အယ်လ်နီညို: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

 

၁၉၈၂-၁၉၈၃ ခုနှစ်တွင်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့်အယ်လ်နီညိုသည် အင်အားပြင်း ထန်ခဲ့သည်။ လွန်ကဲပြင်းထန်သောရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုများကို ကမ္ဘာအနှံ့ထိတ် လန့်ဖွယ်ရာ တွေ့ကြုံခံစားခဲ့ကြရသည်။ ၁၉၈ဝ ပြည့်နှစ်နှင့် ၁၉၉ဝ ပြည့်နှစ် များမတိုင်မီ ငါးနှစ်မှ ခုနစ်နှစ်တစ်ခါလောက်သာဖြစ်တတ်သည့်အယ်လ်နီညို သည် ၁၉၈ဝ ပြည့်နှစ်နောက်ပိုင်း နှစ်နှစ်မှ သုံးနှစ်တစ်ခါခန့်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၇၈ ခုနှစ်မှ ၁၉၉၈ ခုနှစ်အထိ ကာလအတွင်း ပူပြင်းခြောက်သွေ့သော ကာလတစ်ခုအဖြစ် မှတ်တမ်းတင်ခဲ့သည်။ ၁၉၉၇-၁၉၉၈ ခုနှစ်တွင် ထပ်မံဖြစ် ပေါ်ခဲ့သည့် အယ်လ်နီညိုသည် အဆိုးရွားဆုံးအပြင်းထန်ဆုံးဖြစ်လာခဲ့သဖြင့် တစ်ကမ္ဘာလုံးအလူးအလဲခံစားခဲ့ကြရသည်။ ယင်းအယ်လ်နီညိုကြောင့် အထွေ ထွေအရပ်ရပ် ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုတန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၄ ဘီလီယံ ရှိခဲ့ သည်။ သေဆုံးသူပေါင်း ၂၄ဝဝဝ၊ ဒဏ်ရာ ရရှိသူပေါင်း ၅၃၃ဝဝဝ၊ ရွှေ့ ပြောင်းသူပေါင်း ခြောက်သန်း၊ ထိခိုက်သူပေါင်း ၁၁၁ သန်းနှင့် ထိခိုက်သော မြေဧကပေါင်း ၅၆ သန်းရှိခဲ့သည်။ ထိုဖြစ်စဉ်များကြောင့် အယ်လ်နီညိုကို ကမ္ဘာသူ ကမ္ဘာသားများက ထိတ်လန့်ကြောက်ရွံ့ခဲ့ကြသည်။ အယ်လ်နီညိုကို ခုခံကာကွယ်နိုင်ရန် တတ်နိုင်သလောက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ခဲ့ကြသည်။

ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာတွင် ဖြစ်ပေါ်လေ့ရှိသော အယ်လ်နီညိုရာသီ ဥတုစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့(NOAA,USA)၏အောက်တိုဘာ ၉ ရက်နေ့ ထုတ်ပြန် ချက်အရ အယ်လ်နီညို ရာသီဥတုအခြေအနေစောင့်ကြည့်ရန်သတ်မှတ်ထား သော ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာအရှေ့ပိုင်း အီကွေတာတစ်လျှောက်ရှိNino-1၊ Nino-2၊ Nino-3၊ Nino-4 ဧရိယာလေးခုလုံးတွင် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အပူချိန် ပုံမှန်မှကွာခြားမှု (SSTA) တန်ဖိုးများမှာ 0.7°Cမှ 0.8°C ခန့်ရှိနေကြကြောင်း၊ အယ်လ်နီညိုဖြစ်ရန် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အပူချိန် ပုံမှန်မှကွာခြားမှု (SSTA) အနည်းဆုံးတန်ဖိုးမှာ 0.5°C ဖြစ်သဖြင့် Nino ဧရိယာလေးခုလုံးတွင် အယ်လ် နီညိုရာသီဥတုဖြစ်စဉ် ရာနှုန်းပြည့်ဖြစ်နေပြီဟုဆိုနိုင်ကြောင်း သိရသည်။