ယိုဆဲမတီး အမျိုးသားဥယျာဉ်

ယိုဆဲမတီး အမျိုးသားဥယျာဉ် ( /joʊˈsɛmɪti/ yoh-SEM-i-tee ) သည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ကယ်လီဖိုးနီးယား ပြည်နယ် အလယ်ပိုင်း ဆီးရားနီဗားဒါး၏ အနောက်ဘက်တွင် တည်ရှိသော အမေရိကန် အမျိုးသားဥယျာဉ် တစ်ခု ဖြစ်သည်။ အရှေ့တောင်ဘက်တွင် ဆီးရား အမျိုးသား သစ်တော နှင့်အနောက်မြောက်ဘက်တွင် စတန်နီဆလော့ အမျိုးသား သစ်တော တို့မှ ဝိုင်းပတ်ကာရံ ထားသည်။ အဆိုပါဥယျာဉ်ကို အမျိုးသားဥယျာဉ် ဝန်ဆောင်မှုဌာနမှ စီမံခန့်ခွဲပြီး ၇၄၈,၄၃၆ ဧက (၁,၁၆၉ စတုရန်းမိုင်; ၃,၀၂၉ စတုရန်း ကီလိုမီတာ) မျှ ကျယ်ဝန်းကာ ကောင်တီ ၄ ခုတွင် တည်ရှိသည်။ တူအိုလမ်နီ ကောင်တီ နှင့် မာရီပိုဆာ ကောင်တီ တို့တွင်ဗဟိုပြု၍ မြောက်ဘက်နှင့်အရှေ့ဘက်တွင် မိုနိုကောင်တီ နှင့်တောင်ဘက်တွင် မာဒဲရာ ကောင်တီအထိ ရှိသည်။ ၁၉၈၄ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာ အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့ပြီး ယိုဆဲမတီး အမျိုးသားဥယျာဉ်ကို နိုင်ငံတကာမှ ဂရက်နိုက် ချောက်ကမ်းပါးများ ၊ ရေတံခွန်များ၊ ကြည်လင်နေသော စမ်းချောင်းများ၊ ဧရာမ စီကွားယား အပင်အုပ်များ၊ ရေကန်များ၊ တောင်များ၊ မြစ်နီးချောင်းပါး မြက်ခင်းပြင်များ၊ ရေခဲမြစ်နှင့် ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာမတူကွဲပြားမှု များကြောင့် လူသိများကြသည်။ ။ ပန်းခြံ၏ ၉၅% နီးပါးအား တောရိုင်းမြေ အဖြစ် သတ်မှတ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

ယိုဆဲမတီး အမျိုးသားဥယျာဉ်
IUCN category II (အမျိုးသားဥယျာဉ်)
တန်နယ်ဗျူး မှ မြင်ရသော ယိုဆဲမတီး တောင်ကြား
တည်နေရာ	တူအိုလန်နီကောင်တီ၊ မာရီပိုဆာကောင်တီ၊ မိုနီကောင်တီ၊ မာဒဲရာကောင်တီ၊ ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ၏
အနီးဆုံး မြို့	မာရီပိုဆာမြို့ ၊ ကယ်လီဖိုးနီးယား
ဧရိယာ	၇၄၈,၄၃၆ ဧက (၃,၀၂၈.၈၁ km2)
ဖွဲ့စည်း	အောက်တိုဘာ ၁၊ ၁၈၉၀ (၁၈၉၀-၁၀-၀၁)
လည်ပတ်သူများ	၄,၀၀၉,၄၃၆ (၂၀၁၈ ခုနှစ်အတွင်း)
အုပ်ချုပ်ရေး	အမျိုးသားဥယျာဉ် ဝန်ဆောင်မှု ဌာန
ဝဘ်ဆိုဒ်	တရားဝင် ဝက်ဘ်ဆိုဒ်
ယူနက်စကို ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာ
ရွေးချယ်သည့် စံနှုန်း	Natural: vii, viii
ရည်ညွှန်း	308
စတင်သတ်မှတ်ခြင်း	၁၉၈၄ (အဋ္ဌမအကြိမ် အစည်းအဝေး)

ပျမ်းမျှအားဖြင့် လူလေးသန်းခန့်သည် ယိုဆဲမတီးသို့ နှစ်စဉ်လာရောက် ကြ ပြီးအများစုသည် ယိုဆဲမတီးတောင်ကြား၏ ၇ စတုရန်းမိုင် (၁၈ စတုရန်း ကီလိုမီတာ) ကျယ်ဝန်းသော နေရာတွင်သာ အချိန်အများစုကို ကုန်ဆုံးကြသည်။ အဆိုပါပန်းခြံသည် ၎င်း၏သမိုင်းတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ဧည့်သည်ငါးသန်းကျော်ကို ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင်စံချိန်တင်ထားခဲ့သည်။ ယိုဆဲမတီးသည် အမျိုးသားဥယျာဉ်များနှင့် ပတ်သက်သော စိတ်ကူးစိတ်သန်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် အဓိကဖြစ်ခဲ့သည်။ ဂါလင် ကလက်ခ် နှင့်အခြားသူများသည် ယိုဆဲမတီး တောင်ကြားအား လူနေအဆောက်အအုံများ ဆောက်လုပ်ခြင်းမှ ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ရန် စည်းရုံးသိမ်းသွင်းခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးတွင် သမ္မတ အေဘရာဟမ် လင်ကွန်း သည် ယိုဆဲမတီး ထောက်ပံ့မှု အား ၁၈၆၄ ခုနှစ်တွင် လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့သည်။ ဂျွန်မွား သည် ၁၈၉၀ ခုနှစ်တွင် ကွန်ဂရက် ကို ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော အမျိုးသားဥယျာဉ်တစ်ခု တည်ထောင်ရန် အောင်မြင်သော လှုပ်ရှားမှု တစ်ခုကို ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ချိုင့်ဝှမ်းနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ရှိတောင်များနှင့် သစ်တောများကို ပါဝင်နိုင်ရန် အတွက် ဖြစ်ကာ ထိုမှတဆင့် အမျိုးသားဥယျာဉ်စနစ် ပေါ်ပေါက်ရန် အတွက် လမ်းစဖော်ပေးခဲ့သည်။

ယိုဆဲမတီးသည် သည် ဆီးရားနီဗားဒါး တွင် အကျယ်ပြန့်ဆုံးနှင့် အစိတ်စိတ်အမြွှာမြွှာ မဖြစ်ဆုံး စားကျက်နေရာ တစ်ခုဖြစ်ပြီး ဥယျာဉ်တွင် မတူကွဲပြားသော အပင်နှင့် တိရစ္ဆာန်များကို ထောက်ပံ့ပေးထားသည်။ ပန်းခြံသည် ၂,၁၂၇ မှ ၁၃,၁၁၄ ပေ (၆၄၈ မှ ၃,၉၉၇ မီတာ) အထိ အမြင့်ရှိပြီး အဓိက သဘာဝပေါက်ပင် ဇုန် ၅ ခုပါ ၀ င်သည်။ ချက်ပရယ် chaparral နှင့် ဝက်သစ်ချ သစ်တောများ၊ အနိမ့်ပိုင်း တောင်ပေါ်သစ်တောများ ၊ အမြင့်ပိုင်း တောင်ပေါ် သစ်တောများ၊ အယ်လပိုင်း ဆန်သော ဇုန် နှင့် အယ်လပိုင်းဇုန် တို့ဖြစ်သည်။ ကယ်လီဖိုးနီးယားရှိအပင်မျိုးစိတ် ၇၀၀၀ တွင် ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သည် ဆီးရားနီဗားဒါး တွင် ပေါက်ရောက်လျက်ရှိပြီး ၂၀% ကျော်သည် ယိုဆဲမတီးတွင် ဖြစ်သည်။ အဆိုပါ ပန်းခြံသည် ရှားပါးသော အပင်မျိုး ၁၆၀ အတွက် သင့်လျော်သော ရေမြေ အနေအထား ရှိပြီး ရှားပါးသော ဒေသခံ ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ ဖွဲ့စည်းမှုများနှင့် အတူ ထိုအပင်များ ပေါက်ရောက်ရာနေရာတွင် သီးသန့်ဖြစ်သော မြေဆီလွှာများ၏ သွင်ပြင်လက္ခဏာများ ရှိသည်။

ယိုဆဲမတီး ဧရိယာ၏ ဘူမိဗေဒမှာ ဂရက်နိုက် ကျောက်များနှင့် ကျောက်တုံးဟောင်းများ၏ အကြွင်းအကျန်များ ပါဝင်သော သွင်ပြင်လက္ခဏာ ရှိသည်။ လွန်ခဲ့သောအနှစ် ၁၀ သန်းခန့်က ဆီးရာနီဗားဒါးအား အပေါ်သို့ မြင့်တက်စေခဲ့ပြီးနောက် စောင်းသွားကာ ပိုမိုပြေပြစ်သော အနောက်ဘက် ကုန်းစောင်းနှင့် ပို၍ မတ်စောက်သော အရှေ့ဘက် ကုန်းစောင်းများကို ဖြစ်ပေါ် စေခဲ့သည်။ ထိုသို့ မြင့်တက်လာခြင်းသည် စမ်းချောင်းများနှင့် မြစ်များ၏ အောက်ခြေကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေခဲ့ပြီး နက်ရှိုင်း၍ ကျဉ်းမြောင်းသော ချောက်များကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ လွန်ခဲ့သော အနှစ်တစ်သန်းခန့်က ဆီးနှင်းနှင့်ရေခဲများ စုပုံလာပြီး မြင့်မားသော အယ်လပိုင်းဒေသများ၏ မြစ်နီးချောင်းပါး မြက်ခင်းပြင်များမှ အောက်ဘက် မြစ်ဝှမ်းတောင်ကြား များသို့ စီးဆင်းသွားကြသော ရေခဲမြစ်များကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ ယိုဆဲမတီး တောင်ကြားရှိ ရေခဲပြင်အထူသည် အစောပိုင်း ရေခဲခေတ် ကာလအတွင်း ၄,၀၀၀ ပေ (၁,၂၀၀ မီတာ) အထိ ရှိနိုင်သည်။ ရေခဲ အစုတို့၏ အောက်ဘက်သို့ လျှောဆင်းသွားမှုကြောင့် တောင်ကြားအား အင်္ဂလိပ် အက္ခရာ ယူ ပုံသဏ္ဌာန် တောင်ကြားကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သဖြင့် ယနေ့အချိန်တွင် ဧည့်သည်အမြောက်အမြားက လှပသော ရှုခင်းအဖြစ် လာရောက်ကြည့်ရှုကြသည်။

ယိုဆဲမတီး ဆိုသော အမည် ( မီဝေါက် ဘာသာစကားဖြင့် “လူသတ်သမား” ဟုအဓိပ္ပာယ်ရသည်) သည် မာရီပိုဆာ တပ်ရင်း မှ ထိုနယ်မှ မောင်းထုတ်ခဲ့သော (သတ်ပစ်လိုက်ခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်) မျိုးနွယ်စုအမည်ကို မူလက ရည်ညွှန်းသည်။ ယခင်က ထိုဒေသကို ဒေသခံများက“ အဝါနီး” (“ ပါးစပ်ကြီး”) ဟုခေါ်ခဲ့ကြသည်။