ရေကာတာ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

No edit summary
အရေးမကြီး Bot: Automated text replacement (-၀ပမ် +ဝမ်, -ဥ် +ဉ်, -ဩ +ဩ, -ဪ +ဪ, -့် + ့်, -စျ +ဈ, -၀ေ +ဝေ, -၀ိ +ဝိ, -၀ီ +ဝီ, -၀ု +ဝု, -၀ို +ဝို, -၀ူ +ဝူ, -၀ဲ +ဝ
စာကြောင်း ၁၀ -
 
=== ရေပေးဝေခြင်း ===
ကမ္ဘာပေါ်ရှိ မြို့ပြဧရိယာများစွာတို့ကို ရေကာတာများ သို့မဟုတ် ဆည်အနိမ့်များတို့ကို အထောက်အခံပြုထားသော မြစ်တို့မှ ထုတ်ယူထားသည့်ရေဖြင့် ပေးဝေသည်။ ဥပမာများမှာ London (လန်ဒန်)- River Thames (သိမ်း(စ်) မြစ်) မှရေကို ယူရသည်၊ Chester (ချက်စတာ) - River Dee (ဒီး မြစ်) မှရေကို ယူရသည်။ အခြား အဓိက အရင်းအမြစ်များမှာ Claerwen (ကလဲယာဝမ်) ရေကာတာများနှင့် ရေလှောင်ကန် အစဉ်လိုက်များကဲ့သို့သော နက်ရှိုင်းသော တောင်ကြားများကိုဖြတ်၍ မြင့်မားသောရေကာတာများဖြင့် ထိန်းချုပ်ထားသည့် နက်ရှိုင်းသော တောင်ပေါ် ရေလှောင်ကန်များတို့ ပါ၀င်သည်။ပါဝင်သည်။
 
=== ရေစီးကိုထိန်းညှိပေး ခြင်း/ ဆည်မြောင်းသွယ်ခြင်း ===
စာကြောင်း ၂၅ -
 
=== အပန်းဖြေခြင်းနှင့် ရေတွင်ရှိသော အလှတရား ===
အထက်ပါရည်ရွယ်ချက်များမှ မည်သည့်ရည်ရွယ်ချက်နှင့်မဆို တည်ဆောက်ထားသော ရေကာတာများသည် အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ သူတို့၏မူလ အသုံးဝင်ပုံများသည် အစားဝင်၍နေရာယူခြင်း ခံကြရသည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ၊ ဒေသခံလူများသည် အပန်းဖြေခြင်းနှင့် မျက်စိပသာဒ ဖြစ်စေရန်ဟူသော အကြောင်းပြချက်များဖြင့် ဆည်များဆီသို့ လာကောင်းလာနိုင်ကြသည်။ ဆည်များသည် တည်ငြိမ်အေးဆေးပြီး စိမ်းလန်းသော သစ်ပင်ချုံပင်တို့ဖြင့် ၀န်းရံခြင်းခံရလေ့ရှိပြီးဝန်းရံခြင်းခံရလေ့ရှိပြီး နားခိုခြင်းနှင့် အပန်းဖြေခြင်း သဘာဝ အသိတရားတစ်ခုကို ဧည့်သည်များဆီသို့ ပေးပို့သည်။
 
==တည်နေရာ==
[[File:Takato_Damdischarge.jpg|right|thumb|Takato Dam ( တာကတို ရေကာတာ) မှထုတ်လွှတ်ခြင်း ]]
ရေကာတာတစ်ခုတည်ဆောက်ရန် အကောင်းဆုံးသောနေရာများမှတစ်ခုသည် နက်ရှိုင်းသော တောင်ကြား မြစ်၏ ကျဉ်းသောအစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်သည်- တောင်ကြားဘေးဘက်များသည် ထို့နောက်တွင် သဘာဝ နံရံများအဖြစ် လုပ်ဆောင်ကြသည်။ ရေကာတာအဆောက်အအုံ၏ အဓိကလုပ်ငန်းမှာ စမ်းချောင်းမှ ချန်ထား ရစ်ခဲ့သော သဘာဝဆည်လမ်းကြောင်းအတွင်းရှိ အကြားအဟကို ဖြည့်ရန်ဖြစ်သည်။ တည်နေရာများသည် အများအားဖြင့် ထိုအကြားအဟသည် လိုအပ်သော သိုလှောင်ထားရမည့်ပမာဏအတွက် အနည်းဆုံးဖြစ်ရမည် ဖြစ်သည်။ စီးပွားရေးအရ တွက်ခြေအကိုက်ဆုံးနည်းလမ်းမှာ မြေကြီးတမံများဖြင့် တစ်ဖက်တစ်ချက်တွင် ရံထား သော အင်္ဂတေကိုင်ထားသည့် ရေကာတာကဲ့သို့သော ပေါင်းစပ်ပြုလုပ်ထားသည့် အဆောက်အအုံဖြစ်သည်။ လက်ရှိအသုံးပြုနေသောမြေကို ရေလွှမ်းမိုးခြင်းသည် အရေးမကြီးသောအရာ ဖြစ်သင့်သည်။
ရေကာတာတစ်ခုတည်ဆောက်ရာတွင် အခြားအရေးပါသော [[အင်ဂျင်နီယာ]]ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် ဘူမိဗေဒအင်ဂျင်နီ ယာဆိုင်ရာ စဉ်းစားဆင်ခြင်ခြင်းများတွင် အောက်ပါတို့ပါ၀င်သည်အောက်ပါတို့ပါဝင်သည်-
 
==ဝန်းရံနေသောကျောက် သို့မဟုတ် မြေကြီး၏ ရေစိမ့်ဝင်နိုင်မှုငလျင်ပြတ်ရွေ့များ==
စာကြောင်း ၄၆ -
 
==ရေကာတာများ၏ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများ==
ရေကာတာများသည် မြစ်တစ်ခု၏ ဂေဟဗေဒဆိုင်ရာ သွင်ပြင်အများအပြားကို သက်ရောက်မှုရှိသည်။ မြစ်များသည် လက်ခံနိုင်သော ကွာဟချက်အချို့၏ မပြောင်းလဲသော နှောင့်ယှက်မှုပေါ်တွင် မှီခိုနေသည်။ ရေကာတာ များသည် တာဘိုင်မှထွက်သောရေကို နှေးစေပြီး များသောအားဖြင့် အလွန်သေးငယ်သော ဆိုင်းနေသည့် အနည်များပါ၀င်ပြီးအနည်များပါဝင်ပြီး ၎င်းတို့သည် မြစ်ကြမ်းပြင်များကို တိုက်စားခြင်းနှင့် မြစ်ကမ်းနဖူးများ ဆုံးရှုံးခြင်းတို့ကို ဦးတည်နိုင်သည်- ဥပမာအားဖြင့် Glen Canyon Dam (ဂလင်း(န်) ချောက်ကြီး ရေကာတာ) ကြောင့်ဖြစ်သော နေ့စဉ် ထပ်တလဲလဲဖြစ်နေသည့် စီးဆင်းမှု ပြောင်းလဲခြင်းသည် သောင်ခုံ တိုက်စားခြင်းကိုဖြစ်ပေါ်အောင် ဖန်တီးသောအရာတစ်ခု ဖြစ်သည်။
 
ပို၍အိုဟောင်းသော ရေကာတာများတွင် ငါးလှေကား ကင်းမဲ့လေ့ရှိသည်။ ငါးလှေကားသည် ငါးအမြောက်အမြားအား မြစ်ညာမှ ၎င်းတို့၏ သဘာဝအတိုင်းပေါက်ဖွားရာ ပင်လယ်ကြမ်းပြင်ဆီသို့ ကူးခတ်သွားလာခြင်းကို ဖြစ်စေသည်။ ထိုအရာမရှိခြင်းသည် မွေးဖွားခြင်းစက်ဝိုင်း မအောင်မြင်ခြင်း သို့မဟုတ် ပြောင်းရွှေ့နိုင်သည့် လမ်းကြောင်းများကို ပိတ်ဆို့ခြင်းတို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။
 
ငါးလှေကားတစ်ခုရှိသည့်တိုင်အောင် ၎င်းသည် မြစ်ညာရှိ ဥဥသည့် ပင်လယ်ကြမ်းပြင်ဆီသို့ ရောက်ရှိသော ငါးများလျော့ချခြင်းကို အမြဲတမ်း မတားဆီးပါ။ အချို့သောနေရာများတွင် သေးငယ်သောငါးများ ("smolt") ("စမော့") တို့သည် ရေစုန်သို့ ၀မ်းပြားရေယာဉ်ဖြင့်ဝမ်းပြားရေယာဉ်ဖြင့် နှစ်တစ်နှစ်၏ အပိုင်းအခြားများအတွင်း သယ်ယူ ပို့ဆောင်ခြင်းခံရသည်။ တာဘိုင်နှင့် ဓာတ်အားပေးစက်ရုံ ဒီဇိုင်းများသည် ရေနေသတ္တဝါများအပေါ်တွင် သက်ရောက်မှုအနည်းငယ်သာရှိခြင်းမှာ သုတေသန၏ စိတ်ဝင် စားမှုရှိသော အပိုင်းဖြစ်သည်။
ကြီးမားသော ရေကာတာတစ်ခုသည် ဂေဟနယ်ပယ် တစ်ခုလုံးဆုံးရှုံးခြင်းကို ဖြစ်ပွားစေနိုင်ပြီး၊ မျိုးတုံးလုနီးပါးနှင့် ရှာဖွေတွေ့ရှိရန် မဖြစ်နိုင်သော ဒေသအတွင်းရှိ မျိုးစိတ်များနှင့် မူလသဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ကုန်းတွင်းပိုင်း ရေကန်အသစ်တစ်ခုဖြင့် အစားထိုးခြင်းတို့ ပါ၀င်သည်။ပါဝင်သည်။
 
==ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့များ==
စာကြောင်း ၆၁ -
ဥပမာအားဖြင့်၊ 1990 ခုနှစ်တွင် ဘရာဇီးရှိ Balbina Dam (ဘယ်ဘီန ရေကာ တာ) (1987 ခုနှစ်တွင် ပိတ်ခဲ့သည်) ထုတ်လုပ်သည့် လျှပ်စစ်ပမာဏ တစ်ယူနစ်လျှင် ရေလွှမ်းမိုးသည့် ဒေသသည် ကြီးမားကျယ်ပြန့်သောကြောင့် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်း လောင်စာများဖြင့် ထုတ်လုပ်သော တူညီသည့် လျှပ်စစ်စွမ်းအင်ပမာဏထက် အဆ 20 ပို၍ ကမ္ဘာနှင့်ချီ၍ အပူချိန်တက်ခြင်းအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိခဲ့သည်။
 
အကယ်၍ ရေကာတာကို အစဉ်အလာအတိုင်း လျှပ်စစ်စွမ်းအင် ထုတ်လုပ်ခြင်းအစား အသုံးပြုပါက၊ ရေအား လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ခြင်းမှ ထုတ်လုပ်သော လျှပ်စစ်ဓာတ်သည် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းလောင်စာများ လောင်ကျွမ်း ခြင်းမှ ထွက်လာသော မည်သည့်အခိုးဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်ခြင်း ( sulfur dioxide ဆာ(လ်)ဖာဒိုင်အောက်ဆိုဒ်၊ nitric oxide နိုက်ထရစ်အောက်ဆိုဒ််၊ carbon monoxide ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ်၊ ဖုန်မှုန့်နှင့် ကျောက်မီးသွေး မှ mercury (မာကျူရီ) တို့ပါ၀င်သည်တို့ပါဝင်သည်) ကိုမဆို တိုးစေခြင်းမရှိသဖြင့်၊ လျော့နည်းခြင်းတစ်ခု ဖြစ်ပွားနိုင်သည်။ ဘရာဇီးရှိ Tucurui dam (တူကူရိုင် ရေကာတာ) (1984 ခုနှစ်တွင် ပိတ်ခဲ့သည်) သည် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်း လောင်စာများဖြင့် ထုတ်လုပ်သော တူညီသည့် လျှပ်စစ်စွမ်းအင်ထက် 0.4 အဆသာပို၍ ကမ္ဘာအနှံ့အပူချိန် တက်ခြင်းအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိခဲ့သည်။
 
ရေကာတာများ၏ နောက်တွင်ရှိသော ရေကန်ကြီးများသည် ၀န်အားပြောင်းလဲခြင်းများနှင့်ဝန်အားပြောင်းလဲခြင်းများနှင့်/ သို့မဟုတ် မြေအောက်ရေမျက်နှာပြင်တို့ကြောင့် ငလျင်များဖြစ်ပေါ်ခြင်းတွင် ပါ၀င်ပတ်သက်မှုရှိကြောင်းကိုပါဝင်ပတ်သက်မှုရှိကြောင်းကို ဖော်ပြသည်။
 
==လူသားများအပေါ်တွင် လူမှုရေး သက်ရောက်မှု==
စာကြောင်း ၇၁ -
 
==စီးပွားရေး==
ရေအားလျှပ်စစ်ဓာတ် ထုတ်လုပ်သည့်စက်ရုံ တည်ဆောက်ခြင်းသည် တည်နေရာလေ့လာခြင်းများအတွက် ရှည်လျားသော အစပျိုးသည့် အချိန်ကာလတစ်ခု၊ ရေအားပညာရပ်ဆိုင်ရာ လေ့လာခြင်းများနှင့် သဘာဝပတ် ၀န်းကျင်ဝန်းကျင် အပေါ်သက်ရောက်မှုအား အကဲဖြတ်ခြင်းတို့လိုအပ်ပြီး ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းလောင်စာများကို အခြေ ခံ၍ ရိုးရာလျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်ခြင်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ဖြစ်သော စီမံကိန်းများဖြစ်သည်။
ရေအားလျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ခြင်းအတွက် စီးပွားရေးအရတွက်ခြေကိုက်ပြီး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်နိုင်မည့်နေရာ အရေအတွက်မှာ အကန့်အသတ်ရှိသည်- နေရာသစ်များသည် လူအများ စုဝေးနေထိုင်ရာနေရာမှ ဝေးကွာရမည်ဖြစ်ပြီး လျှပ်စစ်ဓာတ်အားသယ်ဆောင်ပေးမည့် ကြီးမားသောလိုင်းများ လိုအပ်လေ့ရှိသည်။ ရေအားလျှပ်စစ် ထုတ်လုပ်ခြင်းသည် ရာသီဥတုကို ကြီးမားသော ပြောင်းလဲမှုများ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ပြီး မိုးရေချိန်အပြောင်းအလဲ၊ မြေအောက်နှင့် အပေါ်ယံရေမျက်နှာပြင်များနှင့် ရေခဲမြစ်များ အရည်ပျော်ခြင်း တို့ပါ၀င်သည်။တို့ပါဝင်သည်။
 
ထို့အပြင်၊ ရေအနိမ့်ပိုင်းများတွင် နှစ်ပေါင်းများစွာအတွင်း လုံလောက်သော စွမ်းအင်ကိုသေချာစေရန် အပိုလုပ်နိုင်စွမ်းအတွက် နောက်ထပ်ကုန်ကျစရိတ်များကို ကုန်ကျစေနိုင်သည်။ ပြီးစီးသွားသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက်၊ အကယ်၍၎င်းကို ကောင်းမွန်စွာ ဒီဇိုင်းပြုလုပ်ပြီး ထိန်းသိမ်းထားပါက၊ ရေအားလျှပ်စစ်စွမ်းအင် ထုတ်လုပ်သည့် အရင်းအမြစ်သည် အခြားအရာများနှင့်စာလျှင် စျေးသက်သာပြီးဈေးသက်သာပြီး မှီခိုအားထားရလေ့ရှိသည်။ ရေအားလျှပ်စစ် ထုတ်လုပ်ခြင်းတွင် လောင်စာနှင့် ယိုစိမ့်မှု အနည်းငယ်ရှိသော အန္တရာယ်မရှိဘဲ အခြားရွေးချယ်စရာစွမ်းအင် အရင်းအမြစ်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် အဏုမြူစွမ်းအင်နှင့် လေတို့ဖြင့် ထုတ်လုပ်သော လျှပ်စစ်ဓာတ်အား နှစ်မျိုးစလုံးထက်ပို၍ စျေးသက်သာသည်။ဈေးသက်သာသည်။
 
ရေကာတာများတွင် သက်တမ်းရှိပြီး ပြည်လည်ဖြည့်စွမ်းနိုင်သော စွမ်းအင်များတွင် သက်တမ်းမရှိသော်လည်း၊ ရေကာတာများသည် လေအားလျှပ်စစ် ဖြင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက၊ ရေကိုလိုအပ်သလောက် သိုလှောင်ရန် ပို၍လွယ်ကူစွာ ထိန်းညှိနိုင်ပြီး မြင့်မားသော လျှပ်စစ်ဓာတ်အားအဆင့်များကို လိုအပ်ချက်အတိုင်း ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်သည်။