ကထာ သရိတ သာဂရ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

သက္ကဋဘာသာဖြင့်ရှိသော ရှေးဟောင်းပုံပြင်ဝတ္ထုများကို ယေဘုယျအားဖြင့် နှစ်မျိုးနှစ်စားခွဲခြားနိုင်သည်။ ပထမတစ်ခုမှာ အဆုံးအမ ဥပဒေသပေးသော ပုံပြင်ဝတ္ထုများဖြစ်သည်။ ဒုတိယတစ်မျိုးမှာ စိတ်ဝင်စားမျုအတွက် သက်သက်ရေးသားသော ပုံပြင်ဝတ္ထုများဖြစ်ကြသည်။ ဟိတောပဒေသ၊ ပဉ္စတန္တရ စသည့် ကမ္ဘာကျော် ပုံဝတ္ထုများသည် ပထမအမျိုးအစားထဲမှဖြစ်သည်။ ကထာ သရိတ သာဂရမှာ ဒုတိယအမျိုးအစားထဲတွင်ပါဝင်သည်။ ကထာ သရိတ သာဂရတွင် အဆုံးအမ ဥပဒေသပေးသည့် ပုံဝတ္ထုများပါဝင်စေကာမူ ပုံဝတ္ထုများ၏ အဓိက ရည်ရွယ်ချက်မှာ လူနှင့် လူ့လောကတို့၏ ဘဝကို ရေးခြယ်ပြခြင်းဖြင့် စာဖတ်သူများအား စိတ်ဝင်စားစေလိုခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် သက္ကဋစာပေသမိုင်းနှင့် ကမ္ဘာပုံဝတ္ထုစာပေသမိုင်း၌ ကထာ သရိတ သာဂရသည့် အရေးပါသည့် ကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေခြင်းဖြစ်သည်။

 

ကထာ သရိတ သာဂရသည် မူလပင်ရင်းဝတ္ထုမဟုတ်ပေ။ 'ပိုက်ရှာကျီ' ဘာသာဖြင့် မဟာကဝိ ဂုဏာဒယ ရေးသားခဲ့သော အလွန်ရှေးကျပြီး လူကြိုက်များခဲ့သည့် 'ဗရိဟတ်ကထာ' အမည်ရှိကျမ်းကို အကျဉ်းချုပ်အားဖြင့် သက္ကဋဘာသာသို့ ပြန်ဆိုထားခြင်းဖြစ်သည်။ ပိုက်ရှာကျီဘာသာစကား တည်ရှိရာဒေသနှင့် ပတ်သက်၍ ပညာရှင်များ အငြင်းပွားကြသော်လည်း ပညာရှင်အများစုအလိုအရ ထိုခေတ်က ပိုက်ရှာကျီဘာသာစကားကို ဝိန္ဓယာဒေသတွင် ပြောဆိုသုံးဆွဲခဲ့ကြသည်။ ဗရိဟတ်ကထာမှာ ယခုအထိ ရှာဖွေမတွေ့ရသေးပေ။ ဗရိဟတ်ကထာနှင့် ပတ်သတ်၍သော်လည်းကောင်း၊ ရေးသားသူနှင့် ပတ်သတ်၍သော်လည်းကောင်း အတိအကျ အပြည့်အဝမသိရသေးပေ။ ဗရိဟတ်ကထာတည်ရှိခဲ့ကြောင်းကိုမူ ကထာ သရိတ သာဂရ၌ သက်သေအထောက်အထားအဖြစ်ပါရှိသည်။ ကထာ သရိတ သာဂရ၏ ပထမကဏ္ဍဖြစ်သော ပုံဝတ္ထုကျောရိုး၌ ယင်းအကြောင်းကို ထည့်သွင်းရေးသားထားသည်။

 

ဗရိဟတ်ကထာ၏ ဘာသာပြန် သို့မဟုတ် အသွင်ပြောင်းသုံးမျိုးကို ယခုအခါ၌ တွေ့ရှိရသည်။

 

ယင်းစာအုပ်ကို ရေးသားသူမှာ နီပေါပြည်သား ဗုဓဆွာမိဖြစ်သည်။ ရေးသားသည့်အချိန်ကို အတိအကျမပြောနိုင်သော်လည်း ၈ရာစု သို့မဟုတ် ၉ရာစုခန့်က ရေးသားခဲ့သည်ဟု ခန့်မှန်းကြသည်။ ယင်းဝတ္ထုပေါင်းချုပ်တွင် ဂါထာပေါင်း ၂၅၀၀၀ ခန့်ပါဝင်သည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ ပညာရှင်အချို့၏အလိုအရ ယင်းဘာသာပြန်သည့် မူရင်းပုံဝတ္ထုများနှင့်အနီးစပ်ဆုံးဖြစ်သည်။ ရေးသာပုံမှာ လွယ်ကူပြီး ရှင်းလင်းပြတ်သားသည်။

 

ယင်းကျမ်းကို ကရှမိရ်ဘုရင် အနန္တ (၁၀၂၈ - ၈၀) လက်ထက် ခရစ်နှစ် ၁၀၆၃ - ၆ ခုနှစ် ဝန်းကျင်ခန့်က မဟာကဝိ ခေမိန္ဒရ ရေးသားခဲ့သည်။ ကဗျာအဖွဲ့အနွဲ့များမှာ အဆင့်အတန်းမြင့်သည်။ သို့ရာတွင် မူရင်းဝတ္တုကြောင်းများကို အကျဉ်းရုံးထားလွန်းသဖြင့် အရသာပျက်သွားသည့်အပြင် ပေါ်လွင်မှုနည်း နည်းသွားလေသည်။ အချို့နေရာ၌ ဖွဲ့ထားပုံများမှာ လှပပြီး စိတ်ကို ဆွဲဆောင်နိုင်ပေသည်။ မိန်းမ၏အလှနှင့် မင်းညီမင်းသားတို့၏ သူရသတ္တိအကြောင်းကို ဖွဲ့ဆိုရာ၌ ပြောင်မြောက်သည်။ 'ရှလိုကဆန်ဂရဟ' နှင့် နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါက ယင်းကျမ်းတွင် ဗရိဟတ်ကထာ၌ မပါဝင်သည့် ပုံဝတ္ထုများကို ထည့်သွင်းကြောင်းတွေ့ရသည်။ ထိုပုံဝတ္ထုများသည့် ကရှမိရ်၌ ခေတ်စားသော ပုံဝတ္ထုများဖြစ်လေသည်။ စာဆိုပညာရှင်ကို ဗျာသဒေဝ ဟုလည်းခေါ်သည်။

 

မဟာကဝိ ခေမိန္ဒရနှင့် ခေတ်ပြိုင် ရာမ၏သား သောမဒေဝ ဘဋ္ဋသည် ခေမိန္ဒရနောက် နှစ်ပေါင်း ၂၀ ကြာပြီးနောက် ရေးသားစီရင်ခဲ့သည်။ သောမဒေဝသည်လည်း ကရှမိရ်ပြည်သားဖြစ်သည်။ ဆိုရိုးစကားအရ အနန္တဘုရင်၏ ပညာရှိမိဘုရား သူရိယဝတီက 'မဉ္ဇရီ' ကျမ်းသည် အကျဉ်းရုံးထားလွန်းသည်ကိုတွေ့ရ၍ သောမဒေဝအား ကျမ်းအသစ်တစ်စောင် ရေးသားစီရင်ရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ ထိုအခါ သောမဒေဝက 'ဗရိဟတ်ကထာ'ကို အခြေခံပြီး မကျဉ်းလွန်းမကျယ်လွန်းသော ကျမ်းတစ်စောင်ကို သက္ကဋဘာသာဖြင့် အနုပညာမြောက်စွာ ရေးသာခဲ့သည်။ ကထာ သရိတ သာဂရ တွင် ဂါထာအဖွဲ့ပေါင်း ၂၂၀၀၀ ခန့်ပါဝင်သည်။ ရေးဟန်နှင့် ဘာသာစကားလုံးတို့မှာလည်း ညက်ညောပြီး လွယ်ကူသည်။ ထို့ကြောင့် 'မဉ္ဇရီ' ထက် လူကြိုက်များသည်။ ကထာ သရိတ သာဂရ တွင်လည်း ကရှမိရ် ပုံဝတ္ထုများ ရောနှောပါဝင်နေပေသည်။ ဇိဝါနန္ဒ အမည်ရှိသော ဆရာ ကထာ သရိတ သာဂရ ဂါထားများကို သက္ကဋ စကားပြေဖြင့် ဖွင့်ဆိုရေးသားခဲ့သည်။