ဝိညာဏာဟာရ

ဗုဒ္ဓဘာသာတွင် "အာဟာရ" ဟူသည် မိမိဆိုင်ရာအကျိုးကို–လွန်စွာ ဆောင်တတ်-ဖြစ်စေတတ်သော အရာများဖြစ်သည်။ အာဟာရသည် စုစုပေါင်း လေးမျိုးရှိပြီး၊ ၎င်းတို့မှာ ကဗဠီကာရာဟာရ၊ ဖဿာဟာရ၊ မနောသဉ္စေတနာဟာရ နှင့် ဝိညာဏာဟာရ တို့ဖြစ်သည်။

ဝိညာဏာဟာရ ဆိုသည်မှာ အဘယ်နည်း?

ဝိညာဏာဟာရ ဆိုသည်မှာ အသိစိတ် (ဝိညာဏ်) ကို အာဟာရဟု ခေါ်ဆိုပြီး၊ အထူးသဖြင့် ပဋိသန္ဓေအချိန်၌ ဝိညာဏာဟာရသည် နာမ် (စိတ်-စေတသိက်) နှင့် ရုပ် (ရုပ်တရား) တို့ကို ဖြစ်စေသည့် အရင်းခံအကြောင်းဖြစ်သည်။ မြတ်စွာဘုရားက "ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ" (ဝိညာဏ်ကို အကြောင်းခံ၍ နာမ်ရုပ် ဖြစ်ပေါ်သည်) ဟု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်တရားတော်တွင် ဟောကြားထားတော်မူသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ဝိညာဏ်၏ ဖြစ်တည်မှုကြောင့် နာမ်ရုပ်တို့ ဖြစ်ပေါ်လာပြီး၊ ဝိညာဏ်မရှိလျှင် နာမ်ရုပ်လည်း ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်မည် မဟုတ်ပေ။

ခိုးသားဓားပြအား လှံဖြင့် ထိုးဆွခြင်း

မြတ်စွာဘုရားသည် သံယုတ္တနိကာယ်၊ အာဟာရသုတ္တန်တွင် ဝိညာဏာဟာရ၏ သဘောကို ရှင်းလင်းစွာ ဟောကြားထားတော်မူသည်။ ၎င်းတွင် ဝိညာဏာဟာရကို ပဋိသန္ဓေဝိညာဏ်အဖြစ် ဥပမာတစ်ခုဖြင့် ဖော်ပြထားသည်။ ထိုဥပမာမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။

မြတ်စွာဘုရားက ဤသို့ ဟောကြားတော်မူသည်။ မကောင်းမှုပြုလေ့ရှိသော ခိုးသားဓားပြတစ်ဦးကို ဖမ်းဆီးပြီး ရှင်ဘုရင်ထံ အပ်နှံကြသည်။ ထိုခိုးသားသည် တိုင်းပြည်တွင် လုယက်၊ ဖျက်ဆီးမှုများ ပြုလုပ်သူဖြစ်၍ ဘုရင်က "ဤယောက်ျားကို နံနက်တွင် လှံအချက် ၁၀၀ ထိုးဆွပါ" ဟု အမိန့်ပေးသည်။ သို့သော် ထိုခိုးသား၏ ဇွဲကောင်းမှုကြောင့် မသေသေးဘဲ အသက်ရှင်နေသည်။ မွန်းလွဲပိုင်းတွင် ဘုရင်က "သူ၏ အခြေအနေမည်သို့ရှိသနည်း" ဟု မေးရာ "အသက်ရှင်နေပါသေးသည်" ဟု ဖြေကြသည်။ ထို့နောက် ဘုရင်က မွန်းလွဲတွင် လှံ ၁၀၀ ထပ်ထိုးရန် အမိန့်ပေးပြန်သည်။ ညနေချမ်းတွင် ထပ်မံမေးမြန်းရာ အသက်မသေသေးကြောင်း သိရသဖြင့် လှံ ၁၀၀ ထပ်ထိုးရန် အမိန့်ပေးပြန်သည်။ စုစုပေါင်း လှံအချက် ၃၀၀ ထိုးဆွခံရပြီးနောက်၊ ထိုခိုးသားသည် ကိုယ်ဆင်းရဲမှု (ဒုက္ခဝေဒနာ) နှင့် စိတ်ဆင်းရဲမှု (ဒေါမနဿဝေဒနာ) ကို ခံစားရသည်။

မြတ်စွာဘုရားက ဤဥပမာဖြင့် ဝိညာဏာဟာရကို ရှုပွားရန် နည်းပြတော်မူသည်။ ဘုရင်သည် ကံကို ဥပမာပြပြီး၊ ခိုးသားဓားပြသည် သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲကို မှီတွယ်နေသော ပုထုဇန်ငမိုက်သားကို ဥပမာပြသည်။ လှံအချက် ၃၀၀ ဖြင့် ထိုးဆွခြင်းသည် ပဋိသန္ဓေဝိညာဏ်ကို ဥပမာပြပြီး၊ ထိုလှံထိုးခံရမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆင်းရဲဒုက္ခများသည် ပဋိသန္ဓေဝိညာဏ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော နာမ်ရုပ်များ၏ အကျိုးဆက်ဖြစ်သည်။

ဝိညာဏာဟာရကို မည်သို့ ရှုပွားသင့်သနည်း?

မြတ်စွာဘုရားက ရဟန်းတို့၊ ဝိညာဏာဟာရကို ပရိညာပညာ သုံးမျိုး (ဉာတပရိညာ၊ တီရဏပရိညာ၊ ပဟာနပရိညာ) ဖြင့် သိမြင်လျှင် နာမ်ရုပ်ကိုလည်း ပရိညာဖြင့် သိမြင်ပြီးဖြစ်သည် ဟု ဟောကြားထားသည်။

၁။ ဉာတပရိညာ   

ဝိညာဏာဟာရကို ပဋိသန္ဓေဝိညာဏ်အဖြစ် သိမ်းဆည်းပြီး၊ ၎င်းနှင့်အတူ ယှဉ်တွဲဖြစ်ပေါ်သော နာမ် (ဖဿ၊ ဝေဒနာ၊ သညာ၊ စေတနာ) နှင့် ရုပ် (ဟဒယဝတ္ထု စသည်) တို့ကို ပိုင်းခြားသိရန် လိုအပ်သည်။ ဤသို့သိရာတွင် ရုပ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဦးစွာသိမ်းဆည်းပြီးမှ နာမ်ကမ္မဋ္ဌာန်းသို့ ပြောင်းရှုရသည်။

၂။ တီရဏပရိညာ   

ဝိညာဏ်နှင့် နာမ်ရုပ်တို့၏ အကြောင်းအကျိုးဆက်ကို အတိတ်သို့ ဉာဏ်ကို ‌စေလွတ်၍ ရုပ်နာမ်ကို သိမ်းဆည်းရသည်။ ဥပမာ၊ အတိတ်ကံ (အဝိဇ္ဇာ၊ တဏှာ၊ ဥပါဒါန်၊ သင်္ခါရ၊ ကံ) တို့ကြောင့် ပဋိသန္ဓေဝိညာဏ် ဖြစ်ပေါ်လာပြီး၊ ၎င်းကြောင့် နာမ်ရုပ်ဖြစ်ပေါ်သည်ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန် (အနိစ္စ၊ ဒုက္ခ၊ အနတ္တ) ဖြင့် ဝိပဿနာ ရှုပွားရသည်။

၃။ ပဟာနပရိညာ   

ဝိပဿနာဉာဏ်များ ရင့်ကျက်လာသောအခါ အရိယမဂ်ဉာဏ်ဖြင့် ကိလေသာများကို ပယ်ရှားပြီး၊ အထူးသဖြင့် အရဟတ္တမဂ်သို့ ဆိုက်ရောက်သည်အထိ ရှုပွားရသည်။ ဤအဆင့်တွင် နောက်ထပ်ပြုဖွယ် လုပ်ငန်းမရှိတော့ပြီ ဟူသော အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိသည်။

အဋ္ဌကထာ၏ ဖွင့်ဆိုချက်

အဋ္ဌကထာတွင် ဝိညာဏာဟာရကို ဤဥပမာနှင့် ယှဉ်၍ ရှင်းပြထားသည်။ လှံအချက် ၃၀၀ ထိုးဆွခြင်းကြောင့် အနာဒဏ်ရာများ ဖြစ်ပေါ်ပြီး၊ ထိုအနာများကြောင့် ဆင်းရဲဒုက္ခဖြစ်သည့်နည်းတူ၊ ပဋိသန္ဓေဝိညာဏ်ကြောင့် နာမ်ရုပ်ဖြစ်ပြီး၊ ထိုနာမ်ရုပ်ကို အခြေခံ၍ ပဝတ္တိကာလ (ဘဝတစ်လျှောက်) တွင် ဆင်းရဲဒုက္ခများ ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ သို့သော် ပဋိသန္ဓေခဏ၌ ဒုက္ခဝေဒနာ သို့မဟုတ် ဒေါမနဿဝေဒနာ မပါဝင်ဘဲ၊ ဇာတိဒုက္ခ ကို အခြေခံ၍ နောက်ပိုင်းဆင်းရဲမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။

မြတ်စွာဘုရား၏ ဥပမာနှင့် ဟောကြားချက်အရ၊ ဝိညာဏာဟာရကို လှံထိုးခံရသော ခိုးသားနှင့် နှိုင်းယှဉ်၍ ရှုပွားပြီး၊ နာမ်ရုပ်၏ အနိစ္စ၊ ဒုက္ခ၊ အနတ္တသဘောကို ဉာဏ်ဖြင့် သိမြင်ကာ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်အောင် ကြိုးပမ်းရမည်ဖြစ်သည်။ ဝိညာဏာဟာရ၏ အစွမ်းဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်တိုင် ဒေသနာဟောခဲ့ပြီ ဟု အဋ္ဌကထာတွင် ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း၊ ဤရှုကွက်သည် သံသရာမှ လွတ်မြောက်ရာ လမ်းကြောင်းဖြစ်သည်။

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန်

• ဝိညာဏာဟာရပိုင်း