အစ္စလာမ်ဘာသာ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

== အခြေခံ ယုံကြည်မှုများ ==

=== ဘုရားသခင် ===

 

မွတ်စလင်များသည် လူသားများ တည်ရှိနေခြင်းသည် ဘုရားသခင်အား ခယကိုးကွယ်ရန်အတွက်သာ ဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ ဘုရားသခင်သည် ၎င်းတို့နှင့် ခန္ဓာကိုယ်တွင်းရှိ သွေးကြောများထက်ပင် ပို၍ နီးကပ်နေပြီး ၎င်းတို့ ဘေးဒုက္ခရောက်နေပါက တုံပြန်ဖြေကြားလိမ့်မည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။

ဘုရားသခင်၏ နတ်စေတမန်တော်များအား ယုံကြည်ခြင်းသည်လည်း အစ္စလာမ်ဘာသာ၏ အခြခံကျသော ယုံကြည်ချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ နတ်စေတမန်များကို အာရဗ်ဘာသာတွင် malak ဟုခေါ်ပြီး "စကားပါးသူ"(messenger)ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။ ကုရ်အာန်အရမူ နတ်စေတမန်များသည် free will ကို မပိုင်ဆိုင်ပဲ ဘုရားသခင်အား တသဝေမသိမ်း လိုက်နာခယ ကိုးကွယ်လေသည်။ နတ်စေတမန်များ၏ တာဝန်များမှာ ဘုရားသခင်၏ အမိန့်တော်များကို ပါးခြင်း၊ ဘုရားသခင်၏ ဂုဏ်တော်များကို ရွတ်ဆိုခြင်း၊ လူသားများ၏ ကောင်းမှု၊ မကောင်းမှုများကို ရေးမှတ်ခြင်းနှင့် လူသားများ ကွယ်လွန်ချိန်တွင် အသက်ဝိညာဉ်နုတ်ခြင်း စသည်တို့ ဖြစ်သည်။ ကုရ်အာန်ထဲတွင် နတ်စေတမန်များကို "အတောင်နှစ်စုံ၊ သုံးစုံ၊ လေးစုံရှိသော စေတမာန်များ" ဟု ဖော်ညွှန်းထားသည်။

 

 

 

ကိုရန်တွင် ပြဆိုထားသည်မှာ မွတ်စလင်အားလုံးသည် ဘုရား၊ တရားတော်များ ကောင်းကင်တမန်တော်များ၊ လူသားတမန်တော်များနှင့် “တရားစီရင်သောနေ့” တို့ကို သက်ဝင်ယုံကြည်ရမည်။ သီးခြားဘာသာရေးအုပ်စုများအတွင်း ကွဲလွဲနေသည့် အခြားသော ယုံကြည်မှုများလည်းရှိသည်။ ဘုရားသခင်၏ အလိုတော်အရ ကြိုတင်သတ်မှတ်ခြင်း အပေါ် ဆွန်နီ၏ခံယူချက်ကို ဘုရားအမိန့် ဟုခေါ်ပြီး၊ ရှီအတ်များ၏အမြင်ကို ဘုရား၏ ဥပဒေကျင့်ထုံးဟုခေါ်ဆိုသည်။ ရှီအတ် အတွက်ထူးခြားမှုတစ်ခုမှာ အီမန်မာ(Imamah)၏အဆိုမိန့် သို့မဟုတ် အီမန်(Imams) နိုင်ငံရေးနှင့် ဝိညာဉ်ရေးရာ ခေါင်းဆောင်မှုဖြစ်သည်။

ဘုရားသခင်သည် လူသားများသို့ သူ၏နောက်ဆုံး မိန့်မှာချက်ကို ကောင်းကင် တမန်ချုပ် ကြီး ဂါ-ဘရီရယ် (archangel Gabriel) (Jibrīl) မှတစ်ဆင့်၊ တမန်တော် မိုဟာမက်ဖြင့် သိရှိအောင်ပြသခဲ့သည်ဟု မွတ်စလင်များ ယုံကြည်ကြသည်။ မွတ်စလင်များအတွက် မိုဟာမက်သည် ဘုရားသခင်၏ နောက်ဆုံးတမန်တော်ဖြစ်ပြီး၊ ကိုရန်သည် တရားတော်များ၏ အထွတ်အမြတ်စာအုပ်ဖြစ်သည်။ ကိုရန်ကို မိုဟာမက်လက်ခံရရှိထားသည်မှာ ဆယ်စုနှစ် နှစ်ခု ကျော်ကြာမြင့်ခဲ့သည်။အစ္စလာမ်ဘာသာတွင် တမန်တော်များသည် လူယောကျ်ားများဖြစ်ပြီး၊ ဘုရားသခင်မှ သူ၏မိန့်မှာချက် သတင်းစကားများကို ပေးပို့သူများအဖြစ် ရွေးချယ် ထားခြင်းဖြစ်သည်။ တမန်တော်သည် လူသားဖြစ်ပြီး၊ နတ်ဘုရားမဟုတ်သော်လည်း ၎င်းတို့၏ပြောဆိုချက်များကို သက် သေပြရန်အတွက် တန်ခိုးပြနိုင်သည်ဟု မွတ်စလင်များ ယုံကြည်ကြသည်။ အစ္စလာမ်တမန်တော်များသည် လူသားများ အားလုံးပြီး ပြည့်စုံစေရန် အနီးကပ်ဆုံး ရောက်လာသူများဖြစ်ပြီး၊ ဘုရား၏တရားတော်များကို ဘုရားထံမှ တိုက်ရိုက် ဖြစ်စေ၊ ကောင်းကင်တမန်များမှ တစ်ဆင့်ဖြစ်စေ၊ ထူးထူးခြားခြားလက်ခံရရှိသူများဖြစ်သည်။

 

အစ္စလာမ်တွင် တမန်တော်များဟု စဉ်းစားသုံးသပ်ထားသည့် များစွာသော ပုဂ္ဂိုလ်များ၏ နာမည်များကို ကိုရန်တွင်ဖော်ပြထားသည်။ ၎င်းဖော်ပြ ထားသည့် အမည်များစာရင်းတွင် အာဒမ် (Adam)၊ နိူအာ(Noah)၊ အေဗ-ရာဟင်(Abraham)၊ မိုးဇက် (Moses) နှင့် ဂျီးဇက် (Jesus) တို့သည်လည်း ပါဝင်ကြသည်။အစ္စလာမ်ဘာသာဗေဒတွင်ပြောကြားထားသည်မှာ အာဒမ် မှစ၍ အားလုံး သော ဘုရား၏တမန်တော်များသည် အစ္စလာမ်၏ မိန့်မှာချက်များကိုဟောကြားကြသည်။ ဘုရားသခင်၏ ဆန္ဒများကို တင်ပြကြသည်။ကိုရန်၏ အဆိုအရဘုရားသခင်၏အလိုတော်သည် အေဗရာဟင်နှင့် အင်မရန်(Imran) တို့မှ ဆင်းသက်လာသူများကို နိုင်ငံများစွာသို့ဆောင်ကျဉ်းယူဆောင်ရန်ဖြစ်သည်။ အစ္စလာမ်သည် ရှေးမဆွကပင်ရှိနှင့်ပြီးသား “သဘာဝပေါ် တွင် ဘုရားသခင်မှ လူသားများအားဖန်ဆင်း ပေးထားသကဲ့သို့ အစ္စလာမ်ကို ကိုရန်ထဲတွင် ဖေါ်ပြထားသည်။”ကိုရန်တွင်ဖွင့် ဆိုထားသည်မှာ မွတ်စလင်ဆိုသည့် အမည်နာမသည် အေဗရာဟင်မှ ပေးခဲ့သည့် အမည်ဖြစ်သည်။

သမိုင်း၏အသွင်သဏ္ဍာန်အရ၊ ခုနှစ် ရာစုနှစ်အစောပိုင်းတွင် အာရေဗျ-နိုင်ငံအတွင်းမှ စတင်ခဲ့သည်။အစ္စလာမ်ဘာသာရေး ပြဋ္ဌာန်းစာအုပ်များတွင် ဂျူဒါအစ်ဇင်နှင့် ခရစ်ယာန်ဘာသာတို့သည် အေဗရာဟင်၏ သင်ကြား ချက်များနှင့် အလေ့အကျင့်ဖြစ်နေသူများဟု ဖော်ပြထားသည်။ ဂျူးများနှင့် ခရစ်ယာန်များကို “စာအုပ်တွင်ဖော်ပြခံရသောသူများ” (ahl al-kitāb) ဟုခေါ်ပြီး၊ တစ်ပါးမကသောနတ်ဘုရားတို့ကိုကိုးကွယ်သူများနှင့် ခွဲခြား၍ ထင်ထင်ရှားရှားဖော်ပြထားသည်။ ရှေးယခင်ဟောကြားခဲ့သည့် တရားတော်များဖြစ်သည့် တောရတ်((Torah)) နှင့် အင်ဂျီး(Gospels) တို့၏ အစိတ်အပိုင်းများ သည် စကားပြန်ဆိုရာတွင် ဖြစ်စေ၊ ပြဌာန်းစာအုပ်တွင်ဖြစ်စေ၊ သို့မဟုတ် နှစ်ခုစလုံးတွင်ဖြစ်စေ၊ မှားယွင်းလာခဲ့ကြ သည်ဟု မွတ်စလင်များက ယုံကြည်ကြသည်။

 

 

[[File:Islam.3.png|right]]