ဝီကီပီးဒီးယား:ပါဠိအမည်များ

ပါဠိဘာသာကို ၎င်းပျံ့နှံ့ရောက်ရှိရာဒေသရှိ အက္ခရာများဖြင့် အသုံးပြုရေးသားနိုင်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် မြန်မာအက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း၊ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထိုင်းအက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း၊ သီရိလင်္ကာတွင် သီဟိုဠ်အက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကမ္ဘောဒီးယားတွင် ခမာအက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း၊ အိန္ဒိယတွင် ဒေဝနာဂရီအက္ခရာဖြင့်လည်းကောင်း စသဖြင့် အက္ခရာဖလှယ်ရေးသားကြသည်။ ထိုနည်းတူ လန်ဒန် ပါဠိစာမူတော်အသင်း (London Pali Text Society) က ​ရောမအက္ခရာ (Roman script) ဖြင့် ဖလှယ်ရေးသားသည်။ ထို ​ရောမအက္ခရာဖြင့် ဖလှယ်နည်းကို ယခုအခါ နိုင်ငံတကာအသုံးအဖြစ် သတ်မှတ်အသုံးပြုကြသည်။

ထို ရောမအက္ခရာဖြင့် ရေးသားထားသည့် ပါဠိအမည်များကို မြန်မာဘာသာသို့ ဖလှယ်ရာတွင် အသံဖလှယ်နည်းထက် အက္ခရပရိဝတ္တနဟူသည့် အက္ခရာဖလှယ်နည်းကို အသုံးပြုရသည်။ အဆိုပါ အက္ခရာဖလှယ်ပုံကို အောက်တွင် အသေးစိတ်ဖော်ပြထားသည်။

သရ

ပါဠိဘာသာတွင် သရ ၈ လုံး ရှိသည်။

ရောမအက္ခရာ	a	ā	i	ī	u	ū	e	o
မြန်မာအက္ခရာ	အ	အာ	ဣ	ဤ	ဥ	ဦ	ဧ	ဩ
သင်္ကေတ		ာ	ိ	ီ	ု	ူ	​ေ	​ော

ဗျည်း

ပါဠိဘာသာတွင် ဗျည်း ၃၂ လုံး၊ နိဂ္ဂဟိတ် တစ်လုံး၊ စုစုပေါင်း ၃၃ လုံးရှိသည်။

အစုရှိဗျည်းများ

က ဝဂ်

ရောမအက္ခရာ	k	kh	g	gh	ṅ
မြန်မာအက္ခရာ	က်	ခ်	ဂ်	ဃ်	င်

စ ဝဂ်

ရောမအက္ခရာ	c	ch	j	jh	ñ
မြန်မာအက္ခရာ	စ်	ဆ်	ဇ်	ဈ်	ဉ်

ဋ ဝဂ်

ရောမအက္ခရာ	ṭ	ṭh	ḍ	ḍh	ṇ
မြန်မာအက္ခရာ	ဋ်	ဌ်	ဍ်	ဎ်	ဏ်

တ ဝဂ်

ရောမအက္ခရာ	t	th	d	dh	n
မြန်မာအက္ခရာ	တ်	ထ်	ဒ်	ဓ်	န်

ပ ဝဂ်

ရောမအက္ခရာ	p	ph	b	bh	m
မြန်မာအက္ခရာ	ပ်	ဖ်	ဗ်	ဘ်	မ်

အစုမဲ့ဗျည်းများ

ရောမအက္ခရာ	y	r	l	v	s	h	ḷ	ṃ
မြန်မာအက္ခရာ	ယ်	ရ်	လ်	ဝ်	သ်	ဟ်	ဠ်	ံ

ပေါင်းစပ်ပုံ

ဗျည်းနှင့်သရ ​ပေါင်းစပ်ပုံ

သရတွင် ကိုယ်ပိုင်အသံရှိသော်လည်း ဗျည်းတွင် ကိုယ်ပိုင်အသံမရှိပါ။ ဗျည်းနှင့်သရ ပေါင်းစပ်မှသာ အသံဖြစ်ပေါ်လာသည်။

ရောမအက္ခရာ	k+a=ka	k+ā=kā	k+i=ki	k+ī=kī	k+u=ku	k+ū=kū	k+e=ke	k+o=ko
မြန်မာအက္ခရာ	က်+အ=က	က်+အာ=ကာ	က်+ဣ=ကိ	က်+ဤ=ကီ	က်+ဥ=ကု	က်+ဦ=ကူ	က်+ဧ=ကေ	က်+ဩ=ကော

သရနှင့်နိဂ္ဂဟိတ် ​ပေါင်းစပ်ပုံ

နိဂ္ဂဟိတ် (ံ) ရှေ့တွင် အ၊ ဣ၊ ဥ သရအတို သုံးလုံးသာ ရှိရသည်။

ရောမအက္ခရာ	a+ṃ=aṃ	ā+ṃ=aṃ	i+ṃ=iṃ	ī+ṃ=iṃ	u+ṃ=uṃ	ū+ṃ=uṃ
မြန်မာအက္ခရာ	အ+ံ=အံ	အာ+ံ=အံ	ဣ+ံ=အိံ	ဤ+ံ=အိံ	ဥ+ံ=အံု	ဦ+ံ=အံု

ဗျည်းနှင့် နိဂ္ဂဟိတ် ပေါင်းစပ်ထားသောသရတို့ ပေါင်းစပ်ပုံ

ရောမအက္ခရာ	ka+ṃ=aṃ	kā+ṃ=aṃ	ki+ṃ=iṃ	kī+ṃ=iṃ	ku+ṃ=uṃ	kū+ṃ=uṃ
မြန်မာအက္ခရာ	က+ံ=ကံ	ကာ+ံ=ကံ	ကိ+ံ=ကိံ	ကီ+ံ=ကိံ	ကု+ံ=ကံု	ကူ+ံ=ကံု

ဗျည်းနှစ်လုံးဆင့်ခြင်း

အုပ်စုတွင်း ပထမအက္ခရာချင်း နှစ်လုံးဆင့်ခြင်း

k+k=kk	က်+က်=က္က	sakka	သက္က
c+c=cc	စ်+စ်=စ္စ	amacca	အမစ္စ
ṭ+ṭ=ṭṭ	ဋ်+ဋ်=ဋ္ဋ	vaṭṭa	ဝဋ္ဋ
t+t=tt	တ်+တ်=တ္တ	putta	ပုတ္တ
p+p=pp	ပ်+ပ်=ပ္ပ	kappa	ကပ္ပ

အုပ်စုတွင်း ပထမအက္ခရာနှင့် ဒုတိယအက္ခရာတို့ နှစ်လုံးဆင့်ခြင်း

k+kh=kkh	က်+ခ်=က္ခ	dukkha	ဒုက္ခ
c+ch=cch	စ်+ဆ်=စ္ဆ	maccha	မစ္ဆ
ṭ+ṭh=ṭṭh	ဋ်+ဌ်=ဋ္ဌ	raṭṭha	ရဋ္ဌ
t+th=tth	တ်+ထ်=တ္ထ	hattha	ဟတ္ထ
p+ph=pph	ပ်+ဖ်=ပ္ဖ	puppha	ပုပ္ဖ

အုပ်စုတွင်း တတိယအက္ခရာချင်း နှစ်လုံးဆင့်ခြင်း

g+g=gg	ဂ်+ဂ်=ဂ္ဂ	magga	မဂ္ဂ
j+j=jj	ဇ်+ဇ်=ဇ္ဇ	majja	မဇ္ဇ
d+d=dd	ဒ်+ဒ်=ဒ္ဒ	bhaddā	ဘဒ္ဒါ
b+b=bb	ဗ်+ဗ်=ဗ္ဗ	nibbāna	နိဗ္ဗာန

အုပ်စုတွင်း တတိယအက္ခရာနှင့် စတုတ္ထအက္ခရာတို့ နှစ်လုံးဆင့်ခြင်း

g+gh=gh	ဂ်+ဃ်=ဂ္ဃ	byaggha	ဗျဂ္ဃ
j+jh=jjh	ဇ်+ဈ်=ဇ္ဈ	yujjha	ယုဇ္ဈ
ḍ+ḍh=ḍḍh	ဍ်+ဎ်=ဍ္ဎ	vaḍḍa	ဝုဍ္ဎ
d+d=ddh	ဒ်+ဓ်=ဒ္ဓ	Buddha	ဗုဒ္ဓ
b+bh=bbh	ဗ်+ဘ်=ဗ္ဘ	abbhuta	အဗ္ဘုတ

ပဉ္မမအက္ခရာနှင့် အုပ်စုတွင်းအက္ခရာများ နှစ်လုံးဆင့်ခြင်း

ṅ+k=ṅk	င်+က်=င်္က	paṅka	ပင်္က
ñ+c=ñc	ဉ်+စ်=ဉ္စ	muñca	မုဉ္စ
ṇ+ṭ=ṇṭ	ဏ်+ဋ်=ဏ္ဋ	kaṇṭa	ကဏ္ဋ
n+t=nt	န်+တ်=န္တ	danta	ဒန္တ
m+p=mp	မ်+ပ်=မ္ပ	limpa	လိမ္ပ

အစုမဲ့ဗျည်းများ ပါဝင်သော နှစ်လုံးဆင့်ခြင်း

အစုမဲ့ဗျည်း ၈ လုံးအနက် ယ၊ ရ၊ ဝ၊ ဟ လေးလုံးတို့သည် နှစ်လုံးဆင့်လျှင် ျ၊ ြ၊ ွ၊ ှ အဖြစ် ​ပြောင်းလဲသွားသည်။ သ နှစ်လုံးဆင့်ပါက ဿ ဖြစ်သွားသည်။

အစုမဲ့ဗျည်းချင်း နှစ်လုံးဆင့်ခြင်း

y+y=yy	ယ်+ယ်=ယျ်	seyya	သေယျ
y+v=yv	ယ်+ဝ်=ယွ်	yvāyaṃ	ယွာယံ
y+h=yh	ယ်+ဟ်=ယှ်	mayhaṃ	မယှံ
v+v=vv	ဝ်+ဝ်=ဝွ်	sivva	သိဝွ
v+y=vy	ဝ်+ယ်=ဝျ်	vyādhi	ဝျာဓိ
l+l=ll	လ်+လ်=လ္လ	pulliṅga	ပုလ္လိင်္ဂ
l+y=ly	လ်+ယ်=လျ်	kalyā	ကလျာ
s+s=ss	သ်+သ်=ဿ်	sissa	သိဿ
s+v=sv	သ်+ဝ်=သွ်	svāhaṃ	သွာဟံ

အစုရှိဗျည်းနှင့် အစုမဲ့ဗျည်းတို့ နှစ်လုံးဆင့်ခြင်း

b+y=by	ဗ်+ယ်=ဗျ်	byasana	ဗျသန
t+r=tr	တ်+ရ်=တြ်	tatra	တတြ
n+v=nv	န်+ဝ်=နွ်	anveti	အနွေတိ
ṇ+h=ṇh	ဏ်+ဟ်=ဏှ်	uṇha	ဥဏှ

ဥဒါဟရုဏ်

မြန်မာအက္ခရာမှ ရောမအက္ခရာသို့

ယော ကပ္ပကောဋီဟိပိ အပ္ပမေယျံ၊

ကာလံ ကရောန္တော အတိဒုက္ကရာနိ၊

ခေဒံ ဂတော လောကာဟိတာယ နာထော၊

နမော မဟာကာရုဏိကဿ တဿ။

Yo kappakoṭīhipi appameyyaṃ,

kālaṃ karonto atidukkarāni,

khedaṃ gato lokāhitāya nātho,

namo mahākāruṇikassa tassa.

ရောမအက္ခရာမှ မြန်မာအက္ခရာသို့

Phullantā sukhapaṅkajā,

mettāpuṇṇindusaṅgamā,

manosarasi sabbesaṃ,

pavāyantu sugandhakā.

ဖုလ္လန္တာ သုခပင်္ကဇာ၊

မေတ္တာပုဏ္ဏိန္ဒုသင်္ဂမာ၊

မနောသရသိ သဗ္ဗေသံ၊

ပဝါယန္တု သုဂန္ဓကာ။

ပြင်ပလင့်ခ်များ

• ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်က ရှမ်းပြည်ဗုဒ္ဓတက္ကသိုလ်၏ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပါဠိ အွန်လိုင်းကွန်ဖရင့်သို့ ရောမအက္ခရာဖြင့် ပေးပို့သော ပါမောက္ခချုပ်ဆရာတော် ​ဒေါက်တာနန္ဒမာလာဘိဝံသ၏ သမောဒနီယကထာ