ရောဗတ် ဟွတ်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

'''ရောဘတ် ဟွတ်ခ်''' ([[အင်္ဂလိပ်]] : {{lang-en|Robert Hooke}}) ကို ၁၆၃၅ ခုနှစ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး ငယ်စဉ်ကတည်းက [[စက်မှု]]ပိုင်းဆိုင်ရာတွင် စိတ်ဝင်စား၍ ထူးချွန်ခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။ အခြားသော ကျွမ်းကျင်မှုများစွာရှိသည့်အပြင် သူသည် [[ရူပဗေဒ]]ပညာရှင်၊ [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာရှင် နှင့် [[ဇီဝဗေဒပညာ]]ရှင်လည်းဖြစ်သည်။ အချို့က သူသည် အီတလီမှ [[လီယိုနာဒို ဒါဗင်ချီ]]အတွက် ဗြိတိသျှ၏အဖြေဟု ရည်ညွှန်းကြသည်။ အလွန်သေးငယ်သော [[မိုက်ကရိုစကုပ်]]အရွယ် ရုပ်ပုံများကို ရှင်းလင်းထင်ရှားစွာ သရုပ်ဖော်ခဲ့သည့် ကမ္ဘာ့ပထမဆုံး စာအုပ်ထုတ်ဝေခဲ့သူဖြစ်သည်။ [[ဆဲလ်]]ဆိုသည့်စကားလုံး တီထွင်ခဲ့သူ၊ [[ရေနွေးငွေ့အင်ဂျင်]]သို့ လမ်းခင်းပေးခဲ့သူ၊ ခေတ်သစ်[[နာရီ]]သို့ ရှေ့ဆောင် လမ်းဖောက်ပေးခဲ့သူလည်း ဖြစ်သည်။ သူသည် ယနေ့ကားများတွင် သုံးစွဲသည့် [[ယူနီဗာဆယ်ဂျွိုင့်]]ကို ပထမဆုံး ဒီဇိုင်းဆွဲခဲ့သူလည်းဖြစ်သည်။ သို့သော် သူသည် အသက် ၆၇ နှစ်၊ ၁၇၀၃ ခုနှစ်တွင် အိပ်ရာထဲ၌ [[အနာရောဂါ]]ဖြင့် ဗုန်းဗုန်းလဲ သေဆုံးချိန်အထိ များစွာတန်ဖိုးထား မခံခဲ့ရပေ။

ဗီရိုတစ်ခု အောက်ခြေ၌ ဖုန်မှုန့်များကြား လဲလျောင်းနေသော ရာစုနှစ်ချီ သက်တမ်းရှိသည့် [[လက်ရေးစာမူ]]ကဲ့သို့ပင် ခေတ်သစ် [[သိပ္ပံ]]အတွက် "ရောဘတ် ဟွတ်ခ်" ၏ ထည့်ဝင်မှုမှာ အရိပ်ထဲမှာ ကြာမြင့်စွာ ကျရောက် ပျောက်ကွယ်နေပါသည်။ သူ၏အမည်သည် သူ၏ခေတ်ပြိုင်နှင့် ခါးသီးသောပြိုင်ဘက်ဖြစ်သူ [[ဆာအိုက်ဆက်နယူတန်|အိုက်ဆက် နယူတန်]] လောက် လူအများ မှတ်မိ ရင်းနှီးခြင်း မရှိပေ။ အကြောင်းအရင်းမှာ ရှုပ်ထွေးသော လက်ရေးများဖြင့် ရေးသားထားသော စာမျက်နှာ ၅၂၀ ရှိသော သူ၏ လက်ရေးစာမူ မှတ်တမ်းကို ရှာဖွေတွေ့ရှိသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ကျွမ်းကျင်သူများက ၎င်းစာမူထဲတွင် ၁၆၆၀ မှ ၁၆၈၂ အကြား [[သိပ္ပံ|သိပ္ပံပညာရှင်]]များ အသိုင်းအဝိုင်းကြားမှ အဖြစ်အပျက်များ သိရှိလာရမည်ဟု စိတ်လှုပ်ရှားစွာပြောဆိုကြသည်။ ထိုခေတ်အခါက စိတ်ကူးအကြံအစည်နှင့် ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများသည် ထွေးပြားသော သိပ္ပံဘာသာရပ် အသီးသီး၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ရာစုနှစ်များစွာ ပုံသွင်းပေးခဲ့သောကြောင်ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာအနှံ့ သိပ္ပံပညာရှင်များက ဟွတ်ခ် လက်ရေးစာမူများကို အသေးစိတ် ဖော်ထုတ်မည်လားကို စိတ်အားထက်သန့်စွာ စောင့်မျှော်နေကြပါသည်။

ရောဗတ်ဟွတ်သည် ၁၆၃၅ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၈ ရက်နေ့တွင် အင်္ဂလန်ကျွန်း၏တောင်ဘက်ကမ်းခြေအလွန်တွင်ရှိသော ဝိုက်ကျွန်းရှိ ဖရက်ရှဝါဖရက်ရှဝါတားမြို့၌ ဖွားမြင်သည်။ သူသည် အောက်စဖို့ရှိ ဝက်စမင် စတာနှင့် ခရိုက်စချပ်တို့တွင် ပညာသင်ကြားခဲ့သည်။ သူသည် ဒဿနိကဗေဒ ပညာရှင်ဖြစ်သည့်အပြင် လက်တွေ့ ဆောင်ရွက်သော သိပ္ပံပညာရှင် တစ်ဦးလည်း ဖြစ်သည်။ ဆာအိုင်ဇပ် နျူတန်ခေါ် သိပ္ပံပညာရှင်ကြီး