အက်ဒွပ် ဝစ်တန်

အက်ဒွပ် ဝစ်တန်
အက်ဒွပ် ဝစ်တန်
	ဆွီဒင်နိုင်ငံ၊ ဂိုသန်ဘာ့ဂ် (Gothenburg) မြို့ရှိ ချဲလ်မာ့ရှ် နည်းပညာ တက္ကသိုလ် (Chalmers University of Technology) တွင် ဝစ်တန် ဟောပြောစဉ် (ဧပြီ ၂၉၊ ၂၀၀၈)
မွေးဖွား	ဩဂုတ် ၂၆၊ ၁၉၅၁ (အသက် ၇၃); en:Baltimore, en:Maryland, U.S.
နေထိုင်ရာ	en:Princeton, New Jersey, U.S.
နိုင်ငံလူမျိုး	American
နယ်ပယ်	en:Theoretical physics ; en:Superstring theory
အဖွဲ့အစည်းဌာန	en:Institute for Advanced Study; en:Harvard University; en:Oxford University; en:California Institute of Technology; en:Princeton University
မိခင်ကျောင်း	en:Brandeis University (B.A., 1971); en:University of Wisconsin, Madison (no degree); en:Princeton University (M.A., 1974; en:Ph.D., 1976);
ပါရဂူဘွဲ့ ကြီးကြပ်သူ	en:David Gross
အခြား ကြီးကြပ်သူများ	en:Sidney Coleman; en:Michael Atiyah
ပါရဂူဘွဲ့ယူ တပည့်များ	en:Cumrun Vafa ; en:Xiao-Gang Wen ; en:Eva Silverstein ; en:Shamit Kachru ; Tamar Friedmann ; en:Sergei Gukov ; en:Dror Bar-Natan
ကျော်ကြားမှုအရင်းခံ	en:M-theory ; en:Seiberg–Witten theory; en:Seiberg–Witten invariants; en:Wess–Zumino–Witten model; en:Weinberg–Witten theorem; en:Gromov–Witten invariant; en:Hořava–Witten domain wall; en:Vafa–Witten theorem; en:Witten index
ထင်ပေါ်ကျော်ကြား ဆုတံဆိပ်များ	en:MacArthur Fellowship (1982) ; en:Dirac Medal (1985) ; en:Albert Einstein Medal (1985) ; ၁၉၉၀ ဖီး ဆုတံဆိပ် (Fields Medal); en:Alan T. Waterman Award (1995); Dannie Heineman Prize (1998); Nemmers Prize (2000) ; en:National Medal of Science (2002); en:Harvey Prize (2005); en:Henri Poincaré Prize (2006) ; en:Crafoord Prize (2008); en:Lorentz Medal (2010); en:Isaac Newton Medal (2010); en:Fundamental Physics Prize (2012) ; en:Kyoto Prize (2014) ; Albert Einstein Award (2016)
အိမ်ထောင်ဘက်	en:Chiara Nappi
ရင်သွေး(များ)	Daniela Witten, Ilana Witten, Rafael Witten
	ဝက်ဘ်ဆိုဒ်; sns.ias.edu/witten

အက်ဒွပ် ဝစ်တန် (အင်္ဂလိပ်: Edward Witten; /ˈwɪtən/) ((1951-08-26)ဩဂုတ် ၂၆၊ ၁၉၅၁ ဖွား) သည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသား သဘောတရားရေးရာ ရူပဗေဒ (theoretical physics) နှင့် သင်္ချာကဲရူပဗေဒ (mathematical physics) ပညာရှင်တစ်ဦးဖြစ်ပြီး ကြိုးမျှင် သီအိုရီ (string theory)၊ ကွမ်တမ် ဒြပ်ဆွဲအား (quantum gravity)၊ အထူးဘက်ညီ ဖီးသီအိုရီများ (supersymmetric field theories) အပါအဝင် အခြား သင်္ချာကဲရူပဗေဒနယ်ပယ်များရှိ သူ၏ သုတေသနလုပ်ငန်းများကြောင့် ထင်ရှားသူဖြစ်သည်။ သူသည် သင်္ချာကဲ ရူပဗေဒ အပြင် သင်္ချာသန့်သန့်ဆိုင်ရာ သုတေသနကိုလည်း ပူးတွဲလုပ်ကိုင်ခဲ့ရာ ၁၉၉၀ ခုနှစ်တွင် ဖီး ဆုတံဆိပ်ကို ရရှိခဲ့သည်။ ဤဆုတံဆိပ်ကို ရရှိသူများအနက် ဝစ်တန်သည် ပထမဦးဆုံးနှင့်၊ မျက်မှောက်ခေတ်ကာလအထိ တစ်ဦးတည်းသော၊ ရူပဗေဒ ပညာရှင်ဖြစ်သည်။

အညွှန်း

↑ ^၁.၀ ^၁.၁ Edward Witten – Adventures in physics and math (Kyoto Prize lecture 2014)။ 23 August 2016 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 4 April 2017 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ Announcement of 2016 Winners။ World Cultural Council။ 7 June 2016 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ June 6, 2016 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

ဤ သင်္ချာပညာရှင်တစ်ဦးအကြောင်း ဆောင်းပါးမှာ ဆောင်းပါးတိုတစ်ပုဒ် ဖြစ်သည်။ ဖြည့်စွက်ရေးသားခြင်းဖြင့် မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားကို ကူညီပါ။

ဤ ရူပဗေဒပညာရှင် ဆောင်းပါးမှာ ဆောင်းပါးတိုတစ်ပုဒ် ဖြစ်သည်။ ဖြည့်စွက်ရေးသားခြင်းဖြင့် မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားကို ကူညီပါ။

[Adv-1] ၁.၀ ^၁.၁ Edward Witten – Adventures in physics and math (Kyoto Prize lecture 2014)။ 23 August 2016 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 4 April 2017 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[2] Announcement of 2016 Winners။ World Cultural Council။ 7 June 2016 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ June 6, 2016 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[၁]

[၂]

အက်ဒွပ် ဝစ်တန်
ဆွီဒင်နိုင်ငံ၊ ဂိုသန်ဘာ့ဂ် (Gothenburg) မြို့ရှိ ချဲလ်မာ့ရှ် နည်းပညာ တက္ကသိုလ် (Chalmers University of Technology) တွင် ဝစ်တန် ဟောပြောစဉ် (ဧပြီ ၂၉၊ ၂၀၀၈)
မွေးဖွား	(1951-08-26) ဩဂုတ် ၂၆၊ ၁၉၅၁ (အသက် ၇၃) en:Baltimore, en:Maryland, U.S.
နေထိုင်ရာ	en:Princeton, New Jersey, U.S.
နိုင်ငံလူမျိုး	American
နယ်ပယ်	en:Theoretical physics en:Superstring theory
အဖွဲ့အစည်းဌာန	en:Institute for Advanced Study en:Harvard University en:Oxford University en:California Institute of Technology en:Princeton University
မိခင်ကျောင်း	en:Brandeis University (B.A., 1971) en:University of Wisconsin, Madison (no degree) en:Princeton University (M.A., 1974; en:Ph.D., 1976)
ပါရဂူဘွဲ့ ကြီးကြပ်သူ	en:David Gross
အခြား ကြီးကြပ်သူများ	en:Sidney Coleman^[၁] en:Michael Atiyah^[၁]
ပါရဂူဘွဲ့ယူ တပည့်များ	en:Cumrun Vafa en:Xiao-Gang Wen en:Eva Silverstein en:Shamit Kachru Tamar Friedmann en:Sergei Gukov en:Dror Bar-Natan
ကျော်ကြားမှုအရင်းခံ	en:M-theory en:Seiberg–Witten theory en:Seiberg–Witten invariants en:Wess–Zumino–Witten model en:Weinberg–Witten theorem en:Gromov–Witten invariant en:Hořava–Witten domain wall en:Vafa–Witten theorem en:Witten index
ထင်ပေါ်ကျော်ကြား ဆုတံဆိပ်များ	en:MacArthur Fellowship (1982) en:Dirac Medal (1985) en:Albert Einstein Medal (1985) ၁၉၉၀ ဖီး ဆုတံဆိပ် (Fields Medal) en:Alan T. Waterman Award (1995) Dannie Heineman Prize (1998) Nemmers Prize (2000) en:National Medal of Science (2002) en:Harvey Prize (2005) en:Henri Poincaré Prize (2006) en:Crafoord Prize (2008) en:Lorentz Medal (2010) en:Isaac Newton Medal (2010) en:Fundamental Physics Prize (2012) en:Kyoto Prize (2014) Albert Einstein Award (2016)^[၂]
အိမ်ထောင်ဘက်	en:Chiara Nappi
ရင်သွေး(များ)	Daniela Witten, Ilana Witten, Rafael Witten
ဝက်ဘ်ဆိုဒ် sns.ias.edu/witten