ငှက်ဖျားရောဂါ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

[[imageFile:Plasmodium.jpg|right|thumb|]]

ငှက်ဖျားရောဂါသည် [[ခြင်]]မှရသော ကူးစက်ရောဂါဖြစ်ပြီး ပလပ်စမိုးဒီးယမ်မျိုးစု ၏ ယူကရော့တစ် ၊ ပရိုတစ်ကြောင့် ရောဂါဖြစ်ရသည်။ အမေရိကတိုက်၏ နိုင်ငံအချို့ (22)နိုင်ငံ ၊ [[အာရှတိုက်]]နှင့် [[အာဖရိက]] တိုက်တို့ပါဝင်သည့် အပူပိုင်းနှင့် အနွေးပိုင်းဒေသများတွင် ငှက်ဖျားရောဂါပြန့်ပွားလျက်ရှိသည်။ နှစ်စဉ် နှစ်တိုင်း ငှက်ဖျားရောဂါဖြစ်ပွားမှုသည် 350–500 သန်းနီးပါးမျှရှိပြီး ရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူဦးရေမှာတစ်သန်းမှ သုံး သန်းကြားတွင်ရှိသည်။ သေဆုံးသူအများစုမှာ အာဖရိကတိုက် ဆာဟာရဒေသငယ် အတွင်းမှ ကလေးငယ်များဖြစ်သည်။ အာဖရိကတိုက် ဆာဟာရဒေသငယ်တွင် ငှက်ဖျားရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ ကိုးဆယ်ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်။ ငှက်ဖျားရောဂါသည် သာမန်အားဖြင့် ဆင်းရဲခြင်းနှင့် ဆက်နွယ်လျက်ရှိပါသည်။ သို့သော်ဆင်းရဲခြင်းနှင့် စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးမှု အဟန့်အတား တို့ကြောင့်လည်း ရောဂါ ဖြစ်ပွားသည်။

== ဖြစ်ပွားစေနိုင်သောအကြောင်းအရင်းများ ==

ငှက်ဖျားရောဂါသည် သဘာဝအားဖြင့် အနိုဖီလီးခြင်မ ကိုက်၍ ရောဂါရရှိခြင်းဖြစ်သည်။ ငှက်ဖျား ရောဂါရှိသူကို ခြင်ကိုက်သည့်အခါ ခြင်စုပ်ယူလိုက်သည့်သွေးပမာဏအနည်းငယ်တွင့် ငှက်ဖျားကပ်ပါးပိုးပါရှိသွားသည်။ ထိုရောဂါပိုးသည် ခြင်ထဲတွင် ဆက်လက်ကြီးထွားနေပြီး၊ နောက်တစ်ပတ်အကြာ သွေးဆာ၍ အခြားရောဂါမရှိ သူအားကိုက်လိုက်သည့်အခါ ခြင်၏တံတွေးမှတစ်ဆင့် ရောဂါပိုးဝင်ရောက်သွားသည်။ နှစ်ပတ်နှင့်လပေါင်း များစွာ (တစ်ခါတစ်ရံ နှစ်များစွာ) လူ၏[[အသည်း]]တွင် နေထိုင်ပြီးနောက် ငှက်ဖျားရောဂါကပ်ပါးပိုးသည် လူ ၏ သွေးနီဥများ အတွင်းတွင် စတင်၍ ကောင်ရေပွားများလာသည်။ ထိုသို့ပွားများလာခြင်းကြောင့် ဖျားနာခြင်းနှင့် ခေါင်းကိုက်ခြင်း စသည့် ရောဂါလက္ခဏာများ ဖြစ်လာပါသည်။ ရောဂါပြင်းထန်သည့် အ ခါတွင် အခြေအနေဆိုးဝါးလာပြီး မေ့မြောခြင်းနှင့် သေဆုံးသည်အထိ ဖြစ်လာနိုင်သည်။

== ငှက်ဖျားရောဂါအတွက်ဆေးဝါးများ ==

(ရောဂါ ကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်း)ငှက်ဖျားရောဂါကုသဆေး ကို ခုခံကာကွယ်နိုင်စွမ်း သော လူသိများသော ကလိုရိုကွင်းကဲ့သို့ ဆေးဝါးများလည်းပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။

ခြင်ကိုက်ခံရခြင်းမှ ကာကွယ်ရန်အတွက် ဈေးသက်သာသည့်နည်းလမ်းများဖြစ်သည့် ခြင်ထောင်များဝေပေးခြင်းနှင့် ခြင်မကိုက်ဆေးများလိမ်းခြင်း စသည့်ကာကွယ်မှုများ သို့မဟုတ် ခြင်နှိမ်နင်းရေးလုပ်ငန်းများဖြစ်သည့် အိမ်အတွင်း ခြင်ဆေးဖြန်း ခြင်းနှင့် ခြင်များ ဥမချနိုင်ရန်အတွက် ရေမြောင်းများဖောက်ချပေးခြင်းတို့ဖြင့် ရောဂါပြန့်ပွားမှုကို လျော့ချ နိုင်သည်။

== ရောဂါသွင်ပြင်နှင့်လက္ခဏာများ ==

== ရောဂါလက္ခဏာများ ==

ပြင်းထန်သည့်ငှက်ဖျားရောဂါသည် ပလပ်စမိုဒီယမ်းီဖယ်ဆီပေရမ်ရောဂါပိုးကြောင့် ဖြစ်ရပြီး၊ ပုံမှန်အားဖြင့် ရောဂါ ပိုးဝင်ရောက်ပြီး 6–14 ရက်ကြာမှ ရောဂါလက္ခဏာဖြစ်ပေါ်လာသည်။ အကယ်၍ ဆေးမကုသဘဲထားခဲ့လျှင် ဆိုးဝါးပြင်းထန်သော ငှက်ဖျားရောဂါ နောက် ဆက်တွဲအနေဖြင့် မေ့မျောခြင်းနှင့် သေဆုံးသည်အထိဖြစ်လာနိုင်သည်။ အထူးသဖြင့် ကလေးသူငယ်များနှင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင် မိခင်များအတွက် ပိုမိုစိုးရိမ်ရပါ်သည်။ ငှက်ဖျားရောဂါကြောင့် သရက်ရွက်ကြီး ခြင်း ၊ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ခေါင်းကိုက်ခြင်း ၊ ဦးနှောက်သို့ သွေးမရောက်ခြင်း ၊ အသည်းကြီးခြင်း ၊ သွေး တွင်းအချို ဓာတ်နည်းခြင်းနှင့် ကျောက်ကပ်ပျက်စီးပြီး ဟေမိုဂလိုဘင်များဆီးနှင့်အတူ စွန့်ပစ်ခြင်းတို့ဖြစ် လာသည်။ ကျောက်ကပ်ပျက်စီးသည့်အခါ ဆီးအမည်းရောင်သွားသော ဖျားနာခြင်းဖြစ်လာပြီး သွေးနီဥများ ပြိုကွဲ၍ ထွက် ပေါ်လာသည် ဟေမိုဂလိုဘင်များသည် ဆီးအတွင်းသို့ ယိုစိမ့်ဝင်သွားသည်။ အပြင်းစား ငှက်ဖျားရောဂါ သည် လျင်မြန်စွာ ဖြစ်လာပြီး နာရီပိုင်း သို့မဟုတ် ရက်ပိုင်းအတွင်း သေဆုံးသည် အထိ ဖြစ်သည်။အလွန့်အလွန် ဆိုးဝါးပြင်းထန်သည့်အခါတွင် ကြပ်ကြပ်မတ်မတ် စောင့်ရှောက် ကုသနေသော်လည်း သေပျောက်မှုနှုန်းသည် ၂၀%ထက် ကျော်လွန်လာသည်ကို တွေ့ရသည်။ရောဂါ ကူးဆက်ဖြစ်ပွားနေ သည့်နေရာများတွင် ကုသရေးသည် ရံဖန်ရံခါ စိတ်ကျေနပ်ဖွယ်ရာဖြစ်မလာဘဲ ငှက်ဖျားရောဂါအမျိုးမျိုးတို့ ကြောင့် အားလုံးစုံသေပျောက်မှုနှုန်းသည် ဆယ်ယောက်တွင် တစ်ယောက်နှုန်းအထိ မြင့်တက်လာသည်။ရေရှည်ကြာမြင့်လာသည့်အခါ အပြင်းစားငှက်ဖျားရောဂါခံစားရသည့် ကလေး သူငယ်များတွင် ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှု အဟန့်အတားများဖြစ်ပေါ် လာသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။

== ရောဂါပျိုးချိန် ==

== ကိုးကား ==

[[rue:Маларія]]

[[Category:ကျန်းမာရေး]]