လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်ခြင်း
လျှပ်စစ်ထုတ်ဖော်ခြင်းသည် ရင်းမြစ်တစ်ခုမှလျှပ်စစ်ဓာတ်ကိုရယူသည့်အဆင့်ဖြစ်သည်။ လျှပ်စစ်အင်ဂျင်နီယာဘာသာရပ်မှ ထုတ်ဖော်ခြင်း၊သယ်ယူခြင်း၊ဖြန့်ဖြူးခြင်း(Generation,Transmission and Distribution) တွင် ထုတ်ဖော်ခြင်းအပိုင်းဖြစ်သည်။ ပြည်သူများထံလျှပ်စစ်ဓာတ်အားပို့ဆောင်ခြင်း၏ ပထမဆုံးအဆင့်ဖြစ်သည်။
လျှပ်စစ်ဆိုသည်မှာ သဘာဝတွင် အလိုအလျောက်တည်ရှိသော ရင်းမြစ်မဟုတ်ဘဲဖော်ထုတ်ရသည်။ ထုတ်လုပ်ခြင်းကို လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ရုံများ(power plants)များတွင်ထုတ်လုပ်သည်။ ထုတ်လုပ်ရုံအမျိုးမျိုးရှိသည်။ဥပမာ~ရေအားလျှပ်စစ်၊ လေစွမ်းအင် စသည်တို့ဖြစ်သည်။ များသောအားဖြင့် လျှပ်စစ်ကို လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ရုံရှိ စက်ကြီး(electromechanical generators)များကို ရေအား၊ လေအား၊ နယူးကလီယားဖြင့်အပူပေးခြင်းတို့ဖြင့် လည်ပတ်စေကာ ရရှိသည်။
သမိုင်းကြောင်း
ပြင်ဆင်ရန်
အခြေခံအချက်အလက်များကို ၁၈၂၀~၁၈၃၀ အစောပိုင်းတွင် ဗြိတိသျှပညာရှင် မိုက်ကယ်ဖာရာဒေး မှ လေ့လာတွေ့ရှိခဲ့သည်။
၁၈၇၀တွင် ဟိုက်ဒရောလစ်တာဘိုင်များကို ဒိုင်နမိုနှင့် ချိတ်ဆက်ကာ လျှပ်စစ်ထုတ်လာသည်။
ပထမဆုံး လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ရုံကို ရေအားနှင့် ကျောက်မီးသွေးအားများဖြင့် ထုတ်ခဲ့သည်။ ယနေ့အချိန်တွင် ကျောက်မီးသွေး၊ နယူးကလီးယား၊ သဘာဝဓာတ်ငွေ့၊ ဆီ၊ ရေအား၊ လေအား၊ ဒီရေအား၊ ဆိုလာစွမ်းအင်များဖြင့် ထုတ်လုပ်နေကြသည်။
လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ခြင်းနည်းလမ်းများ
ပြင်ဆင်ရန်
စက်ကြီးများ(Generators)
ပြင်ဆင်ရန်လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ရာ ဂျန်နရေတာများမှာ K.Eကို လျှပ်စစ်အဖြစ်ပြောင်းသည်။ ဤနည်းလမ်းမှာဖာရာဒေးနိယာမ ကို အခြေခံကာလျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ခြင်း၏ အများဆုံးသုံးသော နည်းဖြစ်သည်။
လျှပ်စစ်ဓာတု
ပြင်ဆင်ရန်
လျှပ်စစ်ဓာတုသည် ဓာတုစွမ်းအင်မှ လျှပ်စစ်စွမ်းအင်ကို တိုက်ရိုက်ပြောင်းပေးသည်။(ဥပမာ~ဘက်ထရီ)ထိုနည်းကို မိုဘိုင်းပစ္စည်းများတွင်သုံးသည်။
လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ခြင်း၏စီးပွားရေးများ
ပြင်ဆင်ရန်လျှပ်စစ်ဓာတ်ရောင်းချခြင်းသည် နေရာနှင့်အလိုက်ပြောင်းလဲနိုင်သည်။ ရေအားလျှပ်စစ်၊နယူးကလီးယား စသည့် လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ရုံများကို ဒေသအလိုက်ရွေးချယ်ကြသည်။
အပူစွမ်းအင်သုံးစက်ရုံများကို စက်ရုံအလုပ်ရုံထူထပ်ရာဒေသများတွင် တွေ့နိုင်သည်။ နယူးကလီးယားစက်ရုံများမှာ လျှပ်စစ်ဝပ်ပေါင်းများစွာထုတ်နိုင်သော်လည်း ဂျပန်သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဖြစ်ပြီးနောက် စိုးရိမ်စရာဖြစ်လာသည်။
ထုတ်လုပ်ရာစက်များ
ပြင်ဆင်ရန်
တာဘိုင်
ပြင်ဆင်ရန်လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ရာစက်ရုံတိုင်း တာဘိုင်မှထုတ်လုပ်သည်။ ထိုတာဘိုင်ကို ရေအား၊ လေအား၊ အပူအား စသည်ဖြင့် လည်ကြသည်။ ထိုမှတစ်ဆင့် စက်စွမ်းအင်မှ လျှပ်စစ်စွမ်းအင်ရရှိသည်။
- ရေနွေးငွေ့
- ကျောက်မီးသွေးကို အသုံးပြုကာ ရေကိုဆူပွက်စေခြင်းဖြင့် လျှပ်စစ်ဓာတ်ထုတ်လုပ်သည်။ လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ခြင်း၏ ၄၁%မှာ ဤနည်းလမ်းဖြင့် ထုတ်လုပ်သည်။[၁]
- Nuclear fission heat created in a nuclear reactor creates steam. Less than 15% of electricity is generated this way.
- Renewables. The steam is generated by Biomass, Solar thermal energy where solar parabolic troughs and solar power towers concentrate sunlight to heat a heat transfer fluid, which is then used to produce steam, or Geothermal power.
- Natural gas: turbines are driven directly by gases produced by combustion. Combined cycle are driven by both steam and natural gas. They generate power by burning natural gas in a gas turbine and use residual heat to generate steam. At least 20% of the worlds electricity is generated by natural gas.
- Water Energy is captured from the movement of water. From falling water, the rise and fall of tides or ocean thermal currents. Each driving a water turbine to produce approximately 16% of the world's electricity.
- The windmill was a very early wind turbine. In a solar updraft tower wind is artificially produced. Before 2010 less than 2% of the worlds electricity was produced from wind.
ဂျန်နရေတာများ
ပြင်ဆင်ရန်
လျှပ်စစ်ဂျန်နရေတာများသည် တာဘိုင်လည်ပြီးနောက် လျှပ်စစ်ထွက်လာသည်။
မြန်မာပြည်နှင့်လျှပ်စစ်ဓာတ်အား
ပြင်ဆင်ရန်မြန်မာနိုင်ငံတွင် လျှပ်စစ်ဓာတ်သည် အခြေခံလိုအပ်ချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ လျှပ်စစ်ကို ရေအားမှ အဓိက ထုတ်လုပ်သည်။ အစောဆုံးသော ရေအားလျှပ်စစ်စက်ရုံမှာ ကယားပြည်နယ်၊ လွိုင်ကော်မြို့အနီးရှိ လောပိတရေအားလျှပ်စစ်စက်ရုံ အမှတ်(၂)ဖြစ်သည်။ လက်ရှိတွင် အကြီးဆုံးသောစက်ရုံမှာ မန္တလေးတိုင်း၊ မန္တလေးမြို့အရှေ့တောင်ဘက်ရှိ ရဲရွာရေအားလျှပ်စစ်စက်ရုံဖြစ်သည်။ ရေအားလျှပ်စစ်နှင့်ပက်သက်၍ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အတွက်ကန့်ကွက်မှုများဖြစ်သော မြစ်ဆုံဆည်တည်ဆောက်မှုနှင့် သံလွင်မြစ်ရှိဆည်များ တည်ဆောက်ခြင်းအတွက် ကန့်ကွက်နေမှုများလည်းရှိသည်။
