ကာတိယာနီ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

'''ကောတိယာနီ'''သည် မတုန်မလှုပ်ကြည်ညိုသော အရာတွင် ''အဂ္ဂ အဝေစ္စ ပသန္န'' [[ဧတဒဂ်]] ရလေသည်။ ကောတိယာနီသည်ကာတိယာနီသည် ကုရရဃရမြို့မှ သူဌေးမကြီး ဖြစ်သည့်အလျောက် လောကစည်းစိမ်တွင် ပြည့်စုံပေသည်။ သားကလေးကိုယ်ဝန်အရင့်အမာဖြင့် မိဘတို့ထံသို့ သွား၍ မွေးဖွားရန် ကောတိယာနီသည်ကာတိယာနီသည် နေရပ်ဖြစ်သည့် ကုရရဃရမြို့မှ ရာဇဂြိုဟ်သို့ သွားရာလမ်းတွင် ဖြစ်၏။ ဟေမဝတနတ်မင်းနှင့် သာတာဂီရနတ်မင်းတို့သည် ဘုရားရှင်၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဆွေးနွေးပြောဆိုသံကို ကြားရရုံဖြင့်ပင် ဗုဒ္ဓါနုဿတိဘာဝနာဖြင့် သောတာပန် ဖြစ်ခဲ့သည်။ ထိုညတွင်ပင် သားဖြစ်သူ သောဏကို ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ အရွယ်ရောက်လာသောအခါ သောဏသည် [[ရှင်မဟာကစ္စည်း]] ထံတွင် ရဟန်းပြုခဲ့သည်။ ရဟန်းတစ်ဝါအရတွင် မြတ်စွာဘုရားရှင်အား ကာမသုတ္တန် ခေါ် အဋ္ဌကဝဂ် အစရှိသော သုတ္တန်ပေါင်း တစ်ဆယ့်ခြောက်သုတ်ကို ရွတ်ဖတ်ပြရာ ဘုရားရှင်က အသံသာယာစွာ ဟောကြားသောအရာဝယ် အသာဆုံး အမြတ်ဆုံး ဧတဒဂ်ဆုကို ရရှိခဲ့လေသည်။

သာဝတ္ထိမှ ပြန်လာသောသားတော်ရဟန်းအား ကောတိယာနီသည်ကာတိယာနီသည် မြတ်စွာဘုရား ဟောဖော်ရွတ်ပြရသော တရားတော်များကို ပြန်လည်ဟောကြားပေးရန် တောင်းပန်၏။ ရဟန်းလည်း ဟောပြရန် ဝန်ခံလေသည်။ ထိုနေ့ညတွင် သောဏမထေရ်သည် တရားဟောကြားမည်ဖြစ်သောကြောင့် တရားနာရန် မဏ္ဍပ်သို့ သွားလေသည်။ တရားပွဲတွင် တရားနာသူတို့ဖြင့် စည်ကားလျက် ရှိပေသည်။ ကောတိယာနီသည်ကာတိယာနီသည် တရားနာနေစဉ် မိမိ၏ အိမ်တွင် ခိုးသူများ ပစ္စည်းများ ခိုးယူနေသည်ကို အစေခံထံမှ ပြောကြား၍ သိရသော်လည်း တုန်လှုပ်ခြင်း အလျှင်းမရှိ။ တရားတော်၌သာ သက်ဝင်လေသည်။ နောက်တစ်နေ့တွင် ခိုးသူများလည်း ကောတိယာနီ၏ကာတိယာနီ၏ သူတော်ကောင်းစိတ်ဓာတ်တို့ကို သိရ၍ သံဝေဂရကာ ခိုးထားသည့် ပစ္စည်းများကို ပြန်ပေးကာ တောင်းပန်လေ၏။ တရားနာသောညက ခိုးသူထဲမှ တစ်ယောက်ဖြစ်သူသည် ကောတိယာနီ၏ကာတိယာနီ၏ နောက်တွင် ရှိနေခဲ့ပေသည်။ ကောတိယာနီသည်ကာတိယာနီသည် ခိုးသည်ကို သိ၍ အိမ်ပြန်လာခဲ့ပါက သတ်ရန်အတွက် ဖြစ်သည်။

ထိုနေ့ညက အရှင်သောဏ၏တရားကို နာကြားရသဖြင့် ခိုးသားငါးရာတို့လည်း ရဟန်းပြုကြသဖြင့်အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်ကြလေသည်။မယ်တော်ဖြစ်သူ ကောတိယာနီသည်လည်းကာတိယာနီသည်လည်း သာသနာတော်ကို မတုန်မလှုပ် သက်ဝင်ယုံကြည်သည့်အရာတွင် အသာဆုံး အမြတ်ဆုံး ဧတဒဂ်ဆုကို ရရှိခဲ့လေသည်။<ref name="အဆင့်မြင့် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် အမျိုးသမီးများ">{{cite book|title= အဆင့်မြင့် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် အမျိုးသမီးများ |author=မလေးငြိမ်}}</ref>