အဆိုပါ မစ်ဆူဘီရှီ G4M သည်အမြွှာအင်ဂျင်၊ကုန်းပေါ်အခြေစိုက် အလတ်စားဗုံးကြဲလေယာဉ်၊ ယခင်က မစ်ဆူဘီရှီလေယာဉ်ကုမ္ပဏီ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု မစ်ဆူဘီရှီ Heavy Industries,နှင့် ဂျပန်အင်ပါယာရေတပ် (၁၉၄၀ ကနေ ၁၉၄၅)။ ၎င်း၏တရားဝင်အမည်မှာ Mitsubishi Navy Type 1 attack bomber (一式陸上攻撃機, 一式陸攻 Ichishiki rikujō kōgeki ki, Isshikirikukō?) ဂျပန်ရေတပ်မှလေယာဉ်မှူးများက("Ye Xun" သို့"ဆေးပြင်းလိပ်" ၎င်းသည် စာသားအရ "လှိမ့်ထားသောရွက်များ" ကို ဆိုလိုသည်)ကိုယ်ထည်ရဲ့ဆလင်ဒါသည်ကျည်နဲ့ထိမှန်ပြီးနောက်မှအမြန်လောင်ကျွမ်းတဲ့အလားအလာကြောင့်ပါ။

G4M
763rd လေတပ်၏ မစ်ဆူဘီရှီ G4M2a Type 24
အဆင့် Medium bomber/Torpedo bomber
မူလရင်းမြစ် နိုင်ငံ Japan
ထုပ်လုပ်သူ မစ်ဆူဘီရှီ
ဒီဇိုင်းနာ Kiro Honjo
ပထမဆုံး ပျံသန်း အောက်တိုဘာ ၂၃ရက် ၁၉၃၉
မိတ်ဆက် ဧပြီ ၂ရက် ၁၉၄၁ [၁]
အနားယူ ၁၉၄၅
ပင်မ အသုံးပြုသူ Imperial Japanese Navy Air Service
ထုတ်လုပ်ခဲ့ ၁၉၃၉-၁၉၄၅
တည်ဆောက် နံပါတ် ၂၄၃၅စီး

Mitsubishi G3M ကို လက်ရှိအသုံးပြုနေသော Mitsubishi ကိုအောင်မြင်ရန် တင်းကျပ်သော သတ်မှတ်ချက်များနှင့်အညီ ဒီဇိုင်းထုတ်ထားသော G4M သည် အလွန်ကောင်းမွန်သော စွမ်းဆောင်ရည်နှင့်အလွန်ကောင်းမွန်‌သောခရီးအကွာ‌ဝေးတင်ပြခဲ့ပြီး ထိုအချိန်တွင်အကောင်းဆုံးမြေပြင်အခြေစိုက်ရေတပ်ဗုံးကြဲလေယာဉ်အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ [၂] ၎င်းသည် ၎င်း၏ဖွဲ့စည်းပုံဆိုင်ရာ ပေါ့ပါးမှုနှင့် သံချပ်ကာတပ်ထားခြင်း သို့မဟုတ် self-sealing fuel tanks မပါဘဲ အမှုထမ်းများအတွက် အကာအကွယ်လုံးဝနီးပါးမရှိခြင်းကြောင့် ရရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ [၃] G4M ကို ၁၉၄၁ ခုနှစ် ဧပြီလ 2 ရက်နေ့တွင် တရားဝင် လက်ခံကျင့်သုံးခဲ့သော်လည်း အထက်ဖော်ပြပါ ပြဿနာများသည် ပြင်းထန်သော အားနည်းချက်တစ်ခုအဖြစ် သက်သေပြနိုင်ကာ မကြာခဏ ကြီးမားသော ဆုံးရှုံးမှုများကို ခံစားနေကြရသည်။ မဟာမိတ် တိုက်လေယာဉ် မှူးများက G4M ကို "The Flying Lighter" ဟုခေါ်တွင်ပြီး အနည်းငယ်တိုက်ခိုက်ထိမှန်ပြီးနောက် မီးလောင်လွယ်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ [၂] [၃]

မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ G4M သည် ရေတပ်၏ အဓိက မြေပြင်အခြေစိုက် ဗုံးကြဲလေယာဉ် ဖြစ်လာမည်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ဂျပန်တို့၏ အကျယ်ပြန့်ဆုံးနှင့် အထင်ရှားဆုံး ဗုံးကြဲလေယာဉ်ဖြစ်ပြီး ၎င်းသည် ပစိဖိတ်စစ်ပွဲအတွင်းတိုက်ပွဲအားလုံးနီးပါးတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။

G4M နှင့် G3M ဗုံးကြဲလေယာဉ်များ၏ တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် တော်ဝင်ရေတပ်စစ်သင်္ဘော HMS Prince of Wales နှင့် battlecruiser HMS Repulse တို့ နစ်မြုပ်သွားခဲ့ပါသည်။ G4Ms နှင့် G3Ms တို့သည် Rennell ကျွန်းတိုက်ပွဲအတွင်တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အကြီးစားခရူဇာ USS Chicago နစ်မြုပ်သွားပါသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် အဆိုပါ လေယာဉ်သည် စစ်ပွဲ၏ နောက်ဆုံးနှစ်များအတွင်း သင်္ဘောများတိုက်ခိုက်ရန်ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် တည်ဆောက်ထားသော သင်္ဘောဖျက် အသေခံလက်နက်ဖြစ်သည့် Yokosuka MXY-7 Ohka ကို သယ်ဆောင်သည့် မိခင်လေယာဉ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ထုတ်လုပ်ခဲ့သော G4Ms အစီးရေ 2,435 စီးတွင်၊ လေယာဥ်အများအပြားသည် ပြန်လည်မွမ်းမံထားသော အပျက်အစီးများအဖြစ် သို့မဟုတ် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ပြီးစီးမှုအခြေအနေတွင် ရှိနေပါသည်။ မပျက်မစီးသော လေယာဉ်မကျန်ရစ်ခဲ့ပါ။

ဒီဇိုင်းနှင့်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု ပြင်ဆင်ရန်

G4Ms ၏ရှေ့ဆက်ဖြစ်သော Mitsubishi G3M သည် 1937 ခုနှစ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံ၌ စတင်ဝန်ဆောင်မှုပေးခဲ့သည်။ [၄] နှစ်လအကြာတွင် ဂျပန်ရေတပ်သည် မစ်ဆူဘီရှီအား သတ်မှတ်ချက်များ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ [၄] ထိုအချိန်က မကြုံစဖူးသော သတ်မှတ်ချက်များအရ အင်ဂျင်နှစ်လုံးတပ် ကုန်းတွင်းအခြေစိုက် တိုက်ခိုက်ရေး ဗုံးကြဲလေယာဉ်တစ်စင်းကို ထိပ်တန်းအမြန်နှုန်း ၃၉၈ kilometres per hour (၂၄၇ miles per hour) ၊ အမြင့် ၃,၀၀၀ မီတာ (၉,၈၀၀ ပေ) နှင့် အကွာအဝေး ၄,၇၂၂ ကီလိုမီတာ (၂,၉၃၄ မိုင်) (ဗုံးများနှင့် တော်ပီဒိုများမပါဘဲ) ၈၀၀ ကီလိုဂရမ် (၁,၈၀၀ ပေါင်)တိုပီဒိုသို့မဟုတ် တူညီသောအလေးချိန်‌ရှိ လေယာဉ်ဗုံး တင်ဆောင်ပြီး အကွာအဝေး ၃၇၀၀ကီလိုမီတာ(၂၃၀၀မိုင်)သွားနိုင်ရန်မှတ်ချက်များချထားပါသည်။

G4M သည် ၎င်း၏မိတ်ဆက်ချိန်တွင် အကွာအဝေးနှင့် မြင့်မားသောအမြန်နှုန်းအတွက် ဒီဇိုင်းထုတ်ထားသည်။ ရေတပ်၏ သတ်မှတ်ချက်များနှင့် ကိုက်ညီစေရန်အတွက် Kiro Honjo ဦးဆောင်သော Mitsubishi အဖွဲ့သည် အလေးချိန်ကို ချွေတာပြီး အကွာအဝေးကို သက်တမ်းတိုးရန် ကိုယ်တိုင်အလုံပိတ် ဆီတိုင်ကီများ နှင့် သံချပ်ကာများ ထည့်သွင်းထားခြင်း မရှိပေ။ [၄] ယင်းကြောင့်   G4M နှင့် Zeroတို့သည် (Mitsubishi သည် တူညီသော ဒီဇိုင်းအင်္ဂါရပ်များကို အသုံးပြုထားသည်) စက်သေနတ်နှင့် အမြောက်များအလွယ်တကူ တိုက်ခိုက်၊ဖျက်စီးနိုင်ပါသည်။

ထို့ကြောင့်၊မဟာမိတ် တိုက်လေယာဉ်မှူးများက ၎င်းအား နာမည်ပြောင်ပေးခဲ့ကြသည်။အချို့သော လှောင်ပြောင်သော အမည်ဝှက်များဖြစ်သည့် "ပျံသန်းနေသောမီးခြစ်" "တစ်ခါသုံးမီးခြစ်" "ပျံသန်းနေသော Zippo" "ပျံသန်းနေသောဆေးပြင်းလိပ်"ဟူ၍‌ပေးထားပါသည်။အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းရဲ့တောင်ပျံများသည် အပစ်ခံရပါကမီးလောင်လွယ်တောကြောင့်ဖြစ်ပါသည်။

G3M သည်တိုက်‌လေယာဥ်များခုခံရာတွင်အထဲမှာ ချို့ယွင်းချက်တွေ ရှိသောကြောင့်‌ လေယာဉ်ခေါင်း၊လေယာဉ်ကိုယ်ထည့်အပေါ်ပိုင်းနှင့်ဘေးနှစ်ဘက်၊အမြီးပိုင်းတွင် ၇.၇မမ(၀.၃၀ လက်မ)အမြောက်၊အမြီးတွင် ၂၀မမ အမြောက်(၀.၇၉ လက်မ)တစ်လက်တပ်ဆင်ထားပါသည်။

ထောက်ပံ့ရေးစခန်း၊လေယာဉ်ကွင်း၊ဆိမ်ကမ်း စသည့်‌ မြေပြင်အခြေစိုက်ပစ်မှတ်တွေကိုတိုက်ခိုက်ရာအသုံးပြုသောအခါ တားစီးဖို့ခက်ခဲ့ပါတယ်။

G4M သည်ကြိုက်ရာနေရာ၊ဒေသ အနေထွက်‌‌ပေါ်နိုင်ပြီး၊တိုက်လေယာဉ်များမရောက်ခင် အလျှင်မြန်ပျောက်ကွယ်သွားနိုင်ပါတယ်။

၎င်း၏အမြီးဘက်ရှိ 20 မမ အမြောက်သည် နှစ်နိုင်ငံတန်းတူဗုံးကြဲလေယာဉ်ထက်ပိုကြီးသည်။

အနောက်ဘက်မှ တိုက်ခိုက်ခြင်းသည် မဟာမိတ်လေယာဥ်များအတွက် ခက်ခဲပြီး တော်တော်အန္တရာယ်များပါတယ်။

တစ်ခါတစ်ရံမှာ လေယာဉ်ပစ်အမြောက်(သို့)ရန်သူ့တိုက်လေယာဉ် ပစ်ခတ်ထိမှန်ပြီး မီးမလောင်ပါကG4M သည် ဆိုးရွားစွာ ပျက်စီးနေသော်လည်း လေထဲတွင် ပျံသန်းနိုင်သည်။ဥပမာအားဖြင့်၊ Rennell ကျွန်းတိုက်ပွဲအတွင်း 751 Kōkūtai (Air Group) USS Chicago (CA-29)ကိုတိုက်ခိုက်ပြီးနောက် အသက်ရှင်ကျန်ရစ်‌သောလေယာဉ် လေးပုံသုံးပုံခန့်သည် အင်ဂျင်တစ်လုံးဖြင့် ပြန်လာဆဲဖြစ်သည်။

စစ်ပွဲများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေပြီး ပိုမိုကောင်းမွန်သော ဗုံးကြဲလေယာဉ်ဒီဇိုင်းများ အကောင်အထည်မဖော်နိုင်သဖြင့် မစ်ဆူဘီရှီသည် မစ်ရှင်အသစ်အမျိုးမျိုးကို ဖြည့်ဆည်းရန်နှင့် အင်ဂျင်နှင့် လက်နက်မျိုးကွဲများအပါအဝင် ဒီဇိုင်းပိုင်းရှိ အားနည်းချက်များကို ဖယ်ရှားရန် နောက်ထပ်ဗားရှင်းများကို စတင်ဖန်တီးခဲ့သည်။

လိုက်ပါနိုင်သောလူဦးရေ ပြင်ဆင်ရန်

 
plane cockpit

ပုံမှန်အားဖြင့် လူ 7 မှ 8 ဦးအထိရှိသည်။ ဗဟိုလေယာဉ်မှူး၊ တွဲဖက်လေယာဉ်မှူး၊ လေယာဉ်ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းသူ၊ ဗုံးကြဲသူ၊ ဗဟိုကင်းထောက်၊ လက်ထောက်ကင်းထောက်၊ ကြေးနန်းအော်ပရေတာ။ကပ္ပတိန်ကို ဗဟိုကင်းထောက်ကတာဝန်ယူသည်။ လိုအပ်ပါက ဖွဲ့စည်းရေးတပ်မှူး(formation commander)တစ်ဦး လိုက်ပါသွားမည်ဖြစ်သည်။

ပထဆုံးပျံသန်းခြင်း ပြင်ဆင်ရန်

ပထမဆုံး G4M ရှေ့ပြေးပုံစံကို စက်တင်ဘာလ ၁၉၃၉ခုနှစ်တွင် ပျံသန်းခဲ့သည်။ မစ်ဆူဘီရှီ နာဂိုယာ စက်ရုံမှ ကိုယ်ထည်အစိတ်ပိုင်းများကိုဖျက်သိမ်းပြီး နွားဖြင့်ဆွဲသော လယ်ယာသုံးယာဉ် ငါးစီးဖြင့် မြောက်ဘက် ၄၈ ကီလိုမီတာ အကွာ Kyehara လေဆိပ်သို့ပို့ဆောင်ခဲ့သည်။၁၉၃၉ အောက်တိုဘာ ၂၃ရက်တွင် စမ်းသပ်မောင်းနှင်သူ Katsuzo Shima မှ G4M ရှေ့ပြေးပုံစံကိုမောင်းနှင်ခဲ့သည်။

  1. Ferkl၊ Martin (2002)။ Mitsubishi G4M Betty။ Revi Publications။ p. 6။ ISBN 8085957094
  2. ၂.၀ ၂.၁ Francillon 1979.
  3. ၃.၀ ၃.၁ Military Aircraft, 1919-1945: An Illustrated History of Their Impact။ London။ 1979။ pp. 150–151။
  4. ၄.၀ ၄.၁ ၄.၂ Mitsubishi G4M3 Model 34 BETTY (in en)။ Smithsonian Institution။ 1 October 2019 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။