ချက်ကိုဆလိုဗားကီးယားနိုင်ငံ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ
Content deleted Content added
စာမျက်နှာအသစ်: ခေါင်းဆောင်ကြီးမာဆာရစ်ပြုစုခဲ့သော သမ္မတစ်နိုင်ငံ ပထမက... |
No edit summary |
||
စာကြောင်း ၃၇၃ -
ပါလှသော ကုန်ပစ္စည်းများမှာ အထည်အလိပ်များ၊ ဖန်ထည်
များ၊ စက္ကူ၊ စက်ကိရိယာများ၊ သံမဏိ၊ သကြား၊ ဓာတ်ပစ္စည်း
များနှင့် တွင်းထွက်သတ္တုများ ဖြစ်လေသည်။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၂)</ref>
၁၉၈၈ ခုနှစ် ရောက်သည့်တိုင် ချက်ကိုစလိုဗက်ကီး
ယားနိုင်ငံ အစိုးရ သည် အောက်ခြေသိမ်းပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု
မလုပ်နိုင်ဟုထပ်ဖန်တလဲလဲကြေညာခဲ့သည်။
ထိုနှစ် သြဂုတ်လ ၂၁ရက်နေ့ကပြည်သူ၁ဝယဝဝဝကျော်သည်
ပရာဟာ နွေဦးအရေးအခင်း (၁၉၆၈ ခုနှစ်)အထိမ်းအမှတ်
ချီတက်ပွဲဖြင့် ပထမဆုံးအုံကြွခဲ့ကြသည်။ ထိုချီတက်ပွဲ၌
အလက်ဇန္ဒားဒျုချက် ၏ အမည်ကို ကြွေးကြော်ခဲ့ကြသည်။
ဒျုချက်က ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး လုပ်ဆောင်ရန် စီစဉ်ခဲ့ရာ
ဆိုဗီယက် တပ်များက နိုင်ငံအတွင်းဝင်ရောက်၍ ပရာဟာ နွေဦး
အရေးအခင်းကို ချေမှုန်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၆၉ ခုနှစ်ဧပြီလတွင်
ဒျုချက်သည် ချက်ကိုစလိုဗက်ပါတီ ခေါင်းဆောင်အဖြစ်မှဖယ်ရှား
ခံရပြီး ၁၉၇ဝပြည့်နှစ် ဇန်နဝါရီ လတွင် ပါတီဗဟိုကော်မတီဝင်
အဖြစ်မှလည်း ထုတ်ပယ်ခံရသည်။ ထိုနှစ် တစ်နှစ်လုံးပင်ဒျုချက်
ကိုထောက်ခံသူများ ပါတီမှသန့်စင်ခံရသည်။ ထိုစဉ်မှစ၍ဒျုချက်
ကိုမူမှ သွေဖည်သူ၊ စေ့စပ်ရေးလမ်းကို လိုက်သူ၊ သူရဲဘော
ကြောင်သူဟူ၍ ပါတီအာဘော် ရုဒဲပရာဝို သတင်းစာက အစဉ်
တစိုက် ဝေဖန်တိုက်ခိုက်လာခဲ့သည်။ ၁၉၈၈ ခုနှစ်အောက်တိုဘာ
လနှင့် ၁၉၈၉ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတို့တွင်လည်း အစိုးရ ဆန့်ကျင်
ရေး ဆန္ဒပြပွဲ များဖြစ်ပွားခဲ့ရာ ဒျုချက်ကို ထောက်ခံကြွေးကြော်မှု
များရှိခဲ့သည်။ ဒျုချက်၏ ၁၉၆၈ ခုနှစ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး အစီ
အစဉ်များသည် ဆိုဗီယက်ခေါင်းဆောင် မီခါယီးဂေါ်ဘာချော့၏
မျက်မှောက်ကာလ ပြုပြင်ပြောင်းလဲ ရေးအစီအစဉ်များနျင့်ဆင်တူ
သည်ဟု ယူဆကြသည်။
ဒျုချက်ရာထူးမှ ဖယ်ရှားခံခဲ့ရပြီးနောက်ပိုင်း အရှေ့အုပ်စု
၌ ဒျုချက်နှင့်ပထမဆုံးပြုလုပ်သော တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခန်းတစ်ရပ်
ကို ဟန်ဂေရီရုပ်မြင်သံကြားက ၁၉၈၉ ခုနှစ်ဧပြီလ ၁၇ ရက်နေ့
တွင်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ ပရာဟာ နွေဦးအရေးအခင်းကို ဆိုဗီယက်
တို့အင်အားသုံး၍ ဖြိုခွဲခဲ့စဉ် ထိုအချိန်က ပိုလန်နှင့် ဟန်ဂေရီ
နိုင်ငံ ခေါင်းဆောင်တို့ ဟန့်တားပေးခြင်းမရှိခဲ့သည်ကို ယင်းဆွေး
နွေးခန်း၌ ဒျုချက်က ပြောကြားပြီး ယင်းအရေး အခင်းကိုမှန်ကန်
စွာ ပြန်လည်သုံးသပ်ရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ထိုအရေးအခင်းကို
ဖြိုခွဲခဲ့စဉ်က ရူမေးနီးယား နိုင်ငံမှအပ ဝါဆောစာချုပ် အဖွဲ့ဝင်
နိုင်ငံအားလုံးပါဝင် ပတ်သက်ခြဲ့ကသည်။ ပိုလန် ပါလီမန်သည်
လည်းကောင်း၊ ဟန်ဂေရီကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် အစိုးရသည်လည်း
ကောင်း ၁၉၈၉ ခုနှစ် သြဂုတ်လဆန်းပိုင်းတွင် ယင်းသို့ စွက်
ဖက်ဖြိုခွဲခဲ့မှုကို ရှုတ်ချခဲ့ကြသည်။ ထိုလ ၂၁ ရက်နေ့တွင်
ချက်ကိုစလိုဗက်ပြည်သူတို့သည် ပရာဟာ နွေဦး အရေးအခင်း
အထိမ်းအမှတ် အခမ်းအနားများကို ကျင်းပခဲ့ပြန်ရာ လွတ်လပ်
ရေးအဓွန့်ရှည်ပါစေ၊ ဟန်ဂေရီနိုင်ငံ အဓွန့်ရှည်ပါစေ၊ ပိုလန်နိုင်ငံ
အဓွန့်ရှည်ပါစေဟူ၍ ကြွေးကြော်ခဲ့ကြသည်။
ယင်းအခမ်းအနားများကိုလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များကဖြိုခွဲခဲ့သည်။
ယင်းဆန္ဒပြပွဲများ၌ ပြဇာတ်စာရေး ဆရာဗက်ကလပ် ဟာဗဲ၊
ပဋိညာဉ် ၇၇ လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့၏
ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင် ဒါနာနင်ကိုဗာ၊
အဓိက မြေအောက်သတင်းစာ လီဒိုဗဲ နိုဗီနီ၏ အယ်ဒီတာရူးဒေါ့
ဇီမန်းစသည့် ခေါင်းဆောင်များ ထင်ရှားလာပြီး ဒျုချက်လည်း
ဘရာတစ်လာဗာမြို့၌ လူထုရှေ့မှောက်သို့ ထွက်လာခဲ့သည်။
နိုဝင်ဘာလ ၂၁ ရက်နေ့မှစ၍ ဆန္ဒပြပွဲများ ပိုမိုကျယ်ပြန့်လာခဲ့
ရာထိုနေ့က ဝင်ဆီကလပ် ရင်ပြင်၌ စုရုံးကြသော ပရိသတ်သည်
နှစ်သိန်းခန့်ရှိ၍ နှစ်ပေါင်း ၂ဝ အတွင်း အကြီးမားဆုံးသော လူ
ထုပရိသတ်ကြီး ဖြစ်သည်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီ ကျဆုံးပါစေအထိ
ကြွေးကြော်လာခဲ့ကြသည်။ နောက်တစ်နေ့တွင် လူအင်အား ငါး
သိန်းထိ တိုးတက်များပြားလာခဲ့သည်။
ပါတီခေါင်းဆောင် ယာကက်ရှ်နှင့် အခြားပေါ်လစ်ဗျူရို
အဖွဲ့ဝင် ၁၃ ဦးတို့သည် နိုဝင်ဘာလ ၂၅ ရက်နေ့တွင်နုတ်ထွက်
ခဲ့ကြသည်။ ယာကက်ရှ်၏ နေရာတွင် ကာရဲအူးရဘာနက် (၄၈
နှစ်)ကို အစားထိုး ရွေးချယ်ခန့်အပ်သည်။ ၁၉၆၈ ခုနှစ်တွင်
ဆိုဗီယက် ပြည်ထောင်စုဦးဆောင်သော ဝါဆောတပ်ဖွဲ့ဝင်များ
ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ခဲ့စဉ်က အူးရဘာနက်သည် အရေးပါသော
အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့ခြင်း မရှိချေ။
ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးဝါဒီ ဝန်ကြီးချုပ် လာဒီဆလပ်အဒမ်
မက်သည် ဆန္ဒပြပွဲများအတွင်း ထင်ရှားသော စီဗစ်ဖိုရမ်အဖွဲ့နှင့်
မဟာမိတ်ပြုခဲ့သည့် သတင်းများထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။ ဝန်ကြီး
ချုပ်ဟောင်း လူဘို မီယာ စထရောဂါးကလည်း ၁၉၆၈ ခုနှစ်
အရေးအခင်းဖြစ်ပြီးစက ထုတ်ပယ်သန့်စင်ခံရသော ထိပ်တန်း
ခေါင်းဆောင်များအား အတိုက်အခံ လှုပ်ရှားမှုတွင် ပါဝင်ကြရန်
နှိုးဆော်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က ထုတ်ပယ်ခံရ သောပါတီဝင်လေးသိန်း
ခန့်သည် အလက်ဇန္ဒားဒျုချက်ကို ထောက်ခံခဲ့ကြသည်။ ကွန်မြူ
နစ်ပါတီ၏ သတင်း စာတစ်စောင်ဖြစ်ခဲ့သော စဗိုဗော့ဒနီစလိုဗို
(လွတ်လပ်သော စကား)အမည်ရှိ သတင်းစာတွင် ဆန္ဒပြလှုပ်ရှား
မှု သတင်းများကို အကျယ်တဝင့် ဖော်ပြခဲ့သည်။
ဗက်ကလပ် ဟာဗဲခေါင်းဆောင်သော စီဗစ်ဖိုရမ် ကိုယ်
စားလှယ်အဖွဲ့နှင့် ဝန်ကြီးချုပ် အဒမ်မက်တို့ ၁၉၈၉ ခုနှစ် နိုဝင်
ဘာလ ၂၈ ရက်နေ့တွင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့သည်။ အစိုးရအဖွဲ့
နုတ်ထွက်လွှာတင်သွင်းရန် တောင်းဆိုချက်မှအပ အတိုက်အခံ
တို့အား လိုက်လျောသည်ဟုဆိုသည်။ နောက်တစ်နေ့တွင် အမျိုး
သားလွှတ်တော် အစည်းအဝေးတစ်ရပ်ကို ကျင်းပခဲ့ရာ ချက်ကိုစ
လိုဗက်ကီးယားပြည်သူတို့သည် အစည်းအဝေးကျင်းပပုံကို တအံ့
တသြ ကြည့်မြင်လိုက်ရသည်။ အကြောင်းမှာ ကွန်မြူနစ်ပါတီ
ကသာ နိုင်ငံကို ဦးဆောင်ရမည်ဆိုသော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ
ပုဒ်မ ၄ ကို ပယ်ဖျက်ရန်အဆိုကို ထောက်ခံမဲ ၃ဝ၉ မဲ၊ ကန့်
ကွက်မဲမရှိဖြင့် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။
ထိုအချိန်တွင် အစိုးရက ဆောင်ရွက်ပေးပြီးသော ကိစ္စ
များမှာ ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ဦးဆောင်မှုကဏ္ဍကို ပြဋ္ဌာန်းထား
သောဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေပါ အချက်များကို ဖျက်သိမ်းခြင်း၊
ကွန်မြူနစ်မဟုတ်သော ဝန်ကြီးများပါဝင်သည့် အစိုးရအဖွဲ့သစ်
ဖွဲ့စည်းပေးမည်ဟု ကတိပြုခြင်း၊ ၁၉၆၈ ခုနှစ်က ဆိုဗီယက်ကျူး
ကျော်သည့်ဖြစ်ရပ်သည် မှားယွင်းသည်ဟုဝန်ခံခြင်း၊ မာ့က်စ်လီနင်
အတွေးအခေါ်ကို မသင်မနေရ ပြဋ္ဌာန်းထားမှု ကို ဖျက်သိမ်းခြင်း၊
'သံကန့်လန့်ကာ' ကိုဖယ်ရှား၍ ခရီးသွားခွင့် တားမြစ်ကန့်သတ်
ချက်များကို ဖျက်သိမ်းခြင်း၊ သတင်းစာ၊ စာအုပ်စာတမ်း၊ ရုပ်ရှင်
နှင့်ပြဇာတ်အနုပညာများကို တင်းကျပ်စွာစိစစ်နေခြင်းကို လျှော့ချ
ပေးခြင်းတို့ဖြစ်ကြသည်။ အတိုက်အခံဆန္ဒပြသူများက သမ္မတ
ဂုစတပ်ဟူဆက် နုတ်ထွက်ပေးရန်၊ သတင်းစာနှင့် စာပေရေးသား
မှု လွတ်လပ်ခွင့်နှင့် လွတ်လပ်စွာ စည်းရုံးခွင့်တို့ကို အာမခံသော
ဥပဒေများပြဋ္ဌာန်းပေးရန်၊ လွတ်လပ်သော ရွေးကောက်ပွဲများကျင်း
ပပေးရန်၊ ပါတီ၏ ခါးပိုက်ဆောင်တပ်ဖြစ်သော ပြည်သူ့စစ်တပ်
ဖွဲ့များကို ဖျက်သိမ်းပေးရန်၊ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသား အားလုံးကို
လွှတ်ပေးရန်၊ စီးပွားရေးတွင် ဈေးကွက်ဦးစားပေးသော တံခါးဖွင့်
မူဝါဒကို ကျင့်သုံးရန်တို့ကို ဆက်လက်တောင်းဆိုကြသည်။
နိုဝင်ဘာလကုန်တွင် သမ္မတ ဂုစတပ် ဟူဆက်လည်း နုတ်ထွက်
သွားသည်။ ဒီဇင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့တွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့်
အတိုက်အခံ စီဗစ်ဖိုရမ် အဖွဲ့တို့သည် သမ္မတသစ် ရွေးချယ်တင်
မြေ|ာက်ရန် သဘောတူညီခဲ့ကြပြီး ဆက်လက်၍လုပ်ထုံးလုပ်နည်း
များကို ညှိနှိုင်းခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက် ဗက်ကလပ် ဟာဗဲကို
သမ္မတအဖြစ် လည်းကောင်း၊ ဒျုချက်ကို လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ်
လည်းကောင်း ၁၉၈၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၃ ရက်နေ့တွင် ရွေး
ချယ်တင်မြေ|ာက် ခဲ့သည်။
ဗက်ကလပ် ဟာဗဲသည် အငှားကားယာဉ်မောင်းလုပ်ရင်း
စာပေနယ်သို့ ဝင်ခဲ့သူဖြစ်သည်။ ၁၉၆၃ ခုနှစ်က ပထမဆုံးရေး
သားထုတ်ဝေသော ပန်းဥယျာဉ် ဧည့်ခံပွဲအမည်ရှိ ပြဇာတ်သည်
အထူးထင်ရှားသည်။ ၁၉၆၈ ခုနှစ် ဧပြီလတွင်မူ ဒုတိယပြဇာတ်
လက်ရာ ဖြစ်သော မှတ်တမ်းလွှာကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု
နယူးယောက်မြို့ ပြည်သူ့ဇာတ်ရုံ၌ စင်တင်ကပြရာဟာဗဲကိုယ်တိုင်
သွားရောက်ကြည့်ရှုခဲ့သည်။ ထို့နောက် လေးလအကြာတွင် ဆိုဗီ
ယက်ပြည်ထောင်စု တပ်နီတော်ကျူးကျော်ဝင်ရောက်သည်။
ဆိုဗီယက် ပြည်ထောင်စု၏ ထောက်ခံမှုကို ရသောအစိုးရအဖွဲ့
သစ်သည် ဟာဗဲ၏အရေးအသားများကို စိစစ်ဖြတ်တောက် ပိတ်
ပင်မှုများပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၇ ခုနှစ်တွင် ချက်ကိုစလိုဗက်ကီး
ယားနိုင်ငံ၌ လူ့အခွင့်အရေးနှင့် နိုင်ငံသား အခွင့်အရေးများကို
ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရန် ပဋိညာဉ် ၇၇ အမည်ရှိ အတိုက်အခံ
အဖွဲ့အစည်းကို ထူထောင်သူများထဲတွင် ဟာဗဲလည်းတစ်ဦးအပါ
အဝင်ဖြစ်သည်။ စီဗစ်ဖိုရမ်ကို ဦးဆောင်ဖွဲ့စည်းရာ၌လည်း ပါဝင်
ခဲ့သည်။ အစိုးရဆန့် ကျင်ရေးဆန္ဒပြပွဲများဖြစ်အောင် လှုံ့ဆောင်မှု
ဖြင့်အကျယ်ချုပ် ရှစ်လချထားခံရလေရာ လေးလမျှကျခံပြီးနောက်
၁၉၈၉ ခုနှစ်မေလကမှ လွတ်မြောက်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ <ref>စွယ်စုံကျမ်းနှစ်ချုပ်၊ (၁၉၉၀)</ref>
==ကိုးကား==
<references/>
| |||