တရုတ်စာသား: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
စာကြောင်း ၁၀၁ -
=== သရများ ===
<br />
{| class="wikitable"
|+
သရခြောက်လုံးနှင့် ဗျည်းတလုံးချင်းတွဲပုံ
!
!a(အား)
Line ၁၁၂ ⟶ ၁၁၄:
|-
|'''b'''
|ba(ပေါ+အား=ပါး)
|bo(ပေါ+အော=ပေါ)
|
|bi(ပေါ+ယီး=ပီး)
|bu(ပေါ+ဝူး=ပူး)
|
|-
Line ၂၉၇ ⟶ ၂၉၉:
နမူနာအသံထွက် ပေါနှင့် အား, အော, အဲ, ယီး, ဝူး, ယွီးတို့နှင့် ပေါင်းစပ်ပုံကို ထွက်ပြခြင်းဖြင့် ကျန်ရှိသော အသံများကို ပေါင်းစပ် ထွက်ဆိုလိမ့်မည်ဟု ထင်ရသည်။ a အားကို ဆိုရာတွင် ပါးစပ်ကို ကျယ်ကျယ် ဟ၍ အားဟူ၍လည်းကောင်း၊ o အောကို ထွက်ရာ၌ အူးဝေါဟူသော အသံနှစ်သံ ပေါင်းထားသည်ဟု မှတ်ယူပြီး မြန်မြန်ထွက်ဆိုခြင်းဖြင့် လည်းကောင်း၊ e အဲဟူသော အသံသည် အဲအားဟူသော အသံနှစ်သံပေါင်း ထွက်ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ ü ယွီးဟူသော အသံကိုထွက်ရာ၌ ဝဆွဲသံ သိပ်မပေါက်စေဘဲ ထွက်ဆိုခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း အကြိမ်ကြိမ်အထပ်ထပ် လေ့ကျင့်လေလျှင် အသံမှန်ကို ရနိုင်သည်။ တဖန် ü ဆိုသော သရသည် j, q, x, y တို့နှင့် တွဲစပ်သည့်အခါ u (ဝူး)ဆိုသော သရသံနှင့် တွဲလေ့မရှိသဖြင့် စာရေးသားရာ၌ လွယ်ကူစေရန် အစက်နှစ်စက်ကို ဖြုတ်၍ ရေးသားထားသော်လည်း ü(ယွီး)နှင့် ပေါင်းစပ်ထားသည်ဟုပင် မှတ်သားထားရမည်။
=== အသံပေါင်းခြင်း ===
{| class="wikitable"
|+သရများ အချင်းချင်း တွဲစပ် အသံထွက်ပုံဇယား
!
!
!i
!ယီး
!u
!ဝူး
!ü
!ယွီး
|-
|a
|အား
|ia
|ယား(ယီး+အား)
|ua
|ဝါး(ဝူး+အား)
|
|
|-
|o
|အော
|
|
|uo
|ဝေါ(ဝူး+အော)
|
|
|-
|e
|အဲ
|ie
|(ယီး+အဲ)ယဲ
|
|
|üe
|(ယွီး+အဲ)ယွဲ
|-
|'''ai'''
|အိုင်း
|
|
|uai
|(ဝူး+အိုင်း)ဝိုင်း
|
|
|-
|'''ei'''
|အေး
|
|
|uei (ui)
|(ဝူး+အေး)ဝေး
|
|
|-
|'''ao'''
|အောင်း
|iao
|(ယီး+အောင်း)ယောင်း
|
|
|
|
|-
|'''ou'''
|အိုး
|iou (iu)
|(ယီး+အိုး)ယိုး
|
|
|
|
|-
|'''an'''
|အန်း
|ian
|(ယီး+အန်း)ယန်း
|uan
|(ဝူး+အန်း)ဝမ်း
|üan
|(ယွီး+အန်း)ယွမ်း
|-
|'''en'''
|အဲင်း
|in
|(ယီး+အဲင်း)ယိင်း
|uen (un)
|(ဝူး+အဲင်း)ဝိမ်း
|ün
|(ယွီး+အဲင်း)ယွဲန်း
|-
|'''ang'''
|အန်း(င်)
|iang
|(ယီး+အန်းင်)ယန်း(င်)
|uang
|(ဝူး+အန်းင်)ဝမ်းင်
|
|
|-
|'''eng'''
|အိန်း(င်)
|ing
|(ယီး+အိန်းင်)ယိန်းင်
|ueng
|(ဝူး+အိန်းင်)ဝိန်းင်
|
|
|-
|'''ong'''
|အုန်း
|iong
|(ယီး+အုန်း)ယုန်း
|
|
|
|
|}
=== တက်သံကျသံလေးမျိုး ===
တရုတ်စာသည် မြန်မာစာနှင့် မတူလှစွာ အသံလေးမျိုး ရှိလေသည်။ မြန်မာပြည်တွင်းရှိ ရှမ်းလူမျိုးတို့သည်လည်း အသံ ၄ သံ ရှိသည်ဟု သိမှတ်ရသည်။
a တွင် တက်ကျသံ ၄ မျိုး ရှိသည်။
ā á ǎ à (အား, အာ, အာ, အာ့)
၎င်းတို့ကို ပထမသံ၊ ဒုတိယသံ၊ တတိယသံ, စတုတ္ထသံဟူ၍ အမှတ်သညာ ပြုသည်။ ပထမသံသည် သံပြင်း ဖြစ်ကာ၊ မြန်မာ၌ ရှိသည်။ ဒုတိယသံသည် မြန်မာ၌ မရှိဘဲ ရှားရှားပါးပါး ရှိသည်မှာ 'ဪ'ဟု အသံရှည်ရှည်နှင့် မြင့်မြင့် ဆွဲဆိုသော ပုံစံမျိုး ဖြစ်သည်။ တတိယသံမှာ မြန်မာ၌ ရှိပြီး၊ အလယ်တွင် ဟိုက်ပြထားသကဲ့သို့ အသံကို ဟိုက်ဆိုရသော ပုံမှန်သံ ဖြစ်သည်။ စတုတ္ထသံမှာ မြန်မာ၌ အောက်မြစ်သံဖြင့် ထွက်ဆိုရသည်နှင့် တူသည်။ ယင်းကို နမူနာ ယူ၍ ကျန် အသံထွက်များကိုလည်း ၎င်းအတိုင်း ထွက်ဆိုနိုင်လိမ့်မည်ဟု ယုံကြည်ရသည်။
ō ó ǒ ò (အော, ဪ, အော်, အော့)
ē é ě è (အဲ, အယ်, အယ်, အဲ့)
ī í ǐ ì (ယီး, ယီ, ယီ, ယိ)
ū ú ǔ ù (ဝူး, ဝူ, ဝူ, ဝု)
ǖ ǘ ǚ ǜ (ယွီး, ယွီ, ယွီ, ယွိ)
၎င်း တက်ကျ လေးသံကို ဗျည်းများနှင့် ထပ်မံ ပေါင်းစပ်ပါက ဗျည်းသရသံ လေးသံရလေသည်။ ဥပမာ b+a= ba ==> bā bá bǎ bà (ပေါ+အား= ပါး == ပါး ပါ ပါ ပါ့) ဟူသတည်း။
[[zh-yue:漢字]]
| |||