မတ္တရာမီးရထား

မတ္တရာမီးရထား (မနှင်းဆီရထား) သည် ကိုလိုနီခေတ် ၊ မြန်မာနိုင်ငံ မန္တလေးမြို့ တွင် သံလမ်းအကျယ် 2 ft 6 in (၇၆၂ mm) ၌ပြေးဆွဲခဲ့သောပုဂ္ဂလိက မီးရထားလိုင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ လူမျိုးခြားသူဌေး အိန္ဒိယအမျိုးသား မနန့်ဂျီ (Mr. Manetji)ပိုင်ဆိုင်ခဲ့သည်။ မနန့်ဂျီ ကို မြန်မာအသံထွက်ဖြင့် လွယ်လွယ်ကူကူ မနှင်းဆီရထားဟုလည်း ခေါ်ဝေါ်ခဲ့ကြသည်။

သမိုင်းကြောင်း

သူရဲဈေးမှ အရှည် ၈ မိုင် ရှည်လျားသော တောင်ပြုံး သို့ ပထမလမ်းပိုင်းကို ၁၉၁၂ ခုနှစ်တွင် စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ရထားလမ်းကို ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် မတ္တရာ သို့ နောက်ထပ် ၈ မိုင် ဆက်လက်တိုးချဲ့ခဲ့သည်။ ၁၉၁၉ ခုနှစ်တွင် ကုမ္ပဏီမှ မိမိဆန္ဒအလျောက် ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး ရထားလမ်းကို အစိုးရမှ လွှဲပြောင်းယူခဲ့သည်။ ၁၉၂၇ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ရထားလမ်းအား ပိတ်သိမ်းကာ မီတာဂေ့ချ်ဖြင့် မန္တလေးဘူတာကြီးသို့ ပြန်လည်ဖောက်လုပ်ခဲ့သည်။ မတ္တရာမီးရထားမှ ပထမစက်ခေါင်းလေးလုံးအား Thaton-Duyinzaik Light Railway မှ ဆက်လက်အသုံးပြုခဲ့သည်။

မန္တလေးမြို့ ၂၅ လမ်းနှင့် ၂၆ လမ်းကြား ရွှေတစ်ချောင်းမြောင်း၏ အရှေ့ဘက်တွင် ယခု မန်းသီရီဈေးတည်ရှိသည်။ အဆိုပါနေရာသည် ယခင်က မန္တလေး၏ အထင်ကရနေရာ ဖြစ်ခဲ့ဖူးသည်။ ယခင်က ထိုနေရာသည် ဘူတာရုံတစ်ခု ရှိခဲ့သည်။ ဈေးချိုနှင့် မတ္တရာကို ပြေးဆွဲသော မီးရထားလမ်း၏ လမ်းစလမ်းဆုံး ဘူတာဖြစ်သည်။

အရေးပါပုံ

မနှင်းဆီရထားသည် ရထား(၂)စင်းရှိခဲ့ပြီး ဈေးချိုဘူတာမှ နံနက် ၇ နာရီတွင်တစ်ကြိမ်၊ ညနေ ၃ နာရီတွင် တစ်ကြိမ် မတ္တရာသို့ ပြေးဆွဲခဲ့သည်။ မတ္တရာနယ်သည် ကွမ်းရွက်အပါအဝင် သစ်သီးဝလံများ၊ သစ်ဥသစ်ဖုများထွက်ရှိရာ နေရာဖြစ်သည့်အတွက် ဈေးချို လက္ကားဈေးကွက်ကြီးသို့ မတ္တရာကုန်များ လွယ်လင့်တကူ ရောက်ရှိရေးတွင် မနှင်းဆီရထားသည် အရေးပါခဲ့သည်။

ဘူတာကြီး၊ ဘူတာလေး

ထိုစဉ်က မန္တလေးတွင်း မန္တလေး-ရန်ကုန်၊ မန္တလေး-မြစ်ကြီးနား၊ မန္တလေး-ပြင်ဦးလွင်-လာရှိုး၊ မန္တလေး-မုံရွာ-ရေဦး မီးရထားလမ်းအတွက် ရ၈ နှင့် ၇၉ လမ်းကြား၊ ၂၇ နှင့် ၃၄ လမ်းကြားတွင် ဘူတာရုံတစ်ရုံ ရှိသည်။ ထိုဘူတာရုံကို ဘူတာကြီး၊ မနှင်းဆီရထားဘူတာရုံကို ဘူတာလေးဟု သုံးစွဲခေါ်ဝေါ်ခဲ့ကြသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ဖြစ်မီ ၁၄-၁၅ နှစ်အလို၌ ဘူတာလေးသို့ သွားလာသော ရထာလမ်းများကို ဖြိုဖျက်ခဲ့ကြ၍ ဘူတာလေးဟုခေါ်ဆိုသော ဘူတာရုံလည်း မရှိတော့ပေ။ ထို့ကြောင့်ပင် မန္တလေးဘူတာကို မန္တလေးသားတို့က ဘူတာကြီးဟု အစဉ်အဆက် လက်ဆင့်ကမ်းခေါ်ဝေါ်ခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။