မြိုအက္ခရာ

၁၉၈၀ ဆယ်စုနှစ်တွင် မန်လေမြိုက ကရာမ ဘာသာတရားနှင့်အတူ မြိုဘာသာစကားအတွက် စာရေးစနစ်ကိုပါ ဖန်တီးခဲ့သည်။

မြို မရူ၊ မြူ၊ ကရာမာ
အမျိုးအစား	အက္ခရာ
ဘာသာစကားများ	မြို
လားရာ	ဘယ်မှ ညာ
ISO 15924	Mroo, 264
Unicode alias	Mro
ယူနီကုတ်အကွာအဝေး	U+16A40–U+16A6F

မြိုပင်ကိုစာပေ (ဗျည်း ၃၁)

စာရေးစနစ်သည် ဘယ်မှ ညာဘက်သို့ ရေးသားခြင်းဖြစ်ကာ ယင်းဘာသာစကားတွင် ကိုယ်ပိုင်ကိန်းဂဏန်းများ ပါဝင်သည်။ သို့သော် တက်ကျသံအမှတ်အသားများ မပါပေ။ မရူဘာသာစကားကို လက်တင်နှင့် မရူ(မြို) အက္ခရာများဖြင့် ရေးသားသည်။

ယူနီကုဒ်စနစ်

မြိုအက္ခရာကို ယူနီကုဒ်စံစနစ်သို့ ၂၀၁၄ ခုနှစ် ဇွန်လတွင် ပေါင်းထည့်ခဲ့ပြီး ဗားရှင်း ၇.၀ နှင့်အတူ ဖြန့်ချိခဲ့သည်။ မရူစာအရေးအသားစနစ်အတွက် ယူနီကုဒ်နေရာကို မြို (Mro) ဟု ခေါ်ဆိုပြီး U+16A40 မှ U+16A6F: အထိဖြစ်သည်။

Mro[1][2] Official Unicode Consortium code chart (PDF)

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

U+16A4x

𖩀

𖩁

𖩂

𖩃

𖩄

𖩅

𖩆

𖩇

𖩈

𖩉

𖩊

𖩋

𖩌

𖩍

𖩎

𖩏

U+16A5x

𖩐

𖩑

𖩒

𖩓

𖩔

𖩕

𖩖

𖩗

𖩘

𖩙

𖩚

𖩛

𖩜

𖩝

𖩞

U+16A6x

𖩠

𖩡

𖩢

𖩣

𖩤

𖩥

𖩦

𖩧

𖩨

𖩩

𖩮

𖩯

Notes 1.^ ယူနီကုဒ်ဗားရှင်း ၁၃.၀ အရ 2.^ မီးခိုးရောင်မှာ ကုဒ်ပွိုင့်မသတ်မှတ်ရသေးသော နေရာဖြစ်သည်

မြိုလူမျိုးမှာ စာပေ (၂ )မျိုးရှိသည် ။ ခရစ်ယာန် ဘာသာ သာသနာပြု အဖွဲ့North East India General Mission မှ Roman “ရောမအက္ခရာ” ဖြင့် တီထွင် ပေးခဲ့ပြီး ၁၉၃၉ -ခုနှစ်တွင် ခရစ်ဝင်ကျမ်းဖြစ်သော ရှင်မာကုတ် နှင့် ရှင်ယောဟန် ကျမ်းတို့ကို အုပ်ရေ(၅၀၀) မြိုဘာသာ စကားဖြင့် ပုံနှိပ် ထုတ်ဝေခဲ့သည် ဟု သိရသည်။ ထိုအချိန်ကာလ တွင် မြိုဘာသာ ခေါ် “ကရာမာ” Krama’’ စာပေ နှင့် ဘာသာ တရား မပေါ် မရှိသေးပေ။ ပင်ကို “ကရာမာ”စာပေသည် ၁၉၈၀-ခုနှစ် မှ “Manley Mro” “မန်လေမြို ’’ အားဖြင့် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ မြိုစာပေ (၂) တွင် ဤ မြိုစာပေ သည် ရောမအက္ခရာ ကို အခြေခံပြီး မြိုလူမျိုးတို့၏ ဘာသာစကား အသံနေ အသံထား အနိမ့်၊ အမြင့် လျှာသံကို လိုက်၍ မိမိလူမျိုး အချင်းချင်း ဆက်သယ် အသုံးပြုရာတွင် သော်လည်း ကောင်း၊ သမိုင်းရေးရာ၊ဘာသာရေး ရေးရာ၊ ရိုးရာဓလေ့ ထုံးတမ်း ရေးရာ၊ လူမျိုးရေး မြှင့်တင်ရေး စသည့် ရေးရာ များတွင် လူမျိုး တစ်မျိုးရှိလျှင် စာပေရှိရမည်။ စာပေရှိမှ မှတ်တမ်း တင် ရေးသား နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်းလည်းကောင်း မြိုဘာသာခေါ်( ‘ A ,AW, OW, အာ၊ အော်၊ အို )အက္ခရာသည် (၂၆) လုံးရှိသည် ။ ၎င်းတို့မှာ-

A အာ	AW အော်	OW အို	B ဘီ	CH ဇော်	D ဒီ
E အေ	F အပ်ဖ်	G ဂျီ	NG အန်ဂျီ	H အစ်ချ်	I အိ
J ယေ	K ခေ	L အလ်	M အမ့်	N အန်	O အော်
P ပီ	R အာလ်	S အစ်ဇ်	T တီ	U အူ	Ü ဧအို့
		V ဝီ	Z ယဇ်

တို့ဖြစ်သည်။

ဤ မြိုစာပေ (အာ၊အော်၊အို) (သရ) အက္ခရာ စာလုံး (၈) လုံးရှိသည် ၎င်းတို့မှာ-

A အာ	AW အော်	OW အို	E အေ
I အိ	O အော်	U အူ	Ü အို့

ဤ (၈) လုံး တို့ကို မြန်မာလို (သရ) စာလုံး ဟု ခေါ်ပြီး၊ အင်္ဂလိပ် လို (Vowel ) ဟု ခေါ်ပါသည်။ ကျန်သော (၁၈) လုံး တို့ကို မြန်မာ လို (ဗျည်း) ဟု ခေါ်ဆိုပြီး၊ အင်္ဂလိပ်လို ( Consonant) ဟုခေါ်ပါသည်။

(ခ)။ မြိုစာပေ နောက်တစ်မျိုး သည် ၁၉၈၀-ခုနှစ် မှ “တမန်တော်” မန်လေ အား ကောင်း ကင်တမန် က မြိုလူမျိုး အတွက် ပေးထားသော ပင်ကိုစာပေဖြစ်သည်။ ၎င်း စာပေကို မြိုကရာမာ စာပေ ဟု ခေါ်ပါသည်။ ၎င်းမြို ကရာမာ စာပေသည် ဗျည်းအက္ခရာ (၃၁) လုံးရှိသည်။ ၎င်း တို့မှာ-

မြိုအက္ခရာဗျည်း(၃၁)လုံး

𖩀 သ	𖩁 ညိ	𖩂 ယု	𖩃 မိ	𖩄 ဘ	𖩅 ဒ	𖩆 အာ
𖩇 ဖီ	𖩈 ခါလ်	𖩉 ဟှာ	𖩊 ဒါလ်	𖩋 ဇူ	𖩌 ကို့	𖩍 အော်လ်
𖩎 မုံ(မ့်)	𖩏 နိန့်	𖩐 ပ	𖩑 အူ	𖩒 အော်	𖩓 ရု	𖩔 ဆိ
𖩕 ထို	𖩖 အို	𖩗 ဝ	𖩘 အေ	𖩙 ကူ	𖩚 လာန့်	𖩛 လာ
		𖩜 ဟိုင်	𖩝 ရိ	𖩞 သိုက်

𖩐𖩆𖩁 𖩍𖩑𖩁 – Mro -မြို (မရို ) -Pru Lung - အင်္ဂလိပ် လို အသံထွက် - Consonant – အင်္ဂလိပ်

𖩂𖩆𖩁 𖩍𖩑𖩁- Yang Lung (မြို) Vowel (အင်္ဂလိပ် ) မြိုပင် ကိုယ် အက္ခရာ စာ မှာ သရ စာလုံး (၈) လုံး ရှိသည် ။ ၎င်းတို့မှာ -

𖩆 အာ	𖩊 ဒါလ်	𖩒 အူ	𖩘 အေ
𖩜 ဟိုင်	𖩝 ရိ	𖩖 အို	𖩗 ဝ

တို့ဖြစ်သည်။ ဤ (၈) လုံး တို့ကို မြန်မာ လို (သရ) ဟု ခေါ်ဆိုပြီး၊ အင်္ဂလို (Vowel )၊ မြို လို (Yang Lung-ယင်လုံး ) ဟုခေါ်သည်။ ဤ (၈) လုံး တို့က လွဲလို့ ကျန်နေသော (၂၃) လုံး တို့ကို မြန်မာလို (ဗျည်း) ဟုခေါ် ဆိုပြီး၊ အင်္ဂလိပ်လို ( Consonant)၊ မြို လို(Pru Lung-ပြုလုံ ) ဟု ခေါ်ဆိုသည်။

မြိုအက္ခရာနှင့် အဂ်လိပ်အက္ခရာနှိုင်ယှဉ်ချက်

မြိုအက္ခရာ နှင့် အဂ်လိပ်အက္ခရာတို့ တူညီချက်ကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်သော်...

• 𖩂𖩆𖩁 𖩍𖩑𖩁-Yang Lung-ယင်လုံ) မြို၊ Vowel (သရ) အက္ခရာမှ တူညီချက်များ
• 𖩐𖩓𖩑 𖩍𖩑𖩁-Pru Lung-ပြုလုံ )မြို၊ Consonant(ဗျည်း) အက္ခရာမှ တူညီချက်များ

𖩂𖩆𖩁 𖩍𖩑𖩁-Yang Lung-ယင်လုံ) မြို၊ Vowel (သရ) အက္ခရာမှ တူညီချက်များ

𖩆 = A အာ =အေ	𖩜 =ow ဟိုင် =မတူ
𖩊 =I ဒါလ် =အိုင်	𖩝 =aw ရိ =မတူ
𖩑 =o အူ =အော်	𖩖 =on အို =မတူ
𖩘 =e အေ =အီး	𖩗 =w ဝ =မတူ

𖩐𖩓𖩑 𖩍𖩑𖩁-Pru Lung-ပြုလုံ )မြို၊ Consonant(ဗျည်း) အက္ခရာမှ တူညီချက်များ

𖩀 = T သ = ထီ	𖩗 = F ဖိ =အက်ဖ်	𖩎 = M မုံ့ = အမ်ဖ်	𖩕 = Th ထို =ထီအစ်ဂျ်
𖩁 =Ng ညိ =အန်ဂျီ	𖩈 =Kh ခါလ် =ခေအစ်ဂျ်	𖩏 =N နိန့် =အန်	𖩙 =K ကူ =ခေ
𖩂 =Y ယု =ဝိုင်	𖩉 =H ဟာ =အစ်ဂျ်	𖩐 =P ပ =ဖီ	𖩚 =L လာန် =အာလ်
𖩃 =M မိ =အမ်ဖ်	𖩋 =Ch ဇူ =စီအစ်ဂျ်	𖩒 =Aw အော် =အော်	𖩛 =L လာ =အာလ်
𖩄 =B ဘ =ဘီ	𖩌 =K ကို့ =ခေ	𖩓 =R ရု =အာလ်	𖩞 =မရှိ သိုက်=
𖩅 =D ဒ =ဒီ	𖩍 =L အောလ် =အာလ်	𖩔 =S ဆီ =အစ်ဇ်

စာလုံးပေါင်းပုံစံ

ဇယားပုံ(၁)

𖩆 အာ	𖩊 ဒါလ်	𖩑 အူ	𖩘 အေ	𖩜 ဟိုင်	𖩝 ရိ	𖩖 အို	𖩗 ဝ
𖩀𖩆 သအာ(သ)	𖩀𖩊 သဒါလ်(သိ)	𖩀𖩑 သအူ(တု)	𖩀𖩘 သအေ(သဲ)	𖩀𖩜 သဟိုင်(သိုလ်)	𖩀𖩝 သရိ‌(သော့)	𖩀𖩖 သအို(သို့)	𖩀𖩗 သဝ(သိုလ့်)
𖩁𖩆 ညိအာ(ငှ)	𖩁𖩊 ညိဒါလ်(ညှိ)	𖩁𖩑 ညိအူ(ငု)	𖩁𖩘 ညိအေ(ငဲ)	𖩁𖩜 ညိဟိုင်(ငိုလ်)	𖩁𖩝 ညိရိ(ငေါ)	𖩁𖩖 ညိအို(ငို့)	𖩁𖩗 ညိဝ(ငိုလ့်)
𖩂𖩆 ယုအာ(ယား)	𖩂𖩊 ယုဒါလ်(ယိ)	𖩂𖩑 ယုအူ(ယု)	𖩂𖩘 ယုအေ(ယေး)	𖩂𖩜 ယုဟိုင်(ယိုလ်)	𖩂𖩝 ယုရိ(ယော)	𖩂𖩖 ယုအို(ယို့)	𖩂𖩗 ယုဝ(ယိုလ့်)
𖩃𖩆 ဖိအာ(ဖ)	𖩃𖩊 ဖိဒါလ်(ဖိ)	𖩃𖩑 ဖိအူ(ဖု)	𖩃𖩘 ဖိအေ(ဖေ့)	𖩃𖩜 ဖိဟိုင်(ဖိုလ့်)	𖩃𖩝 ဖိရိ(ဖော)	𖩃𖩖 ဖိအို(ဖို့)	𖩃𖩗 ဖိဝ(ဖိုလ့်)

ဇယားပုံ(၂)

𖩄𖩆 ဘအာ(ဘ)	𖩄𖩊 ဘဒါလ်(ဘိ)	𖩄𖩑 ဘအူ(ဘု)	𖩄𖩘 ဘအေ(ဘေး)	𖩄𖩜 ဘဟိုင်(ဘိုလ်)	𖩄𖩝 ဘရိ(ဘော)	𖩄𖩖 ဘအို(ဗို့)	𖩄𖩗 ဘဝ(ဘိုလ့်) 𖩄𖩗
𖩅𖩆 ဒအာ(ဒ)	𖩅𖩊 ဒဒါလ်(ဒိ)	𖩅𖩑 ဒအူ(ဒူး)	𖩅𖩘 ဒအေ(ဒေ့)	𖩅𖩜 ဒဟိုင်(ဒိုလ်)	𖩅𖩝 ဒရိ(ဒေါ)	𖩅𖩖 ဒအို(ဒို့)	𖩅𖩗 ဒဝ(ဒိုလ့်)
𖩇𖩆 ဖိအာ(ဖ)	𖩇𖩊 ဖိဒါလ်(ဖိ)	𖩇𖩑 ဖိအူ(ဖု)	𖩇𖩘 ဖိအေ(ဖေ့)	𖩇𖩜 ဖိဟိုင်(ဖိုလ့်)	𖩇𖩝 ဖိရိ(ဖော)	𖩇𖩖 ဖိအို(ဖို)	𖩇𖩗 ဖိဝ(ဖိုလ့်)
𖩈𖩆 ခါလ်အာ(ခ)	𖩈𖩊 ခါလ်ဒါလ်(ခိ)	𖩈𖩑 ခါလ်အူ(ခု)	𖩈𖩘 ခါလ်အေ(ခဲ့)	𖩈𖩜 ခါလ်ဟိုင်(ခိုလ့်)	𖩈𖩝 ခါလ်ရိ(ခေါ့)	𖩈𖩖 ခါလ်အို(ခို့)	𖩈𖩗 ခါလ်ဝ(ခိုလ့်)
𖩉𖩆 ဟွအာ(ဟ)	𖩉𖩊 ဟွဒါလ်(ဟိ)	𖩉𖩑 ဟွအူ(ဟု)	𖩉𖩘 ဟွအေ(ဟဲ)	𖩉𖩜 ဟွဟိုင်(ဟိုလ့်)	𖩉𖩝 ဟွရိ(ဟော)	𖩉𖩖 ဟှာအို(ဟို့)	𖩉𖩗 ဟှာဝ(ဟိုလ့်)
𖩋𖩆 ဇုအာ(စား)	𖩋𖩊 ဇုဒါလ်(စိ)	𖩋𖩑 ဇုအူ(စု)	𖩋𖩘 ဇုအေ(စဲ့)	𖩋𖩜 ဇုဟိုင်(စိုလ့်)	𖩋𖩝 ဇုရိ(စော)	𖩋𖩖 ဇုအို(စို့)	𖩋𖩗 ဇုဝ(ဇိုလ့်)
𖩌𖩆 ကိုလ့်အာ(က)	𖩌𖩊 ကိုလ့်ဒါလ်(ကိ)	𖩌𖩑 ကိုလ့်အူ(ကု)	𖩌𖩘 ကိုလ့်အေ(ကဲ့)	𖩌𖩜 ကိုလ့်ဟိုင်(ကိုလ်)	𖩌𖩝 ကိုလ့်ရိ(ကော့)	𖩌𖩖 ကိုလ့်အို(ကို့)	𖩌𖩗 ကိုလ့်ဝ(ကိုလ့်)
𖩍𖩆 အောလ်အာ(လ)	𖩍𖩊 အောလ်ဒါလ်(လိ)	𖩍𖩑 အောလ်အူ(လု)	𖩍𖩘 အောလ်အေ(လေး)	𖩍𖩜 အောလ်ဟိုင်(လိုလ်)	𖩍𖩝 အောလ်ရိ(လော)	𖩍𖩖 အော်အို(လို)	𖩌𖩗 အောလ်ဝ(လိုလ့်)

မြိုလူမျိုးသည် ပင်ကိုအက္ခရာ စာပေနှင့် အတူ တည်ရှိသော လူမျိုး တစ်မျိုး ဖြစ်သည်။ ကမ်ဘာပေါ် ရှိ မိမိ ပင်ကို အက္ခရာ စာပေနှင့် ရှိသော လူမျိုးစုတွင် မြိုလူမျိုးသည် လည်း အပါအဝင်ဖြစ်သည်။ ဤ စာပေသည် “မန်လေမြို” အားဖြင့် ပေါ် ပေါက်လာပြီး Keyboard font ကို ကွန်ပျူတာ နှင့် အသုံးပြုနိုင်စေရန် “Man rum” “မန်ရင်မ် မြို” က Riyan font ကို ၁၉၉၆ -ခုနှစ် တွင် တီထွင်ပေးနိုင်ခဲ့သည်။ “Man rum” သည် ကွန်ပျူတာကျွမ်းကျင်သူ တစ်ဦးဖြစ်သည်။ Manrum Mro အကြောင်း ကို တစ်နေရာတွင် ဤ သို့ဖော်ပြထားသည်။ Menrum Mro ,a well -known educated person who had developed Computer fonts called “Riyen “for the Krama alphabet in 1996. ဟုဖော်ပြထားသည်။

ပြင်ပလင်ခ်

လူမျိုးအလိုက် ဘာသာစကားကုတ်များ အခြားသော ဘာသာစကားများကို မြိုဘာသာစကားသို့ ဘာသာပြန်နိုင်သော အပ် မြိုကီးဘုတ် ဖောင်မ်း နှင့်ရေးနိုင်သော ဝှက်ဆိုဒ်