မက္ကင်းနစ်

မက္ကင်းနစ် (အင်္ဂလိပ်: Mechanics; ရှေးဟောင်းဂရိ: μηχανική) သည် ဒြပ်ဝတ္တုကို အား သို့မဟုတ် အရွေ့ သက်ရောက်သောအခါ ၎င်း၏ အပြုအမူ နှင့် ၎င်းတို့၏ ပတ်ဝင်းကျင် တို့ကို အကျိုးသက်ရောက်မှု တို့နှင့်ဆိုင်သော ရူပဗေဒ၏ ဂိုဏ်းကွဲတစ်ခုဖြစ်သည်။ ခေတ်သစ် မော်ဒန် အစတွင် ဂယ်လီလီယို၊ ကပ်ပလာ၊ အထူးသဖြင့် နယူတန် တို့က မူလလက်ဟောင်း မက္ကင်းနစ် (classical mechanics) ခေါ် နည်းကို မျိုးစေ့ချပေးခဲ့သည်။

မက္ကင်းနစ်၏ ဘာသာခွဲများ

မူလလက်ဟောင်းနှင့် ကွန်တမ်

အဓိကအားဖြင့် မက္ကင်းနစ် ကို မူလလက်ဟောင်း မက္ကင်းနစ် နှင့် ကွန်တမ် မက္ကင်းနစ် (quantum mechanic) ဟူ၍ ခွဲခြားထားသည်။

သမိုင်းတွင် မူလလက်ဟောင်း မက္ကင်းနစ် သည် ဦးစွာပေါ်လာပြီး ကွန်တမ် မက္ကင်းနစ် သည် အသစ်စက်စက် တည်ထွန်းမှု ဖြစ်သည်။ မူလလက်ဟောင်း မက္ကင်းနစ်သည် နယူတန် ရေးခဲ့သော Principia Mathematica တွင်ပါသော ရွေ့လျားမှု နိယာမများ (Laws of motion) ကို အခြေခံပြီး ကွန်တမ် မက္ကင်းနစ်သည် ၁၉၀၀ ထိ မပေါ်သေးပေ။ နှစ်ခုစလုံးသည် သဘာဝ ရုပ်ဝတ္တု သဘောတရား ကို တစ်နည်းတစ်ဖုံအား ဖြင့် အတူတကွ ပေါင်းစပ်ဖြေရှင်းလျက်ရှိသည်။ မူလလက်ဟောင်း မက္ကင်းနစ်ကို တိကျမှု တွင်အခြေခံသော ပုံစံ အသွင်ဖြင့် ရှုမြင်ခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းတိကျမှုကို အရင်းခံသောကြောင့်ပင် သင်္ချာ သီအိုရီများ တွင်တွင် သုံးခြင်း ဖြစ်သကဲ့သို့ မှန်မမှန်ကို လက်တွေ့ လုပ်ဆောင်ရခြင်းပင်ဖြစ်သည်။

ကွန်တမ် မက္ကင်းနစ်သည် ပို၍ ကျယ်ပြန့်ပြီး မူလလက်ဟောင်း မက္ကင်းနစ် နည်းစဉ်များကို အသုံးချသလို အနေအထားအလိုက် ကန့်သတ်မှုများလည်းရှိပေသည်။ တန်ပြန်သက်ရောက်ခြင်း သဘော (correspondence principle) အရ အရာဝတ္တု နှစ်ခုတို့အကြား ဆန့်ကျင်ခြင်း ကွဲလွဲခြင်း မရှိသလို အခြေအနေ တစ်ခုကြောင့်ပင် တည်ရှိခြင်း ဖြစ်သည်။ ကွန်တမ် မက္ကင်းနစ်သည် မူလလက်ဟောင်း မက္ကင်းနစ် ကို အခြေခံ ကျကျ ကျော်လွန်ပြီး မော်လီကျူလာ သို့ အက်တမ် တို့ကို ရှင်းရာတွင် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည်။ သို့သော် မူလလက်ဟောင်း မက္ကင်းနစ် သည် အကြီးစား ဖြစ်ပျက်ခြင်းများကို ရှင်းလင်းရာတွင် လုံလောက်သကဲ့သို့ ကွန်တမ် မက္ကင်းနစ် ရှင်းလျှင်လည်း မဖြစ်နိုင်သောကြောင့် မူလလက်ဟောင်းကြီးမှာ ကောင်းကောင်းကြီး အသုံးဝင်လျက်ရှိသည်။

အိုင်စတိုနီရမ် နှင့် နယူတိုနီရမ်

မူလလက်ဟောင်းနှင့် ကွမ်တမ် ကွာသကဲ့သို့ အိုင်စတိုင်း၏ အထူး သီအိုရီများ သည် နယူတန် နှင့် ဂလီလီယို တို့၏ မက္ကင်းနစ် ကိုချဲ့ထွင်စေပြီး ထိုနှစ်ပိုင်းကို အခြေခံကျကျ ပေါင်းထားပြန်သည်။ ထို့အပြင် အလင်းအလျင် ကို မကျော်နိုင်သော်လည်း အလင်း အလျင်နားကပ်သော အရာဝတ္တုများ အတွက် အိုင်းစတိုင်း၏ သီအိုရီများက ပို၍ အရေးပါသည်။