မြန်မာ-အင်္ဂလိပ် အဘိဓာန်
မြန်မာ-အင်္ဂလိပ် အဘိဓာန် သည် ၁၉၉၃ ခုနှစ်တွင် မြန်မာစာအဖွဲ့ မှ ပထမဆုံးအကြိမ် ထုတ်ဝေခဲ့သော အဘိဓာန်ဖြစ်သည်။[၁]
အစောပိုင်းတွင်ထုတ်ဝေခဲ့ဖူးသော မြန်မာ-အင်္ဂလိပ် အဘိဓာန်များ
ပြင်ဆင်ရန်ယုဒသန် အဘိဓာန်
ပြင်ဆင်ရန်ပထမဆုံး မြန်မာ-အင်္ဂလိပ်အဘိဓာန်ကို မြန်မာပြည်၌ ခရစ်ယာန် သာသနာပြုရန်အတွက် ရောက်ရှိလာသူ သိက္ခာတော်အရ ဆရာယုဒသန်က ၁၈၂၄ ခုနှစ်တွင် ရှေ့ပြေးအဘိဓာန် အသေးတစ်စောင်ကို ဦးဆုံးပြုစုခဲ့သည်။ ယင်းအဘိဓာန်ကို ၁၈၂၆ ခုနှစ်တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ ပုံနှိပ်သည်။ ၁၈၄၉တွင် ယုဒသန်အဘိဓာန်ကို ပို၍ပြည့်စုံကောင်းမွန်အောင်ပြုလုပ်၍ ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ထို့နောက်၁၈၉၃၌ အီး.စီ စတီးဗန်ဆန်က ဥပမာစာစုများထည့်သွင်း၍ ချဲ့ထွင်ခဲ့သည်။ ၁၉၂၁ တွင် ထပ်မံချဲ့ထွင်သူမှာ အက်ဖ်အေးချ်အက်ဗက်လက်သ် ဖြစ်သည်။ သို့သော်၎င်းက ထိုဥဒါဟရုဏ်များအား ထုတ်နှုတ်ခဲ့သည်။[၂] ဆရာယုဒသန်ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ၁၈၅၂ ခုနှစ်တွင် မော်လမြိုင်မြို့ရှိ အမေရိကန်နှစ်ခြင်းသာသနာပုံနှိပ်တိုက်က မြန်မာ-အင်္ဂလိပ်အဘိဓာန်ကို ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခဲ့ရာ လူသိအများဆုံးအဘိဓာန်လည်းဖြစ်သည်။
မက္ခရာ အဘိဓာန်
ပြင်ဆင်ရန်မစ္စတာလိန်းအမည်ရှိ ဥရောပ တိုက်သား တစ်ဦးသည်လည်း မက္ခရာမင်းသားကြီး၏ အကူအညီအဖြင့် အင်္ဂလိပ်-မြန်မာအဘိဓာန်တစ်စောင်ကို ၁၈၃၃ ခုနှစ်တွင် ပြုစုဖူးသည်။(အချို့ကလည်းမက္ခရာ မင်းသားပြုစုသည်ဆို၏။)[၃]
ဒေါက်တာ စတူးဝပ် ဦးဆောင်သော အဘိဓာန်
ပြင်ဆင်ရန်၁၉၁၃ ခုနှစ်သို့ ရောက်သောအခါ ဒေါက်တာ စတူးဝပ် အမှူးပြုသော ပညာရှင် တစ်စုသည် မြန်မာ-အင်္ဂလိပ် အဘိဓာန်သစ်ကို ပြုစုရန် တိုင်ပင်ခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက် ၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်ခန့်မှစ၍ မြန်မာနိုင်ငံ သုတေသနအသင်းက ဆရာယုဒသန်အဘိဓာန်ထက် ဝေါဟာရ ပိုမိုပြည့်စုံပြီး ခေတ်မီသောအဘိဓာန်တစ်ရပ် ပြုစုနိုင်ရန် ကြိုပမ်းဆဲမှာပင် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး ဖြစ်ပွားသည်။ ဗြိတိသျှအစိုးရတို့ အိန္ဒိယသို့ ဆုတ်ခွာရာတွင် အဘိဓာန်ပြုစုရန် စုဆောင်းထားသော စာချပ်တို့မှာ သီဟိုဠ်မှ တစ်ဆင့် အင်္ဂလန်သို့ရောက်ပြီး 'အ' အက္ခရာ အတွဲ(၆)တွဲသာ ထုတ်ဝေနိုင်ခဲ့သည်။ A Burmese-English Dictionary အမည်ဖြင့် ထုတ်ဝေ၍ ထုတ်ဝေခဲ့သောနှစ်များမှာ ပထမတွဲ (၁၉၄၁)၊ ဒုတိယတွဲ (၁၉၅၀)၊ တတိယတွဲ (၁၉၅၆)၊ စတုတ္ထတွဲ (၁၉၆၂)၊ ပဉ္စမတွဲ (၁၉၆၉)၊ ဆဌမတွဲ (၁၉၈၁) တို့ဖြစ်ကြသည်။[၄]
| ဗမာ-အင်္ဂလိပ် အဘိဓာန် ထုတ်ဝေခြင်းများ | |||
|---|---|---|---|
| ထုတ်ဝေသည့်နေ့စွဲ | အတွဲ | အမည် | အဓိကပြုစုသူ(များ) |
| ၁၉၄၁ | အတွဲ ၁ | A Burmese-English Dictionary | J. A. Stweart C. W. Dunn |
| ၁၉၅၀ | အတွဲ ၂ | A Burmese-English Dictionary | C. W. Dunn Hla Pe (co-ed.) |
| ၁၉၅၆ | အတွဲ ၃ | A Burmese-English Dictionary | C. W Dunn H. F. Searle Hla Pe |
| ၁၉၆၂ | အတွဲ ၄ | A Burmese-English Dictionary | H. F. Searle A. J. Allott Hla Pe |
| ၁၉၆၉ | အတွဲ ၅ | A Burmese-English Dictionary | A. J. Allott J. W. A. Okell Hla Pe (joint-ed.) |
| ၁၉၈၁ | အတွဲ ၆ | A Burmese-English Dictionary | A. J. Allott J. W. A. Okell Hla Pe (joint-ed.)[၄] |
မြန်မာစာအဖွဲ့ အဘိဓာန်
ပြင်ဆင်ရန်၁၉၈၀ပြည့်နှစ်များမှစ၍ မြန်မာ-အင်္ဂလိပ် အဘိဓာန်အသစ်တစ်ခုကို မြန်မာစာအဖွဲ့မှ စတင်ပြုစုခဲ့ရာ ဝေါဟာရ ၂၅ဝဝဝ ခန့် ပါဝင်သော မြန်မာ-အင်္ဂလိပ် အဘိဓာန်ကို ၁၉၉၃-ခုနှစ်တွင် ပုံနှိပ် ထုတ်ဝေနိုင်ခဲ့သည်။[၅]
ကိုးကား
ပြင်ဆင်ရန်- ↑ Vicky Bowman, San San Hnin Tun Burmese Phrasebook Lonely Planet 2001 Page 10 "The best available bilingual dictionary is their Myanmar-English Dictionary published in 1993."
- ↑ HlaPe (1 December1985)။ Burma: Literature, Historiography,Scholarship,Language, Life,andBuddhism။ Institute of Southeast Asian Studies။ p. 94။ ISBN 978-9971-988-00-5။
|date=ရှိ ရက်စွဲတန်ဖိုး စစ်ဆေးရန် (အကူအညီ) - ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၀)
- ↑ ၄.၀ ၄.၁ Hla Pe (1 December 1985)။ Burma: Literature, Historiography, Scholarship, Language, Life, and Buddhism။ Institute of Southeast Asian Studies။ p. 211။ ISBN 978-9971-988-00-5။
- ↑ မြန်မာ-အင်္ဂလိပ်အဘိဓာန်။ မြန်မာစာအဖွဲ့။ 27 November 2019 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 8 February 2016 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။