တရုတ် ပြည်တွင်းစစ်ပွဲ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အရေးမကြီး roboto aldono de: en:Chinese Civil War
အရေးမကြီး robot Adding: fiu-vro:Hiina kodosõda; cosmetic changes
စာကြောင်း ၃ -
|caption= ၁၉၄၅ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ဆန့်တန်တိုက်ပွဲအတွင်း [[ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်]]မှ ချန်ကျိအား တိုက်ခိုက်နေပုံ
|conflict=Chinese Civil War
|date= [[Encirclement Campaigns]]; April 1927 - December 1936<br /> Intermittent clashes; January 1941 - July 1945<br />Full-scale war; March 1946 - May 1950<br />War declared over by the ROC in 1991<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/shared/spl/hi/asia_pac/04/taiwan_flashpoint/html/chinas_stance.stm News.bbc.co.uk]</ref>
|place=[[တရုတ်]]
|status=*ပြည်မကြီးတွင် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ ထူထောင်
* တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံအစိုးရ ထိုင်ဝမ်သို့ ပြောင်းရွှေ့
* အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သို့ ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက် ရေးထိုးခြင်းမရှိ<ref>{{cite book|last = Tsang |first = Steve|title = Government and Politics|pages=241}}</ref><ref>{{cite book|last = Tsang |first = Steve|title = The Gold War's Odd Couple: The Unintended Partnership Between the Republic of China and the UK, 1950-1958|pages=62}}</ref>
|combatant1=[[ImageFile:Flag of the Republic of China.svg|22x20px|border]] [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ]]
|combatant2=[[ImageFile:Flag of the Chinese Communist Party.svg|22x20px|border]] [[တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]<br />'''၁၉၄၉ နောက် -'''<br /> [[ImageFile:Flag of the People's Republic of China.svg|22x20px|border]] [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ|တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတ နိုင်ငံ]]
|commander1=[[ImageFile:Flag of the Republic of China.svg|22x20px|border]] [[ချန်ကေရှိတ်]]
|commander2=[[ImageFile:Flag of the Chinese Communist Party.svg|22x20px|border]] [[မော်စီတုန်း]]
|strength1= 4,300,000 (July 1945)<ref name="Hsiung">Hsiung, James C. Levine, Steven I. [1992] (1992). M.E. Sharpe publishing. Sino-Japanese War, 1937-1945. ISBN 156324246X1-56324-246-X.</ref> <br /> 3,650,000 (June 1948) <br /> 1,490,000 (June 1949)
|strength2= 1,200,000 (July 1945)<ref name="Hsiung" /> <br /> 2,800,000 (June 1948) <br /> 4,000,000 (June 1949)
|casualties3= 1928-1936: ~2,000,000 Military Casualties
စာကြောင်း ၁၈ -
}}
 
'''တရုတ်ပြည်တွင်းစစ်ပွဲ''' (國共內戰) သည် ထိုစဉ်က တရုတ်နိုင်ငံရေး ပါတီနှစ်ခု ဖြစ်သည့် အာဏာရ [[ကွန်မင်တန်ပါတီ]]နှင့် အတိုက်အခံ [[တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ|ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]တို့အကြား ဖြစ်ပွားသည့် စစ်ပွဲဖြစ်သည်။<ref name="gk">Gay, Kathlyn. [2008] (2008). 21st Century Books. Mao Zedong's China. ISBN 08225728500-8225-7285-0. pg 7</ref> ယင်းစစ်ပွဲသည် ၁၉၂၇ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် စတင်ခဲ့သည်။<ref name="Hutchings">Hutchings, Graham. [2001] (2001). Modern China: A Guide to a Century of Change. Harvard University Press. ISBN 06740065850-674-00658-5.</ref> ယင်းစစ်ပွဲသည်လည်း အနောက်တိုင်းမှ ထောက်ခံသည့် ကွန်မင်တန်နှင့် ဆိုဗီယက်တို့က အားပေးသည့် ကွန်မြူနစ်တို့အကြား ခံယူချက် သဘောတရား၊ အယူအဆနှင့် နိုင်ငံရေးမူဝါဒ ရည်မှန်းချက် ကွဲပြားလျက်ရှိကြောင်း ထင်ဟပ်ပြနေသည်။ ကွန်မြူနစ်၏ သမိုင်းတွင် ယင်းစစ်ပွဲကို (အရင်းရှင်စနစ်၊ မြေရှင်စနစ် လက်အောက်မှ) '''လွတ်မြောက်ရေး စစ်ပွဲ''' (解放戰爭)​ ဟု မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။
 
တရုတ်ပြည်တွင်းစစ်ပွဲမှာ [[ဒုတိယ တရုတ် ဂျပန် စစ်ပွဲ]] (ဂျပန်တော်လှန်ရေးစစ်ပွဲ) ဖြစ်ပွားချိန်အထိ ကြိုးကြားကြိုးကြား ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ဂျပန်တော်လှန်ရေး စစ်ပွဲတွင် ကွန်မင်တန်နှင့် ကွန်မြူနစ်တို့ ဒုတိယအကြိမ် လက်တွဲကာ ကျူးကျော်ရေးသမားများကို ရင်ဆိုင်ခဲ့သည်။ တရုတ်ပြည်တွင်း ဝရုန်းသုန်းကား အခြေအနေသည် ဂျပန်တို့အဖို့ တရုတ်ကို ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်ကာ တရုတ်အရှေ့ပိုင်း ဒေသများအား သိမ်းပိုက်နိုင်ရန် အခွင့်ကောင်းဖြစ်ခဲ့သည်။ ၁၉၄၅ ခုနှစ် [[ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်]]အပြီး ဂျပန်တို့စစ်ရှုံးခဲ့သည့်အလျောက် ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်မှုများ အဆုံးသတ်သွားသည်။ ၁၉၄၆ ခုနှစ်တွင် တရုတ်၌ စကေးပြည့် ပြည်တွင်းစစ်ပွဲ ထပ်မံဖြစ်ပွားပြန်သည်။
 
၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင် ကွန်မင်တန် အမျိုးသားတပ်များ ထိုင်ဝမ်သို့ တိမ်းရှောင်ခဲ့ပြီး ကွန်မြူနစ်တို့က တရုတ်ပြည်မကြီးကို ဆက်လက်ထိန်းချုပ်ကာ [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ]]ကို ထူထောင်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ နှစ်ဖက်အကြား ကြီးမားသည့် တိုက်ပွဲများ ရပ်နားခဲ့သည်မှာ ယနေ့အထိ ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း နှစ်ဖက်အကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သို့မဟုတ် ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက်များ ရေးထိုးခဲ့ခြင်း မရှိသောကြောင့် တရုတ်ပြည်တွင်းစစ် တရားဝင် အဆုံးသတ်သွားပြီလားဆိုသည်ကို အငြင်းပွားမှုများ ရှိနေသေးသည်။<ref>{{cite book|title=The Contemporary Law of Armed Conflict|author=Leslie C. Green|page=79}}</ref> ယနေ့တွင် ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြား နှစ်ဖက်ကမ်းအကြား စီးပွားရေး၊​ လူမှုရေး၊ ပညာရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှု အပိုင်းမှ နီးနီးကပ်ကပ် ကူးလူးဆက်ဆံမှုများ တနေ့တခြား များပြားလာပြီ ဖြစ်သည်။<ref name="so">So, Alvin Y. Lin, Nan. Poston, Dudley L. Contributor Professor, So, Alvin Y. [2001] (2001). The Chinese Triangle of Mainland China, Taiwan and Hong Kong. Greenwood Publishing. ISBN 03133086910-313-30869-1.</ref>
 
== ကိုးကား ==
စာကြောင်း ၄၁ -
[[fa:جنگ داخلی چین]]
[[fi:Kiinan sisällissota]]
[[fiu-vro:Hiina kodosõda]]
[[fr:Guerre civile chinoise]]
[[he:מלחמת האזרחים הסינית]]