လုပ်ထုံးလုပ်နည်း၊ ကျင့်ထုံးဥပဒေ

ပင်ရင်းဥပဒေ၊ သို့မဟုတ်၊ အရင်းခံဥပဒေကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ကြရာတွင် နည်းဥပဒေ၊ သို့မဟုတ် ကျင့်ထုံးဥပဒေကို လိုက်နာကျင့်သုံးရသည်။ တရားစီရင်ရာ၌လိုက်နာကျင့်သုံးရန်အတွက် စည်းမျဉ်း စည်းကမ်းနှင့်နည်းလမ်းများရှိပေသည်။ ၎င်းတို့အနက်အချို့သည် အမိန့်နှင့် သတ်မှတ်သည့် ဥပဒေများမဟုတ် သည့်အပြင် နိုင်ငံတော်ကလည်းအမိန်‹အာဏာနှင့်လိုက်နာရမည် ဟုမပြောနိုင်ပေ။ သို့သော်လည်း ယင်းစည်း မျဉ်းစည်းကမ်းနှင့်နည်းလမ်းများကို တရားရုံးများက အမြဲလိုက်နာကြရသည်။ သို့ရာတွင်၎င်းတို့မှာ အများအား ဖြင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများကို ဥပဒေအဖြစ်ပြဋ္ဌာန်း၍ အတည်ပြုထားလေ့ရှိသည်။ ဥပမာ-အမှုအခင်းကိစ္စရပ်များကိုဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ရာတွင် အတိအကျလိုက်နာရမည်မှာ သက်ဆိုင်ရာ လုပ်ထုံး လုပ်နည်းပင်ဖြစ်သည်။ ရာဇဝတ် (ပြစ်မှုဆိုင်ရာ) ဥပဒေတွင် ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံး (ပြစ်မှုဆိုင်ရာကျင့်ထုံး) ဥပဒေ ဟူ၍လည်းကောင်း၊ တရားမဥပဒေတွင်လည်း တရားမကျင့်ထုံးဟူ၍လည်းကောင်း ပြဋ္ဌာန်း ထားသည်။ အဆိုပါလုပ်ထုံးလုပ်နည်းမှ ကျော်လွန်၍ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်မှုမြုပနိုင်ပေ။ ပြစ်မှုဆိုင်ရာဥပဒေ (ရာဇသတ်ကြီး) အရ ပြစ်မှုကျူးလွန်သူများကို ကြားနာစစ်ဆေးစီရင်ရာတွင် တရားရုံးများက လိုက်နာကျင့်သုံးရမည့်နည်းလမ်းများကို ပြစ်မှုဆိုင်ရာကျင့်ထုံးဥဒေ အဖြစ် ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။ ဤကျင့်ထုံး ဥပဒေတွင် ပြစ်မှုအမျိုးအစားပေါ်မူတည်၍ စစ်ဆေးမေးမြန်းနည်းများကို၎င်း၊ ပြစ်မှုတရပ်အတွက်အာမခံရနိုင် သည်၊ မရနိုင်သည်ကို၎င်း၊ ကျေအေးနိုင်ခြင်းရှိမရှိကို၎င်း၊ ပြစ်မှုကျူးလွန်သူအား ပြစ်မှုအမျိုးအစားကိုလိုက်၍ တရားရုံး၏ဖမ်းဆီးခွင့်အမိန့် (ဝါးရမ်း) Warrant မပါဘဲ ဖမ်းဆီးနိုင်ခွင့်ရှိ၊မရှိကို၎င်း၊ အယူခံဝင်ခြင်းဆိုင်ရာကိစ္စ ရပ်များ၊ ပြင်ဆင်မှုတင်သွင်းခြင်းဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များ၊ အစရှိသည့် တရားရုံးများကလိုက်နာကျင့်သုံးရမည့် ကျင့်ထုံးများ ကိုပြဋ္ဌာန်းထားပေသည်။ ပြစ်မှုဆိုင်ရာ အထူးဥပဒေတရပ်ရပ်အရ တရားရုံးကစစ်ဆေးကြားနာစီရင်ရာတွင် လိုက်နာကျင့်သုံးရမည့် ကျင့်ထုံးဥပဒေ၊ သို့မဟုတ်၊ နည်းဥပဒေတရပ်ရပ်ကို သီးခြားပြဋ္ဌာန်းထားပါက ယင်း နည်းဥပဒေများကို တရားရုံး များကလိုက်နာရသည်။ သို့ရာတွင် ထိုကဲ့သို့ အထူးဥပဒေတရပ်ရပ်အတွက် ပြဋ္ဌာန်းထားသည့် နည်းဥပဒေသည် တရားစစ်ဆေးစီရင်ရာတွင်လိုက်နာရန် ပြည့်စုံခြင်းမရှိပါက၊ ပြစ်မှုဆိုင်ရာကျင့်ထုံးဥပဒေပါ ပြဋ္ဌာန်းချက်များကို တရားရုံးများက လိုက်နာကျင့်သုံးရမည်ဖြစ် ပေသည်။ ဒေသန္တရဥပဒေ ဥပဒေတရပ်ရပ် အတွက်လည်း နည်းဥပဒေကို အလားတူပင် လိုက်နာကျင့်သုံးရမည်ဖြစ်ပေသည်။ တရားစွဲဆိုတင်ပို့ရသည့်အဖွဲ့အစည်း၊ အမှုကြားနာစစ်ဆေးရန်အဖွဲ့အစည်းစသည့် အဖွဲ့အစည်းတို့တွင် လုပ်ထုံး လုပ်နည်းတိကျမှုရှိရန်လိုအပ်သည်။ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအတိုင်း မလုပ်လျှင် မတရားမှုများဖြစ် ထွန်းနိုင်ပေ သည်၊ ထို့ကြောင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းကို ဥပဒေတရပ်အဖြစ် ပြဋ္ဌာန်း သတ်မှတ်၍ လိုက်နာကျင့် သုံးစေခြင်း ဖြစ်သည်။