နာနတ်သီး: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ယနေ့မြင်တွေ့နေရသော နာနတ်ပင်ကို အမေရိကတိုက်အား ခရစ္စတိုဖာ ကိုလံဘတ်စ် ရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်း မတိုင်မီကတည်းက တောင်အမေရိက ဒေသခံ လူနီအင်ဒီးယန်းတို့ တွင်ကျယ်စွာ စိုက်ပျိုးစားသုံး နေခဲ့ကြပြီး ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ အချို့တွင် စီးပွားဖြစ် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သော ခေတ်သစ်နာနတ် မျိုးတို့၏ မူလပင်ရင်းမှာ အဆိုပါ လူနီအင်ဒီးယန်းတို့၏ နာနတ်မျိုးမှ အဆင့်ဆင့် ဆင်းသက်လာသော မျိုးဆက်သစ်များ ဖြစ်ကြပါသည်။

 

 

နာနတ်မျိုးတို့၏ ခရိုမိုဆုမ်း သည် 2n=50 ရှိသဖြင့် Diploid မျိုး များဖြစ်ကြသော်လည်း ထူးထူးခြားခြား Triploid ခေါ် ခရိုမိုဆုမ်း 2n=75 ရှိသော နာနတ်မျိုးကို ပွာတိုရီကိုတွင် အစိုက်များပြီး အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု နယူးယောက်မြို့ ဈေးကွက်သို့ တိုက်ရိုက်တင်ပို့ကြသည်။

နာနတ်သည် မြေမရွေးစိုက်ပျိုး နိုင်သော သီးနှံဖြစ်သည်။ သဲဆန်ဆန် နုန်းမြေများ Sandy Loam ဖြစ်ပြီး မြေချဉ်ငန်ဓာတ် pH 5.0-6.5 ရှိလျှင် ကောင်းစွာဖြစ်ထွန်း နိုင်သည်။ မြေမရွေးဟု ဆိုသော်လည်း မည်သည့်မြေတွင် စိုက်စိုက် ရေဝပ်ခြင်းကိုတော့ ကြောက်သည်။ မည်သည့်နာနတ်မျိုးကို စိုက်ပျိုးသည်ဖြစ်စေ အရွက်တွင် အစက်အပြောက် ကလေးတွေ ပေါ်လာလျှင် စိုက်ပျိုးမြေတွင် ထုံးဓာတ်နှင့် မဂ္ဂနီးစ်- Manganese များနေပြီဖြစ်ကြောင်း သိထားရမည်ဖြစ်သည်။ မြေ ကိုလိုအပ်သလို အမြန်ဆုံး ပြုပြင်ပေးရမည်။

 

# Butts or Stumps ခေါ် ခုတ် သိမ်းပြီး နာနတ်ပင်မှ ကျန်ရစ် သောအပင်ငုတ်တို့ကိုစုဆောင်း စိုက်ပျိုးနိုင်ပါသည်။ ယင်း နာနတ်ပျိုးပင်များသည် မစိုက် မီသီတင်း လေးငါးပတ် လောက်အထိ မျိုးပေါက်ရှင် သန်နိုင်စွမ်းကိုထိန်းထားနိုင် ကြသည်။

 

နာနတ်တွင် Bromelain ခေါ် Enzyme Protease ဓာတ်ကြွယ်ဝစွာ ပါဝင်သည်။ ယင်းအင်ဇိုင်းသည် ပရိုတင်း ဖွဲ့စည်းမှုကို ချေဖျက်နိုင်စွမ်း ရှိသည်။ ကြီးမားခိုင်မာသည့် ပရိုတင်း အစိုင်အခဲများကို ပြိုကွဲစေပြီး Peptides နှင့် အမိုင်နိုအက်စစ်များ အဖြစ်သို့ ပြောင်းသွားစေသည်။ အရေပြားပေါ်တွင် ဖြစ်ပေါ်တတ်သည့် ကြွက်နို့လို အဖုအသားမာ များကိုပင် ချေဖျက်နိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိထားပြီး ဖြစ်သည်။

 

 

Bromelian ထုတ်ယူပုံမှာ အလွန်လွယ်ကူ ရိုးစင်းပြီး မည်သည့်အဆင့်မြင့် နည်းပညာမျှ သုံးစရာ မလိုပါ။ အထက်တွင် ဆိုခဲ့သည့်အတိုင်း အခင်းကျန် နာနတ်ပင် စည်ငုတ်တိုများကို စုဆောင်းပြီးနောက် အပြင်အခွံကြမ်း အခေါက်ကို ခွာထုတ်ပါ။ ကျန်ရှိသော ပင်စည်အတွင်းသားကို ကြိတ်ချေပြီး ရေသင့်ရုံရောကာ သတ္ထုရည် ရယူပါ။ ထိုသတ္ထုရည်ကို Acetone နှင့် ဓာတ်ပြုလိုက်လျှင် Bromelain သည် အနည်အဖြစ်ကျလာပါမည်။ ယင်းသို့အောက်တွင် ထိုင်နေသည့် အနည်အနှစ်များကို အခြောက်ခံလိုက် လျှင် အဖြူရောင် Bromelain အမှုန့် များရရှိပါလိမ့်မည်။

 

ခေတ်သစ် ဇီဝ-ဓာတုပညာရှင် တို့၏ တွေ့ရှိချက်အရ Bromelain သည် နှလုံးရောဂါ တစ်မျိုးကို ကုသရာ၌ ထိရောက်စွာ အထောက်အပံ့ ဖြစ်စေသည်ဟု ဆိုပါသည်။ သွေးထဲတွင် Protein-Fibrin ခေါ် ပရိုတင်း အမျှင်ဓာတ်များလာလျှင် သွေးကြောပိတ်ဆို့မှု Thrombosis ဖြစ်တတ်ပါသည်။ ယင်းသို့ သွေးကြောထဲတွင် Protein-Fibrin ကြောင့် သွေးခဲခြင်း Clots ဖြစ်ပွားကာ Thrombosis အဆင့်သို့ရောက်သွားလျှင် ကမ္ဘာ့လူသတ် ရောဂါဆိုး တစ်မျိုးဖြစ်သော လေသင်တုံးဖြတ်ခြင်း Stroke ဖြစ်တတ်ပါသည်။ သို့သော် တစ်ဘက်တွင်လည်း သွေး၏ သဘာဝ ဂုဏ်သတ္တိ၌ သွေးခဲခြင်း Clots သည်မရှိမဖြစ် ပါဝင်နေရသည်ဖြစ်ရာ သာမန်ကျန်းမာ သန်စွမ်းသည့် လူတစ်ဦး၏ သွေးထဲ တွင် သွေးခဲခြင်းနှင့် သွေးပျော်ခြင်း Clotting and Degradation တို့သည် မျှခြေတွင် ရှိနေရပါမည်။ တစ်စုံတစ်ရာသော အကြောင်းကြောင့် ထိုမျှခြေ ပျက်ယွင်းပြီး Clotting ဘက်သို့ ယိုင်သွားပါက သွေးကြောအတွင်း သွေးခဲ ခြင်း Thrombosis အဆင့်သို့ရောက် သွားနိုင်ပါသည်။ Thrombosis အခြေ ခိုင်သွားလျှင် လေသင်တုံးဖြတ်ပါ တော့သည်။ နာနတ်တွင်ပါဝင်သော Bromelain သည် မျှခြေပျက်ယွင်းပြီး Clotting ဖြစ်နေသည့် သွေးခဲများကို ချေဖျက်ပြိုကွဲ စေသည်ဟု ဆိုပါသည်။ တစ်ဘက်တွင် Clotting ကို ချေဖျက်ပေးသလို အခြားတစ်ဘက်တွင်လည်း သွေးပျော်ခြင်းသတ္တိ Degradation ကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်း ထားခြင်းဖြင့် သွေးတွင်းမျှခြေကို ဖြစ်ထွန်းစေပါသည်။ သွေးပျော်ခြင်း သတ္တိ လွန်ကဲလျှင်လည်း Haemorrhage ခေါ် သွေးကြောပေါက်ပြဲ သွေးယိုစိမ့်ခြင်း ဖြစ်တတ်ပါသည်။ အချုပ်အား ဖြင့်ဆိုရလျှင် Bromelain သည် သွေး ခဲခြင်းနှင့် သွေးယိုစိမ့်ခြင်း အစွန်းနှစ်ဘက်ကို ထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်း ရှိလာသည်ဟု ဆိုရပါမည်။

နာနတ်ကိုစီးပွားဖြစ် စိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်နေသည့် ဟာဝိုင်အီမှ ဇီဝ- ဓာတုပညာရှင် သုတေသီ ဒေါက်တာ Steven Taussig ၏ သုတေသန တွေ့ရှိချက်မှာ စိတ်ဝင်စားဖွယ် ကောင်းလှသဖြင့် ဤနေရာ၌ အကျဉ်းချုပ်တင်ပြလိုပါသည်။

 

နာနတ်ပင် တစ်ခုလုံးတွင် ပါဝင်နေသော Bromelain နှင့် လူ့ခန္ဓာကိုယ်၏ ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်၌ အရေးပါသည့် Protease အင်ဇိုင်းများ၏ ဆက်နွယ်ပုံကို အကျဉ်းမျှတင်ပြပြီး ဖြစ်ပါသည်။

 

 

မြန်မာနိုင်ငံ အောက်ပိုင်း ဒေသများ၌ ဟင်္သာတနယ်မှ ထူးကြီးနာ နတ်၊ ပဲခူး၊ ကဝနယ်ဘက်မှ ထုံးကြီး နာနတ်နှင့် အထက်ပိုင်း မြစ်ကြီးနားနယ်မှ နာနတ်များမှာ နာမည်ကြီး ကြပါသည်။ နာနတ်ကို စီးပွားဖြစ်စိုက် ခင်းများဖြင့် သီးသန့်စိုက်ပျိုးထုတ် လုပ်နိုင်သလို၊ အုန်းခြံ၊ တညင်းခြံ၊ သစ်တော်ခြံ၊ လိမ္မော်ခြံ စသည်များတွင်လည်း ရောနှောစိုက်ပျိုးနိုင်ပါ သည်။

 

<ref>http://www.zaygwet.com/eco_opinion.php?id=95</ref>

==ကိုးကား==