အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ကာပီတယ်လ်
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ကာပီတယ်လ် (အင်္ဂလိပ်: United States Capitol) သည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ ဝါရှင်တန်ဒီစီ မြို့တော်၏ အထင်ကရရှိဆုံးသောနေရာများထဲကတစ်ခုဖြစ်၍ နိုင်ငံ၏လွှတ်တော် တွေ့ဆုံစည်းဝေးရာ နေရာလည်းဖြစ်သည်။ ကာပီတယ်လ်အဆောက်အအုံ (Capitol Building) ဟုလည်း ခေါ်ဆိုကြသည်။ သမိုင်း၊ ယဉ်ကျေးမှုအရ အရေးအပါဆုံးနေရာတစ်ခုဖြစ်နိုင်ကာ ၁၈၀၀ ပြည့်နှစ်မှစ၍ ကွန်ဂရက် (လွှတ်တော်) တည်ရှိခဲ့သည်မှာ ယနေ့အထိဖြစ်သည်။ ၁၈၀၁ တွင် တောမတ်စ် ဂျက်ဖာဆန် ယင်းအဆောက်အအုံ၌ ပထမဆုံး ကျမ်းသစ္စာကျိမ်ဆိုသော ပထမဆုံး သမ္မတဖြစ်လာခဲ့သည်။
| United States Capitol | |
|---|---|
 အနောက်မျက်နှာစာ | |
    | |
| အထွေထွေ အချက်အလက်များ | |
| ဗိသုကာစတိုင် | အမေရိကန် ဂန္ထဝင်ခေတ်သစ်ပုံစံ |
| မြို့ | ဝါရှင်တန်ဒီစီ၊ ကာပီတယ်လ်ကုန်း |
| နိုင်ငံ | အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု |
| ကိုဩဒိနိတ် | 38°53′23.3″N 77°00′32.6″W / 38.889806°N 77.009056°Wကိုဩဒိနိတ်: 38°53′23.3″N 77°00′32.6″W / 38.889806°N 77.009056°W |
| တည်ဆောက်မှု စတင် | ၁၇၉၃ စက်တင်ဘာ ၁၈ |
| ပြီးစီး | ၁၈၀၀ (ပထမ) ၁၉၆၂ (နောက်ဆုံးတိုးချဲ့) |
| ဖောက်သည် | သမ္မတ ဂျော့ချ် ဝါရှင်တန်၏ အစိုးရ |
| အသေးစိတ် အချက်အလက်များ | |
| အထပ် အရေအတွက် | ၅ |
| ကြမ်းခင်း ဧရိယာ | ၁၆.၅ ဧက (၆၇,၀၀၀ စတုရန်း မီတာ)[၁] |
| ဒီဇိုင်းနှင့် တည်ဆောက်မှု | |
| ဗိသုကာပညာရှင် | ဝီလျံ သော်န်တန် (ပုံစံရေးဆွဲသူ) |
| ဝဘ်ဆိုဒ် | |
| capitol.gov aoc.gov/us-capitol-building | |
ကာပီတယ်အဆောက်အအုံသည် ကာပီတယ်လ်ကုန်း (Capitol Hill )၊ အမျိုးသားမောလ် (National Mall) ပန်းခြံ၏ အရှေ့ဘက်ဆုံးတွင်တွင်တည်ရှိသည်။ အနီးနားတွင် လင်ကွန်းအမှတ်တရအဆောက်အဦ၊ တရားရုံးချုပ်၊ လွှတ်တော်စာကြည့်တိုက်များတည်ရှိသည်။[၂]
၁၉၇၀ တွင် သမ္မတ ဝါရှင်တန်က နိုင်ငံ၏ မြို့တော်အဖြစ် တည်ဆောက်ရန် ယခု ကိုလံဘီယာခရိုင် (District of Columbia) ရှိ နေရာကိုရွေးချယ်ခဲ့သည်။ ပြင်သစ်အင်ဂျင်နီယာ ပရဲယား ချားလ်စ် အယ်လ် အန်ဖန့်က မြို့တော်အသစ်အတွက် အစီစဉ်ရေးဆွဲပေးခဲ့ကာ ကာပီတယ်လ်အဆောက်အအုံနေရာကို ကုန်းမြင့်တစ်ခု၌ ရာထားပေးခဲ့ကာ ထိုကုန်းမြင့်ကို ထိုခေတ်က ဂျက်ကင်စ်ကုန်း (Jenkins' Hill) ဟု ခေါ်တွင်ခဲ့သည်။ ယခု၌ ကာပီတယ်လ်ကုန်းဟူ၍ ရည်ညွှန်းခေါ်ဝေါ်ကြသည်။[၃]
မူလအဆောက်အအုံကို ၁၇၉၃ တွင် စတင်တည်ဆောက်ခဲ့ကြကာ အဆောက်အအုံကို ၁၈၀၀ ပြည့်နှစ်တွင် ပြီးစီးခဲ့သည်။ ၁၈၁၄ ဝါရှင်တန်မြို့တိုက်ခိုက်ခံရမှုတွင် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းပျင်စီးသွားခဲ့၍ ငါးနှစ်အတွင်း ပြည်လည် ကောင်းမွန်စေရန် ပြုပြင်ခဲ့ကြရသည်။ ယင်းနောက်ပိုင်း၌ အဆောက်အအုံကို ထမ်မံတိုးချဲ့ခဲ့ကြရာ အလွန်ကြီးမားသော ခေါင်မိုးအခုံး၊ တိုးချဲ့ဘေးထုတ်ဆောင်များဖြင့် ကြီးမားကျယ်ပြန့်လာခဲ့သည်။ တိုးချဲ့ဘေးထုတ်ဆောင်များတွင် ကျယ်ဝန်းသော အဆောင်ကြီးနှစ်ခုလည်းပါရှိရာ ၎င်းတို့မှာ တောင်ဘက်အဆောင်သည် အောက်လွှတ်တော် (House of Representatives) နှင့် မြောက်ဘက်ဆောင်သည် အထက်လွှတ်တော် (Senate) တို့အတွက် ဖြစ်ကြသည်။ အုပ်ချုပ်ရေး၊ တရားစီရင်ရေးမဏ္ဍိုင်များ၏ အဆောက်အဦများကဲ့သို့ ကာပီတယ်လ်ကို ဂန္ထဝင်ခေတ်သစ်ပုံစံအသွင်ဖြင့် တည်ဆောက်ခဲ့၍ အပြင်ဘက်ပိုင်း၌ အဖြူရောင်သုတ်လိမ်းထားသည်။ အရှေ့ဘက်နှင့် အနောက်ဘက်နှစ်ခုစလုံးသည် အဆောက်အအုံ၏ မျက်နှာစာများဖြစ်ကြပြီး အရှေ့ဘက်မျက်နှာစာတစ်ခုကိုသာလျှင် ဧည့်သည်များနှင့် ဂုဏ်သိက္ခာရှိသောသူများအတွက် ဝင်ရောက်ရန်ထားရှိသည်။