ဝီကီပီးဒီးယား:အကြောင်း: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

စာကြောင်း ၁၁၀ -
အသက္ရွဴေနလ်င္ ရင္ပတ္-၀မ္းဗိုက္ လွဳပ္ေနမည္၊ ႏွာေခါင္းက ေလထြက္မည္၊ ထြက္ေလသည္ အျပင္ေလထက္ အနည္းငယ္ ပိုပူသည္။ အသက္မရွဴပါက ခ်က္ခ်င္း Mouth-to-Mouth ပါးစပ္မွ ပါးစပ္ ေလမွဳတ္သြင္းနည္း လုပ္ပါ။
 
==C for Circulation သွေးလည့်လည်ခြင်းရှိ-မရှိစစ်ဆေးခြင်း==
==C for Circulation ေသြးလည့္လည္ျခင္းရွိ-မရွိစစ္ေဆးျခင္း==
လည်ပင်း ဘေးတဖက်တချက်ရှိ သွေးလွှတ်ကြောအား စမ်းပါ။ (ကရောတစ်-အာထရီ) ဟု ခေါ်သည်။ ၄င်းသည် သွေးခုန်ခြင်း မရှိပါက (စီ-ပီ-အာရ်) လုပ်ပါ။
လည္ပင္း ေဘးတဖက္တခ်က္ရွိ ေသြးလႊတ္ေၾကာအား စမ္းပါ။ (ကေရာတစ္-အာထရီ) ဟု ေခၚသည္။ ၄င္းသည္ ေသြးခုန္ျခင္း မရွိပါက (စီ-ပီ-အာရ္) လုပ္ပါ။
 
Cardio-Pulmonary Resuscitation (CPR) နှလုံး-အဆုပ်ပြန်လည်အလုပ်လုပ်စေရန် အရေးပေါ်ပြုစုပေးခြင်း
Cardio-Pulmonary Resuscitation (CPR) ႏွလံုး-အဆုပ္ျပန္လည္အလုပ္လုပ္ေစရန္ အေရးေပၚျပဳစုေပးျခင္း
နှလုံး-အဆုပ်ရုတ်တရက် ရပ်သွားစေတတ်သည့်အကြောင်းများ
ႏွလံုး-အဆုပ္ရုတ္တရက္ ရပ္သြားေစတတ္သည့္အေၾကာင္းမ်ား
၁) Cardiac Arrest ႏွလံုးခုန္ရပ္သြားျခင္း၊နှလုံးခုန်ရပ်သွားခြင်း၊
၂) Cardiac Attack ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ျခင္း၊နှလုံးသွေးကြောပိတ်ခြင်း၊
၃) Drowning ေရနစ္ျခင္း၊ရေနစ်ခြင်း၊
၄) Drug Overdose ေဆးအလြန္မ်ားသြားျခင္း၊ဆေးအလွန်များသွားခြင်း၊
၅) Poisoning အဆိပ္သင့္ျခင္း၊အဆိပ်သင့်ခြင်း၊
၆) Electrocution လွ်ပ္စစ္ဓါတ္လိုက္ျခင္း၊လျှပ်စစ်ဓါတ်လိုက်ခြင်း၊
 
• လူနာကို မာေသာၾကမ္းျပင္ေပၚမာသောကြမ်းပြင်ပေါ် ထားပါ၊
• မိမိက လူနာ၏ ေဘးမွာဘေးမှာ ဒူးႏွစ္ဖက္ဒူးနှစ်ဖက် ေထာက္ျပီးထောက်ပြီး ထိုင္ပါ။ထိုင်ပါ။
• လူနာမှ တင်းကြပ်နေသော အဝတ်အစားများ လျော့ပါ-ဖယ်ပါ။
• လူနာမွ တင္းၾကပ္ေနေသာ အ၀တ္အစားမ်ား ေလ်ာ့ပါ-ဖယ္ပါ။
• မိမိ၏ လက္၀ါးလက်ဝါး ႏွစ္ဖက္ကိုနှစ်ဖက်ကို ထပ္လ်က္ထပ်လျက် လူနာ၏ ရင္ပတ္ရင်ပတ် အလယ္တည့္တည့္အလယ်တည့်တည့် ႏိုနို ့အံုႏွစ္ဖက္၏့အုံနှစ်ဖက်၏ အလယ္၊အလယ်၊ ရင္ညြန္ရင်ညွန် ့ရိုး အေပၚမွာအပေါ်မှာ တင္ပါ၊တင်ပါ၊
• မိမိ၏ လက်နှစ်ဖက်ကို ဆန် ့တန်းထားပြီး၊ မိမိ၏ ကိုယ်အလေးချိန်ကို မိမိလက်နှစ်ဖက်အပေါ်သို ့ ပြောင်းရွှေ ့ကာ၊ မိမိ၏ လက်ပါးနှစ်က လူနာ၏ရင်ပတ်ကို ဖိချပေးရမည်။
• မိမိ၏ လက္ႏွစ္ဖက္ကို ဆန္ ့တန္းထားျပီး၊ မိမိ၏ ကုိယ္အေလးခ်ိန္ကို မိမိလက္ႏွစ္ဖက္အေပၚသို ့ ေျပာင္းေရႊ ့ကာ၊ မိမိ၏ လက္ပါးႏွစ္က လူနာ၏ရင္ပတ္ကို ဖိခ်ေပးရမည္။
• နှစ်လက်မခန် ့ကျသွားအောင် ဖိလိုက်ပြီးနောက် လုံးဝကြွလိုက်ရမည်။
• ႏွစ္လက္မခန္ ့က်သြားေအာင္ ဖိလိုက္ျပီးေနာက္ လံုး၀ၾကြလိုက္ရမည္။
• တမိနစ်လျင် အကြိမ် ၁၀ဝ နှုန်းဖြင့် ထိုအတိုင်း ဖိလိုက်-ကြွလိုက် လုပ်ရမည်။
• တမိနစ္လ်င္ အၾကိမ္ ၁၀၀ ႏွဳန္းျဖင့္ ထိုအတိုင္း ဖိလိုက္-ၾကြလိုက္ လုပ္ရမည္။
• အကြိမ် ၃၀ လုပ်ပြီးတိုင်း၊ ပါးစပ်မှလေသွင်းခြင်း (၂)ခါ လုပ်ရမည်။
• အၾကိမ္ ၃၀ လုပ္ျပီးတိုင္း၊ ပါးစပ္မွေလသြင္းျခင္း (၂)ခါ လုပ္ရမည္။
• ရင်ပတ် ဖိ-ကြွခြင်းနှင့် ပါးစပ်မှလေသွင်းခြင်းကို စုစုပေါင်း (၂)မိနစ် သို ့မဟုတ် (၅)ပါတ် လုပ်ရမည်။
• ရင္ပတ္ ဖိ-ၾကြျခင္းႏွင့္ ပါးစပ္မွေလသြင္းျခင္းကို စုစုေပါင္း (၂)မိနစ္ သို ့မဟုတ္ (၅)ပါတ္ လုပ္ရမည္။
 
တနှစ်အောက်ကလေးအား (စီ-ပီ-အာရ်) လုပ်နည်း
တႏွစ္ေအာက္ကေလးအား (စီ-ပီ-အာရ္) လုပ္နည္း
• အသက်ရှူလမ်း စစ်ဆေးပါ။ ပိတ်နေလျင် ဖွင့်ပါ။
• အသက္ရွဴလမ္း စစ္ေဆးပါ။ ပိတ္ေနလ်င္ ဖြင့္ပါ။
• လေနှစ်ကြိမ် ညင်သာစွာ သွင်းပေးပါ။ ကလေး၏ ပါးစပ်ရော နှာခေါင်းပါ မိမိ၏ ပါးစပ်က ငုံပိတ်လျက် လေသွင်းပါ။
• ေလႏွစ္ၾကိမ္ ညင္သာစြာ သြင္းေပးပါ။ ကေလး၏ ပါးစပ္ေရာ ႏွာေခါင္းပါ မိမိ၏ ပါးစပ္က ငံုပိတ္လ်က္ ေလသြင္းပါ။
• ကလေး၏ ရင်ပတ်ပေါ် မိမိလက်ဝါးနှစ်ဖက် ထပ်တင်လျက် ကလေးရင်ပတ်၏ သုံးပုံတပုံ ပြားသွားအောင် ဖိပေးပါ။
• ကေလး၏ ရင္ပတ္ေပၚ မိမိလက္၀ါးႏွစ္ဖက္ ထပ္တင္လ်က္ ကေလးရင္ပတ္၏ သံုးပံုတပံု ျပားသြားေအာင္ ဖိေပးပါ။
• တမိနစ်လျင် အကြိမ် ၁၀ဝ နှုန်။ဖြင့် အခါ ၃၀ လုပ်ပြီးတိုင်း ပါးစပ်မှ လေသွင်းရမည်။
• တမိနစ္လ်င္ အၾကိမ္ ၁၀၀ ႏွဳန္။ျဖင့္ အခါ ၃၀ လုပ္ျပီးတိုင္း ပါးစပ္မွ ေလသြင္းရမည္။
• လူကြီးကဲ့သို ့ အကြိမ် ၃၀ ဖိပြီးတိုင်း၊ လေနှစ်ခါမှုတ်သွင်းပေးရမည်။
• လူၾကီးကဲ့သို ့ အၾကိမ္ ၃၀ ဖိျပီးတိုင္း၊ ေလႏွစ္ခါမွဳတ္သြင္းေပးရမည္။
စုစုေပါင္းစုစုပေါင်း (၂)မိနစ္မိနစ် သို ့မဟုတ့္မဟုတ် (၅)ပါတ္ပါတ် လုပ္ရမည္။လုပ်ရမည်။
 
Choking (ချုပ်ခ်) ဖြစ်ခြင်း၊ မရှူနိုင်-မမြိုနိုင်ဖြစ်ခြင်း
Choking (ခ်ဳပ္ခ္) ျဖစ္ျခင္း၊ မရွဴႏိုင္-မၿမိဳႏိုင္ျဖစ္ျခင္း
• မရှူနိုင်-မမြိုနိုင်ဖြစ်နေ-မနေ မေးပါ။
• မရွဴႏိုင္-မၿမိဳႏိုင္ျဖစ္ေန-မေန ေမးပါ။
• ရေ စသည် အသောက် မခိုင်းရ၊
• ေရ စသည္ အေသာက္ မခိုင္းရ၊
• အမေးကို မဖြေနိုင်ဘဲ လက်ဟန် ခြေဟန်နှင့် ပြပါက အရေးကြီးနေပြီ။
• အေမးကို မေျဖႏိုင္ဘဲ လက္ဟန္ ေျခဟန္ႏွင့္ ျပပါက အေရးႀကီးေနျပီ။
• မျက်နှာပြာလာမည်။ အသက် မရှူနိုင်တော့။
• မ်က္ႏွာျပာလာမည္။ အသက္ မရွဴႏိုင္ေတာ့။
• ဝမ်းဗိုက်အား ချောင်းဆိုးတာစေရန် ပြုလုပ်ပေးသည့်နည်းသုံးပါ။
• ၀မ္းဗိုက္အား ေခ်ာင္းဆိုးတာေစရန္ ျပဳလုပ္ေပးသည့္နည္းသံုးပါ။
• လျှင်မြန်စွာ ဝမ်းဗိုက်အား အထက်ဆီသို့ တွန်းတင်ပေးခြင်း ဖြစ်သည်။
• လွ်င္ျမန္စြာ ၀မ္းဗိုက္အား အထက္ဆီသို႕ တြန္းတင္ေပးျခင္း ျဖစ္သည္။
• လူနာအား ေရွ႕သို႕ရှေ့သို့ အနည္းငယ္အနည်းငယ် ကိုင္းထားပါ။ကိုင်းထားပါ။
• လူနာ၏ နောက်မှနေ၍ မိမိလက်တဖက်အား လက်သီးဆုပ်ပါ။
• လူနာ၏ ေနာက္မွေန၍ မိမိလက္တဖက္အား လက္သီးဆုပ္ပါ။
• အခြားလက်က လက်သီးဆုပ်ထားသည့်လက်၏ လက်ကောက်ဝတ်ကို ဆုပ်ကိုင်ပါ။
• အျခားလက္က လက္သီးဆုပ္ထားသည့္လက္၏ လက္ေကာက္၀တ္ကို ဆုပ္ကိုင္ပါ။
၄င္းလက္မ်ားကို၄င်းလက်များကို လူနာ၏ နံ႐ုိးမ်ား၏ေအာက္နားတြင္နံရိုးများ၏အောက်နားတွင် ထားပါ။
• လျှင်မြန်စွာဖြင့် မိမိလက်နှစ်ဖက်အား အထက်နှင့်အတွင်းဖက်သို့ တွန်းတင်လိုက်ပါ။
• လွ်င္ျမန္စြာျဖင့္ မိမိလက္ႏွစ္ဖက္အား အထက္ႏွင့္အတြင္းဖက္သို႕ တြန္းတင္လိုက္ပါ။
• လူနာသည် ချောင်းဆိုးထုတ်လိုက်မည်။
• လူနာသည္ ေခ်ာင္းဆိုးထုတ္လိုက္မည္။
• အသက်ပြန်ရှူလာသည်အထိ ထပ်လုပ်ပါ။
• အသက္ျပန္ရွဴလာသည္အထိ ထပ္လုပ္ပါ။
လူနာက သတိလစ်နေလျှင် ပက်လက်လဲနေပါစေ။
လူနာက သတိလစ္ေနလွ်င္ ပက္လက္လဲေနပါေစ။
• လူနာ၏အနီး ဒူးေထာက္၍ထိုင္ပါ။ဒူးထောက်၍ထိုင်ပါ။
• မိမိ၏ လက်ဖနောင့်အား လူနာ၏ ဝမ်းဗိုက်၊ နံရိုးများအောက်နားတွင် တင်၍ မိမိ၏ နောက်လက် နှစ်ဖက်ကို ထပ်ကာ အတွင်းနှင့် အထက်ဆီသို့ ဖိပေးပါ။
• မိမိ၏ လက္ဖေနာင့္အား လူနာ၏ ၀မ္းဗိုက္၊ နံ႐ိုးမ်ားေအာက္နားတြင္ တင္၍ မိမိ၏ ေနာက္လက္ ႏွစ္ဖက္ကို ထပ္ကာ အတြင္းႏွင့္ အထက္ဆီသို႕ ဖိေပးပါ။
• ၅ ႀကိမ္ကြိမ် လုပ္ပါ။လုပ်ပါ။
• လိုအပ်လျှင် (စီပီအာရ်) လုပ်ပါ။
• လိုအပ္လွ်င္ (စီပီအာရ္) လုပ္ပါ။
 
Bleeding သွေးယိုခြင်း
Bleeding ေသြးယိုျခင္း
နှာခေါင်းသွေးယိုခြင်း နှာခေါင်းထဲက သွေးပြန်ကြောလေးတခုခုပေါက်ခြင်း၊ ကြောက်ရန်မလို၊ အိမ်မှာ ကုသနိုင်၊ ဖြစ်စေသည့် အကြောင်းရင်းများ၊ ခြောက်သွေ့ခြင်း၊ နှာခေါင်းကို ဆွဲလိမ်ခြင်း၊ နှာခေါင်းဒဏ်ရာရခြင်း၊ ဆေးဝါး (အက်စ်ပရင်) ကြောင့် နှာခေါင်းထဲ တခုခုဝင်ခြင်း၊ ထိခိုက်မိခြင်း၊ မတည့်ဖြစ်ခြင်း၊ ပိုးဝင်ခြင်း၊ သွေးဖိအား (BP) တက်ခြင်း၊ Atherosclerosis သွေးကြောကျဉ်းရောဂါ၊ သွေးခဲရောဂါ၊ ကိုကိန်းဆေး။
ႏွာေခါင္းေသြးယိုျခင္း ႏွာေခါင္းထဲက ေသြးျပန္ေၾကာေလးတခုခုေပါက္ျခင္း၊ ေၾကာက္ရန္မလို၊ အိမ္မွာ ကုသႏိုင္၊ ျဖစ္ေစသည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ား၊ ေျခာက္ေသြ႕ျခင္း၊ ႏွာေခါင္းကို ဆြဲလိမ္ျခင္း၊ ႏွာေခါင္းဒဏ္ရာရျခင္း၊ ေဆး၀ါး (အက္စ္ပရင္) ေၾကာင့္ ႏွာေခါင္းထဲ တခုခု၀င္ျခင္း၊ ထိခိုက္မိျခင္း၊ မတည့္ျဖစ္ျခင္း၊ ပိုး၀င္ျခင္း၊ ေသြးဖိအား (BP) တက္ျခင္း၊ Atherosclerosis ေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ၊ ေသြးခဲေရာဂါ၊ ကိုကိန္းေဆး။
 
အမျိုးအစားများ
အမ်ဳိးအစားမ်ား
၁။ နှာခေါင်းရှေ့ပိုင်းမှ ယိုခြင်း
၁။ ႏွာေခါင္းေရွ႕ပိုင္းမွ ယိုျခင္း
နှာခေါင်းအား ပိုင်းထားသည့် အကန့်မှ ယိုသည်၊
ႏွာေခါင္းအား ပိုင္းထားသည့္ အကန္႕မွ ယိုသည္၊
နှာခေါင်းအား ထိုးမိ၍ဖြစ်သည်၊
ႏွာေခါင္းအား ထိုးမိ၍ျဖစ္သည္၊
နှာခေါင်း၏ ရှေ့မှ ယိုမည်။
ႏွာေခါင္း၏ ေရွ႕မွ ယိုမည္။
ရပ်နေလျှင်၄င်း၊ ထိုင်နေလျှင်၄င်းယိုမည်၊
ရပ္ေနလွ်င္၄င္း၊ ထိုင္ေနလွ်င္၄င္းယိုမည္၊
ပူသောရာသီ၊ အေးလွန်းသောရာသီ တို့၌ ဖြစ်တတ်သည်။
ပူေသာရာသီ၊ ေအးလြန္းေသာရာသီ တို႕၌ ျဖစ္တတ္သည္။
 
၂။ နှာခေါင်း နောက်မှယိုခြင်း
၂။ ႏွာေခါင္း ေနာက္မွယိုျခင္း
နှာခေါင်းနောက်ပိုင်းမှ ထွက်သည်။
ႏွာေခါင္းေနာက္ပိုင္းမွ ထြက္သည္။
နှာခေါင်းနောက်၊ အာခေါင်သို့ ထွက်မည်။
ႏွာေခါင္းေနာက္၊ အာေခါင္သို႕ ထြက္မည္။
အသက်ကြီး၊ သွေးဖိအား (BP) များသူများ ဖြစ်တတ်၊
အသက္ႀကီး၊ ေသြးဖိအား (BP) မ်ားသူမ်ား ျဖစ္တတ္၊
ဆိုးဝါးနိုင်သည်။
ဆိုး၀ါးႏိုင္သည္။
 
ကုသရန်
ကုသရန္
• ထိုင်ပါ၊
• ထိုင္ပါ၊
• ရှေ့သို့ ကိုင်းထားပါ။
• ေရွ႕သို႕ ကိုင္းထားပါ။
• နှာခေါင်း၏ ပျော့သည့်အပိုင်းအား လက်ချောင်းနှစ်ချောင်းဖြင့် ညှစ်ပါ။
• ႏွာေခါင္း၏ ေပ်ာ့သည့္အပိုင္းအား လက္ေခ်ာင္းႏွစ္ေခ်ာင္းျဖင့္ ညႇစ္ပါ။
• ဆက်တိုက် ညှစ်ရမည်။
• ဆက္တိုက္ ညႇစ္ရမည္။
• (၁၀) မိနစ္ၾကာပါေစ။မိနစ်ကြာပါစေ။
• ကလေးဖြစ်ပါက အာရုံ ပြောင်းပေးပါ။
• ကေလးျဖစ္ပါက အာ႐ံု ေျပာင္းေပးပါ။
• နှာခေါင်းကို (၂) ရက်တိုင် မထိခိုက်စေရန် သတိပေးပါ။
• ႏွာေခါင္းကို (၂) ရက္တိုင္ မထိခိုက္ေစရန္ သတိေပးပါ။
• နှာခေါင်းအပေါ် ရေခဲတင်ပေးပါ။
• ႏွာေခါင္းအေပၚ ေရခဲတင္ေပးပါ။
• (၁၅) မိနစ္အထိမိနစ်အထိ မရပါက၊ ထိခိုက္မိ၍ယိုျခင္းထိခိုက်မိ၍ယိုခြင်း ျဖစ္ပါကဖြစ်ပါက ဆရာ၀န္ျပပါ။၊ဆရာဝန်ပြပါ။၊
• ခဏခဏယိုပါက ဆရာ၀န္ျပပါ။ဆရာဝန်ပြပါ။
 
သွားဖုံးသွေးယိုခြင်း
သြားဖံုးေသြးယိုျခင္း
ဖြစ်စေသည့် အကြောင်းအရင်းများ
ျဖစ္ေစသည့္ အေၾကာင္းအရင္းမ်ား
မသန့်ရှင်းခြင်း၊ ထိခိုက်မိခြင်း၊ ရောင်ခြင်း၊ ဗီတာမင် (စီ)၊ ဗီတာမင် (ကေ) နည်းခြင်း၊ အစာ ပူပူစားခြင်း၊ ဓါတုဆေးများကြောင့် ဖြစ်ခြင်း၊ Leukemia ခေါ် သွေးအားနည်းရောဂါ၊ ကိုယ်ဝန်ရှိစဉ်။
မသန္႕ရွင္းျခင္း၊ ထိခိုက္မိျခင္း၊ ေရာင္ျခင္း၊ ဗီတာမင္ (စီ)၊ ဗီတာမင္ (ေက) နည္းျခင္း၊ အစာ ပူပူစားျခင္း၊ ဓါတုေဆးမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ျခင္း၊ Leukemia ေခၚ ေသြးအားနည္းေရာဂါ၊ ကိုယ္၀န္ရွိစဥ္။
 
ကုသရန်
ကုသရန္
ရေခဲဖြင့် ဖိပေးပါ။
ေရခဲျဖင့္ ဖိေပးပါ။
ဆားထည့်ထားသည့် ရေခပ်နွေးနွေးဖြင့် တနေ့ (၂) ကြိမ် လုပ်ပေးပါ။
ဆားထည့္ထားသည့္ ေရခပ္ေႏြးေႏြးျဖင့္ တေန႕ (၂) ႀကိမ္ လုပ္ေပးပါ။
မရပါက ဆရာ၀န္ျပပါ။ဆရာဝန်ပြပါ။
Aspirin အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးများ မသောက်ရ၊
Aspirin အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ား မေသာက္ရ၊
ဗီတာမင် စီ သောက်ပါ။
ဗီတာမင္ စီ ေသာက္ပါ။
ခဏခဏယိုပါက ဆရာ၀န္ျပပါ။ဆရာဝန်ပြပါ။
 
ကာကွယ်ရန်
ကာကြယ္ရန္
ဆေးလိပ်မသောက်ရ။ ဆေးမငုံရ၊ ကစီဓါတ်များသည့် အစားအစာ ရှောင်ပါ။ သွားပွတ်တံ မမာစေရ၊ သွားသန့်ရှင်းရေး မှန်မှန်လုပ်ပါ။
ေဆးလိပ္မေသာက္ရ။ ေဆးမငံုရ၊ ကစီဓါတ္မ်ားသည့္ အစားအစာ ေရွာင္ပါ။ သြားပြတ္တံ မမာေစရ၊ သြားသန္႕ရွင္းေရး မွန္မွန္လုပ္ပါ။
 
သွေး များများယိုထွက်ခြင်း
ေသြး မ်ားမ်ားယိုထြက္ျခင္း
ပါးစပ်၊ ဒဏ်ရာ၊ အရေပြား၊ အတွင်းပိုင်းရှိ အင်္ဂါများမှ ယိုနိုင်သည်။
ပါးစပ္၊ ဒဏ္ရာ၊ အေရျပား၊ အတြင္းပိုင္းရွိ အဂၤါမ်ားမွ ယိုႏိုင္သည္။
ဖြစ်စေသည့်အကြောင်းအရာများ
ျဖစ္ေစသည့္အေၾကာင္းအရာမ်ား
မေတာ္တဆျဖစ္ျခင္း၊မတော်တဆဖြစ်ခြင်း၊ ဒဏ္ရာရျခင္း၊ဒဏ်ရာရခြင်း၊ သြားႏႈတ္ျခင္း၊သွားနှုတ်ခြင်း၊ ေဆးကုေနစဥ္ျဖစ္ျခင္း၊ဆေးကုနေစဉ်ဖြစ်ခြင်း၊ ေနမေကာင္းစဥ္နေမကောင်းစဉ် ျဖစ္ျခင္း၊ဖြစ်ခြင်း၊ Hemophilia, Scurvy, Cancer, Thrombocytopenia, A plastic Anemia, Leukemia, Peptic Ulcer, Platelet Disorder, Liver Disease, Septicemia စသည့္ေရာဂါမ်ား၊စသည့်ရောဂါများ၊ လကၡဏာမ်ားလက္ခဏာများ ဒဏ္ရာ၊ဒဏ်ရာ၊ အနာတို႕မွအနာတို့မှ ေသြးထြက္ျခင္း၊သွေးထွက်ခြင်း၊ ေသြးျခည္ဥျဖစ္ျခင္း၊သွေးခြည်ဥဖြစ်ခြင်း၊ ပါးစပ္၊ပါးစပ်၊ ႏွာေခါင္း၊နှာခေါင်း၊ စအိုတို႕မွစအိုတို့မှ ေသြးထြက္ျခင္း၊သွေးထွက်ခြင်း၊ ဆီးထဲ ေသြးပါျခင္း၊သွေးပါခြင်း၊
 
ကုသရန်
ကုသရန္
လူနာမကိုင်မီ လက်ကို စဉ်ကြယ်အောင် ဆေးပါ။
လူနာမကိုင္မီ လက္ကို စဥ္ၾကယ္ေအာင္ ေဆးပါ။
လက်အိပ်စွပ်ပါ။
လက္အိပ္စြပ္ပါ။
လူနာကို လွဲေနေစပါ။လှဲနေစေပါ။
ခြေရင်းပိုင်း မြှင့်ထားပါ။
ေျခရင္းပိုင္း ျမႇင့္ထားပါ။
သွေးထွက်သည့်နေရာကို ဖြစ်နိုင်ပါက မြှင့်ထားပါ။
ေသြးထြက္သည့္ေနရာကို ျဖစ္ႏိုင္ပါက ျမႇင့္ထားပါ။
မလိုအပ်သော သွေးခဲစသည့် အစိတ်အပိုင်းများ ဖယ်ရှားပါ။
မလုိအပ္ေသာ ေသြးခဲစသည့္ အစိတ္အပိုင္းမ်ား ဖယ္ရွားပါ။
သန့်ရှင်းသော အဝတ်စ၊ ပတ်တီး၊ လက်ဖြင့် သွေးထွက်သည့်နေရာကို (၂၀) မိနစ်ခန့် ဖိထားပါ။
သန္႕ရွင္းေသာ အ၀တ္စ၊ ပတ္တီး၊ လက္ျဖင့္ ေသြးထြက္သည့္ေနရာကို (၂၀) မိနစ္ခန္႕ ဖိထားပါ။
အဝတ်စ၊ ပတ်တီးတို့ကို မဖယ်ဘဲ ပလာစတာကပ်ပါ။
အ၀တ္စ၊ ပတ္တီးတို႕ကို မဖယ္ဘဲ ပလာစတာကပ္ပါ။
သွေးထပ်စိုလာပါစေ ပတ်တီးမဖယ်ပါနှင့်။
ေသြးထပ္စိုလာပါေစ ပတ္တီးမဖယ္ပါႏွင့္။
လိုအပ်ပါက နောက်ထပ်၍ ပတ်တီး၊ ပလာစတာသုံးပါ။
လိုအပ္ပါက ေနာက္ထပ္၍ ပတ္တီး၊ ပလာစတာသံုးပါ။
လိုအပ်ပါက သွေးထွက်စေသော သွေးလွှတ်ကြောအား ဖိအားပေးပါ။ ဥပမာ လက်ဆိုလျှင် ဂျိုင်း၊ လက်မောင်း ခြေထောက်ဆိုလျှင် ပေါင်ခြံ၊ ပေါင်။
လိုအပ္ပါက ေသြးထြက္ေစေသာ ေသြးလႊတ္ေၾကာအား ဖိအားေပးပါ။ ဥပမာ လက္ဆိုလွ်င္ ဂ်ဳိင္း၊ လက္ေမာင္း ေျခေထာက္ဆိုလွ်င္ ေပါင္ၿခံ၊ ေပါင္။
 
ဆရာဝန်ပြရန်
ဆရာ၀န္ျပရန္
ထိုသို့မှ မရလျှင် နှာခေါင်း၊ နားတို့မှ သွေးယိုလျှင်၊ သွေးအန်လျှင်၊ ချောင်းဆိုးရာ၌ သွေးပါလျှင်၊ အတွင်းဒဏ်ရာ အထက် သွေးခြေဥ ဖြစ်လာလျှင်၊ ဝမ်းဗိုက် တင်းလာလျှင်၊ အရိုးကျိုးလျှင်၊ (ရှော့ခ်) ရလျှင် ဆရာဝန်ပြပါ။
ထိုသို႕မွ မရလွ်င္ ႏွာေခါင္း၊ နားတို႕မွ ေသြးယိုလွ်င္၊ ေသြးအန္လွ်င္၊ ေခ်ာင္းဆိုးရာ၌ ေသြးပါလွ်င္၊ အတြင္းဒဏ္ရာ အထက္ ေသြးေျခဥ ျဖစ္လာလွ်င္၊ ၀မ္းဗိုက္ တင္းလာလွ်င္၊ အ႐ုိးက်ဳိးလွ်င္၊ (ေရွာ့ခ္) ရလွ်င္ ဆရာ၀န္ျပပါ။
 
ရှောင်ရန်များ
ေရွာင္ရန္မ်ား
လွဲသွားသော အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတွေ့လျှင် မဖယ်ရ၊ မပြင်ရ၊ ဒဏ်ရာကို အဝတ်သန့်သန့်ဖြင့် ဖုံးပေးပါ။ ဒဏ်ရာထဲက ပစ္စည်းများ ဖယ်မပြစ်ရ။
လြဲသြားေသာ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြ႕လွ်င္ မဖယ္ရ၊ မျပင္ရ၊ ဒဏ္ရာကို အ၀တ္သန္႕သန္႕ျဖင့္ ဖံုးေပးပါ။ ဒဏ္ရာထဲက ပစၥည္းမ်ား ဖယ္မျပစ္ရ။
 
==B for Bone အရိုး==