ရေလှောင်တမံ
ရေလှောင်တမံ (Reservoir) ဆိုသည်မှာ သဘာဝအတိုင်းမဟုတ်ဘဲ လူတို့ပြုလုပ်ထားသည့် ရေသိုလှောင်ရာ ကြီးမားသည့် ကန်မျိုးကို ဆိုလိုသည်။ ၎င်းတို့ကို အုတ်ကျောက် ဘိလပ်မြေ စသည်တို့ကို ဆောက်လုပ်ရေး နည်းပညာဖြင့် ပေါင်းစပ် အသုံးပြု၍သော်လည်းကောင်း၊ မြေကို တူးဖော်၍သော်လည်းကောင်း၊ ဆည်တစ်ခုတည်ဆောက်၍သော်လည်းကောင်း မြစ်ဝှမ်းများအား တာတမံတုတ်၍သော်လည်းကောင်း ရေကို သိုလှောင်စုဆောင်းကြသည်။ ၎င်းရေလှောင်တမံကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် Reservoir ဟုခေါ်ပြီး တစ်ခါတရံတွင် ရေနံတွင်း သို့မဟုတ် ရေတွင်းကဲ့သို့သော မြေအောက်ရေလှောင်တမံများအား ဖော်ပြရန်အတွက် အသုံးပြုခြင်းခံရသည်။ ရေလှောင်တမံများကို သောက်သုံးရေ ရရှိရန်အတွက်လည်းကောင်း၊ စိုက်ပျိုးရေ ရရှိရန်အတွက်လည်းကောင်၊ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်ရန်အတွက်လည်းကောင်း စသည်ဖြင့် အမျိုးမျိုးသော ရည်ရွယ်ချက်များဖြင့် တည်ဆောက်ကြသည်။
ရေလှောင်တမံအမျိုးအစား
ပြင်ဆင်ရန်ရေလှောင်တမံများအား သုံးမျိုးခွဲခြားနိုင်သည်။ ပထမတစ်မျိုးမှာ မြစ်ဝှမ်းဆည်ဖို့ ရေလှောင်တမံဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် သဘာဝမြေမျက်နှာပြင်အား အမှီပြုနေသည့် မြစ်ဝှမ်းတွင်တည်ဆောက်ထားသည့် ရေလှောင်တမံဖြစ်သည်။ ဆည်များသည် များသောအားဖြင့် သဘာဝအလျှောက် အောက်သို့စီးဆင်းနေသော မြစ်ဝှမ်း၏ ကျဉ်းမြောင်းသော အပိုင်းတွင် တည်ရှိကြသည်။ ဆည်နှင့်အတူ မြစ်ဝှမ်း၏ သဘာဝအလျှောက်ဖြစ်ပေါ်နေသော ဘေးနံရံများသည် အားကောင်းသည့် ရေးစီးကို ပေးနိုင်ရန် အကျဉ်းမြောင်းဆုံးသော ဆုံမှတ်တွင် တည်ရှိနေပြီး ဆောက်လုပ်ရေးစရိတ်ကိုလည်း အမှန်တကယ် နည်းပါးစေသည်။ ရေလှောင်တမံများတည်ဆောက်မှုကြောင့် ပြည်သူတို့သည် အိမ်ရာများကို အသစ်တဖန် နေရာချရခြင်း၊ အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများကို ရွေ့ပြောင်းရခြင်းများကို ရင်ဆိုင်ရလေသည်။ အဘူစမ်ဘယ် ဘုရားကျောင်းသည် နိုင်းမြစ်ပေါ်တွင် ရေလှောင်တမံတည်ဆောက်ရန်ရှိသည့်အတွက် ရွေ့ပြောင်းခဲ့ရသည်ကိုတွေ့ရသည်။ ၎င်းဖြစ်စဉ်သည် ရှေးအကျဆုံးသော ဥပမာတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။
ဒုတိယအနေဖြင့် နံရံဆည်ဖို့ ရေလှောင်တမံ ဟုခေါ်သည့် ရေလှောင်တမံမျိုးကို တွေ့ရသည်။ ၎င်းရေလှောင်တမံများသည် ပမာဏ၊ အရေအသွေးပြောင်းလဲတတ်သည့် မြစ်အတွင်းမှ ရေ စုတ်တင်၍သော်လည်းကောင်း၊ ဆစ်ဖုန်းခေါ် မြင့်ရာမှ နိမ့်ရာသို့ စီးဆင်းရေသည့် ရေပြွန်များကို အသုံးပြု၍သော်လည်းကောင်း သယ်ဆောင်လာသည့် ရေများကို သိုလှောင်ရန်အတွက် တည်ဆောက်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကဲ့သို့သော် ရေလှောင်တမံများသည် ၆ ကီလိုမီတာကျော်သော အဝန်းရှိသည့် ရေကာတာကို ဝန်းရံ၍သော်လည်းကောင်း၊ တူးဖော်၍သော်လည်းကောင်း တည်ဆောက်ထားသည်ကိုတွေ့ရသည်။
ဝန်ဆောင်မှု ရေလှောင်တမံ သည် တတိယအမျိုးအစားဖြစ်ပြီး ဖြန့်ဖြူးရေး၏အနီးဆုံးနေရာသို့ ပြောင်းရွေ့နိုင်သည့် ရေများကို သိမ်းဆည်းနိုင်ရန်အတွက်အသုံးပြုသည်။ များပြားလှသော ဝန်ဆောင်မှုရေလှောင်တမံများသည် ရေကို မျှော်စင်များတည်ဆောက်၍ သိမ်းဆည်းထားကြသည်။
သမိုင်း
ပြင်ဆင်ရန်လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၅ ထောင်ခန့်ကပင် လယ်ယာလုပ်သားများသည် ရေလှောင်တမံများအား စိုက်ပျိုးရေးအတွက် မီးငြိမ်းတောင်များ အသုံးပြုခဲ့ကြသည်ကို အာရေဗျနိုင်ငံတွင် တွေ့ရသည်။ ဂီရနာရှိ ဘီစီ ၃၀၀၀ ခန့်က ရေလှောင်တမံအဆောက်အဦးအပါအဝင် ခြောက်သွေ့သော ရာသီဥတုနှင့် ရေမလောက်ငှမှုပြဿနာများကို ဖြေရှင်းခဲ့သည့် အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ယနေ့ခေတ် ရေပေးဝေမှုနည်းပညာကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာအောင် ဦးဆောင်နေခဲ့သည်။ ဂရိနိုင်ငံတွင် တွေ့ရသော အလွန်ရှေးကျသည့် သဘာဝမဟုတ်သည့်ကန်များသည် ဘီစီ ၅ ရာစုခန့်ကပင် တည်ရှိခဲ့သည်ကိုတွေ့ရသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် မတ်ဟ ပရဒတ်ချ်ကန်သည် ၁၁ ရာစုခန့်က တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး စတုရန်းမီတာ ၆၅၀ (စတုရန်းပေ ၇၀၀၀) ခန့်ရှိသည်။
သီရိလင်္ကာနိုင်ငံရှိ အလွန်ကြီးမားရေလှောင်တမံကြီးများကို သီဟလဘုရင်များ၏ အမိန့်တော်အတိုင်း စိုက်ပျိုးရေးအတွက် ရည်သန်၍ တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ "ရေတစ်စက်သည် အကျိုးကျေးဇူးမပြုဘဲ ပင်လယ်ထဲသို့ မကျစေနှင့်"ဟု သီရိလင်္ကာနိုင်ငံရှိ ထင်ရှားသော ဘုရင်ကြီး ဘုရားခရမဘဟူ ၁ က မိန့်ဆိုခဲ့လေသည်။ သူသည် ဘုရားခရမ ဆန်မူဒရ အမည်ရှိ ရေလှောင်တမံကြီးအား တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ မဟာ ဘုရားခရမ ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဘုရားခရမ၏ ပင်လယ်ဟူ၍လည်းကောင်း ခေါ်ဆိုကြပြီး ယင်းရေလှောင်တမံကြီးသည် ရှေးဟောင်း သုတေသနပညာရှင်တို့အား အံ့အားသင့်စေသည့်အရာများထဲတွင် တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်း ရေလှောင်တမံ ဆည်များကို ရှေး ပုဂံခေတ်ကပင် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းအတွက် တည်ဆောက်ခဲ့သည်ကိုတွေ့ရသည်။ မြကန်သာ၊ တောင်ကျချောင်းတေ၊ ရေဝင်ပြေးလှည့်၊ ရေအေးကြည်စွာ၊ ကန်ပိုင်မာလျှက်၊ ကြာပေါင်းထုံထုံ၊ နံ့မျိုးစုံသည်၊ ဘုံဝတိံသာ၊ နန္ဒာပေလော၊ တူစွဟုတ်တာ ဟူသည့် ရှေးပုဂံခေတ်ကဗျာအရ အလွန်သာယာသော ရေလှောင်တမံများတည်ဆောက်ခဲ့သည်ကို တွေ့ရလေသည်။ ယနေ့ခေတ်တွင် စိုက်ပျိုးရေး၊ စွမ်းအင်နှင့် စားနပ်ရိက္ခာစသည်တို့အတွက် ရည်သန်တည်ဆောက်ထားသော ရေလှောင်တမံပေါင်းများစွာကို တွေ့မြင်နိုင်လေသည်။
အသုံးပြုပုံ
ပြင်ဆင်ရန်
ဆည်ပို့တည်ဆောက်ထားသည့် ရေလှောင်တမံများနှင့် နံရံဆည်ဖို့ ရေလှောင်တမံများသည် ရေစိမ်းကို ရေပြုပြင်ရေးလုပ်ငန်များကို ထောက်ပံ့ပေးပို့ပြီး ၎င်းပြုပြင်ရေးလုပ်ငန်များက ရေမိန်းကို ဖြတ်၍ သောက်ရေကို အရောက်ပေးပို့သည်။
ဒုတိယအနေဖြင့် ဟိုက်ဒရိုအီလက်ထရစ်စီးတီး ဖြစ်သည်။ ရေလှောင်တမံများသည် အချင်းဝက်ကြီးမားသည့် ပြွန်များအသုံးပြုပြီး ရေထုထည်ကိုထိန်းသိမ်းထားကာ တာဘိုင်များနှင့် ချိတ်ဆက်ပြီး ဟိုက်ဒရိုအီလက်ထရစ်စီတီးသို့ ပြောင်းလဲယူကြသည်။ ၎င်း ပြောင်းလဲယူသည့်အရာများကို ဆည်၏ အောက်ခြေ သို့မဟုတ် အတန်ငယ်ဝေးသည့် နေရာတွင် တည်ဆောက်ထားကြသည်။ အချို့သော ဟိုက်ဒရိုအီလျှပ်လက်ထရစ်စီးတီးလုပ်ငန်းများသည် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားလိုအပ်မှု နည်းပါးချိန်တွင် ရေကို လျှပ်စစ်ဓာတ်အားသုံး ပြွန်များဖြင့် စုတ်ယူဖြည့်တင်းထားပြီး မြေမျက်နှာပြင်မြင့် ရေလှောင်တမံများတွင် သိမ်းဆည်းထားကြသည်။ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား လိုအပ်ချိန်တွင် ထိုသိမ်းဆည်းထားသော ရေများကို မြေမျက်နှာပြင်နိမ့် ရေလှောင်တမံသို့ ပေးလွှတ်၍ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားအဖြစ်ပြောင်းလဲအသုံးပြုကြသည်ကိုတွေ့ရသည်။