်တာ၏ သက်တမ်းကိုရည်မှန်းသည်။ (ဥပမာအားဖြင့်) အာလူးမှထုတ်ယူသော ဓာတုဓာတ်တစ်မျိုးအားအာလူး cyst nematodes သည် ၎င်းတို့၏အကာအကွယ်စင်များမှ ထွက်ပေါ်လာသည်။ သူတို့ကအာလူးကိုစားပြီး ကောက်ပဲသီးနှံတွေကိုဖျက်ဆီးတယ်။ အလားတူဓာတုပစ္စည်းကိုအာလူးမစိုက်ပျိုးမီ လယ်ကွင်းများသို့စောစောစီးစီး အသုံးပြုနိုင်သည်။

အမေရိကန်

ယူအက်စ်တွင်အန္တရာယ်ရှိသောပေါင်းသတ်ဆေးများအသုံးပြုရန်ပြင်ဆင်ခြင်း

ယူနိုက်တက်စတိတ်တွင်သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကာကွယ်ရေးအေဂျင်စီ (EPA) သည်ဖက်ဒရယ်ပိုးသတ်ဆေး၊ ဖန်းဂတ်စ်နှင့်ရူဒီဒီတီဒစ်အက်ဥပဒေ (FIFRA) နှင့်စားနပ်ရိက္ခာအရည်အသွေးကာကွယ်ရေးအက်ဥပဒေ (FQPA) အရ ပိုးသတ်ဆေးများကို ထိန်းညှိရန်တာဝန်ရှိသည်။

ပစ္စည်းအသုံးပြုရန် လုံခြုံသောအခြေအနေများနှင့် ရည်ရွယ်ထားသောပိုးမွှားများအား ထိရောက်စွာကာကွယ်နိုင်ရန်အတွက် လေ့လာမှုများပြုလုပ်ရမည်။ EPA သည် ပိုးသတ်ဆေးများကို ဤထုတ်ကုန်များမှ လူသားများနှင့်ပတ်ဝန်းကျင်ကို ဆိုးကျိုးသက်ရောက်စေခြင်းမရှိစေရန် ကလေးသူငယ်များ၏ ကျန်းမာရေးနှင့်ဘေးကင်းရေးကို အလေးထားသည်။ ၁၉၈၄ ခုနှစ်နိုဝင်ဘာလမတိုင်မီက ထုတ်လုပ်ခဲ့သောပိုးသတ်ဆေးများသည် လက်ရှိသိပ္ပံနှင့်စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့် ကိုက်ညီရန်အတွက် ပြန်လည်အကဲဖြတ်ခြင်းခံရသည်။ မှတ်ပုံတင်ထားသောပိုးသတ်ဆေးများအားလုံး သင့်လျော်သောစံနှုန်းများနှင့်ကိုက်ညီစေရန် ၁၅ နှစ်တစ်ကြိမ်ပြန်လည်သုံးသပ်သည်။ မှတ်ပုံတင်ခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်အတွင်း တံဆိပ်တစ်ခုကိုဖန်တီးသည်။ ဘေးကင်းလုံခြုံမှုကန့်သတ်ချက်များအပြင် ပစ္စည်းကိုသင့်လျော်စွာအသုံးပြုရန် လမ်းညွှန်တွင်တံဆိပ်ပါရှိသည်။ အဆိပ်သင့်မှုအပေါ် အခြေခံ၍ ပိုးသတ်ဆေးများကို အဆိပ်အတောက်ဖြစ်စေသော အတန်းအစားတွင် ခွဲခြားသတ်မှတ်သည်။ ပိုးသတ်ဆေးများသည် ယူနိုက်တက်စတိတ်တွင် မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲပြီးနောက်စမ်းသပ်မှုအရှိဆုံး ဓာတုပစ္စည်းများဖြစ်သည်။ ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော သက်ရောက်မှုများကို ဆုံးဖြတ်ရန် အစားအစာအတွက်အသုံးပြုသူများသည် စမ်းသပ်မှု ၁၀၀ ကျော် လိုအပ်သည်။ အချို့သောပိုးသတ်ဆေးများကို အများပြည်သူသို့ရောင်းချရန် အလွန်အမင်းအန္တရာယ်ရှိသည်ဟုသတ်မှတ်ထားပြီး၊ စစ်ဆေးမှုပြီးပြီအသိအမှတ်ပြုလျှောက်ထားသူများသာ ကန့်သတ်ထားသောပိုးသတ်ဆေးများအသုံးပြုခြင်းကို ဝယ်ယူနိုင်သည်။ ဤမှတ်တမ်းများကို ဝန်ထမ်းများနှင့် ပြည်နယ် (သို့မဟုတ်) နယ်မြေသဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းထိန်းသိမ်းရေးအေဂျင်စီများအတွက် ရရှိနိုင်ရမည်။ EPA အပြင် အမေရိကန်စိုက်ပျိုးရေးဌာန (USDA) နှင့်အမေရိကန်အစားအစာနှင့် ဆေးဝါးစီမံခန့်ခွဲမှုဌာန (FDA) တို့က သီးနှံများပေါ်တွင် (သို့မဟုတ်) ခွင့်ပြုထားသော ပိုးသတ်ဆေးအကြွင်းအကျန်အဆင့်အတန်းကို သတ်မှတ်ထားသည်။ EPA သည် ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုခြင်း၊ လူ့ကျန်းမာရေးအပါအဝင် ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာသက်ရောက်မှုများနှင့် ဆက်နွှယ်မှုရှိနိုင်သည်ကိုကြည့်ရှုသည်။ ထို့အပြင် ယူအက်စ် EPA သည်အမျိုးသားကျန်းမာရေးကောင်စီ၏ အဆင့်လေးဆင့်ဖြစ်သည့် လူကျန်းမာရေးကိုအကဲဖြတ်ခြင်းအတွက် အသုံးပြုသည်။

မကြာသေးမီက Kaua'i ကောင်တီ (Hawai'i) သည်ပိုးသတ်ဆေးများနှင့် GMOs များနှင့်သက်ဆိုင်သောခရိုင်၏ ကုဒ်အခန်း ၂၂ တွင် ဆောင်းပါးတစ်ခုကိုထည့်သွင်းရန် ဘီလ်အမှတ် ၂၄၉၁ ကို အတည်ပြုခဲ့သည်။ ဤဥပဒေကြမ်းသည် Kaua'i ရှိ ဒေသခံရပ်ရွာလူထုများအား ၎င်းတို့၏ကုန်ပစ္စည်းများကို စမ်းသပ်သည့် ကြီးမားသောပိုးသတ်ဆေးကုမ္ပဏီများအား အကာအကွယ်ပေးသည်။