ကျိုက်ထီးရိုးဘုရား: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ဗုဒ္ဓါဏရသေ့သည် ဆံတော်ဓာတ် ၃ ဆူကို မပျောက်မပျက်ရအောင် မိမိ၏ ဆံကျစ်အတွင်း၌ စည်းနှောင်ထားလေ၏။ နောင်နှစ်ကာလ အတန်ကြာလတ်သော် အနာရောဂါနှိပ်စက်သဖြင့် ရသေ့ကြီးသည် အကယ်၍ မိမိကွယ်လွန်သွားခဲ့သော် ဆံတော်ဓာတ် ၃ ဆူကို မည်သို့ မည်ပုံထားခဲ့ရမည်နည်းဟု တွေးတောပူပန်ခြင်း ဖြစ်မိလေသည်။ ထိုအခါ သိကြားမင်းသည် လူ့ပြည်ဆင်း၍ ရသေ့ကြီး၏ ဆန္ဒအတိုင်း ရသေ့ကြီးဦးခေါင်းနှင့် တူသော ကျောက်တုံးကို ရှာဖွေကာ ကျောက်တုံးထဲကို သန်လျက်နှင့် ထွင်း၍ ဆံတော်တစ်ဆူကို ဌာပနာခဲ့လေသည်။မွန်လူမျိုးတို့ဌာပနာခဲ့လေသည်။ဘုရား တည်ထားကိုယ်ကွယ်ခဲ့သည်ဘွဲ့တော်မှာ ထိုသို့ရသေ့၏ ကျောက်တုံးပေါ်တွင်ဦးခေါင်းသဏ္ဌာန်နှင့် တည်ထားခဲ့သောတူသောကျောက်တုံးပေါ်၌ စေတီတော်ကိုတည်ထားသောကြောင့်လည်းကောင်း၊ မွန်ဘာသာဖြင့်မြတ်စွာဘုရား၏ ကျိုက်ဣသိယို၊သျောင်တော်ခေါ် မြန်မာဘာသာဖြင့်ဆံတော်ကို ရသေ့ဦးခေါင်းဌာပနာထားသောကြောင့်လည်းကောင်း ဘုရားဟုခေါ်၏။ပါဠိဘာသာ ဣသီ-ရသေ့ရဟန်းနှင့် ရှေးဟောင်းဗမာဘာသာ သျောင်ဟူသော ဝေါဟာရနှစ်မျိုးပေါင်းပြီး ဣသီသျောင်ဘုရား၊ ဣသီယောင်ဘုရားဟု သမုတ်ကြလေသည်။ မွန်တို့ကမူ ယင်းတို႔ဘာသာဖြင့် ကျိုက်ဣသိယိုဟု သမုတ်ခေါ်ဝေါ်ကြလေသည်။ နောင်ကာလကြာလတ်သော် ကျိုက်ဣသိရိုးမှ ကျိုက်ထီးရိုးဟု စကားရွေ့လျောလာလေသည်။ ကျန်ဆံတော် ၂ ဆူကိုလည်း သိကြားမင်းက ဒိုးခလွန်တောင်နှင့် ကုသိနာရုံတောင်များတွင် အသီးသီးဌာပနာပေးခဲ့ကြောင်းကို သမိုင်းများတွင် ဆိုသည်။ ထိုစေတီတော်များမှာ ကေလာသနှင့် ကုသိနာရုံဟု ထင်ရှားသည်။