ဇင်ဗုဒ္ဓဘာသာ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

[[ဗုဒ္ဓ]] မြတ်စွာဘုရားသည် သည် [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]] ကိုတည်ထောင်ခဲ့သော ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အမြင့်မြတ်ဆုံးသော အဓိကပုဂ္ဂိုလ်မြတ်စွာဘုရားသခင်(Almighty Buddha and Supreme Buddha) ဖြစ်သည်။ မြတ်ဗုဒ္ဓကို ဘီစီ ၆၂၃ (ဘီစီ ၆၂၃ +၂၀၁၃= လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း၂၆၃၆ ) [[နီပေါနိုင်ငံ]] လုမ္ဗိနီဥယျာဉ်တော်တွင်ဖွားမြင်တော်မူခဲ့သည်။<ref>http://www.knowledgerush.com/kr/jsp/db/viewuser.jsp?userId=40228&penname=DOCTRINE+OF+SUPREME+BUDDHA</ref><ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Nirvana</ref> <ref>http://www.thisismyanmar.com/nibbana/lhistory.htm</ref> <ref>http://www.sitagu.org/resources/files/Suzan_Hart_&_Sayadaw.pdf</ref><ref>http://whc.unesco.org/en/list/666/</ref>ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရား သည် ဘီစီ ၅၉၄ (သက်တော် ၂၉နှစ်) မှစပြီး တရားကျင့်ကြံအားထုတ် ခဲ့သဖြင့် ဘီစီ ၅၈၈ (သက်တော် ၃၅နှစ်) (ဘီစီ ၅၈၈ +၂၀၁၃= လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း၂၆၀၁ ) တွင် အမြင့်မြတ်ဆုံးသော မြတ်စွာဘုရား ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဗုဒ္ဓဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရား အဖြစ် (ဘီစီ ၅၈၈ - ဘီစီ ၅၄၃ ) ၄၅ နှစ်အတွင်း တစ်နေ့လျှင် ၂၂ နာရီ မိနစ် ၂၀ ခန့်မျှ နေမအား ညမနား လူသား, သတ္တဝါတို့၏ ကောင်းကျိုးကို မျှော်ကိုး၍ ထမ်းဆောင်တော်မူခဲ့သည်။ ဘုရားဖြစ်ပြီးနောက်၊ ၄၅ ဝါပတ်လုံး တရားဟောကာ၊ အညာတကောဏ္ဍညအစ၊ သုဘဒ္ဒအဆုံးရှိသော ဝေနေယျများစွာ သတ္တဝါတို့ကို နိဗ္ဗာန်သို့ပို့ဆောင်တော်မူပြီးလျှင်၊ (ဘီစီ ၅၄၃) တွင် ပရိနိဗ္ဗာန် စံဝင်တော်မူပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် ထေရဝါဒ၊ မဟာယာန၊ ဇင်ဗုဒ္ဓဘာသာ ထွန်းကားပြန့်ပွားခဲ့သည်။ ထေရဝါဒဂိုဏ်းသည် [[သီရိလင်္ကာနိုင်ငံ|သီဟိုဠ်]] မှတဆင့် [[မြန်မာ]]၊[[လာအို]]၊ [[ထိုင်း]]၊ [[ကမ္ဘောဒီးယား]]၊ စသော ဒေသများသို့ ပြန့်ပွားသွားခြင်းဖြစ်၍ တောင်ပိုင်းဗုဒ္ဓဘာသာဟုလည်း ခေါ်ဆိုသည်။ [[နီပေါနိုင်ငံ]] တွင်လည်း ဗုဒ္ဓဘာသာ ထွန်းကားသည်။ မဟာယာနကို မြောက်ပိုင်းဗုဒ္ဓဘာသာဟု ခေါ်သည်။ မဟာယာနဂိုဏ်း သည် [[တရုတ်]]၊ [[ထိုင်ဝမ်]]၊ [[တိဘက်]]၊ [[ကိုရီးယားသမ္မတနိုင်ငံ|တောင်ကိုရီးယား]]၊ [[ကိုရီးယား ဒီမိုကရက်တစ် ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ|မြောက်ကိုရီးယား]]၊ [[မွန်ဂိုးလီးယားနိုင်ငံ]]၊ [[မလေးရှားနိုင်ငံ]]၊ [[စင်ကာပူ]]၊ [[ ဘူတန်နိုင်ငံ]] ၊ [[ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ]]၊ နှင့် [[ဂျပန်]] စသော အရှေ့အာရှတခွင်တွင် ထွန်းကားပြန့်ပွားနေပြီး မဟာယာနဗုဒ္ဓဘာသာဟုလည်း ခေါ်ဆိုသည်။ တိဘက်ဗုဒ္ဓဘာသာ (Vajrayana ဂိုဏ်း) ကို အချို့က မဟာယန၏ ဂိုဏ်းခွဲဟု သတ်မှတ်သော်လည်း အချို့ကမူ မူလဗုဒ္ဓဘာသာ၏ တတိယမြောက် ဂိုဏ်းကြီးအဖြစ် သတ်မှတ်ကြသည်။ ထို့ပြင် ဗုဒ္ဓဘာသာတွင် အခြားဂိုဏ်းခွဲငယ် အများအပြားရှိသေးသည်။ ဤသို့များရခြင်းသည် ဝါဒနှင့် ဒေသကွာဟချက်များကြောင့် ဖြစ်သည်။ ဘီစီ ၅၄၃ တွင်မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန် စံဝင်တော်မူပြီး နှစ်ပေါင်း(၁၁၀၀) ကျော်(အေဒီ ၅၀၀-အေဒီ ၆၀၀) တွင်ဆရာတော် ဗောဓိဓမ္မ သည် တရုတ်ပြည်တွင် ချန် ဗုဒ္ဓဘာသာကို စတင်တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ အယူဝါဒများ ဗုဒ္ဓနှင့်မြတ်ဗုဒ္ဓ ဗုဒ္ဓသားတော်တို့နှင့် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရား ၏ သားတော် [[ သံဃာ]] များ ဟောကြားအပ်သော “ပိဋကတ်ကျမ်းစာ”လာ“ပိဋကတ်ကျမ်းစာ” လာ အဆို အမိန့်များကိုသာ လိုက်နာ ကျင့်သုံး၏။ '''ဖန်ဆင်းရှင်(God) ကို လက်မခံကြပါ။''' မယုံကြည်ကြပါ။ ဗုဒ္ဓ၊ဖန်ဆင်းရှင် ဓမ္မ၊ကို(Buddhists သံဃာdo ရတနာသုံးပါးကိုသာnot believe in a Creator God) မယုံကြည်ကြပါ။ အသိအမှတ်ပြုယုံကြည်ဆည်းကပ်ကိုးကွယ်၏။ သို့ရာတွင် “'''မိမိသည်သာမိမိ၏[[ကံ ဘုရားသခင်ဖန်ဆင်းရှင်'''”ကံ၏အကျိုး]] ဟုနှင့် သာမိမိ အလေးအနက်ယုံကြည်သည်။၏ ကာယကံ(ကိုယ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှု) ၊ ဝစီကံ(နှုတ်ဖြင့် ပြောဆိုမှု) ၊ မနောကံ( စိတ်ဖြင့် ကြံစည်မှု) ကို အလေးအနက် ယုံကြည်သည်။ <ref>ဗုဒ္ဓဒေသနာတော်ဝေါဟာရ အဘိဓာန်</ref> ဗုဒ္ဓဘာသာ ကိုင်းရှိုင်းသူသည် ကာယဒုစရိုက်၊ ဝစီဒုစရိုက်၊ အကြံအစည်ဒုစရိုက်တို့မှ လွတ်ကင်းစင်ကြယ် ကြည်ညိုဖွယ်ရှိသော ကာယကံအမှု သမ္မာကမ္မန္တ အလုပ်မျိုးကိုသာ ပြုလုပ်မည် ဖြစ်ပါသည်။ ဗုဒ္ဓ၊ ဓမ္မ၊ သံဃာ ရတနာသုံးပါးကိုသာ အသိအမှတ်ပြုယုံကြည်ဆည်းကပ်ကိုးကွယ်၏။ ဗုဒ္ဓဘာသာကိုင်းရှိုင်းသူသည် ကာယဒုစရိုက်၊ ဝစီဒုစရိုက်၊ အကြံအစည်ဒုစရိုက်တို့မှ လွတ်ကင်းစင်ကြယ် ကြည်ညိုဖွယ်ရှိသော ကာယကံအမှု သမ္မာကမ္မန္တ အလုပ်မျိုးကိုသာ ပြုလုပ်မည် ဖြစ်ပါသည်။ သီလနှင့် သမာဓိမဂ္ဂင် ပြည့်စုံလျှင် ထိုက်သည့်အားလျော်စွာ ပညာကိစ္စလည်း ပြီးစေနိုင်သောကြောင့် သမ္မာဒိဋ္ဌိနှင့် သမ္မာသင်္ကပ္ပ မဂ္ဂင်ဖောင်ကြီးကိုလည်း စီးနေကြသူများပင် ဖြစ်ပါသည်။

မဂ္ဂင်ဟူသည် ကိလေသာတို့ကို ပယ်သတ်ကြောင်း၊ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းဖြစ်သော တရားစုဟု အဓိပ္ပာယ်ရရှိပါသည်။ ၎င်းတို့မှာ ဖော်ပြလတ္တံပါအတိုင်း (၈) ပါးရှိသည်။ <br />

ဆရာတော် ဗောဓိဓမ္မ (အေဒီ ၅၀၀-အေဒီ ၆၀၀) သည် တရုတ်ပြည်တွင် ချန် ဗုဒ္ဓဘာသာကို စတင်တည်ထောင်ခဲ့သည်။ တရုတ်ပြည်ရှောင်လင်ဘုရားကျောင်းသို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး[[ကိုယ်ခံပညာ]] နှင့် ဇင်ဗုဒ္ဓဘာသာကို စံနစ်တကျ သင်ကြားလေ့ကျင့်ပေးခဲ့သည်။ ဇင် ([[ဈာန်]]) ဗုဒ္ဓဘာသာ ၏ [[တရားရှုမှတ်ခြင်း]] 坐禅 သည် ထင်ရှားကျော်ကြားသည်။ ဆရာတော် ဗောဓိဓမ္မ (Father of Zen Buddhism)သည် ဗုဒ္ဓသာသနာတော် ပျံ့ပွားရေးအတွက် အေဒီ (၅၀၀) တွင် တရုတ်ပြည်ရှောင်လင်ဘုရားကျောင်းသို့ ရောက်ရှိခဲ့သော အိန္ဒိယလူမျိုး တရားပြဆရာတော်ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာတွင် နာမည်ကျော်ကြား လူသိအများဆုံး မဟာယာန ဇင်([[ဈာန်]] ) ဗုဒ္ဓဘာသာဆရာတော်ဖြစ်သည်။<ref>http://deshi-do.com.au/?page_id=125</ref> <ref>http://www.onmarkproductions.com/html/daruma.shtml#.UeDLfqz7b64</ref><ref>http://deshi-do.com.au/?page_id=125</ref><ref>http://karate.stanford.edu/karatedo.html</ref>ကိုယ်ခံပညာ ဆိုသည်မှာ မိမိ၏ လုံခြုံမှုအတွက် ခုခံကာကွယ်သော နည်းပညာများကိုဆိုလိုသည်။<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Bodhidharma</ref><ref>http://www.indiana.edu/~karate/?page_id=15</ref>တရုတ်ပြည်တွင်[[ဆရာတော် ဗောဓိဓမ္မ]] ကို 達摩 Bodhidharma ဟု ခေါ်ဆိုသည်။ ချန်ဗုဒ္ဓဘာသာ( Chán Buddhism) နှင့် ရှောင်လင် ကွန်ဖူးကိုယ်ခံပညာတို့ ၏ ရှေ့ဆောင်ဦးစီးဦးကိုင်တည်ထောင်သူပုဂ္ဂိုလ်ကြီးအဖြစ် သတ်မှတ်ကြသည်။ ဂျပန်ပြည်တွင်ဆရာတော်ဗောဓိဓမ္မ ကို 達磨 Daruma ဟု ခေါ်ဆိုသည်။ ဇင်ဗုဒ္ဓဘာသာ(Zen Buddhism) နှင့် ဂျပန် [[ကရာတေး]] ကိုယ်ခံပညာတို့၏ရှေ့ဆောင်ဦးစီးဦးကိုင်တည်ထောင်သူပုဂ္ဂိုလ်ကြီးအဖြစ် သတ်မှတ်ကြသည်။ <ref>http://www.onmarkproductions.com/html/daruma.shtml#.UeIaVqz7b64</ref> တရုတ်ပြည်မှ လာသော မဟာယာန ချန်( 禪 ) ဗုဒ္ဓဘာသာ အယူအဆများပေါ်တွင် မူတည်၍ ဂျပန်တို့သည် ဇင် (禪) ဗုဒ္ဓဘာသာ အဖြစ်ပြောင်းလဲလာခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ ဇင်ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ ကျင့်စဉ်အနှစ်ချုပ် သည်ကား ထိုးထွင်းသိမြင်စွမ်းသော"''' ဗောဓိဉာဏ်'''" (Satori) ဖြစ်သည်။ ဇင် (禪) ([[ဈာန်]])ကျင့်စဉ်အနှစ်ချုပ် "'''ဆာတိုရီ'''" Satori (悟り) သည် အလွယ်နှင့်ရနိုင်သော တရားမျိုးမဟုတ်။ အကြိမ်ကြိမ် အထပ်ထပ်[[တရားရှုမှတ်ခြင်း]] ကျင့်ကြံ အားထုတ် စီးဖြန်းရ၏။ '''ကန်ရှော''' (見性) (ဗောဓိ) သည် ဇင်ဗုဒ္ဓဘာသာဘုရားလောင်းကျင့်စဉ် ၏ '''အနှစ်သာရ''' ဖြစ်သည်။ ဇင်ဗုဒ္ဓအယူဝါဒ၏ပုံစံ အများစုသည် [[ကမ္မဋ္ဌာန်း ]] တရားထိုင်ခြင်း သမထအလုပ်သည် စိတ်နှင့် ဆိုင်သဖြင့် မိမိစိတ်ဓာတ်၏ ဖြူစင်မှု တိုးပွားလာအောင် အားထုတ်ရသော အလုပ်မျိုးဟု ဆိုလိုသည်။ သမထ ဟူသည် အာရုံခြောက်ပါး၌ လွင့်ပါးချောက်ချား၍ နေသောစိတ်ကို တစ်ခုတည်းသော အာရုံ၌ သမ္မာသတိ(Right mindfulness) စွဲမြဲစွာ သက်ဝင် စေ၍ စူးစူးစိုက်စိုက် သမ္မာသမာဓိ(Right Concentration) တည်တည်တံ့တံ့ ရှုခြင်းသဘောဖြစ်သည်။ <ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Kensh%C5%8D</ref><ref>http://sped2work.tripod.com/satori.html</ref> <ref>http://ccbs.ntu.edu.tw/FULLTEXT/JR-PHIL/ew27109.htm</ref><ref>http://sped2work.tripod.com/satori.html</ref><ref>http://www.britannica.com/EBchecked/topic/525023/Satori</ref><ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Satori</ref><ref>http://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9E%E1%80%AC%E1%80%9E%E1%80%94%E1%80%AC%E1%81%82%E1%81%86%E1%81%80%E1%81%80%E1%80%81%E1%80%9B%E1%80%AE%E1%80%B8</ref><ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Zen</ref><ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Zen_and_Sutras</ref><ref>http://www.isska.com/history-of-karate.html</ref><ref>http://seinenkai.com/articles/daruma.html</ref><ref>http://www.knowledgerush.com/kr/jsp/db/board.jsp?id=76999</ref>