ထိုင်ပေမြို့: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

|footnotes = The city has 12 districts. The metropolitan area of Taipei includes [[Taipei City]], [[Taipei County]], [[Keelung City]], [[Taoyuan County]], [[Hsinchu City]], [[Hsinchu County]], and [[Yilan County, Taiwan|Yilan County]].<br/>'''မြို့တော်ပန်း''': [[:en:Azalea]] (''Rhododendron nudiflorum'')<br/>'''မြို့တော်အပင်''': [[:en:Banyan]] (India laurel fig, ''Ficus microcarpa'')<br/>'''မြို့တော်ငှက်''': [[:en:Formosan Blue Magpie]] (Urocissa caerulea)

'''ထိုင်ပေမြို့''' (臺北市) သည် [[ထိုင်ဝမ်]]ဟု လူသိများသည့် [[တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ]]၏ မြို့တော်ဖြစ်သည်။ ၁၈၉၅ မှ ၁၉၄၅ခုနှစ်အထိ၁၉၄၅ ခုနှစ်အထိ ဂျပန်တို့ ထိုင်ဝမ်ကို ကိုလိုနီနယ်အဖြစ် အုပ်ချုပ်စဉ်တွင်လဲ ထိုင်ပေမြို့အား ရုံးစိုက်ရာမြို့အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ၁၉၄၉ ခုနှစ် [[ကွန်မင်တန်ပါတီ|ကွန်မင်တန်အစိုးရ]] ထိုင်ဝမ်သို့ ပြောင်း​ရွှေ့လာပြီးနောက် ထိုင်ပေမြို့အား မြို့တော်အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်မှာ ယနေ့အထိတိုင် ဖြစ်သည်။ <ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/580809/Taipei/231554/History ထိုင်ပေမြို့သမိုင်း]</ref>

ထိုင်ပေမြို့သည် ထိုင်ဝမ်ကျွန်း၏ မြောက်ဖက်အစွန်း တတိယအကြီးဆုံးဆိပ်ကမ်းမြို့ဖြစ်သည့်တတိယအကြီးဆုံး ဆိပ်ကမ်းမြို့ဖြစ်သည့် ကြီးလုံမှ အနောက်တောင်ဖက် ၂၅&nbsp;ကီလိုမီတာအကွာ တန့်ဆွေမြစ် (淡水河)၊ ကြီးလုံမြစ် (基隆河) နှင့် ရှင်းတျန့်မြစ် (新店溪) မြစ်သုံးမြစ်ဆုံရာ ချိုင့်ဝှမ်းတွင် တည်ရှိသည်။ အနောက်ဖက်မှလွဲ၍ အခြားအရပ်မျက်နှာများတွင် တောင်တန်းများရှိကာ အထူးသဖြင့် ​မြောက်ဖက်တွင် ၁၁၂၀ မီတာမြင့်သည့် ခြည်းရှင်းစန်း (七星山) တည်ရှိသည်။ ရာသီဥတုမှာ ပူအိုက်စွတ်စိုသည့် အပူလျော့ပိုင်း ရာသီဥတုဖြစ်သည်။

ထိုင်ပေမြို့သည် ထိုင်ဝမ်၏ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ ယဉ်ကျေးမှု အချက်အချာဖြစ်ပြီး ထိုင်ပေမြို့တော် မြူနီစပယ်အစိုးရအား လူထုမှ တိုက်ရိုက်မဲပေး ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားသည့်ရွေးကောက် တင်မြှောက်ထားသည့် မြို့တော်ဝန်မှ ဦးစီးကြီးကြပ်သည်။ ထိုင်ပေမြို့၊ ကြီးလုံမြို့နှင့် ထိုင်ပေခရိုင်ပါဝင်သည့် ဒေသအား ထိုင်ပေမြို့ပြဒေသအဖြစ် ခေါ်ဝေါ်လေ့ရှိသည်။

ထိုင်ပေချိုင့်ဝှမ်းသည် ၁၈ ရာစု မတိုင်မှီကာလများတွင် ခဲတာဂလန်လူမျိုးများ နေထိုင်ကျက်စားရာ ဌာနေဖြစ်သည်။ တရုတ်ပြည် ဖူကျန့်ပြည်နယ်မှ ဟန့်တရုတ်လူမျိုးများသည် ၁၇၀၉ ခုနှစ်မှစ၍ ထိုင်ပေချိုင့်ဝှမ်းတွင် အခြေချနေထိုင်လာကြသည်။ ၁၉ ရာစုနှောင်းပိုင်းတွင်ရာစု နှောင်းပိုင်းတွင် ထိုင်ပေနှင့် တန့်ဆွေဒေသသည် ကုန်သွယ်ရေးဆိပ်ကမ်းဖြစ်၍ နိုင်ငံခြား ကုန်သွယ်ရေး အထူးသဖြင့် လက်ဖက်ခြောက် တင်ပို့မှု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာသည့်အလျောက် ထိုင်ဝမ်​မြောက်ပိုင်းဒေသ၏ စီးပွားရေး အချက်အချာ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ချင်းမင်းဆက်သည် ၁၈၇၅ ခုနှစ်တွင် ထိုင်ဝမ်မြောက်ပိုင်းဒေသအား ထိုင်ဝမ်ပြည်နယ်မှ ခွဲထုတ်ကာ အုပ်ချုပ်ရေးနယ်​မြေသစ် ထိုင်ပေနယ်အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ မြေဆီကြွယ်ဝသည့် ဗန်းကာ (ဝမ့်ဟွာ)နှင့် တွာတူရှာ (တာ့တောက်ချိန်) မြို့နယ်များကိုပါ ပေါင်းစည်းလိုက်ပြီး အစိုးရရုံးစိုက်ရာမြို့သစ်ကိုအစိုးရရုံးစိုက်ရာ မြို့သစ်ကို “ချိန်နေ့” (အတွင်းမြို့တော်) ဟု သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ၁၈၇၅ ခုနှစ်မှ ဂျပန်ကိုလိုနီအုပ်ချုပ်ရေး စတင်သည့် ၁၈၉၅ ခုနှစ်အထိ ထိုင်ပေမြို့သည် ထိုင်ပေနယ် တန့်ဆွေခရိုင်အပိုင်မြို့နှင့် ထိုင်ပေနယ် ရုံးစိုက်ရာမြို့ ဖြစ်သည်။

[[ထိုင်ပေအနုပညာပြတိုက်ထိုင်ပေ အနုပညာပြတိုက်]]အား ၁၉၇၃ ခုနှစ်တွင် တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး ထိုင်ဝမ်၏ ပထမဦးဆုံးသော မော်ဒန်အနုပညာပြတိုက် ဖြစ်သည်။ ထိုင်ပေအနုပညာပြတိုက်တွင် အဓိကအားဖြင့် ထိုင်ဝမ်အနုပညာရှင်များ၏ လက်ရာပစ္စည်းများကို ပြသထားသည်။ လက်ရှိတွင် လက်ရာပစ္စည်းပေါင်း ၃၀၀၀ ကျော်ရှိသည်။ အများစုမှာ ၁၉၄၀ နောက်ပိုင်း လက်ရာများ ဖြစ်ကြပြီး အုပ်စု ၁၃ ခုအဖြစ် ခွဲခြားထားသည်။ ၂၀၀၀ ခုနှစ်တွင် ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာဖြင့် ဖန်တီးထားသည့် အနုပညာလက်ရာများကို ပြသခဲ့ဖူးသည်။ ထိုင်ပေခေတ်ပြိုင်အနုပညာပြတိုက်ကို[[ထိုင်ပေ ခေတ်ပြိုင် အနုပညာပြတိုက်]]ကို (台北當代藝術館;MOCA Taipei) ၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် ထိုင်ပေမြို့တော်ခန်းမဟောင်းတွင် ဖွင့်လှစ်တည်ထောင်ခဲ့သည်။ လက်ရှိ မြို့တော်ခန်းမမှာ ထိုင်ပေ ၁၀၁ အနီးတွင် တည်ရှိသည်။

[[အမျိုးသားထိုင်ဝမ်ပြတိုက်အမျိုးသား ထိုင်ဝမ်ပြတိုက်]]သည် ထိုင်ဝမ်တွင် ခေတ်ကာလ အရှည်ကြာဆုံး ပြတိုက်တခုဖြစ်သည်။ ယင်းပြတိုက်အား ဂျပန်ကိုလိုနီအစိုးရက ၁၉၀၈ ခုနှစ် ထိုင်ဝမ်ရထားလမ်းနှင့် တချိန်တည်းတွင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ဂျပန်ကိုလိုနီအစိုးရက ထိုင်ဝမ်ဘုရင်ခံပြတိုက်ကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး ကနဦးတွင် လက်ရာပစ္စည်းပေါင်း ၁ သောင်းကျော် စုဆောင်းခဲ့သည်။ ၁၉၁၅ ခုနှစ်တွင် အဆောက်အဦးအသစ်ကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပြီး ယင်းပြတိုက်သည် ဂျပန်ကိုလိုနီခေတ်တွင် အရေးပါသည့် ပြည်သူပိုင် အဆောက်အဦးဖြစ်လာသည်။

ခရီးသွားများ စိတ်ဝင်စားသည့် နေရာအများစုသည် မြို့ပတ်အမြန်ရထားဘူတာ အနီးတွင် တည်ရှိကြသည်။ [[ထိုင်ပေမြို့ပတ်အမြန်ရထားထိုင်ပေ မြို့ပတ် အမြန်ရထား]]ဘူတာများတွင် တရုတ်၊ အင်္ဂလိပ် နှစ်ဘာသာဖြင့် လမ်းညွှန်ထားသောကြောင့် အလွယ်တကူ သွားရောက်နိုင်သည်။ ခရီးသည်များ အဆင်ပြေစေရန် မြို့ပတ်ရထားပေါ်၌ ဘူတာဆိုက်ခါနီးတွင် ဘူတာအမည်ကို တရုတ်၊ မင်နန်၊ ဟတ်ကား၊ အင်္ဂလိပ် ၄ ဘာသာဖြင့် ကြေငြာပေးသည်။ ထိုင်ပေမြို့သည်လည်း ကြိုးမဲ့အင်တာနက် ချိပ်ဆက်နိုင်သည့် နေရာပေါင်း ၂ သောင်းကျော် ရှိသော​ကြောင့် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကြိုးမဲ့အင်တာနက်ကွန်ယက် ချိပ်ဆက်မှု အကောင်းဆုံး မြို့တမြို့ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web |title=The 10 Most Connected Cities in the World |url=http://www.dailywireless.com/features/most-connected-cities-030607/ |accessdate=2007-08-18}}</ref>